Semestr letni 2013/2014 WYKŁADY Z PATOMORFOLOGII

17.02.2014 Diagnostyka mięśni szkieletowych i nerwów obwodowych
24.02.2014

Utrwalanie – izopentan schłodzony w ciekłym azocie

1. Barwienie hematoksyliną-eozyną

2. Barwienie wybiórcze paS (na glikogen), al-red (spichrzanie tłuszczu), tiochrom Gomoriego

3. Badanie histoenzymatyczne – dehydrogenaza bursztynianowa, mleczanowa, diaforeza, oksydaza cytochromowa, ATP-aza kwaśna i zasadowa

4. Badanie immunopatologiczne – dystrofia I, II, III

5. Badanie ultrastrukturalne

*miesień z wycinka NIE w formalinie!

Dystrofia Duchenne’a

- mutacja genu w miejscu 21. na chromosomie X

- częstość występowania 2:100 000

- niedobór dystrofiny i merozyny

- początek: 3-4 r.ż.

- niezręczny kaczkowaty chód

- objaw Gowersa – „wspinanie się” po sobie

- trudności z wchodzeniem na schody

- przerost łydek

- chodzenie na palcach

- zanik odruchów głębokich

- duża lordoza lędźwiowa

- śmierć z powodu niewydolności mięśni oddechowych w 13-14 r.ż.

Dystrofia Beckera

- dystrofina „-” lub mozaika

- początek ok. 11 r.ż.

- przerost łydek

- zaniki i kurcze mięśniowe

Dystrofia kończynowo-obręczowa

- dystrofina „+”

- dziedziczenie recesywne autosomalne

- początek objawów: 15-20 r.ż.

- rzekomy/prawdziwy przerost łydek

- kaczkowaty chód

- trudności z wchodzeniem po schodach

- trudności ze wstawaniem z pozycji leżącej

Zanik rdzeniowy mięśni

- utrata motoneuronu alfa

- dziedziczenie autosomalne recesywne

1. Werdnig-Hoffman = wczesnodziecięca

- ułożenie w pozycji żaby

- problem zauważa się po około 12 dniach (dziecko rodzi się z wysokim Apgar)

- dobry rozwój umysłowy

- zgon w 2-3 r.ż.

- zniesienie odruchów

- niemożnośc ułożenia głowy

- zanik części włókien (ale nie wszystkich)

1. Późnodziecięca

- dzieci siadają samodzielnie, ale nie chodzą

1. Pseudodystroficzna łagodna postać (Kugelberg-Welander)

- drżenia pęczkowe

- przerost łydek

- chorzy poruszają się do późnego wieku

- zniesienie odruchów kolanowych

- choroba łagodnie postępuje

Miopatie mitochondrialne

• Objawy kliniczne wczesne – wrodzona wiotkość

- oftalmoplegia

- szczupłe mięśnie

- upośledzony rozwój ruchowy

- zniekształcenie kręgosłupa

• Objawy późne – osłabienie siły mięśniowej

*włókno szmatowate

*pobieramy wycinek z m. Naramiennego

Zapalenie skórno-mięśniowe

• Objawy kliniczne mięśniowe:

- osłabienie, tkliwość, bolesność mm proksymalnych

- zanik mieśni w przewlekłym procesie

- zanik włókien na obwodach pęczków

- naciek z limfocytów wewnątrz pęczków

• Objawy skórne:

- obrzęk i zaczerwienienie oczodołów

- rumień nad stawami paliczkowymi

- rumień w miejscach eksponowanych na światło słoneczne

• Leczenie GKS

Miopatia z niedoboru karnityny

- spichrzanie tłuszczu w tkance mięśniowej

- uleczalna

Hipokalemiczne porażenie okresowe

• Dziedziczna napadowa adynamia

- porażenie hiperkalemiczne

- porażenie okresowe normokalemiczne

- miotonia i paramiotonia wrodzona

• W czasie wysiłku osłabienie mięśni

• Pod mikroskopem elektronowym – wodniczki w obrębie włókien mięśniowych

Miopatia nitkowata

- nieprawidłowa linia Z

Przygotowanie nerwu do badania

• Nerw czuciowy, znad kostki bocznej

- dłuższy (1-1,5 cm) – obciążyć ciężarkiem 0,25 g, zawiesić na nitce, utrwalać w 5% glutaraldehydzie, po 30 min płukać w buforze kokadylowym, osmować

epon – barwienie Pala-Kulczyckiego

czesanie

- krótszy – min. 1 cm

Podział histopatologczny neuropatii:

- z przewagą zmian aksonalnych (mikroskop elektronowy)

- demielinizacja

- mieszana

*struktury cebulowate – polineuropatia przerostowa

* mniej włókien, nadmiar mieliny – polineuropatia aksonalna

03.03.2014 WYKŁAD 3

NOWOTWORY NARZĄDU WZROKU

Spojówki – guzy nabłonkowe:

1. Brodawczaki

2. Keratoacanthoma

3. Torbiele nabłonkowe

4. Neoplazja wewnątrznabłonkowa

5. Rak płaskonabłonkowy -> centralna martwica

6. Rak śluzowo-nabłonkowy

7. Rak podstawno-komórkowy -> ciągły strupek, bo centralne owrzodzenie

Spojówki – guzy melanocytarne (częste!)

1. Znamiona barwnikowe i melanoza

2. Melanoma malignum -> osoby dorosłe i starsze

Guzy nienabłonkowe

1. Naczyniaki

2. Myxoma

3. Fibrohistiocytoma

4. Rhabdomyosarcoma embryonale -> szybko rośnie, ale dobrze reaguje na leczenie

5. Kaposi sarcoma

6. Lymphoma (extranodal marginal zone EMZL, MALT)

Tumor-like (choristoma) -> zawiera różne tkanki, które w spojówce nie występują; u dzieci

1. Dermoid ->

2. Dermolipoma -> w pobliżu rąbka rogówki [zawiera włosy, tk. tłuszczową]

3. Ektopowe gruczoły łojowe

4. Complex choristoma

5. Osseus choristoma

Błona naczyniowa – guzy melanocytarne

1. Znamiona barwnikowe tęczówki, ciała rzęskowego i naczyniówki

2. Melanocytoma

3. Melanoma malignum

- po wycięciu ma okres utajenia i wydaje się, że pacjent jest wyleczony, ale może potem dać przerzuty do narządów wewn.

- duże znaczenie ma lokalizacja – naciekanie struktur przedniej cz. gałki ocznej gorzej rokuje

Błona naczyniowa – guzy mezenchymalne

1. Naczyniaki (malformacje naczyniowe)

- rozlane związane z zespołem Sturge-Webera

- zlokalizowane

1. Osteoma

2. NH B-cell lymphoma

Błona naczyniowa – guzy przerzutowe (najczęstsze!)

• Rak piersi (!)

• Rak płuca (!)

• Rak prostaty

• Rak nerki

• Raki przewodu pokarmowego

40-70 r.ż.

