Uniwersytet Warmińsko – Mazurski

w Olsztynie

Wydział Nauk Technicznych

Temat: Analiza modeli, wykonywanie form i rdzeni, odlewanie

Wykonał:

Grupa 1

I Teoria

Model – element, który w procesie formowania odtwarza zewnętrzny kształt odlewu. Modele wykonuje się z łatwo obrabialnych materiałów, takich jak drewno, gips, stopy metali i tworzywa sztuczne. Model umieszcza się w formie, zasypuje masą formierską, a po usunięciu modelu wykonuje się odlew. Modele dzielimy na:

Dodatkowo wszystkie modele naturalne i rdzeniowe dzielimy na modele z częściami odejmowanymi oraz modele bez części odejmowanych.

Przy konstruowaniu modelu należy pamiętać o:

- płaszczyźnie podziału

- pochyleniu odlewniczym

- promieniach odlewniczych

- naddatku na skurcz

- naddatku na obróbkę mechaniczną

Płaszczyzna podziału modelu – jest związana z płaszczyzną podziału formy. Podział ten umożliwia wyjęcie modelu z formy bez jej uszkodzenia, a także umożliwia prawidłowe osadzenie rdzeni w formie. Płaszczyzna podziału powinna zawierać możliwie jak największą płaszczyznę modelu. Powinno się unikać podziału o powierzchni niepłaskiej.

Pochylenie odlewnicze – pochylenie ścianek modelu pod kątem prostym względem płaszczyzny podziału ułatwia wyjęcie modelu bez uszkodzenia wnęki formy. Wartość kąta pochylenia zależy od:

- grubości ścianki odlewu

- rodzaju materiału odlewu i gładkości jego powierzchni

- kształtu zewnętrznego i stopnia skomplikowania odlewu

- sposobu formowania

- stosowanego ubicia formy

- smukłości odlewu

Promienie odlewnicze – wymagane przy zmianie grubości ścianki, przy połączeniach ścianek oraz w narożach odlewu. Promienie odlewnicze mają za zadanie zapobiegać pękaniu odlewów w czasie krzepnięcia oraz poprawiać estetykę i ergonomiczność wyrobów.

Naddatek na skurcz – jest stosowany przy konstruowaniu modeli ze względu na zmianę wymiarów liniowych odlewu w czasie krzepnięcia i stygnięcia odlewu. W praktyce korzysta się ze skurczówek, czyli przymiarów ze skalą uwzględniającą skurcz danego stopu.

Naddatek na obróbkę mechaniczną – jest wymagany na powierzchniach, na których przewiduje się późniejsze wiercenie, toczenie, frezowanie bądź struganie. Wielkość tego naddatku zależy od:

- wielkości produkcji

- usytuowania powierzchni we wnęce formy

- rodzaju stopu odlewniczego

- wielkości odlewu

Forma odlewnicza – zespół elementów, które po ułożeniu tworzą wnękę odpowiadającą kształtem odlewowi i układowi wlewowemu, przeznaczoną do wypełnienia ciekłym metalem. Forma może być jednorazowa, wielorazowego użytku lub trwała. Forma jednorazowa składa się ze skrzynek, masy formierskiej, rdzeni i układu wlewowego. Po zakrzepnięciu forma ulega zniszczeniu, a skrzynki i masa formierska są używane ponownie.

Zespół modelowy – zestaw przyrządów potrzebnych do wykonania formy odlewniczej. W skład zespołu wchodzą modele i rdzennice.

Narzędzia formierskie – zestaw narzędzi używanych przy formowaniu ręcznym. W ich skład wchodzą ubijaki, szczotki, nakłuwaki, gładziki, jaszczurki, żmijki, lancety, łyżeczki, młotki, pędzle, sita, zgarniaki i worki z pudrem formierskim.

Skrzynka formierska – rama, w której umieszcza się modele oraz masę formierską. Skrzynki formierskie mają za zadanie zabezpieczyć masę formierską w trakcie wyjmowania modelu, odwracania i transportu. Skrzynki klasyfikuje się według:

- wielkości obsługi

- sposobu formowania

- kształtu

- materiału

- sposobu wykonania

Układ wlewowy – system kanałów doprowadzający ciekły metal do wnęki formy. Prawidłowe działanie układu wlewowego zapewnia:

- łagodne doprowadzenie ciekłego metalu do wnęki

- zatrzymywanie żużla i zanieczyszczeń przed wpłynięciem do formy

- zasilanie odlewu w ciekły metal podczas krzepnięcia w celu niwelowania ubytków skurczowych

Formowanie ręczne – używane do wykonywania pojedynczych odlewów bądź ich krótkich serii. Formowanie ręczne dzieli się na:

- formowanie z modelu niedzielonego

- formowanie z modelu dzielonego (z częściami odejmowanymi)

- formowanie z obieraniem

- formowanie na fałszywce

- specjalne sposoby formowania

II Przebieg ćwiczenia

Na zajęciach wykonywaliśmy odlewy z wykorzystaniem modeli niedzielonych bez części odejmowanych.