Teoria i metodyka rekreacji:
Teoria i Metodyka rekreacji
Teoria-Dysponuje szerokim zasobem wiedzy z zakresu korzystania z czasu wolnego dla wypoczynku, rozrywki, ukształtowania zdrowego stylu życia oraz samodoskonalenia.
Metodyka-Ukazuje najskuteczniejsze sposoby osiągania wyznaczonych celów na drodze właściwego zastosowania form, środków i metod.
2. Kryteria podziału form imprez rekreacyjnych wg Sołtysiaka:
1.Miejsce realizacji imprezy
2.Czas trwania
3.Cykliczność imprezy
4.Skala działań organizacyjnych
5.Charakter uczestników
6.Zakres programowy
7.Treść
a)-Plenerowe- boisko, parki miejskie, tereny zielone
-w pomieszczeniu- sale sportowe, świetlica, kluby.
b)-jednodniowe- odbywają się w całości w ciągu jednego dnia(turnieje)
-wielodniowe- trwają kilka dni(spartakiady)
c)-jednorazowe- powstają z dowolnej inicjatywy organizatorów lub jako naśladownictwo podobnej imprezy organizowanej wcześniej w innym miejscu
-okazjonalne- jednorazowe, czasem powtarzane przy podobnej okazji ,ale bez związku z poprzednimi.
-powtarzalne- silnie powiązane z tradycją imprezy oraz z programem rekreacji w danym środowisku.
d)-duże(masowe)- organizowane w skali zespołu, szkół, osiedli, miejscowości
-małe (kameralne)- których uczestnikami są uczniowie szkoły, mieszkańcy osiedla.
e)-otwarte- dostępne dla wszystkich potencjalnych uczestników, bez względu na wiek, płeć, sprawność fizyczną. Zakładające spontaniczny udział bez wcześniejszych zgłoszeń.
-zamknięte- organizowane dla określonej grupy osób np. uczestników kolonii
f)-jednodyscyplinowe- gdzie dominuje jedna forma rekreacji np. biegi masowe, biegi narciarskie
- wielodscyplinowe- w skład których wchodzi szereg różnych form np. festyny rekreacyjne.
g)-festyny rekreacyjne
-spartakiady
-turnieje
-ligi rekreacyjne
-rekreacyjne imprezy terenowe
Zasady, które należy przestrzegać, w planowaniu imprezy rekreacyjnej:
Celowości-uświadomienie sobie celów ogólnych i szczegółowych , prowadzących do osiągnięcia celu nadrzędnego
Wykonalności-określenia największego stopnia prawdopodobieństwa osiąganych cech
Wewnętrznej zgodności-plan nie powinien zawierać elementów sprzecznych.
Przejrzystość strukturalna- plan powinien być komunikatywny i łatwy w odczytywaniu, pozwalający na realizację.
Rzetelności- plan imprezy powinien uwzględnić aktualny stan wiedzy, którą należy zastosować podczas jego realizacji.
Wielowariantowość-dopuszczający dokonywania potrzebnych zmian w trakcie jego realizacji.
Ograniczonej szczegółowości- treść programu, powinien być komunikatywny.
Prekluzyjność( terminowość)-program powinien zawierać konkretne terminy czasowe i uwzględnić osoby odpowiedzialne za jej realizację.
Ekonomiczności i kompleksowości- program powinien zawierać całość zadań i sprawnie osiągać zamierzone cele.
Bezpieczeństwo imprezy rekreacyjnej:
Organizatorzy imprezy są w pełni odpowiedzialni za wszystkie urazy bądź wypadki będące następstwem błędnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych imprez. Wszelkiego rodzaju występki, lekkomyślność lub beztroski sposób wykonywania obowiązków nie mogą mieć miejsca. Zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom imprezy jest jednym z podstawowych zadań organizatorów.