Siatkówka

1. Retinoblastoma

- najczęstszy pierwotny nowotwór wewnątrzgałkowy u dzieci (defekt ramienia długiego chromosomu 13)

- nie usuwamy gałki ocznej, leczymy!

- często pierwszym objawem jest zez -> zrobić badanie dna oka

- gdy źrenica robi się szara -> zaawansowane stadium

1. Massive gliossis (zmiana nienowotowrowa)

2. Lymphoma

3. Medulloepithelioma (diktyoma) – teratoid/nonteratoid

*wycięcie gałki ocznej powoduje okaleczenie estetyczne dziecka, bo czaszka rośnie mu nierówno -> zostawiamy gałkę nawet jeśli jest ślepa, usuwamy tylko ze wskazań nowotworowych

Nerw wzrokowy

1. Meningioma (guz pozagałkowy)

2. Juvenile pilocytic astrocytoma

3. Melanocytoma

Powieki

1. Papilloma planoepitheliale

2. Keratosis seborrhica

3. Keratoacanthoma

4. Naevi pigmentosi

5. Ca basocellulare

6. Ca planoepitheliale

7. Melanoma malignum

8. Łagodne i złośliwe guzy z przydatków skórnych

9. Ca sebaceum – z gruczołów tarczkowych

Gruczoły łzowe (jak w śliniankach)

1. Tumor mixtus -> najczęstszy

2. Oncocytoma

3. Warthin tumor

4. Adenoid cystis carcinoma

5. Tumor mixtus malignus

6. BLL

Patologia narządu słuchu

( za panią dr. Pająk)

I Zmiany NIE nowotworowe ucha zewnętrznego

1 . Torbiele i przetok „ Branchiogenes” ( nie bronchio) – powstałe z kieszonek skrzelowych , wysłane nabłonkiem płaskim i oddechowym , w ścianie może być tkanka chłonna a nawet zaczątki chrząstki. Torbiele i przetoki te często „ za uchem” na bocznej stornie szyi

2. dodatkowe płatki uszu – małe guzki przed małżowiną, pokryte skórą z licznymi przydatkami

3. ektopowe utkanie gruczołów ślinowych – np. w przewodzie słuchowym zewnętrznym

4.torbiele rogowe – generalnie częste w obrębie głowy i szyi

5. Cholesteatoma - przewlekłą zmiana zapalna , tworzy torbiel rogową, często nawraca, miejscowo niszy narząd słuchu . Częste

6. złośliwe zapalenie uch zewnętrzego - martwicze , P.Aeruginosa, cukrzyca

7. Chondrodermatitis nodularis chronica helicis ( niech piekło pochłonie łacinę) – jest to guzek pokryty strupem, wewnątrz ziarnina zapalna , naciek limfoidalny , rozrost naskórka z hipier i parakeratozą

8. Idiopathic cystic chondromalacia – pseudocyty u młodych mężczyzn

9. Relapsing polichondritis – zmiany degeneracyjne we wszystkich chrząstkach ucha i dróg oddechowych

Zmiany skórne

1. Keratosis seborrhoica –, kiedyś głównie u ludzi starszych, teraz występuje w każdym wieku .

Na bazie keratosis seborrhoica moża rozwinąć się rak podstawnokomórkowy !!

1. Keratoacanthoma – „ samoleczący się nowotwór’

2. Brodawki zwykle

3. Mollusscum contaginosum

II. Zmiany NIE nowotworowe ucha środkowego wewnętrznego

1. Encephalocele

2. Polip zapalny – pokryty nabłonkiem rzęskowym albo płaskim na skutek metaplazji

3. Cholestaetoma - perlak – przewlekłe zapalenie, torbiel z nabłonkiem płaskim rogowaciejącym, może obejmować wyrostek sutkowy , część skalistą kości skroniowej

Doprowadza do utarty słuchu

Zółtawe guzki w jamie bębenkowej , następstwo zamian krwotocznych ??

Kryształy cholesterolu otoczone komórkami olbrzymimi około ciała obcego , przewlekła nacieki zapalne

1. Otosclerosis – kombinacja procesów resorbcji i produkcji kości , prowadzi do usztywnienia strzemiączka . Przyczyna głuchoty

III Nowotwory ucha Zewnętrznego

1Łagodne guzy gruczołów woskowinowych

- Adenoma

-Chondroid syrigioma

-Syringiocystoadenoma ??

-cylindroma

2. Złośliwe guzy gruczołów woskowinowych

- mucoepidermoid carcinoma

-Adenocarcinoma

- Adenoic cystic carcinoma

3. Inne

- carcinoma planoepitheliale

-Rabdomyosatrcoma embrionale

-Osteoma( czapeczka chęstna a pod nią kośc, czesta zmiana

- Epithelioid hemangioma

IV Nowotwory ucha środkowego

- adenoma

-agresive papillary tumor

-Schneiderian papilloma – geralnie guz zatok nosa , łagodny , płaskonabłonkowy, u mężczyzn , raczej jednostronnie, powolny wzrost na tylnej ścianie jamy nosowej

Wyrasta prawdopodobnie z pozostałości embrionalnej błony ektodermalnej oddzielającej błonę śluzową nosa i zatok przynosowych – błony Schneidera, stąd też nazywany bywa brodawczakiem Schneidera

Wysłany nabłoniekm wielowarstowoym płaskim lub cylindrycznym , wzrost endofityczny, niszczy kość.

 Ma on wygląd kruchego, policyklicznego guza barwy szaroróżowej o nierównej powierzchni, który wypełnia jamę nosową oraz zatoki przynosowe

- inverted papilloma – wg . wikipedi to jest to samo co wyżej,

- meningioma

V Nowotwory ucha wewnętrznego

1. Vestibular Schwannoma-częsty nowotwór i trzeba o nim pamiętać , najczęściej w 5, 6 dekadzie życia , lokalizuje się kącie mostowo-móżdżkowym. Początkowo powoduje szumy w uszach , upośledzenie słuchu , rośnie powoli ale złośliwy ze względu na umiejscowienie

2. Lipoma

3. Haemangioma

4. Endolymphatic sac tumor – guz Heffnera – złośliwy!!, nie daje przerzutów, często w chorobie von Hippa-Lindaua , rośnie sobie bardzo wolno , niszczy część skalistą kości skorniowej , ucho środkowe i wchodzi do tylnego dołu czaszki , daje objawy choroby Meniera

5. B cel chronić lymphocystic laeukaemia ( no jasne przecież jest wszędzie!)

Wykład 17. 03. 14r.

NOWOTWORY TKANEK MIĘKKICH

Czynniki prognostyczne
- rozmiar

- głębokość – zmiany powierzchowne rokują lepiej niż zmiany głębokie

- lokalizacja

- typ histologiczny utkania nowotworu
- marginesy cięcia chirurgicznego
- grading (średnica guza, liczba figur podziału, martwica)
- staging (obecność przerzutów)
- DNA –> ploidia
- proliferacja komórkowa (indeks Ki-67)
- mutacje onkogenów – mutacje p53 i zaburzona ekspresja genu retinoblastoma → gorsze rokowanie

Nowotwory tk. łącznej włóknistej:

Włókniak (fibroma)
- polipowata zmiana skóry lub bł. śluzowych
- twardy lub miękki
- zmiana odczynowa (?)

