HISTORIOGRAFIA
Metodologia historii, refleksja o nowej historiografii
Termin Zwrot ling – 1967 rok – filozofia XX wieku była filozofią języka, zainteresowanie tekstem, narracją, 2 linie lingwistyki
Desosire – relacje elementów tworzących znak, nie mówi o obiekcie do którego odnosi się znak
Pierce- pyta o stosunek znaku do świata, literatury do świata
Historia filozofii – nie mamy do czynienia z rzeczywistością, ale także z przeszłą rzeczywistością (dostęp do niej przez źródła) - odstępstwo od klasycznej koncepcji prawdy- byt istnieje niezależnie od podmiotu poznającego, koncepcja korespondencyjna (prawda koresponduje z rzeczywistością + założenie że ta rzeczywistość istnieje niezależnie – naiwny realizm)
Zamiast tej klasycznej koncepcji prawdy mamy model konstruktywistyczny – prawda jest zależna od badacza, nawet że prawdy w ogolę nie ma (Derrida, quasi, łagodna)…
W ostatnim półwieczu – zauważa że były 2 zwroty –
Karl Hempel , lata 40 – funkcja praw ogólnych w historii, naukowe prawa historii , krytyka,
White – historiografia zajmuje się sztuką interpretacji, historia jest literaturą, dziełem, nie ma granicy miedzy prawdą a fikcją (poruszył historyków). Zniszczył prestiż źródeł.
Zaproponował topologię – przechodzenie przez różne tropy - niesłusznie mu się to przypisuje bo to ktoś wcześnie zrobił
Stanowiska konstruktywizm retoryczny – fakty historyczne nie są historykowi dane, to zjawisko czysto językowe, fakt i zdarzenie nalezą do innych porządków…
Literatura lepiej dociera do istoty rzeczywistości ? mają podobne formy – narracja, historia zajmuje się tym co rzeczywiste . czy źródła łączą historyka z prawdą?...narracja porównywana tylko z inną narracją…
Teoria wyjaśniania historycznego – na początku historyk ma do czynienia z chronologicznie uporządkowaną kroniką, ciągiem zdarzeń, - On ją przekształca w skończoną opowieść z wyraźnym początkiem i końcem – FABULARYZACJA- Liczbę dostępnych wzorców fabularyzacji ogranicza kultura, świadomość członków, tradycja literacka, wzorce fabularyzacji – tragedia, komedia, romans, satyra.
Mechanizm kodowania chaotycznych danych przy pomocy kategorii kultury – historyk i czytelnik należą do tej samej wspólnoty- historia lepiej trafia. Następuje doświadczenie ze rozumiemy historię. Kontrowersja : etyczny status wydarzeń – żadne wydarzenie samo w sobie nie jest tragiczne, dostrzeganie jego zależy od kontekstu, punktu patrzenia. Kategorie etyczne, moralne – zgoda na to musi zapanować u odbiorców.
Fabularyzacja- ogólna refleksja o świecie, rzeczywistość jest bezkształtna,
TROPOLOGIA – wynajdywanie faktów, by je poukładać, wybrać kluczowe
Tropy retoryki są już dyktowane przez język.
Ironia, metonimia, metafora, synekdocha - 4 tropy. Na czele stoi ironia – coś jest powiedziane, ale mamy nie wierzyć… język tu nie jest referencyjny
Nazwanie historiografii fikcją nie umniejsza jej znaczenia – bo daje inf o kulturze
Zamiast narracji mamy tylko historiografię – nie badamy dziejów, ale ich opis. Historia to w istocie historiografia… historia jest dostępna tyko przez język,
Narratywizm – Wiliam – filozofowie historii, którzy podkreślają kluczową rolę narracji w historii. Nie zaliczył tu White’a (bo on badał narracje, retoryczny wymiar, nie zajmował się narracją jako sposobem nadawania rzeczywistości)
ANKERSMIT
- kontrowersyjny, heretyk, ignorowano jego dzieła…
Kontynuator White – narracja jest ważna
Koncepcja substancji narracyjnej
Stanowisko wobec narracji : narracja jest konstrukcją historyka, narracje są osnute wokół substancji narracyjnej (renesans, rewolucja francuska)
Zwrot w latach 90 – nowy romantyzm, sensytywizm (kontekst – niemożliwość przedstawienia traumy holocaustu) – estetyzowanie historii, czytanie historii tak jakby była dziełem sztuki.
Cechowała go nostalgia za historią 19 wieku – misja przekazania przyszłym pokoleniom historii, pisanie jej było doświadczaniem - > paradygmat doświadczania . nie była jeszcze wtedy prawdziwą dyscypliną, rządzona postępem, klasami.
Chce ujawnienia historyka w dziele, zaznaczenia swego ‘ja’. Mówienie w pierwszej osobie.
Podczas oswajania historia poddawana jest przemocy języka – a doświadczenie jest pozajęzykowe. Należy opowiedzieć się albo za językiem albo za doświadczeniem – najlepsze jest pisarstwo historyczne, historiografia…
Jak doświadczyć historii? – Rorty, Dewey, Humingway, inspiracje
Rorty – rozwija, trzeba wkroczyć na grunt estetyki by wyjść poza podstawę porównania.
Huizinga- doznanie historyczne – to łaska, którą otrzymuje historyk. Jego odczucia są najlepszym instrumentem. Rozwiniecie Holendra z 19 wieku Quasi mistyczne połączenie ze światem. Literatura nie odbija rzeczywistości, ale pomaga ją doświadczyć. Metafora dotyku – z jest on najlepszym kontaktem.
Złożone doświadczenia – dzieło sztuki na daje – estetyka nie jako przyjemność
Dewey – estetyka – podmiot jest wyrywany z kontekstu, ale chodzi o to , ze fragment przeszłości jest wyrwany z kontekstu – czyli i zdarzenie i historyk jest wyrwany. Oszołomienie momentem, warunek : harmonia miedzy fragmentem a podmiotem
Nostalgia – szczególne doświadczenie przeszłości – bardzo prawdziwe, chęć powrotu do jakiego czasu – przemieszczenie realności uczuć, wiemy, ze się tam nie da wrócić…
Doświadczenie traumatyczne – ukształtowały kulturę zachodu. Zapisuje siłę doświadczeń, takich które nie mogą być ani zapamiętane ani zapomniane.
Historyk- pomniki, - doświadczenia wywołujące traumę – (np. pomnik holocaustu)…
Historia mentalności – psychoanaliza