kult chrześcijański
277
Kult chrześcijański I całokształt praktyk i czynności sakralnych, stanowiący zewnętrzny przejaw doktry nalnych treści religii; manifestacja czci dln „sacrum" w aktach uwielbienia, dziękczy nienia, błagania; obok doktryny i organ i zacji, podstawowa część składowa religii. Powszechność aktów religijnych, będ;| cych wyrazem odkrywania Boga, sprawili, że człowiek może być nazwany istotą rc!i gijną. Współcześnie jednak, nawet tam, gdzie zachowała się obrzędowość, wiara stopniowo traci swoje wyraźne miejsce w najistotniejszych momentach ludzkiej egzystencji. Kult religijny zagrożony jest także przez niektóre współczesne uwarun-kowania społeczne i kulturowe, a w szcze-gólności przez takie zjawiska jak: materia lizm, sekularyzm, indywidualizm, deter-minizm (por, ChL 34). Ogólne i niejasne wyobrażenie Boga, często graniczące z "re-ligijnością bez Boga", sprawia, że przed-miotem uwielbienia stają sie najróżniejsze „bożki". Bałwochwalczym kultem otaczane są stworzenia i ludzka wolność.
rodzajem kultu. Jan Paweł II, potwierdzając tę prawdę, wskazuje zarazem na konieczność bezpośredniego odniesienia do Boga. Życie moralne, łącznie z wypełnieniem przykazania miłości bliźniego, nie może być rozumiane jako jedyny i wystarczający akt k.ch. Konieczne są pewne akty, których adresatem jest bezpośrednio Bóg (por. ChL 4), ale też sam kult nie wyczerpuje całego życia chrześcijańskiego.
Papież, przypominając o obowiązku udziału w kulcie, ukazuje zarazem jego znaczenie. Kult stanowi uprzywilejowane „miejsce" spotkania z Bogiem, przebywania z Jezu-%em (por. VQA 7). W czynnościach li-111 rgicznych - stwierdza Jan Paweł II
Chneeśijanin wielbi Boga całe życie: jest ono
nic nie jest ważniejsze od tego, że w sposób niewidzialny, lecz rzeczywisty, działa Chrystus przez swojego I Micha (por. VQA9).
Właściwy kult uwielbienia skierowany do Boga przez Chrystusa w Du-rlni Świętym może przyczyniać się do głębszego zrozumienia miłości Boga i tajemnicy Chrystusa (por. CT54). Jego rolą jest włączenie chrześcijanina w misterium paschalne. Szczyt k.ch. stanowi Eucharystia (por. KKK 1325). Temu jedynemu kultowi nie sprzeciwia się jednak, a wręcz odwrotnie sprzyja, cześć, jaką chrześcijanie oddają Matce Bożej, świętym oraz ich ■ iimkom. Kult oddawany świętym odnosi się ostatecznie do Chrystusa; objawia się w nim człowiek przemieniony „na podobieństwo Boga".
Życic kultyczne bywa niekiedy sprowadzane tylko do jednegoz obo
wiązków. Niekiedy widzi się w nim tylko oparcie
i źródło łaski, siły potrzebnej do egzystencji
zgodnej z Ewangelią. Jan Paweł II, nie pomijając żadnego z tych aspektów, zwraca uwagę na jego respon-soryjny charakter (por. RP 21). Zaangażowanie człowieka w czynności kultyczne ma charakter odpowiedzi człowieka na rozpoznaną obecność Boga i Jego miłość (por. PDV 48). Ta odpowiedź należy do istoty pobożności i wyraża się w takich postawach jak: uwielbienie, adoracja, dziękczynienie, cześć (por. RC 26). W kulcie zawiera się zatem jakaś nasza „odpłata", jakieś wynagrodzenie za tę miłość (por. DC 3).
Tak rozumiany k.ch. jest nie tylko źródłem łaski i obowiązkiem, ale może przyczyniać się do coraz większego rozwoju życia chrześcijańskiego. Przez kult zostaje bowiem wpisane w serce chrześcijanina „nowe prawo", które powinno być dla niego drogowskazem i źródłem zasad postępowania (por. PDV 48). K.ch. stawia więc wymagania o charakterze moralnym i przyczynia się do praktykowania cnót ewangelicznych i właściwego sposobu życia. Uczestnictwo w k.ch. pociąga za sobą powinność, aby w podejmowanych decyzjach, wyborach, postawach i działaniach urzeczywistniać to, co było treścią spotkania z Bogiem (por. VS 88-89). K.ch. ma zatem oddziaływanie wychowawcze. Poprzez normy i zasady moralne, wzorce postępowania i postawy wynikające z doktryny kieruje on postępowaniem. Jest więc zasadą, źródłem, z którego może pochodzić rozwaga i siła w podejmowaniu decyzji tak, by były one podporządkowane Bożym zamysłom. Kuli znajduje swe naturalne przedłużenie w rozkwicie
życia chrz.