Nodular fasciitis
- najczęstszy spotykany rozrost rzekomomięsakowy tk. łącznej włóknistej
- najczęściej k. górne
- 20-40 r.ż.
- podskórnie lub śródmięśniowo
→ Mikro: - guz dobrze odgraniczony lub gwiazdkowaty
- układ bezwładny, wirowaty lub wiatrakowaty
- jednopostaciowy, o łagodnym wyglądzie – (myo)fibroblasty

Proliferative fasciitis
- rzekomomięsakowy rozrost myofibroblastów, o wiele rzadszy od nodular fasciitis
- głównie dorośli
- proksymalne części kończyn

- najczęściej zmiany źle odgraniczone
→ Mikro: - kształt nieregularny lub gwiazdkowaty
- myofibroblasty przypominają kom. zwojowate ( duże jądro z wyraźnym jąderkiem)

- myxoidalne podścielisko
Keloid
- zmiana rozrostowa tk. łącznej włóknistej
- głównie u rasy czarnej, może występować rodzinnie
- górne części ciała
- młodzież i dorośli
- częste po urazie lub zabiegu, ukąszeniu owada
→ Mikro: - charakterystyczne zeszkliwiałe włókna kolagenowe

Fibromatozy powierzchowne
- Palmar
- Plenar
- Penile

→ Mikro: guzkowate lub słabo odgraniczone pęczki dojrzałych fibroblastów otoczone tk. włóknistą

Palmar fibromatosis
- nieregularne, guzkowate zgrubienie powięzi dłoniowej jedno lub obustronnie (50%)
- przykurcz Dupuytra – przykurcz palca 4 i 5

Penile fibromatosis
- choroba Peyronic
- nieprawidłowe wygięcie prącia, uciśnięcie cewki moczowej

-lokalizacja na powierzchni grzbietowej

Głębokie fibromatozy
- głównie u dorosłych

- mięśnie głębokie, powięzie i rozcięgna
- najczęściej okolica barku, klatki piersiowej, udo, kreska
- postać brzuszna – u kobiet w ciąży lub po porodzie
- w kresce, w 50% przypadków związane z operacją

- słabo odgraniczone, naciekające marginesy
- szerokie, wiązkowe układy (postacie brzuszne)
- wrzecionowate, jednopostaciowe fibroblasty
- rzadkie mitozy
- obfity kolagen
- macierz myksoidna (postacie brzuszne)
- rzadko metaplazja chrzęstna lub kostna

Włókniakomięsak (fibrosarcoma)
- głęboko zlokalizowany, powoli rosnący, bezbolesny
- 30-60 r.ż.
- k. dolne, górne i tulów
- białawo-szary guz, martwica w środku

Mikro – bogatokomórkowy,”natłoczenie jąder” duża atypia , potworniakowate polichromatyczne jądra, wyraźnie nacieka otoczenie

Guzy fibrohistiocytarne:

- benign fibrous histiocytoma
- powoli rosnąca, zmiana łagodna, bezbolesna, w skórze i tk. podskórnej
- 20-50 r.ż., głównie kończyny
- nawroty w 5-10%
- dobrze odgraniczone guzy
- układ wiatrakowaty
- wrzecionowate lub owalne fibroblasty
- okrągłe lub owalne komórki histiocytarne

- mogą być obszary włóknienia i zwyrodnienia śluzakowatego
- xanthoma
- rozplem odczynowy histiocytów bogatych w śródcytoplazmatyczne wodniczki
- często związane z hiperlipidemią
- skóra i tk. podskórna, rzadko ścięgna oraz bł. maziowa

- ziarna hemosyderyny i igły cholesterolu ??

- dermatofibrosarcoma protuberans
- mięsak o niskim stopniu złośliwości (często daje nawroty, rzadko przerzuty)
- młodzi dorośli, skóra i tk. podskórna
- początkowo: zgrubienie lub małe, powoli rosnące guzki, które ostatecznie przechodzą w klasyczne wieloogniskowe zmiany
- nawroty: 30-60%
- radykalny zabieg z szerokim marginesem
- możliwa transformacja w fibrosarcoma lub MHF

- mikro fibroblasty o układzie „wiatraczkowatym” i olbrzymie komórki ?

-bednar tumor

- klinicznie i histologicznie niemal identyczny z dermatofibrosarcoma protuberans + ziarna melaniny

- Malignant fibrous histiocytoma
- najczęstszy mięsak dorosłych

- głównie 50-70 r.ż.
- kończyny, przestrzeń zaotrzewnowa
- nawroty: 40-60%
przerzuty: 25-50%, do płuc, węzłów chłonnych, wątroby i kości
→ Mikro: - układ wiatraczkowaty lub plecionkowaty

- jednopostaciowe fibroblasty

- nieprawidłowe mitozy
- dziwaczne pleomorficzne komórki
- rozpoznanie histologiczne oparte głównie na zasadzie wykluczenia

Wykład 24.03.2014r.

Dr Paleń

GUZY Z TKANKI MIĘŚNIOWEJ

1. RHABDOMYOSARCOMA: najczestszy mięsak tkanek miękkich dzieci i młodzieży z reguły poniżej 20 rż, głównie szyja, głowa, ukł. Moczowo-płciowy

1. Typy: embryonal, alveolar, wielopostaciowy

2. Rabdomyoblast – kwasochłonna ziarnista cytoplazma, bogata w cienki i grube fi lamenty, okragle lub wydłużone komórki tzw komorki rakietowa te

3. Ultrastrukturalnie: sarkom ery

4. Immunochemia: vimentyna, aktyna, desmina, mioglobina

5. Typ embryonal: ok. 66%, zawiera mięsak groniasty, dzieci poniżej 10 rż, jama nosowa, oczodół, ucho środkowe, prostata, makro: szary miękki guz, hist.: komórki guza naśladuja komórki mięsni na różnych stadiach rozwoju embrionalnego

6. Typ alveolar: głęboki mięśnie kończyn, mikro: siatka przegród łącznotkankowych które dzielą komórki guza na grupy, w centrum tworzy obraz pęcherzyka, poprzeczne prążkowanie w 25% przypadków

7. Typ pleomorphic: rzadki, głęboko w tkankach

8. Leczenie: chirurgia + chemioterapia (+radioterapia)

9. Rokowanie: zależne od wariantu histologicznego, rozmiaru i lokalizacji, najlepiej rabdomyosarcoma, gorsze embryonal, pleomorphic, alveolar

