GIEŁDA histologia 2 i 3 TERMIN
1.Opisać ultrastrukturę erytrocytu
Okrągły kształt, na obwodzie wyraźnie grubszy(dwuwklęsły).Brak jądra komórkowego. Wielkość standardowa –normocyt, powiększony to mikrocyt, a mniejszy mikrocyt. Barwi się eozyną na różowo. NA powierzchni substancje grupowe A, B i 0. Spektryna utrzymuje dwuwklęsły kształt. hemoglobina 30% masy; HbA1, HbA2 i HbF (płodowa)
2.Wymień struktury pochodzące z I kieszonki skrzelowej
jama bębenkowa, jama sutkowa, trąbka słuchowa
3.Podać nazwę limfocytów, których brak w węźle chłonnym w przebiegu agammaglobulinemii
limfocyty B
4.Wymienić części budowy bariery krew-powietrze
cytoplazma pneumocytu typu I, wspólna błona podstawna pneumocytu i komórki śródbłonka, cytoplazma komórki śródbłonka, błona erytrocytu
5.Wymienić 4 znane frakcje surfaktantu, krótko je opisać
SP-A, SP-B, SP-C, SP-D
6.Co to jest skala Arnetha i do czego służy?
Ocenia procentowy skład neurocytów, jeśli istnieje znaczna przewaga młodych (jądra pałeczkowate) nad dojrzałymi neutrofilami (jądro segmentalne), świadczy to o ich wzmożonej produkcji
7.Opisać histogenezę przysadki mózgowej
część gruczołowa z nabłonka ektodermalnego pierwotnej jamy ustnej, a część nerwowa z nabłonka neuroektodermalnego dna trzeciej komory mózgowej
8.Opisać strukturę telomeru
Znajdują się na końcach chromatyny składając się z DNA powtarzających się sekwencji TTAGGG. Oprócz tego występuje kompleks białkowy – szeltryna. Telomery zapobiegają fuzowaniu końców chromosomów oraz rozkładania przez telomerazy. Po każdej replikacji telomer się skraca, co odbudowuje telomeraza (po urodzeniu obecna tylko w komórkach macierzystych)
9.Czym jest i gdzie występuje oskórek?
To wytwór komórki na jej wolnej powierzchni stykającej się ze środowiskiem zewnętrznym lub wewnętrznym. Występuje na powierzchni zębów jako pryzmaty szkliwa, w uchu wewnętrznym jako błona pokrywająca i błonę otolitową oraz jako torebkę soczewki oka.
10.Wymienić elementy powstające z mezodermy bocznej
tkanka łączna i mięśniowa gładka narządów trzewnych, mięśniowa serca, błony surowicze – opłucna, osierdzie, otrzewna, układ sercowo-naczyniowy i limfatyczny, szpik kostny, krwinki, śledziona, kora nadnerczy
11.Wymienić rodzaje ruchów fosfolipidów w obrębie błony
rotacyjne, fleksyjne (zaginanie łańcucha alifatycznego), dyfuzyjne, wymienne (międzywarstwowe) = flip-flop
12.Opisać proces starzenia się i wzrostu włosa ludzkiego
Pierwsza faza to anaben – cebulki dobrze wykształcone, wybrzuszenie włosa z komórkami macierzystymi, intensywny wzrost włosów. Druga to katagen – mniejsza wielkość cebulek włosa i szybkość rozmnażania komórek. Ostatni, telogen – redukcja mieszka i korzenia włosa, zahamowanie wzrostu i wypadanie (jednak zbiornik komórek macierzystych zachowany)
13.Różnice pomiędzy działaniem kalcytoniny a parathormonu
Parathormon pobudza niszczenie kości i uwalnianie jonów wapnia do krwi (hiperkalcemia). Kalcytonina obniża ilość jonów wapnia we krwi (hipokalcemia), unieczynnia osteoklasty
14.Wymienić różnice pomiędzy procesem apoptozy i nekrozy
Nekroza oznacza śmierć komórki, czyli jest to stan, w którym jej struktura zmienia się nieodwracalnie i ustaje większość czynności komórkowych, w końcu wszystkich. Nekrozę poprzedza stan agonalny, czyli włączony program genetyczny autodestrukcji, którego jedną z odmian jest apoptozy.
15.Opisać ultrastrukturalnie proces skurczu mięśnia gładkiego
Jony wapnia łączą się z kalmoduliną, co powoduje aktywację kinazy fosforyzującej łańcuchy lekkie miozyny. Daje to możliwość łączenia się główki miozyny z aktyną. Główki miozyny zyskują aktywność ATP-azy, uwolnienie energii i ślizganie się miofilamentu aktynowego względem miozyny (skurcz).