Najważniejsze zadania organizatorów w zakresie odpowiedzialności za bezpiecz. i zdrowie uczestnik:
-wybranie i sprawdzenie odpowiedniego miejsca(terenu)realizacji imprezy
-sprawdzenie sprzętu, urządzeń r-cyjncyh wykorzystywanych podczas imprezy
-konsekwentne przestrzeganie postanowień ujętych w regulaminie
-stała obserwacja uczestników ze szczególnym zwróceniem uwagi na ich stan emocjonalny
-niedopuszczenie do przebywania w miejscach wydzielonych do rozgrywania konkurencji innych osób oprócz organizatorów.
-wykluczenie możliwości kolizji i zderzeń zawodników
-zdecydowane eliminowanie wszelkich objawów brutalności
-udzielenie pomocy i ochrony uczestnikom na każdym etapie przebiegu imprezy
-umożliwienie z korzystania z I pomocy medycznej, z telefonu i ważnych nr Tel.
Metody i formy w realizacji mogą stanowić pomoc przy realizacji zadań:
-nauczanie technik(czynności ruchowych)
-doskonalenie umiejętności(sprawności ruchowej)
-kształtowanie zdolności motorycznych
-wdrążanie do aktywnego wypoczynku
-kompensowanie, korygowanie niekorzystnych wpływów środowiska
-zapobieganie i przeciwdziałanie ujemnym skutkom pracy
-integracja, socjalizacja
Różnice imprezy rekreacyjnej i sportowej:
Impreza rekreacyjna: relaks, kontakt z ludźmi, zdrowie, utrzymanie sprawności fizycznej, walka z własnymi słabościami, możliwość porównania własnej sprawności i umiejętności ruchowych do innych uczestników, ważne jest samo uczestnictwo.
Impreza sportowa- wynik sportowy, walka sportowa, ważna jest widownia i kibice.
Prakseologiczny model działania:
-cel, diagnoza-prognoza, programowanie-planowanie, realizacja, kontrola-ocena.
Trening zdrowotny-świadomie kierowany proces polegający na celowym wykorzystaniu ściśle określonych ćw. fizycznych dla podtrzymania lub poprawy wydolności fizycznej, dającej satysfakcję ze wzrastającej lub utrzymującej się na zadawalającym poziomie sprawności własnego ciała oraz dobrego stanu zdrowia.
Różnice- tr. Sportowy a zdrowo:
Zdrowotny: duża indywidualizacja, rywalizacja z samym sobą, pokonywanie własnych słabości i niedoskonałości, kształtowanie nawyku aktywności ruchowej, egalitarność dla wszystkich.
Sportowy: silnie skierowany na wynik, sterowany za pomocą określonych metod, systematyczny, planowany, ukierunkowany na ciało, elitarność.
Cele tr. Zdrowotnego:
1.Kreacja zdrowia uzyskiwana m.in. przez:
-poprawa lub zachowanie odpowiedniego poziomu wydolności fizycznej
-stabilizacja optymalnego ciężaru ciała
-zachowanie odpowiedniej siły mięśniowej stabilizującej stawy, zwłaszcza stawy kręgosłupa
-zwiększenie dopływu dodatnich bodźców psychicznych zw. z ćw. fizycznymi.
2. Zapobieganie powstawaniu chorób cywilizacyjnych, w tym chorobie niedokrwiennej serca i chorób metabolicznych m.in. przez:
-poprawną sprawność układu krążenia
-oddziaływanie na zmianę higieny życia, w tym ograniczenie nadmiernej konsumpcji pokarmów i liczby wypalanych papierosów
3. Rehabilitacja i leczenie chorób przez:
-krążenie, metabolizm, nerwic, narządów ruchu.
Tok zajęć rekreacyjnych:
Ramowy schemat zajęć. Algorytm postępowania dydaktycznego, który orientuje instruktora rekreacji, w jaki sposób należy dobierać treść kształcenia, aby zapewnić wszechstronne oddziaływanie na rekreanta. Tok wskazuje logiczna kolejność ćw. ważną dla uzyskania racjonalnego przebiegu krzywej natężenia wysiłku, pozwala uniknąć przypadkowości, chaosu w trakcie zajęć oraz gwarantuje bezpieczeństwo ćwiczących.