10. Wyleczenie: dzieci w 60%, dorośli gorzej

Guzy z tkanki mięśniowej gładkiej

1. Leiomyosarcoma

1. Łagodne nowotwory tk mięśniowej gładkiej, najcześciej u kobiet

2. Macica, skora, tkanak podskórna, rzadko głębokie tkanki miękkie

3. Z reguły 1-2 cm, z Komorek wrzecionowatych o wydłużonych tępo zakończonych jadrach, brak atypii, nieliczne mitozy

4. Leczenie chirurgiczne

1. Leyiomyosarcoma

1. 10-20% miesaków tkanek miękkich

2. Dorośli głównie kobiety

3. Skóra, głębokie tkanki miękkie konczyn przestrzen zaotrzewnowa

4. Makro: bezbolesne twarde duże

5. Mikro: komórki wrzecionowate z atypią, jadra pałeczkowate

6. Immunochemia: vimentyna aktyna desmina

7. Leczenie: zalezy od rozmiaru guza lokalizacji stanu zróżnicowania, powierzchowne i skórne – rokowanie dobre, przestrzen zaotrzewnowa – nie można radykalnie

Guzy tkanki tłuszczowej

1. Lipoma: najczestszy, wieku dorosłego, 40-60 rż, głównie u otyłych, skorne i głębokie, typy: typowy tłuszczak, fibrolipoma, angliolipoma, spindle cell lipoma, myelolipoma, pleomorphic lipoma; dobrze odgraniczony otorebkowany guz zbudowany z dojrzałej tkanki tłuszczowej, tkanki podskórne proksymalnych czesci konczyn i tułów, zesół Bannayan-Zonane – liczne tłuszczaki makrocefalia naczyniaki, głębokie: wieksze słabo odgraniczone

2. Liposarcoma: jeden z najczestszych, 40-60 rż, udo, przestrzen zaotrzewnowa, typu: dobrze zróżnicowany, myksoidny, okragłokomórkowy, pleomorficzny, wrzecionowato komórkowy, dedifferentiated ( zróżnicowany w inne tkanki), komórka : lipoblast, rokowanie: zalezy od typu i lokalizacji

Nowotwory tkanki nerwowej

1. Łagodne: nerwiak pourazowy, nerwiak Mortona

1. Nerwiak pourazowy: bolesna naprawcza zmiana, proksymalne komorki nerwowe po urazie

2. Nerwiak Mortona: odczynowy proces włóknisty z nerwów 2, 3, 4, głównie u kobiet, po powtarzalnych drobnych urazach

1. Schwanoma: 20-40 rż, położony powierzchownie lub głęboko, wolno rosnący, głównie głowa szyja konczyny śródpiersie, typy Antoni A i B, makro twardy lśniący

2. Neurofibroma: mieszanina Komorek schwanna i fibroblastów, może ulec transformacji złośliwej zwłaszcza w chorobie Reckinghausena, mikro: otorebkowany rosnący w obrebie nerwu komórki wydłużone w pęczkach, wirach

3. Plexiform neurofibroma: nieuporzadkowana proliferacja Komorek Schwanna i fibroblastow w obrebie perineurium a czasami poza nim, mikro: wydłuzone komorki Schwanna

4. Granular cell tumor: dość częsta zmiana ok. 30-60 rż zlokalizowana powierzchowniw, gł. Jezyk klatka piersiowa przedramię

5. Ganglioneuroma: ok. 10 rż, śródpiersie, przestrzeń zaotrzewnowa

6. Malignant Schwannoma: ok. 50% przypadków ma związek z choroba Reckinghausena, po 10-20 latach trwania choroby, może być ogniskowy, proksymalne części konczyn tułów. Mikro: dobrze odgraniczony albo wieloguzkowy, pęczki, układ wirowaty, wydłużone komorki z falistymi jądrami wyraźnie odgraniczone, pola ubogo i bogato komórkowe

7. Clear cell sarkoma: ścisle związany ze ścięgnami i rozcięgnami posiadajacy cechy melanocytarne, wolnorosnący bolesny dość częste nawroty mogące poprzedzać odległe przerzuty, rokowanie złe mimo leczenia, okres miedzy nawrotami a przerzutami to 2-3 lata

8. Neuroblastoma: ¼ wrodzony, najczestszy dziecięcy, układ współczulny, rdzen nadnerczy, szyja rokowanie zalezne od stadium klinicznego i wieku, przypadki zaawansowane u dzieci starszych nie reaguja na leczenie, amplifikacja N-myc zwiazana z gorszym rokowaniem, aneuploidia i hiperdiplopia, mikro: układy rozetowate

9. Primitive neuroectodermal tumor PNET: wywodzi się z cewy nerwowej, 1/3 z duzymi nerwami obwodowymi przerzuty płuca węzły, mikro: pseudorozety

Wykład 31.03.2014r.

Dr Karczewska

NOWOTWORY PRZEŁYKU

Nowotwory przełyku:

1. Nowotwory nabłonkowe: łagodne i złośliwe

2. Nowotwory nienabłonkowe: łagodne i złośliwe

3. Zmiany nowotworopodobne

Nowotwory przełyku są niebezpieczne ze względu na to, że naciekają śródpiersie.

Inne schorzenia związane z przełykiem: atrezja, achalazja, uchyłkowatość przełyku ( np. uchyłek Zenkera), perforacja, przepuklina, zespół Maloryego-Weissa (1/3 dolna część, najczęściej u bulimików i alkoholików), przełyk Baretta, oparzenia termiczne, przełuk jest uszkadzany również przez bardzo pikantne potrawy, wrzątek, bardzo zimne pokarmy, nikotynę (powoduje przejściowe niedokrwienie)

Łagodne nowotwory nabłonkowe:

1. Brodawczak: zmiana rzadka, 1/3 dolna część przełyku, mogą wystepować cechy zwyrodnienia koilocytarnego, różnicowanie z CA verrucosum, mikro: bez mitoz, objawy: utrudnione przełykanie, może nie być objawów,

2. Gruczolak: zwykle na podłożu dysplazji

Nowotwory nabłonkowe złośliwe:

1. Rak płaskonabłonkowy przełyku: 90-95 % przypadkow, 8/100 tys Polaków, częściej mężczyźni, czynniki ryzyka: palenie papierosów, alkohol, zanieczyszczenia pokarmowe ( nitrozaminy, aflatoksyny), niedobory witamin oraz pierwiastków śladowych, czynniki genetyczne: celiakia, tylosis, dysplazja ektodermalna, epidermo lysis bullosa, lokalizacja: 50% w części środkowej, 30% dolna część, 20% górna, klinika: objawy późno!!!-zaburzenia połykania, spadek masy ciała, genetyka: p53, TGF alfa, LOH, BAX, czynniki predykcyjne: p53, BAX, Ki-67, drogi szerzenia się: śródściennie – zmiany skaczące, naciekanie narzadów sąsiednich, przerzuty drogą węzłów chłonnych w klatce piersiowej lub tzw. przerzuty skaczące, drogą krwiopochodną

2. Wczesny rak płaskonabłonkowy: definicja: rak ograniczony do błony śluzowej i/lub podśluzowej, postać: wyniosła, płasko wyniosła, z depresją

Wykład 7.04.2014r

dr W.KARCZEWSKA

NOWOTWORY PRZEŁYKU C.D.