16.Opisać ultrastrukturę melanoforów
Odmiana fibroblastów, zawierających w cytoplazmie ziarna brunatnego barwnika – melaniny, która dostaje się na drodze endocytozy z melanocytów. Liczne w tęczówce, ciele rzęskowym, naczyniówce oka, skórze brodawki sutka i narządów płciowych zewnętrznych.
17.Opisać proces recyrkulacji błon oraz wymienić struktury, które temu procesowi nie podlegają
Odbywa się miedzy siateczką śródplazmatyczną, endosomami, lizosomami, aparatem Golgiego i błoną komórkową. W recyrkulacji błon biorą udział pęcherzyki transportujące. Nie obejmuje mitochondriów i peroksysomów.
18.Opisać ultrastrukturę komórek baldaszkowatych
Powierzchniowe komórki błony śluzowej pęcherza. Sześcienne, niektóre mają po dwa jądra. Liczne plamki na kształt bruku – upakowane białka izolujące hipertoniczny mocz. Liczne fałdy i wgłobienia, w opróżnionym pęcherzu są rezerwą błony komórkowej (zbudowanej głównie z glikosfingolipidów)
19.Opisać strukturę pnia nerwowego
Zrąb z tkanki łącznej właściwej: nanerwie otacza cały nerw, przynerwie stabilizuje przestrzenne położenie, łączy się z nanerwiem. Pęczki nerwowe otoczone fibroblastami – onerwiem (kilka warstw fibroblastów → bariera krew-nerw, nieliczne włókna kolagenowe i sprężyste) Delikatna łączna właściwa z włóknami siateczkowatymi otacza pojedyncze nerwy – śródnerwie.
20.Budowa i funkcja mikroskopu z ciemnym polem widzenia
Mikroskopowanie w tzw. ciemnym polu umożliwia dostrzeżenie w preparacie drobnych cząstek o wymiarach poniżej zdolności rozdzielczej układu optycznego. Wykorzystuje się tu zjawisko dyfrakcji(ugięcia)promieni świetlnych padających na obiekt o bardzo małych rozmiarach. Metodę ciemnego pola stosuje się głównie do obserwacji mikroorganizmów obecnych w płynach ustrojowych.
21.Opisać embriogenezę wysp trzustkowych
Powstają w 3 miesiącu z nabłonka małych przewodów trzustkowych, tworzą liczne pasma komórkowe leżące między pęcherzykami zewnątrzwydzielniczymi.
22.Opisać połączenie przysadki z podwzgórzem
Drogę podwzgórzowo-przysadkową tworzą aksony neuronów wielokomórkowych wydzielniczych kończących się ślepo w płacie tylnym przysadki kolbkowatymi rozszerzeniami. W zakończeniach liczne pęcherzyki wydzielnicze. W ciele tych komórek synteza wazopresyny i oksytocyny.
23.Wymienić hormony, wpływające na proces owulacji
FSH, LH
24.Wytłumaczyć, co to znaczy, że jakaś struktura histologiczna jest metachromatyczna?
Barwione struktury zostają zabarwione innym kolorem niż kolor barwnika; np. przy barwieniu mukopolisacharydów w chrząstce albo komórek tucznych
Używa się błękitu toluidyny
25.Wymienić różnice pomiędzy tkanką kostną zbitą a gąbczastą
gąbczasta: w nasadach i przynasadach, beleczki
zbita: w trzonie kości, system Haversa, blaszki systemowe
26.Wymienić komórki wchodzące w skład tkanki kostnej
osteoblasty, osteocyty, osteoklasty
27.Wymienić i opisać wady wrodzone nerek
Agenezja nerki- brak zawiązków nerek
Przemieszczenie nerki- nerki w nieprawidłowym miejscu, najczęściej w miednicy lub dolnej części brzucha
Nerka podkowiasta-zrośnięcie się biegunów nerki spowodowany utrudnioną wędrówką nerki w okolicę lędźwiową przez tętnicę krezkową dolną
Wielotorbielowatość nerki
Wady naczyń krwionośnych nerki
28.Co to jest i czego dotyczy anophthalmia?
