CHARAKTERYSTYKA SUROWCÓW ZIELARSKICH-

Z GRUPY KWIATY I KWIATOSTANY

I-KOSZYCZEK RUMIANKU - Anthodium Chamomillae

GAT: Chamomilla recutita- rumianek pospolity

Rodz: Asteraceae-Astrowate

Występowanie:strefa umiarkowana kuli ziemskiej

Charakterystyka surowca: koszyczek złożony jest z 12 do 20 białych kwiatów języczkowatych i licznych żółtych kwiatów rurkowych. Kwiaty języczkowate zakończone trzema ząbkami- przebiegają cztery nerwy, kwiaty osadzone są na wypukłym nagim wewnątrz pustym osadniku kwiatostanowym.

Zapach- aromatyczny

Smak-gorzkawy

Związki czynne- olejek eteryczny, flawonoidy, związki kumarynowe

Działanie: przeciwzapalne, przeciwalergiczne, spazmolityczne, napotne.

Zastosowanie: w stanach zapalnych skóry oraz błon śluzowych jamy ustnej i górnych dróg oddechowych, w stanach skurczowych przewodu pokarmowego,jelit, nieżycie żołądka i dwunastnicy.

Zewnętrznie – stosuje się do przemywania zainfekowanych ran chrost i owrzodzeń do okładów w zapaleniu spojówek do kapieli w schorzeniach błon sluzowych.

Działń niepożądanych –brak.

Preparaty: o dziłą przeciwzapal.-Azucalen, Sanofil, Dentosept. Inne-Hemoral, płyn Herbogastin, nervosan, nervogram-granulat, Pyrosan-miesz. Ziołowa.

II- KWIATOSTAN LIPY -Inflorescentia Tiliae

GAT: Tilia Cordata- lipa drobnolistna; Tilia Platyphylos-lipa szerokolistna

Rodz: Tiliaceae- lipowate

Występowanie- Europa i Azja

Charakterystyka surowca: podstawka lancetowata o szczycie zaokrąglonym dłoniasta jasnożółta o unerwieniu siateczkowatym. W połowie jej długości wyrasta szypułka kwiatostanowa. Kwiaty żółtawe o średnicy do 15mm.

Zapach- przyjemny swoisty

Smak- śluzowato słodkawy

Związki czynne- flawonoidy, olejek, związki śluzowate, tri terpeny, związki mineralne

Działanie: napotne, uspokajające, moczopędne

Zastosowanie:w chorobach górnych dróg oddechowych, w nadpobudliwości nerwowej w zaburzeniach trawienia

Działń niepożądanych: brak

Preparaty: Degrosan, Pyrosan, Agriflos, Tiliros.

III- BEZ CZARNY - FLOS SAMBUCI

GAT.Sambucus nigra-czarny bez,

Rodz.Caprifoliaceae-przewiertniowate.

WYSTEPOWANIE-w całej Europie,pn-zach Afryce,Azji Mniejszej w Polsce.

CHARAKTERYSTYKA-wys.do 10m.Kora pnia i grubszych gałęzi jasnobrunatna, młode gałązki zielone, rdzen pedow bialy, gąbczasty. Liscie dł.do30cm zlozone z 5-7 listkow eliptycznych lub podługowatych, długozaostrzonych. Kwiaty białe lub kremowe osilnym mdłym zapachu zebrane w płaskie baldachokształtne kwiatostany.Kwitnie VI-VII owocem lsniacym czarnofioletowy pestkowiec.

ZAPACH-swoisty, smak sluzowatoslodkawy

ZWIAZKI CZYNNE- flawonoidy, rutozyd, pochodne kemferolu i kwercetyny, kwasy fenolowe (kawowy, ferulowy, chloragenowy i ich glikozydy)w miejszej ilości kw. Organiczne, olejek, garbniki, sluz.

triferpeny i sterole.DZIAŁANIE- napotne, moczopędne oraz do płukania jamy ustnej.

ZASTOSOWANIE- w chorobach przeziębieniowych, moczopędnie, okłady krost na okłady zapalenia spojówek.

DZIALANIE NIEPOZADANE-brak.

PREPARETY-Perosan,Tussiflos,Fito Mix.

IV- KWIAT LAWENDY -Flos Lawandulae

GAT.Lavandula officinalis-lawenda lekarska.

RODZ.Lamiaceae-Jasnowate.

WYSTEPOWANIE-kraje Europy,w Ameryce Pn i w Polsce.

CHARAKTERYSTYKA-kwiaty drobne w klosowatym kwiatostanie w kilku okołkach ,kielich rurkowaty,niebieskawy,korona dwuwargowa fioletowa.

SMAK I ZAPACH-gorzkawy,charakterystyczny

ZWIAZKI CZYNNE-olejki,garbniki,fitosterole,antocyjanyi zw. Mineralne.

DZIAŁANIE-uspokajajace,zółciopedne,przeciwreumatyczne.