Jako uzupełnienie poprzedniego wykładu oglądaliśmy zdjęcia:

Zdjęcie 1 : Brodawczak łagodny, najczęściej zajmuje jamę ustną, podniebienie miękkie.

Mnogie brodawczaki (rozrosty brodawkowate )  po jakimś czasie przekształcają się w raka płaskonabłonkowego naciekającego. Wznowę należy usunąć ( jest to zabieg bardzo okaleczający)

Zdjęcie 2 : rak płaskonabłonkowy – widoczne na zdjęcie różowe placuszki to ogniska rogowacenia. Stadium

G3 – nisko zróżnicowany, mitozy, brzydkie jądra.

Przypomnienie co to jest atypia, grading 

Atypia – komórka odbiegająca od normy. Komórka swoim wyglądem wskazuje, że jest aktywna-zdolna do proliferacji (liczne jąderka, mitoza)

Wyróżniamy dwa rodzaje atypii:

• nowotworowa

• regeneracyjna – w procesach zapalnych, głównie w ostrych zapaleniach, organizm regeneruje się. Po wyleczeniu komórki atypowe również znikają

Grading:

- różnicowanie histopatologiczne

- określa jak dobrze zróżnicowane są jądra (G1-G3, w niektórych tkankach G4)

- teraz coraz częściej używa się określeń LOW, HIGH – dwustopniowa ocena

→ G1 wcale nie musi być korzystnym rozpoznaniem bo często takie nowotwory nie idą na chemioterapię. Taki nowotwór dużo „energii zużył” na dojrzewanie, keratynizację.

→ Im bardziej prymitywna komórka, tym chemioterapia ma większą szansę, żeby zwalczyć nowotwór. Ale taka terapia może wykończyć pacjenta np. powodując uszkodzenie szpiku ->pacjent umiera z powodu błahej infekcji.

→ Wczesne wykrycie i całkowite wycięcie -> podstawa leczenia raków płaskonabłonkowych G1.

Ciekawostka : Dr przeczytała na temat nowego sposobu walki z nowotworem. Metoda ta opiera się o PET. Wprowadza się ( dożylnie a może doustnie?) radioizotopy które wyłapują komórki nowotworowe i doprowadzają do akceleracji metabolizmu tych komórek, nie mogąc nadążyć za nowym tempem same się wykańczają - dochodzi do rozsadzenia komórek 

I jeszcze jedna ciekawostka : Jeśli jesteś zdrowa nie zażywaj witamin bo jeśli rozwija się w tobie nowotwór to właśnie on wykorzysta te substancje do wzrostu 

I wreszcie temat którym powinniśmy się zająć :

ŁAGODE I ZŁOŚLIWE ZMIANY MELANOCYTARNE SKÓRY

Niestety tylko oglądaliśmy zdjęcie. Mała powtórka z dermatologii. Jedyne co zapisałam:

Baziak ( rak podstawnokomórkowy skóry )

- najczęstszy nowotwór skóry

- nowotwór złośliwy lokalnie, ale często pacjent cierpi z powodu powikłań

- najcześciej występuje w trójkącie twarzy, ale może pojawić się również na całym ciele

- makroskopowo: krater, w kolorze skóry, widoczne wrastające w niego kapilary

- należy je usuwać, również zmiany mnogie

- kiedyś nazywany ulcus rodens bo wgryza się w tkanki, również kostne

Patologia jamy ustnej Wykład 05.05.2014r dr Pająk

Mnóstwo zdjęć;P...

• bardzo liczne tkanki-można się spodziewać wszystkiego

• kontakt ze światem zewnętrznym-możliwość zapalenia

• czasem bardzo dynamiczny wzrost, ale częściej zmiany łagodne

• zmiany zapalne;

  • stosunkowo rzadko, wysoka odporność miejscowa

  • 1. zapalenie rozlane-nieswoiste, swoiste-gruźlica, odzwierzęce zapalnie-obrzęk bł śluzowych...

  • 2. zapalenie oginskowe-nadziąślaki; czasem pouciskowe, często u dzieci; mogą się lokalizować w każdym miejscu jamy ustnej; lokalizacja nadziąsłowa najczęstsza

    • zapalne-ziarnina zapalna, polipowata

    • naczyniowe-krwawi nawet przy mikrourazie

    • włókniste-rozrost włóknistonabłonkowe (typowe), włóknienie kolagenowe, poryte nabł wielowwym płaskim, na podniebieniu twardym-rogowacenie charakterystyczne; na policzkach i dziąsłach rogowacenie jest patologią;

      • ogniskowe-nadziąślak, polip włóknisto-nabłonkowy

      • rozlany-powikłanie źle dopasowanych protez

    • olbrzymiokk obwodowe- ziarniniaki olbrzymiokk, Peripherial giant cell granuloma

  • 3. osteomielitis-obejmuje okostną i kość, cz po ekstrakcji, przy zmianach zgorzzelinowych

  • zdjęcia-nadziąślak-owrzodziale, naciek granulocytarny; klasyczne zap-kk jednojądrowe, kk plazmatyczne dominują-polimorficzne, wydzielają Ig, nabłonek rozrośnięty łagodnie; zapalenia z dużą ilośćią naczyń; włóknistonabł-podścielsko z włóknami kolagenowymi, nacieki zapalne; ziarniniak olbrzymiokk-ze względy na liczne struktury kostne, kilka mm-kilka cm, mogą być owrzodzione, każdy wiek łącznie z dziećmi, bogatokk-podscielsko z fibroblastami, kk olbrzymie wielojądrowe typu osteoblasta (z cechami makrofagów), pojedynczo lub w skupiskach, możliwe poj kk jednojądrowe, ziarna hemosyderyny, mogą imitować zmiany złośliwe, ponieważ kk wieljądrowe mają tendencję do wnikania do naczyń-potem włóknienie z ogniskami metaplazji kostnej, ktora może zrosnąć się z kością, utrudniając usunięcie

• Torbiele jamy ustnej

  • zębopochodne-powst w skojarzeniu z zębami lub ze struktur zębopochodnych->opiera się o nie

    • zawiązkowa-folicularis

    • korzeniowa

    • torbiel resztkowa-po usunięciu zęba

  • pierwotna-poj/mnoga

  • dziąsłowe, boczne, okołozębowe

• niezębopochodne

  • szczelinowata-połączenie podniebienia miękkiego i twardego-nabł płaskie, podścielisko z pęczkiem naczyniowo-nerwowym

  • naskórkowe-z nabł jamy ustnej (raczej z wszczepienia)

  • śluzowe-wysłane nabł gdo, najcz w szczęce, z zatok przynosowych

    • śliniankowe-zatkanie przewodu

  • proste, tętniakowate-klasyczne, kostne-powikłane

  • nowotworowe-dosyć częsta torbiel-torbielowata postać szkliwiaka, torbielowat ca płaskonbł, z gruczołów śluzowych

  • migdałkowe-do poziomu krtani, zatkanie ujścia krypty, do 1cm, torbiel rzekoma, cz wypełniona złuszczonym nabł

