NAJWAŻNIEJSZE SCHORZENIA ALERGOLOGICZNE U DZIECI

ASTMA OSKRZELOWA – wg Gina – przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych, w której uczestniczy wiele komórek i substancji przez nie uwalnianych. Przewlekłemu zapaleniu towarzyszy nadreaktywność oskrzeli prowadząca do nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności, uczucia ściskania w klatce piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie w nocy lub nad ranem. Przebiega z ograniczeniem przepływu powietrza w płucach, a ustępujące samoistne lub pod wpływem leczenia.

Etiologia:

-alergiczna: potwierdzone podłoże alergiczne atopowe – 60-80% przypadków

-niealergiczna: nie udaje się potwierdzić podłoża alergicznego.

Podział:

Celem leczenia astmy wg GINA jest monitorowanie przebiegu astmy i uzyskanie jej kontroli czyli opanowania objawów klinicznych:

-astma kontrolowana

-astma częściowo kontrolowana

-astma niekontrolowana

MAPI (zal)– u pacjenta u którego występują 4 epizody świstów w ciągu ostatniego roku, które trwały minimum 1 dzień i zaburzały sen oraz 1 kryterium duże lub 2 małe.

Kryteria duże:

-astma u rodziców

-wyprysk atopowy zdiagnozowany

-uczulenie na co najmniej 1 alergen powietrznopochodny

Kryteria małe:

-uczulenie na alergeny mleka, jaja, orzechy

-świsty bez infekcji

-eozynofilia >4%

Diagnostyka:

-wywiad osobniczy, rodzinny, środowiskowy

-badanie przedmiotowe: okres zaostrzenia – kaszel, duszność wydechowa, osłabiony szmer pęcherzykowy, świsty okres remisji

-badania laboratoryjne (eozynofilia w krwi obwodowej >4%, slgE)

-punktowe testy skórne

-spirometria

-próba rozkurczowa (wykazanie odwracalnej obturacji oskrzeli)

-ocena PEF (maksymalny przepływ powietrza podczas nasilonego wydechu)

Leczenie:

Cel – uzyskanie kontroli astmy

-krótko działające beta2 mimetyki wziewne (SABA)

-glikokortykosteroidy wziewne

-leki antyleukotrienowe LTRA

-antycholinergiczne

-inne rzadziej: kromoglikany, przeciwciała anty-IgE, glikokortykosteroidy systemowe

Lekiem pierwszego rzędu jest beta mimetyk podający doraźnie.

Inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem – MDI

U dzieci stosuje się komory do podawania leków z inhalatorów ciśnieniowych = spejsery.

ALERGICZNE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO: najczęściej diagnozuje się u niemowląt i małych dzieci. 40-60% jest spowodowane alergią.

Etiologia:

U niemowląt i małych dzieci: alergeny pokarmowe

U dzieci starszych: alergeny powietrznopochodne

U niemowląt choroba, może objawiać się bólem ucha przebiegającym z :

-zaburzeniami snu

-płaczem

-rozdrażnieniem

-biegunką

-wymiotami

-trudności w oddychaniu (duszność)

-towarzyszyć może zapalenie krtani, oskrzeli, płuc

Gorączka nie występuje w niepowikłanym alergicznym zapaleniu ucha środkowego.

U starszych dzieci choroba może przebiegać bezobjawowo przez kilka lat – ból jest nieodczuwalny. Powodować może: pogorszenie słuchu, uczucie trzeszczenia i świszczenia w uchu, wyciek z ucha w wyniku uszkodzenia błony bębenkowej. Najczęściej występuje jednostronnie.

Leczenie:

Przyczynowe:

-ustalenie i eliminacja alergenu uczulającego z życia dziecka

-leczenie alergicznego nieżytu nosa

-terapia przerośniętego migdałka gardłowego/adenotomia

leki przeciwalergiczne

leczenie zabiegowe z drenażem ucha środkowego

leczenie antybiotykiem to błąd!

ALERGICZNY NIEŻYT NOSA: przyczyną wyst u połowy jest alergia

ARIA – przedstawia zalecenia dotyczące profilaktyki i leczenie alergicznego nieżytu nosa oraz współistniejącej astmy oskrzelowej.

Objawy: co najmniej 2 z poniższych utrzymujące się przez >1h przez większość dni:

-wyciek wodnistej wydzieliny z nosa

-świąd nosa

-zapalenie spojówek

-kichanie szczególnie o napadowym charakterze

Może być niezdrożność nosa.