Formy stosowane w rekreacji:
Organizacyjne- zajęcia rekreacyjne, imprezy sportowe, lekcje wychowania fizycznego, festyny rekr-sportowe, zielone szkoły, rajdy i wycieczki r-cyjne.
Aktywności fizycznej- gry i zabawy ruchowe, terenowe, drużynowe, fitness, tańce, sporty wodne i zimowe
Podział grup rekreacyjnych- początkujące, średnio- zaawansowane i zaawansowane.
- kryterium poziomu sprawności lub umiejętności ruchowych: obniżona, niska, przeciętna, podwyższona
-kryterium wieku: dzieci, młodzież, dorośli, starsi.
- kryterium płci: dziewczyny, chłopcy, kobiety i mężczyźni.
Porządkowe:
- podstawowe- szereg, rząd
- ćwiczebne- pary i zespołu
Prowadzenia zajęć:
- frontalne
- w zastępach( gry i zabawy)
- strumieniowe( tor przeszkód)
-obwodów ćwiczebnych( ćwiczenia sitowe)
-indywidualne( przeprowadzenie rozgrzewki)
Wszechstronny rozwój jako efekt aktywności fiz. Rekreanta:
Rozwój somatyczny- aktywność fizyczna stymuluje wzrost ciała, rozwój mięśni oraz funkcji związanych z pobieraniem tlenu jego transportem oraz wykorzystaniem, zapewnia harmonię rozwoju, wiąże się z mniejszym odtłuszczaniem ciała.
Rozwój intelektualny- aktywność fizyczna umożliwia poznanie najbliższego środowiska fizycznego i społecznego
Rozwój psychiczny- aktywność fizyczna stwarza sytuację, w których uczymy się pokonywać trudności radzenia sobie ze zmęczeniem, stresem, przeżywaniem sukcesów i porażek, kontrola emocji.
Rozwój społeczny- aktywność fizyczna przyspiesza rozwój i kształtuje relacje z innymi ludźmi, uczy zasad samokontroli i funkcjonowania w społeczeństwie.
Teoria rekereacji- to zespół twierdzeń wyjaśniających rekreację jako dziedzinę kultury fizycznej oraz mechanizmy jej przekształcenia.
- Ogół wiedzy o rekreacji
- zbiór uporządkowanych i niesprzecznych twierdzeń dotyczących zjawiska rekreacji.
Sekcje:
Programowo-sportowa:
a)opracowanie programu i scenariusza imprezy
b)przygotowanie regulaminu
c)powołanie komisji sędziowskiej
d)przeprowadzenie rozgrywek
e)obliczanie wyników i pkt. Końcowej.
Techniczno-finansowa:
a)przygotowanie i zabezpieczenie odpowiednich obiektów, urządzeń oraz sprzętu
b)przygotowanie technicznej strony przekazu inf.(wizualnej i dźwiękowej)
c)opracowanie preliminarza(kosztorysu) imprezy
d)gromadzenie środków finansowych( dotacje, sponsorzy, wpisowe)
Organizacyjno- marketingowa
a)analiza środowiska
b)przygotowanie oraz skierowanie do odbiorców materiałów inf. I reklamowych
c)promocja imprezy
d)dekoracja miejsca imprezy
e)zapewnienie bieżącej inf.(spiker, wolontariusze)
f) zapewnienie opieki medycznej
g)przygotowanie nagród i dyplomów.
Zasady budowy toku zajęć:
Zasada fizyczno-zdrowotna:
a)dobór ćwiczeń i zasobu gier i zabaw powinny być komplementarne do krzywej wysiłku podczas zajęć
b)Ruch powinien dostarczać ćwiczącym wszechstronnych bodźców rozwojowych
c)ustalone ćwiczenia powinny wzmacniać odporność organizmu, rozwijać wszechstronną sprawność fizyczną i kształtować prawidłową postawę ćwiczących
Zasada pedagogiczna:
a)dostarczaniu wiadomości ćwiczącym na temat wybranej formy rekreacji ruchowej oraz nauczenia ich podstaw samokontroli i samooceny
b)rozwija ich pozytywne cechy charakteru i osobowości
c)dobiera odpowiednie formy i metody kształcenia adekwatne do poziomu grupy.