• Torbiel zawiązkowa-

  • predysponowana żuchwa

  • torbiel wysłana nabł płaskim nierogowaciejącym z bł podstawną, nabł oddechowy, w ścianie może nie być nacieków lub mogą być obfite, możliwe kryształy cholesterolu z kk wielojądrowymi-powikłana zapaleniem-zębopochodna z zapaleniem

  • każdy wiek

  • możlie powst ca płaskonabł

  • zdjęcie-cienki nabł płaski, zachowana wwwość, drobne naczynia, komórki kubkowe, naciek zapalny; lub powikłana zapaleniem-przypomina korzeniową

• torbiel korzeniowa

  • najczęstsza,

  • okolica wierzchołków zębów

  • nieco częściej mężczyźni

  • 70% torb zębopochodnych

  • dominuje naciek, złogi cholesterolu, nabł płsaki z rozrostem pseudoakantotycznym, kk rozsunięte, możliwe ciałk kwasochłonne, nabł może ulegać zanikowi, rozrostowi brodawkowatemu, może przypominać nowotwór, ale brak rogowacenia! rozrost włókien kolagenowych

• torbiel pierwotna;

  • każdy wiek

  • 1,5-17% torbieli-trudność diagnostyczna

    • dwukrotnie częściej w żuchwie niż w szczęce

    • wysłane nabł plaskim z ortokeratozą, zanikiem jąder

    • brak nacieków zapalnych w ścianie

    • poniżej nabłonka-wyspy nabł płaskiego, tworzące drobne torbiele wtórne;

    • ukł palisadowady kk nabłonka

    • nawracające, o rogowaceniu nie pełnym-paralertozą->NOWOTWÓR-daje wznowy KCOT- Keratocytic Odontogenic Tumor; jednokomorowy nabł płaski z PARAKERATOZĄ, możliwość naciekania, może być poj lub mnogi, gł żuchwa, może być elementem zespołu mnogiego występowania raków płaskonabł NBCSS; częściej młodzi mężczyźni; obj-jka każdje innej torbieli; radiologicznie destrukcja kości; his-pat-nabł płaski 5-8 ww, bez bez brodawek, palisadowada ww podstawna, potencjalnie agresywny, ale najcz miejscowo, częste wznowy, może być wieloogniskowo-długoletnia obserwacja pacjenta;

    • zdj: pierwotna, KCOT, śluzowa

    • Nowotwory zębopochodne- z nabłonka, mezenchymy, mieszany

      • Szkliwiak-Ameloblastoma, nie adamantnoma! bo toguz w piszczeli

        • dość częsty, 30-40rż, dzieci, częściej w żuchwie, K;M tak samo

        • hist pęcherzykowey, splotowaty

        • akantotyczny-z rogowaceniem

        • ziarnistokk-imituje guzy kwasochłonne

        • desmoplastyczny, podstawnokk-płaskie

        • jasnokk

        • torbielowata

        • najcz łagodny, czasem miejscowo agresywny, b rzadko postacie złośliwe podobne do guza olbrzymiokk piszczeli-brak różnicujących cech histologicznych; czasem wstecznie znajduje się dyskretne cechy złośliwości

        • zdj-palizada ciemnych kk na obwodzie, ładne błony podstawne: postać akantotyczna, postać ziarnistokk-duża ilośc kk kwasochłonnych; torbielowata-inny obraz nabłonka od torbieli, b ciemna wwa palisadowada, dodatkowe wyspy nowotworowe w ścianach

        • w postaciach złośliwych-poszukiwanie struktur podziałowych, nieprawidłowych-bez atypii, martwicy-to jedyna cecha!

      • Guz Pjndorga CEOT calcyfying epithelial odontogenic tumor

        • 1,5%-3 najczęstszy

        • gniazda i sznury kk nabl zatopione w szklitej masie, koncentryczne zwapnienia-wznowy 14%

        • wariant jasnokk-wznowy 70%

    • łagody

  • Pierwotne nowotwory jamy ustnej

    • płaskonabł-90% guzów złośliwych jamy ustnej

      • M>K, tytoń, HPV

      • warianty jak na skórze

      • basal

      • wrzecionowatokk imituje mięasaka

      • akantlityczny-kk rozrzucone-jak ca gruczołowy

      • adenoscaumo

      • cuniculatom-karaterowate owrzodzenie z rozrostem nabłonka i naciekiem-imituje chłoniaka

      • Verrucous, papillaty-brodawkowaty, najcz: papillary-klasyczny brodawkowaty: verrocous-grube brodawki, duży, kalafiorowaty, ropiejący, ale tylko się rozpycha, praktycznie nie przerzutuje-usunięcie-wyleczenie;

    • podstawnokk-rzadkie

    • chłoniak, szpiczaki

    • gruczołów ślinwoych

    • mezenchymalnych- guz abriksowa

    • zmiany barwnikowe

    • rzadko:

      • fibromatoazy, szwannomy, neurosa, naczyniowe,

        • rabdomiosa-głównie u dzieci, szybko rosnące; wariant polimorficzny u dorosłych-rzadki w jamie ustnej, częściej kończyny; barwienie na desminę;

      • złośliwe, melanowa, sa synovial, sa epidelioides

      • ectomesenchymal chondromyxoid tumor-wyłącznie jamy ustnej

        • grzbietowa powierzchnia języka,

        • wolnorosnący, lekko przesuwalny, elastyczny

        • nieotorebkowany

        • kanciaste, wrzecionowate kk, rzadko wielojądrowe, jasne kk

        • barwienia dodatkowe-kwaśne mukopiolisacharydy dodatni AbPaS+, ale na mucykarmine ujemne! GFAP+, CK+, S100+, SMA+

• Przerzuty now do jamy ustnej-częstsze niż nowotwory pierwotne

  • czasem pierwsza manifestacja nowotowru

  • do tk miękkich

  • częściej do kości żuchwy, szczęki

  • K: gruczołu piersiowego, narz płciowych, nadnercza, tarczyca

  • M: rak płuc, prostaty, nerki, skóry

  • zdjęcia

Nowotwory przydatków skórnych

• Łagodne (większość, złośliwe przydatkowiaki są rzadkie)

  • różnicujące się w kierunku:

  • struktur włosa

  • gruczołów łojowych

  • gruczołów potowych

• Z gruczołów potowych ekrynowych

  • Syringioma (gruczolak potowych)

    • mnogiw, żółte grudki

    • powieki dolne i policzki

    • wąskie pasma nabłonkowych i drobnch przewodów rozisanych we włóknistym podścielisku

    • kk w kształcie kijanek

    • cytoplazma może obfitować w glikogen

  • adenoma eccrinalepapilliferum/brodawczakowaty gruczolak ekrynowy

    • skóra kończyn ludzi o ciemnej karnacji

    • częstszy u kobiet

    • dobrze odgraniczony, złożony z rozszerzonych przewodów, torbieli, zajmując całą wwe siateczkowatą skóry właściwej