Podział

Okresowy: utrzymują się <4dni w tygodniu lub <4 kolejne tygodnie

Przewlekły: utrzymują się >4 dni w tygodniu lub >4 kolejne tygodnie

Łagodny: nie zaburza snu, nie sprawia trudności w nauce

Umiarkowany/ciężki: spełnione jedno z kryteriów: zaburzenia snu, utrudnione uprawianie sportu, trudności w nauce, uciążliwe objawy

Wywiad: głośny oddech, częste pochrząkiwanie, chrapanie, utrata węchu lub smaku, zaburzenia snu, inne choroby alergiczne u dziecka i w rodzinie, objawy alergii ze strony innych układów np. astma oskrzelowa, alergiczne zapalenie spojówek.

Badanie przedmiotowe:

-wygląd twarzy: szeroko otwarte usta, spierzchnięte wargi, przerost błony śluzowej dziąseł, wydłużenie twarzy, podkrążone oczy

Diagnostyka:

-badania serologiczne (Ige cakowite i swoste)

-test pkt skórny

Leczenie: glikokortykosteroidy donosowe są najskuteczniejszymi lekami w leczeniu ANN (wszystkich objawów) – glikokortykosteroidy donosowe (mometazon, flutykazon).

H1-blokery doustne, H1-blokery donosowe, leki przeciwleukotrienowe, leki zmniejszające przekrwienie błony śluzowej

Pierwszym lekiem jest montelukast (przeciwleukotrienowe)

WYPRYSK ATOPOWY: przewlekła zapalna choroba skóry o nawrotowym przebiegu, charakteryzująca się występowaniem uporczywego świądu i zmian skórnych o typowej morfologii i lokalizacji. Może współistnieć z innymi chorobami alergicznymi.

W patogenezie wyprysku odgrywają rolę czynniki genetyczne, środowiskowe, alergeny powietrznopochodne.

Postać: niemowlęca, dziecięca, młodzieżowa i osób dorosłych.

Postać niemowlęca: pojawia się ok 3 m.ż. do 2 r.ż. jako suche, czerwone, złuszczające się plamy na twarzy, z wyjątkiem skóry wokół ust, podobne zmiany na skórze całej głowy, brzucha i wyprostowanych powierzchni kończyn.

Postać dziecięca: typowe są plamki i grudki głównie w zgięciach ciała zwłaszcza: szyja, łokcie, kolana, nadgarstki.

Postać młodzieżowa: typowa jest tendencja do lichenizacji skóry (zgrubienie i ściemnienie skóry wraz z pogłębieniem bruzdowania)

Diagnostyka: wg Hanifina i Rajki: obecne u dziecka co najmniej 3 kryteria duże i 3 kryteria małe.

Duże kryteria: świąd skóry, typowa morfologia i lokalizacja zmian skórnych, przewlekły i nawrotowy przebieg; osobniczy lub rodzinny wywiad w kierunku atopii

Małe kryteria: suchość skóry, zapalenie brodawek sutkowych, rybie łuska, zapalenie czerwieni wargowej, rogowacenie przemieszkowe, nawrotowe zapalenie spojówek, występowanie nadwrażliwości typu I, objaw Denniego-Morgana, zwiększenie IgE w surowicy.

Leczenie:

-nawilżanie i natłuszczanie skóry (emolienty)

-sterydy stosowane miejscowo na zmiany skórne

-inhibitory kalcyneurynyny

-leki stosowane ogólnie (leki przeciwhistaminowe, przeciwświądowe)

ALERGICZNE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO: najczęstsza przyczyna krwawienia zdolnego odcinku przewodu pokarmowego u niemowląt.

Może występować u dzieci karmionych:

-mlekiem modyfikowanym

-mlekiem matki

-mlekiem sojowym

Objawy pojawiają się najczęściej w pierwszych 4 miesiącach życia (od 1 tygodnia do 5 miesiąca życia).

Klinika jest zróżnicowana:

-stolce są prawidłowej konsystencji lub biegunkowe

-domieszka świeżej krwi (pasemka lub zmieszana ze stolcem)

-domieszka śluzu

-kolka, wzdęcia brzucha

-u większości dzieci rozwój fizyczny jest prawidłowy

Objawom klinicznym nie towarzyszą:

-zmiany zapalane okołoodbytnicze

-szczeliny odbytu

-wymioty

Diagnostyka: rozwój alergicznego zapalania j grubego warunkują mechanizmy IgE-niezależne. Testy płatkowe.

Badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego:

-obraz ten nie jest charakterystyczny

-makroskopowo stwierdza się: ogniska nadżerek, rumienia i obrzęku na prawidłowej błonie śluzowej

Badanie histopatologiczne – najbardziej wiarygodne.

Dieta eliminacyjne – w postaci łagodnej bez dodatkowych badań. Hydrolizaty o znacznym stopniu hydrolizy.

Zapalenie j grubego jest przejściowe.