Pytania do zaliczenia przedmiotu ”Geodezja górnicza i metrologia”

1.Wymienić podstawowe przepisy prawne dotyczące geodezji górniczej

Przepisy prawa regulujące zadania i status miernictwa górniczego w Polsce zawarte są w prawie geologicznym górniczym i rozporządzeniach wykonawczych do niego, z których najważniejszym jest rozporządzenie w sprawie dokumentacji mierniczo – górniczej.

2.Omówić obowiązki przedsiębiorcy górniczego wynikające z Prawa Geologicznego i Górniczego

Prawo geologiczne i górnicze stanowi, że każdy przedsiębiorca górniczy musi posiadać i prowadzić dokumentacje mierniczo – górniczą.

Dokumentacja mierniczo – górnicza są to dokumenty pomiarowe, obliczeniowe i kartograficzne dotyczące treści sytuacyjnej i wysokościowej na powierzchni obszaru górniczego oraz treści geologicznej. Dokumenty te SA sporządzane przez osoby uprawnione (mierniczych górniczych, uprawnionych geodetów) sporządzane wg norm i standardów technicznych oraz wymagań podanych w rozporządzeniu i prawie geodezyjnym i kartograficznym.

3.Podać definicję map górniczych i wymienić kryteria ich podziału

Mapa górnicza – obraz sytuacji na powierzchni wyrobisk górniczych i sytuacji geologicznej przedstawionej na płaszczyźnie, w zmniejszeniu, z zastosowaniem odpowiedniego odwzorowania i znaków umownych.

Podstawowymi cechami mapy są:

a) odwzorowanie kartograficzne, które w matematyczny sposób zapewnia wzajemne określenie położenia szczegółów względem siebie i względem stron świata

b) skala mapy dobrana w taki sposób, aby treść mapy była czytelna. Każda mapa wykonywana jest w zmniejszeniu, którego stopień określa mianownik skali mapy. W polskim górnictwie mapy podstawowe sporządza się w skali 1:2000, 1:1000, a mapy przeglądowe w skali 1:5000

c) znaki umowne, które muszą być zastosowane, aby mapa była czytelna i można było na niej nanosić położenie obiektów, urządzeń, które w obrysie mają wymiary uniemożliwiające przedstawienie ich geometrii na mapie.

4.Opisać etapy tworzenia mapy górniczej. Wymienić kilka rodzajów rożnych map górniczych

Główne etapy tworzenia mapy górniczej (powierzchni lub wyrobisk górniczych):

MAPA SYTUACYJNA (POZIOMA)

MAPA WYSOKOŚCIOWA (PIONOWA)

1. Projekt i stabilizacja osnowy geodezyjnej (poziomej) lub uzyskanie danych o istniejącej osnowie geodezyjnej. 2. pomiar osnowy geodezyjnej: -kąty poziome - długości boków (taśmy miernicze, dalmierze) - azymuty boków (giroteodolit) 3. Obliczenie współrzędnych punktów osnowy (X i Y) 4. Pomiar szczegółów sytuacyjnych (metoda rzędnych i odciętych) 5. Obliczenie współrzędnych szczegółów 6. Kartowanie mapy sytuacyjnej: - ramka sekcyjna - siatka kwadratów - nanoszenie szczegółów osnowy - wykreślenie mapy

1. Projekt i stabilizacja osnowy wysokościowej (pionowej) lub uzyskanie danych o istniejącej osnowie geodezyjnej. 2. pomiar osnowy wysokościowej: - różnice wysokości (metody niwelacji geometrycznej – niwelator lub niwelacji trygonometrycznej – teodolit (kąty pionowe), taśma miernicza, dalmierz 3. Obliczenie wysokości punktów osnowy 4. Pomiar szczegółów wysokościowych (metoda jak w punkcie 3) 5. Obliczenie wysokości szczegółów 6. Kartowanie treści wysokościowej na mapie sytuacyjnej

Rodzaje map górniczych:

- mapa sytuacyjno – wysokościowa

- mapa obszaru górniczego

- mapa przydatności terenu do zagospodarowania przestrzennego

- mapa przestrzenna wyrobisk górniczych

- mapa przewietrzania (wentylacyjna)

- mapa przeciwpożarowa

- mapa oddziałowa

- mapa otworów wiertniczych (np. dla złoża siarki)

5.Narysować znaki umowne przedstawiające na mapach: …….

6.Obliczanie ze współrzędnych X,Y następujących wielkości: azymutów i długości odcinków, kątów wierzchołkowych, pól powierzchni parcel eksploatacyjnych

Azymut odcinka jest to kąt zawarty pomiędzy kierunkiem północnym a kierunkiem danego odcinka mierzony zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

Do obliczenia azymutów wykorzystujemy wzór:

Do obliczeń długości odcinków wykorzystujemy wzór:

Obliczenie pola powierzchni:

2P = X₁₀ * (Y₁₁ – Y₁₃) + X₁₁ * (Y₁₂ – Y₁₀) + X₁₂ * (Y₁₃ – Y₁₁) + X₁₃ * (Y₁₀ – Y₁₂)

-2P = Y₁₀ * (X₁₁ – X₁₃) + Y₁₁ * (X₁₂ – X₁₀) + Y₁₂ * (X₁₃ – X₁₁) + Y₁₃ * (X₁₀ – X₁₂)

) Obliczanie z wysokości H kątów nachylenia odcinków. Rysowanie profili pionowych.

Nachylenie wyrobisk obliczamy z wzoru:

b) Obliczanie wysokości punktów na prostej z podanych wysokości dwóch punktów na niej leżących

8.Nadawanie kierunków drążenia wyrobisk: pionowych ( azymutów) i poziomych ( nachylenia)

9.Orientowanie podziemnych osnów geodezyjnych – sytuacyjnych i wysokościowych względem układów odniesienia na powierzchni

10.Geodezyjne układy odniesień przestrzennych – Układ 2000, układ Kronsztad 86

W Polsce obowiązuje aktualnie układ współrzędnych geodezyjnych 2000, w którym przyjęto odwzorowanie Gaussa – Krugera, które jest odwzorowaniem walcowym poprzecznym.

W odwzorowaniu tym kulę ziemską ( a w zasadzie jej wycinek) rzutuje się na powierzchnię walca, którego oś jest prostopadła do osi obrotu Ziemi.

Na mapie na płaszczyźnie zamiast układu współrzędnych geograficznych (lambda i fi), który wykorzystywany jest do określenia pozycji punktu na kuli, stosuje się układ współrzędnych płaskich X i Y, w którym oś X jest skierowana na północ i wyznaczona jest przez południk środkowy danej strefy odwzorowawczej. Oś Y tego układu wyznaczona jest przez linię równika i skierowana na wschód.

W geodezji przyjęto umowę, że układ współrzędnych X,Y wyznaczają pionowe i poziome linie siatki kwadratów na mapie, przy czym linie pionowe wyznaczają kierunek północ – południe (północ skierowana do góry), a linie poziome wyznaczają kierunek wschód zachód (przy czym dodatnia oś Y skierowana jest na wschód).