ZASTOSOWANIE-w chorobach reumatycznych,nerwicy ,zaburzeniach snu,trawienia.

DZIALANIE NIEPOZADANE –podawane w zbyt dużych dawkach powoduje stany zapalne blon śluzowych,zoladka i jelit,drazni nerki i pęcherzyki płucne a zew. Działa drazniaco na skore.PREPARETY- Guttae Sedativae,Nervosol,zioła jelitowe,wina lawendowe,spirytus aromatyczny zasypa przeciwgrzybiczna.

V-KWIATOSTAN KOCANKI -Inflorescentia Helichrysi

GAT.-Helichrisum arenarium-kocanka piaskowa.

RODZ.Astrowate-Asteraceae

WYSTEPOWANIE-Wsch. I Srod.Ezebranych w Europa.Azja Srodkowa.

CHARAKTERYSTYKA-kwiaty rurkowate przeważnie obupłciowe o koronie pomarańczowej rzadziej zoltej.Kwiatostany w postaci kulistych koszyczkow zebranych w gesta szczytowa baldachkształtna wieche.

ZAPACH-słaby smak gorzkawy.

ZWIAZKI CHEM.-glikozydy,wtaloidy,olejek eteryczny,karotenoidy.

DZIAŁANIE_zółciopedne,zółciotworcze,rakotwórcze.

ZASTOSOWANIE-w chorobach wątroby spowodowanych zmianami czynnościowymi i niedostatecznym wytwarzaniem zółci, w przewlekłych stanach zapalnych drog zolciowych,w atonii pęcherzyka zolciowego w reumatyzmie i dnie moczanowej,używany do farbowania tkanin na zolto.

PREPARATY-mieszanki ziolowe-cholagoga,hepatina,granulat Cholegran: wyciągi-cholesol,gastrochol,flamin

VI- Anthodium Arnicae Koszyczek arniki.

GAT:Arnica montana arnika gorska.

RODZ- Asteraceae- Astrowate.

Wystepowanie: Gorskie łaki srodkowej Europy , we Francji, w Pirenejach, na Bałkanach i w pd Skandynawi . rzadziej na Litwie, Białorusi ,w Polsce w Sudetach i Karpatach wschodnich oraz niżu na Suwalszyznie , Mazurach, i w Puszczy białowieskiej.

Charakterystyka objety ochroną wymaga stanowisk słonecznych , gleby próchniczej zasobnej w wilgoc o odcz lekko kwasnym i obecności odpowiedniej mikroflory. Roslina gruzołowato owlosiona , kwiaty złocistożółte lub pomarańczowe, zebrane w koszyczek. Kwiaty języczkowe zakończone sa 5 zabkami a rurkowe 3 zabkami, zapach słaby aromatyczny, smak gorzki ostry.

Związki czynne – seskwiterpenowe typu gwojanu – olejek eteryczny( kw tłuszczowe alkany) – tri terpeny – flawonoidy – irydoid – fenolokwasy wolne i związane, - karotenoidy

działanie =przeciwzapalne, odkażająco; antyseptycznie, -pobudza krazenie obwodowe

zastosowanie obniza cis krwi w chorobie wiencowej – w zwolnieniu akcji serca, - w stłuczeniach , opuchnieciach, w krwawieniach poporodowych, w chorobach jamy ustnej, pobudza ukrwienie , przyspiesza gojenie, bole artretyczne. Dzialanie niepozadane mogą wywołać uczulenie w zbyt duzych dawkach , powoduja bol brzucha, Glowy, wymioty, biegunke, osłabienie pracy serca, zwężenie zrenic. Nie stosuje się również w stanach zapalnych zoladka , w stanach pozawałowych w stosowaniu glikozydach nasercowych, nie stosujemy na otwarte rany, oparzeniach 3 stopnia i w stanach zapalnych skory

preparaty Tinctura Arnicae, Dentosept, masc Arcalen, Arnical.

VII- KWIAT NAGIETKA - Flos Calendulae

GAT- Calandula officinalis nagietek lekarski ,

RODZ- Asteraceae -Astrowate

wystepowanie obszar śródziemnomorski, w srodkowej i pd Europie , w Polsce uprawiana.

Charakterystyka rosnie w glebach przepuszczalnych na stanowiskach słonecznych. Roslina gruczolowata owlosiona o charakterystycznym zapachu. Kwiatostany w postaci koszyczkow o licznych kwiatach rurkowatych . barwe przyjmuja od oranzowej do zoltej. Do celow leczniczych nadaja się kwiaty o kolorze intensywnej pomarańczy, smak gorzkawy.