Zasada psychologiczna:
a)dąży do uzyskania pozytywnych emocji wśród ćwiczących i zadowolenia z uczestnictwa w zajęciach.
b) umiejętne stosowanie systemu pochwał, nagród i wyróżnień.
Zasada organizacyjna:
a)prawidłowym zorganizowaniu grupy ćwiczących z ewentualnym podziałem na formy ćwiczebne
b) dbanie i bezpieczeństwo podczas trwania zajęć.
Przykładowe kryteria doboru metod i form w rekreacji ruchowej:
Cel zajęć- aktywny wypoczynek
Metoda- metody zabawowe, współzawodnictwa
Forma organizacyjna-imprezy rekreacyjne, turnieje.
Metody- kształtowania zdolności motorycznych-m. treningowe(ciągła, powtórzeniowa, startowa)
-Metody socjotechniczne- cel-integracja grupy, animacja i proces animacji(animator, odbiorca cele, treść).
Metoda-sposób działania zmierzający do osiągnięcia celu, zespół czynności i środków stosowany w sposób powtarzalny dla osiągnięcia zaplanowanego celu.
Metody dydaktyczne w rekreacji: Dydaktyka-nauka o nauczaniu. Sposoby wykorzystania form i środków dydaktycznych za pomocą których uczestnicy zajęć r-nych, opanują przekazaną wiedzę i zdobywają umiejętności i nawyki ruchowe.
Funkcje: służyć doskonaleniu funkcjonowania podst. Układów organizmu, w celu zwiększenia kondycji i sprawności ( fitness), zapewnić utrwalenie i udoskonalenie nabytych umiejętności, służyć zaznajamianiu się z nowymi formami r-ji ruchowej, umożliwić kontrolę opanowania umiejętności poziomu uzyskanej sprawności, dydaktyczne sposoby organizacji i prowadzenia procesu działalności r-jnej.
Metodyka rekreacji: droga oparta na zbiorze praktycznych wskazówek, zasad diagnozowania i prognozowania potrzeb oraz sposobów kierowania procesu rekreacji z wykorzystaniem form, środków i metod pozwalających uzyskanie optymalnego wykorzystania cz.w. dla utrzymania zdrowia, wypoczynku i rozrywki. Dyscyplina nauki, która bada całokształt problemu zw. z procesem nauczania różnych form aktywności ruchowej wykorzystywanych w cz. wolnym.
Scenariusz imprezy:
1.Opis przebiegu działań organizacyjnych przed i podczas oficjalnego otwarcia.
2. Program imprezy.
3. Opis zakończenia i zamknięcia imprezy.
Regulamin imprezy:
a)reguły sportowe dotyczące organizacji i przebiegu imprezy ustalone przez organizatorów.
b)dokument pozwalający org. Na praktyczną realizację imprezy, która nie budzi wątpliwości ze strony uczestników, jak i osób postronnych.
c)postanowienia ogólne:
-nazwa i cel imprezy;
-organizator lub organizatorzy, patronat prasowy, sponsorzy
-gospodarz imprezy
-termin i miejsce realizacji
-zasady uczestnictwa
-sposób prowadzenia rozgrywek
-sposób ogłoszenia wyników i rozdania nagród
-postanowienia końcowe.
d) postanowienia techniczne:
-przepisy gry
-kryteria uczestnictwa w imprezie
-dokładne terminy rozgrywek
-ogłoszenie wyników, losowanie
-sposób składania protestów
-zakończenie imprezy, zastrzeżenia organizatora.
Środki dydaktyczne: To wszelkiego rodzaju przedmioty oddziaływujące na zmysły uczniów, których zadaniem jest ułatwienie poznania rzeczywistości. Skracają one proces nauczania, pozwalając w krótkim czasie przekazać więcej wiadomości.
Przykładowe metody:
-Metoda zadaniowa ścisła
-Metoda zabawa klasyczna
-Metoda bezpośredniej celowości ruchu