  • poroma ecrinale

    • większy

    • kolor kremowy, cielisty

    • do 2cm

    • podeszwa lub krawędź stopy

    • jednorodna populacja małych kk, połączona mostkami międzykk, nie tworzy palisad na obwodzie

    • przejaśnienie wew cytoplazmy

    • odmiana dermal duct tumor-postać śródskórna

    • wywdodzi się z powierzchi naskórka, rozrasta w głąb skóry właściwej

    • różnicowanie z baziakiem-lokalizacja, brak palisady

  • Hidradenoma eccrinale clarocellulare

    • 2 typy kk, małe nabłonkowe z kwaśną cyt, pęcherzykowate; jasne kk z małymi jądrami

    • torbielki

    • skóra głowy, szyi, kończyn

    • guzek w głebszych wwach, ograniczony

    • mały polimorfizm i aktywność mitotyczna

• • złośliwe

    • ekrynowy rak potowy

      • szerokie pasma komórkowe, wnikajce głęboko do skóry właściwej i tk podskórnej

      • skóra twarzy i kończyn

      • nie wykazuje cech świadczących o pochodzeniu  z naskórka

    • oblak skórny cylindroma cutaneum

      • charakterystyczny

      • poj na skórze głowy i szyi

      • rośnie wolno

      • mogą być liczne, zlewające się w owłosionej skórze głowy-gen cylt na ch 16-rodzinne turban tumor

      • małe kk typu podstawnego, ale bez wwy szklistej w przeciwnieństwie do baziaka, gniazda kk

      • wypukły, gładka powierzchnia

      • b typowa lokalizacja-owłosiona skóra głowy i szyi

    • oblak złośliwy

      • naciekanie okołonerwowe

      • skóra owłosiona glowy

      • trudnoc rozpoznania

      • polimorfizm, utrata mozaikowatego ułożenia kk

      • rozp-resztkowe zmiany łagodne na obwodzie

    • guz mieszany-syringoma chondroidale

      • składnik nabłonkowy i luzowe podścielisku

      • też odmiana malignum-naciekanie naczyń chłonnych, krwionośnych, nerwów

      • nie ma w nim chrząstki

• Apokrynowe gruczoły potowe

  • hidrarenoma papilliferum, dość częsty

    • tylko u kobiet, okolica narz płciowych

    • ograniczony guzek w skórze, czasami łączność z lezacym powyzej naskorkiem

    • czesto owrzodzialy

    • torbielowaty, kosmkowe wypustki pokryte dwiema wwami nabłonka

    • zreb wloknisto naczyniowy-struktury przewodowe

• łojowe

  • znamię łojowe

    • żółta, brodawkowata tarczka

    • zab budowa naskórka

    • zwiększona liczba gruczołów łojowych wysoko w wwie brodawkowatej skóry

    • naskórek z cechami nasilonej papillomatozy

    • adenoma cebaceum, gruczolak lojowy, czesty u psow

      • ludzie starsi

      • mnogie guzki srednicy do 2 cm, na twarzy

      • zolte lub rumieniowe

      • mnogie zraziki lojowe, otoczone 1 lub 2 bazaloidnych komórek, jasne łojowe kk ..... no szybciej

    • z Muir-tourea

      • liczne gruczolaki lojowe

      • hipreplazja gruczolow lojowych, rak

      • rak plaskonabl lub keratoacanthoma

      • raki narz wew jelito grube, sutek, endometrium, pecherz moczowy o prebiegu mniej agresywnym

    • rak lojowy

      • skora głowy, szyi, powieki

      • mnogie, nieregularne zraziki z przemieszczonych kk bazoloidnych, dojrzalych kk lojowych

      • atypia itd

      • naciekanie naczyn i nerwow

      • w odmianie okolicy oczu-pageloidalne nacieki

    • guzy mieszka włosowego

      • trichoadenoma gruczolak wlosowy

        • na twarzy, czesty

        • mnoegoe torbiele rogowe rozsiane w obrebie przerosnietego podscieliska lacznotk

        • sciany torbieli z nabl wieloww plaskiego

      • tricholemmoma

        • bardzo przypomina ca bascellulare

        • skora twarzy, tulow

        • mala brodawkowata grudka

• • torbielki z masami rogowymi, rzadko rozsiane

  • jeden lub kilka zrazikow nabl wywodzacych sie z naskorka

  • palisada kk na obwodzie

• rak tricholemmalny

  • rzedki, mala zlosliwosc

  • starsi

  • jasne kk z glikogenem

  • na obrzezach zrazikow palisada kk

• pilomatrixoma nabloniak wapniejacy

  • doc czesty

  • czesciej u mlodych

  • ghost cells-kk ktore utracily jadra

  • poczatkowo duzo bazaolidnych kk z jaderkami, potem ghost cells, nastepnie wapnienie, czasem kostnienie

  • skora twarzy i kk dolnych

  • powoli powiekszajacy sie sr do 3 cm

• pilomatrixoma malignum

  • mezczyznk. kark, plecy zausznie

  • cz wznowy, przerzuty do wezlow i pluc

  • naciekanie z odpowiedzia desmoplastyczna odpowiedzia podscieliska

  • dominuja kk bazaloidne

  • cz martwica

• keratoacanthoma

  • dość częsty

  • odsłonięta twarzy, skora dłoni

  • powyzej 50rz, czesciej u mezczyzn

  • b krotki wywiad-kilkutygodniowy

  • samoistne ustapienie (odpadniecie), z powstanie niewybarwionej blizny

  • 8%wznowy

  • szczegolna postac raka plaskiego ulegajacego samiostnej regresji

  • rzadko jest duzy, czy daje przerzuty-chorzy z immunosupresja

  • eks na UVB, keratosis solaris

  • z Grzybowskiego-liczne cośtam cz ze świadem

  • zmiana po dobrze odgraniczona do 3 cm, kopulasty guzek i znowu przerzucila slajd

  • daszek rogowy po bokach, w srodku masy rogowe, kk przyp ca plaskiego, kk lifoidalne

Patomorfologia Wykład 19.05.14r.

AIDS

- wirus HIV jest znany od lat 80 XX-wieku
- najwięcej zachorowań zanotowano w latach 90
- do końca XX-wieku z jego powodu zmarło 20 mln ludzi na świecie
- 34 mln jest nosicielami
- 95% z nich w krajach rozwijających się

- AIDS → choroba retrowirusowa wywołana wirusem HIV

- charakterystyczne są: głębokie upośledzenie odporności, zakażenia oportunistyczne, wtórne nowotwory, objawy neurologiczne
- najwięcej zakażeń → Afryka

Grupy ryzyka:
- mężczyźni homo i heteroseksualni
- narkomani
- biorcy krwi
- osoby utrzymujące kontakt z osobami z grup ryzyka

Transmisja od matki do noworodka:
- 1. wewnątrzmaciczna (przezłożyskowa), 2. śródporodowa → te dwa stanowią większość
- 3. transmisja z mlekiem matki
- Ryzyko przekazania dziecku zakażenia w czasie ciąży → 25-35%
- Ryzyko zwiększają: wysoka wieremia u matki i zapalenie błon płodowych