Związki czynne saponozydy, karotenoidy, olejek eteryczny, triterpeny, poliacetyleny, kumaryny, flawonoidy. Dzialanie przeciwzapalne, rozkurczowe, bakteriobójcze, odtruwające, przeciwgrzybiczne, żółciopędne, przyspieszaja gojenie ran, immunostymulujace, przeciwstresowe

zastosowanie w kosmetyce zewnętrznie, zatrucia pokarmowe, zapalenie watroby kolka jelitowa, w napieciach nerwowych, do wyrobu szamponu, do kremow, maseczkach, wszelkich urazach skornych, stłuczenia oparzenia hemoroidy wysypka

dzialanie nieporzadane – brak

preparaty mieszanki ziolowe, vagosan i vagoflos do plukania pochwy, Prostaflos, masci to Arcalen, Arnicol, nagietkowa, Azucalen. Hemostin, Sanofil, Calendulin

VIII-KWIATOSTAN GŁOGU - Inflorescentia Crataegi

Gatunek: Crataegus monogyna – głóg jednoszyjkowy

Crataegus oxycatha – głóg dwuszyjkowy

Rodzina : Rosaceae – różowate

Występowanie: Europa , Azja ,Ameryka Pn , w Polsce na niżu zwłaszcza zach. , oraz w niższych partiach górskich .

Charakterystyka: kwiaty białe , 5-krotne ,zebrane w szczytowe podbaldachy , kielich pięciodziałkowy korona z 25 białymi kwiatkami.

Zapach: słaby kwiatów nieprzyjemny

Smak: gorzkawy

Związki czynne : flawonoidy, procyjanidyny , fenolokwasy , aminy , adenozyna i związki pokrewne , garbniki skondensowane

Działanie : rozkurczające np. mięśnie gładkie naczyń ( zwł. wieńcowych) , zwiększają przepływ krwi, wykazują słabe działanie kurczące na mięsień sercowy

Zastosowanie :W zakrzepach, w przewlekłej niewydolności mięśnia sercowego , w chorobách na tle miażdżycy

Działanie niepożądane : Brak unikać niskim ciśnieniu .

Preparaty: Cardiosan , Sclerosan , Allianit , Circulosan , tabl. Tonizujące, cordaflos , Intractum Crategi , Cardiol , Cardiol C, Neocardina, Neospasmina, Passispasmina , Crstegutt , Cardiogram , Cravisol , Fitoven , Esbericard , Perfoorat , Melisal , Valupal, Kilo-nit, Herbaton, Kolmantogran.

IX- KWIAT DZIEWANNY - Flos Verbasci

Gatunek : Verbascum thapsiforme – dziewanna wielokwiatowa.

Verbascum phlomoides – kutnerowata

Rodzina – Scrophulariace –trędownikowete

Występowanie : zielona , dwuletnia z rodziny trędownikowych pochodząca z pd-zach Azji występująca prawie w całej Europie pn , Afryce , Ameryce płn i środkowej. W polsce na niżu i pogorzu.

Cgarakterystyka: kwiatostan kłosowaty , kwiaty duże , grzbieciste , korona jasnożółta , roślina dwuletnia w drugim roku daje kwiaty.

Zapach : słaby

Smak; Słodkawy śluzowaty

Związki czynne : śluz ok 25 % , saponiny triterpenowe , irydoidy , flawonoidy , pochodne hesperydyny, fenylopropanoidy, karotenoidy , cukry, olejek eteryczny

Działanie: wykrztuśne , osłaniająco i powlekająco , przeciwwirusowe, diuretyczne

Zastosowanie : wewn. Do płukania jamy ustnej , gardła , stany zapalnegórnych dróg oddechowych i całego układu pokarmowego, a zewn. w stanach zapalnych pochwy , hemoroidach , poparzeniach , stłuczeniach , odleżyny

Preparaty: syrop z dziewanny ( Sirupus Verbasci) , napar z kwiatów ,zioła do kąpieli skóry regeneracyjne.

X-KWIAT WIĄZÓWKI - Flos Ulnariae

Gatunek : Filipendula ulmaria – wiązówka błotna

Rodzina : Rosaceae – Różowate

Występowanie : Europa , Azja

Charakterystyka: kwiatostan gęsty , baldachogroniasty , kwiaty małe , kremowe, promieniste silnie pachnące o zapachu migdałowym.

Zapach : gorzkawy

Smak: Słodkawo migdałowy.

Związki czynne : glikozydy fenolowe , olejek eteryczny, flawonoidy, garbniki.

Działanie: napotne , przeciwzapalne, przeciwbólowe, żółciopędne , moczopędne , ściągające i lekko zapierające , przeciw bakteryjne i przeciwnowotworowe.

Działanie nieporządane : w dużych dawkach może występować podrażnienie przewodu pokarmowego i zaparcia.

Zastosowanie : W stanach zápalných dróg moczowych , przewodu pokarmowego , na gościec stawowy ( kąpiele w wiązówce) , zewn. Na trudno gojące się rany i wrzody , do barwienia tkanin.

Preparaty: Pyrosan , Reunatosan , granulat Reumoglanu , Odwary, ziela napary.