SAMOBADANIE PIERSI
Samobadanie polega na samodzielnym badaniu palpacyjnym i oglądaniu obu gruczołów piersiowych przez kobietę.
Samobadanie piersi jest podstawowym elementem w procesie wczesnego wykrywania raka piersi.
Badanie palpacyjne + oglądanie piersi = Samobadanie piersi
BUDOWA GRUCZOŁU PIERSIOWEGO
Gruczoł sutkowy u kobiet znajduje się pomiędzy 2 a 6 żebrem, ograniczony jest brzegiem mostka i linią środkową pachy.
Gruczoł sutkowy zbudowany jest z 3 tkanek:
tkanki gruczołowej
tkanki łącznej włóknistej
tkanki tłuszczowej
Samobadanie piersi jest:
krótkie
łatwe
nic nie kosztuje
Może spowodować wczesne wykrycie raka piersi.
SKUTECZNOŚĆ
Wczesny rak piersi ma średnicę 0.5 – 2.0 cm, jest wyleczalny w 90%.
50% chorych trafia do szpitala w późnej fazie choroby, kiedy wiele guzów ma ponad 5 cm średnicy.
Kobiety, które regularnie wykonują samobadanie wykrywają guzki o średnicy 1,2 cm.
O raku piersi rocznie dowiaduje się 270 tys. Europejek.
Aż 88 tys. z nich umiera!
Co 12 min. 1 kobieta umiera na raka piersi.
CZYNNIKI RYZYKA RAKA PIERSI
Styl życia
niekarmienie piersią
otyłość
złe odżywianie
spożywanie alkoholu
brak sportu
stres
czynniki płciowe
pierwsza miesiączka bardzo wcześnie (12 r.ż.)
późna menopauza (55 r.ż.)
bezdzietność
późna ciąża (kobiety rodzące pierwsze dziecko po 35 r.ż. są bardziej narażone na ryzyko raka piersi niż kobiety bezdzietne)
wiek
ok. 80% nowotworów złośliwych piersi występuje u kobiet powyżej 50 r.ż.
czynniki socjoekonomiczne
dobra sytuacja materialna
czynniki geograficzne
częściej rasa biała
kraje zachodnie
genetyczne
rak w rodzinie
geny BRCA1 i BRCA2 (50% wszystkich nowotworów)
Powstał pewien model, według którego na raka piersi chorują zwykle białe kobiety, żyjące w dosyć chłodnym klimacie w krajach wysoko rozwiniętych.
UMIEJSCOWIENIE
OBJAWY
które mogą wskazywać na raka piersi
ból (rzadko)
guzek w dole pachowym
zmiany skórne (owrzodzenia)
dołki w skórze
wklęśnięta brodawka
zmiana kształtu piersi
krwawienie z brodawki (występuje rzadko, często złośliwy)
RAK PIERSI U MĘŻCZYZN
1 na 100 przypadków raka piersi występuje u mężczyzn
co roku diagnozuje się w Polsce średnio 300 przypadków nowych zachorowań
BRAK PROFILAKTYKI + NISKA ŚWIADOMOŚĆ =
PÓŹNA DIAGNOZA I TRUDNIEJSZE LECZENIE
KIEDY WYKONYWAĆ SAMOBADANIE PIERSI?
wystarczy raz w miesiącu
kobiety, które miesiączkują najlepiej 2 – 3 dni po miesiączce, gdy piersi nie są tak obolałe i obrzmiałe
w okresie menopauzy w te same dni każdego miesiąca
w okresie laktacji w te same dni każdego miesiąca pod warunkiem, że kobieta poznała swoje piersi po połogu
OGLĄDANIE PIERSI
Oglądanie piersi i dołu pachowego w pozycji stojącej na wprost lustra zmieniając pozycję rąk
z rękami opuszczonymi
z rękami uniesionymi nad głowę
z rękami wspartymi na biodrach
W trakcie badania należy również pamiętać o obejrzeniu górnej części piersi dochodzącej do pachy.
Oglądanie piersi w pozycji pochylonej na wprost lustra
Sprawdzamy czy nie są widoczne
zagłębienia
pofałdowania skóry
wyciągnięcia brodawek
zmiany w kształcie piersi
BADANIE PALPACYJNE PIERSI
Metody palpacji - Ułożenie ręki podczas badania
Skórę piersi dotykamy całą długością palców a badamy opuszkami palców.
Metody palpacji piersi
ruchy koncentrycznych okręgów
ruchy promieniste
ruchy pionowych pasków (góra – dół)
Kolejność badania
badanie skóry
badanie otoczki i brodawki
badanie miąższu piersi
badanie pachy
Badanie palpacyjne w pozycji stojącej przed lustrze z ręką zgiętą uniesioną za głową.
Badanie palpacyjne w pozycji leżącej na wznak z ręką zgiętą uniesioną za głowę.
Badanie brodawki
Uciskamy brodawkę sutkową i sprawdzamy, czy nie pojawia się z niej jakiś wyciek. Brodawkę chwytamy w palce (kciuk i palec wskazujący).
JAK RÓŻNICOWAĆ BADANE ZMIANY?
prawidłowa pierś ma konsystencję rozluźnionego pośladka
torbiel piersi przypomina dotkniętą przez powiekę gałkę oczną
guzek piersi przypomina chrząstkę końca nosa
gruczolakowłókniak przypomina twardy guzek (kostka grochowata)
Topografia piersi – sposób lokalizowania stwierdzonych zmian
tarcza zegara
kwadranty