HIV:
- ludzki retrowirus, bez własnego DNA, należy do grupy lentiwirusów, nie dzieli się poza komórkami gospodarza, długi czas latencji, wykazuje tropizm do OUN
- HIV-1: USA, Europa, Afryka centralna
- HIV-2: Afryka zachodnia

Budowa:
- kulisty kształt
- gęsty elektronowo stożkowaty rdzeń, otoczony lipidową otoczką pochodzącą z błon komórkowych gospodarza
- rdzeń wirusa otoczony jest przez białko p17

Przebieg infekcji:
- cząsteczki limfocytów CD4+ są receptorami dla HIV
- glikoproteina 120 otoczki HIV łączy się z koreceptorem na powierzchni kom.
- tropizm do limf. CD4, makrofagów
- gp 41 – pozwala na włożenie sekwencji peptydowych gp41 w błonę kom. docelowej
- po fuzji rdzeń wirusa wchodzi do cytoplazmy komórki
- po internalizacji, wirusowy genom ulega odwrotnej transkrypcji – powstaje cDNA
- cDNA wnika do jądra komórki gdzie ulega integracji z genomem
- po integracji może być w postaci latentnej
- HIV-1 może zaatakować nieaktywne limf. T
- transkrypcja następuje po pobudzeniu komórki przez antygeny, cytokiny
- pączkowanie z powierzchni komórki → śmierć komórki
- fizjologiczne bodźce, które aktywują limf. T (zakażenia), powodują śmierć zakażonych wirusem HIV komórek
- spadek CD4 we krwi obwodowej
- codziennie produkowane jest 100 mld cząsteczek wirusa, a umiera 1-2 mld limf. T CD4+
- HIV kolonizuje narządy limfatyczne → rezerwuar wirusa
- początkowa szybka proliferacja komórek układu odpornościowego maskuje chorobę
- liza komórek T → zakażenie komórek progenitorowych w grasicy, zakażenie komórek pomocniczych → zaburzenie prawidłowego różnicowania (utrata CD4, bo zniszczenie i spadek produkcji)
- fuzja kom. zakażonych i niezakażonych CD8 zabija zakażone CD4
- odwrócenie we krwi obwodowej współczynnika CD4/8 – norma: 2, w AIDS < lub = 0,5
- zaburzenie czynności limf. T:
- spadek proliferacji zależnej od antygenów
- nieprawidłowe przekazywanie sygnałów wewnątrzkomórkowych
- nieprawidłowa produkcja cytokin

Zakażenie makrofagów:
- większość znajduje się w tkankach
- HIV może się namnażać w zróżnicowanym i niedzielącym się makrofagu
- bardzo dużo wirusa w wakuolach
- makrofagi są oporne na cytopatyczny efekt HIV
- są transporterem dla wirusa (zwłaszcza do OUN)
- w późnym okresie choroby są głównym miejscem namnażania się wirusa

Kom. dendrytyczne:
- śluzówki i centra rozrodcze (kom. Langerhansa)

Limfocyty B:
- hipergammaglobulinemia – zakażenia wirusami np. CMV, EBV, wysoki poziom IL-6 produkowanej przez zakażone makrofagi
- gp41 aktywuje wzrost i różnicowanie limf. B
- pomimo tego odpowiedź humoralna jest nieprawidłowa

Uszkodzenie OUN:
- wirus transportowany przez makrofagi
- neurony nie są zakażone HIV
- zakres zmian neuropatycznych jest mniejszy niż wskazywałyby objawy neurologiczne
- niedobory neurologiczne powodowane są produktami wirusowymi, cytokinami, TNF
- gp41 powoduje wzrost NO
- gp120 HIV → bezpośrednie niszczenie neuronów

Przebieg:
1) Faza ostra
- w 3 do 6 tygodni po zakażeniu, samoustępująca choroba
- obj. rzekomogrypowe, rumień, zap. opon mózgowych, spadek limf. CD4
2) Faza środkowa
- może trwać wiele lat
- zakażenia oportunistyczne
- stałe obniżenie CD4
- braki są uzupełniane
- przewlekła limfadenopatia, gorączka, rumień
3) Kryzys
- gorączka, biegunki, osłabienie, spadek masy ciała
- znaczący spadek CD4:
Organizacja CDC (Centre od Diseases Control)
> 500 kom/ul – brak objawów
200-500 kom/ul – zmiennie
< 200 kom/ul – pełnorozwojowy AIDS

Zakażenia oportunistyczne: (pytanie na test: które zakażenia należą do oportunistycznych?)

- pneumocystis carini:
- grzyb
- śródmiąższowe zapalenie płuc → wysięk do pęcherzyków i włóknienie przegród
- zakażenie drogą wziewną
- inne zmiany: zwapnienia w nerkach, torbiele sledziony

- CMV
- ciałka wtrętowe → śródjądrowe, śródcytoplazmatyczne
- „halo” → przejaśnienie wokół jądra
- śródmiąższowe zapalenie płuc, zapalenie wątroby, kanalików nerkowych, przełyku, jelita grubego opon, mózgu, siatkówki
- wirus obniża odporność, może aktywować HIV
- gruźlica
- dolny i środkowy płat płuca
- u 30-80% chorych prątki w plwocinie
- u 33% dodatni odczyn tuberkulinowy
- gruźlica prosówkowa i pozapłucna
- duże pola martwicy serowatej z odczynem ziarniny gruźliczej
- m. avis, intracellulare
- kokcydiomykoza
- grzybica
- USA, meksyk
- zakażenie przez wdychanie zarodników
- zarodniki fagocytowane przez makrofagi płucne
- zapalenie ziarniniakowe, ropne, mieszane
- zapalenie płuc, opon, mózgu, skóry
- kryptokokoza
- grzybica drożdżakowa
- ostre/podostre zapalenie opon i mózgu
- źródło: ptasie odchody, wrota: drogi oddechowe
- obrzęk mózgu i galaretowaty wysięk opon, czasami ziarniniaki
- histoplazmoza
- grzybica drożdżakowa
- choroba uogólniona, ostre/przewlekłe choroby płuc
- źródło: odchody ptaków i nietoperzy, droga: wdychanie zarodników
- płuca – ziarniniaki z martwicą
- Toxoplazma gondii
- neurotoksoplazmoza:
- kora mózgu i jądra podstawy, rzadziej móżdżek i pień
- ogniska martwicy otoczone rąbkiem przekrwienia
- kryptosporidioza
- pierwotniak
- wyniszczająca, długotrwała biegunka i zespół złego wchłaniania
Mięsak Kaposiego:
- najczęstszy nowotwór pacjentów z AIDS
- w końcowym stadium choroby
- zmiany wieloogniskowe, zazwyczaj skóra, ale też inne lokalizacje
- stadium plamy, blaszki, guzka

Chłoniak nieziarniczy

Węzły w AIDS
- znaczny rozrost grudek
- wzrost komórkowości w zatokach
- śledziona i grasica: podobny wygląd „spalonej ziemi”