Brak oczu- anophthalmia- może dotyczyć jednego lub obu oczu, powieka i mięśnie oka rozwinięte, zakłócenia w rozwoju pęcherzyka ocznego, wiąże się z wadami mózgowia i czaszki
29.Wymienić i scharakteryzować połączenia istniejące pomiędzy komórkami nabłonkowymi
połączenia zamykające: obwódka zamykająca occludens – szczelne połączenie, np. w pęcherzu
połączenia zwierające:
odbwódka zwierająca adherens – poniżej połączeń zamykających, obecność kadheryny, „zszyte komórki”
desmosom – plamka zwierająca – rola nitów spajających komórki, składają się z płytek (desmoplakina i plakoglobina)
hemidesmosom = półdesmosom – łączą komórki z blaszką podstawną
połaczenia komunikacyjne: jonowo-metaboliczne nexus – przenikają jony nieorganicznei związki drobnocząsteczkowe; w jego skład wchodzi koneksyna
30.Opisać embriogenezę nadnerczy
Część korowa rozwija się z mezodermy, część rdzenna z ektodermy
Wskutek indukcyjnego działania przewodu śródnercza, nabłonek mezotelialny namnaża się i zaczyna wnikać do otaczającej mezenchymy- powstanie kory pierwotnej (duże komórki kwasochłonne), kolejna fala komórek mezotelialnych nabłonka jamy ciała wnika do mezenchymy i otacza kwasochłonna warstwę kory pierwotnej tworząc korę ostateczna (zasadochłonne komórki)
Z kory ostatecznej powstaje warstwa kłębkowata i pasmowata
Kora płodowa ulega zanikowi z wyjątkiem części zewnętrznej, z której powstanie warstwa siatkowata
31.Różnice pomiędzy zrazikiem anatomicznym, klasycznym, gronkiem wątrobowym i hepatocytem
32.Czym jest transdyferencjacja?
to inaczej metaplazja – trwała zmiana budowy i funkcji nabłonka, np. dym tytoniowy → nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony w wielowarstwowy płaski
33.Opisać procesy regulacyjne hemopoezy
erytrocytopoezę pobudzają dwie cytokiny: erytropoetyna i interleukina, szczególnie IL-3, a także witamina B12, żelazo, kwas foliowy, testosteron
granulocytopoezę regulują: cytokiny CSF i leukotrieny
limfocytopoeza – aktywacja genu ikaros
trombopoezę pobudzają: trombopoetyny, interleukiny 3,6 i 11
34.Cytofizjologia tkanki tłuszczowej brunatnej
wytwarzanie dużej ilości dzięki swoistej właściwości mitochondriów – w błonie wewnętrznej znajduje się termo genina, która rozprasza energię i ją emituje w postaci ciepła
35.Opisać strukturę i funkcje układu siateczkowo-śródbłonkowego
jest to układ fagocytów jednojądrzastych. Tworzą go komórki wywodzące się z mezenchymy i jest on w ścisłej kontroli z układem immunologicznym. Do układu fagocytów zalicza się: Monocyty we krwi Makrofagi tkankowe związane z podłożem (osiadłe) ułożone wzdłuż wypustek komórek tkanki siateczkowej różnych narządów, rozmieszczone w śródbłonku naczyń włosowatych typu zatokowego szpiku kostnego, śledziony i wątroby (komórki siateczkowo-śródbłonkowe gwiaździste) oraz występujące w tkance luźnej, czyli histiocyty; wolne o dużej zdolności ruchu - w szpiku kostnym, śledzionie, węzłach chłonnych. Makrofagi pęcherzykowe w płucach (komórki fagocytarne nabłonka oddechowego). Makrofagi jam surowiczych (opłucne i otrzewnowe). Komórki fagocytarne układu nerwowego (komórki mezogleju)
36.Wymienić fazy mitozy i mejozy
mitoza: profaza, metafaza, anafaza, telofaza
mejoza: profaza I (leptoten, zygoten, pachyten, diploten, diakineza), metafaza I, anafaza I, telofaza I, profaza II, metafaza II, anafaza II, telofaza II
37.Opisać strukturę komórkową tarczycy
komórki endokrynowe – nabłonek sześcienny (tyreocyty), wytwarza trijodotyroninę i tyroksynę, obok pojawia się nabłonek płaski będący tkanką spoczynkową, dobrze rozwinięta siateczka śródplazmatyczna szorstka, aparat Golgiego i pęcherzyki wydzielnicze, mikrokosmki, miedzy pęcherzykami włókna nerwowe
komórki C = komórki jasne – duże, mają owalne pęcherzykowate jądra; dobrze rozwinięty aparat Golgiego, siateczka szorstka i pęcherzyki wydzielnicze; należą do APUD, wytwarzają kalcytoninę
38.Czym jest proces kompaksji?
Między 4 a 5 dniem, ścisłe łączenie się blastomerów przez połączenia jonowo-metaboliczne (neksus), jest to związane z przyszłym podziałem blastomerów na komórki węzła zarodkowego i trofoblastu.
39.Wymienić znane Ci markery organelli komórkowych
aparat Golgiego – tiaminowa pirofosfataza (czarny)
wewnętrzna błona mitochondrium – dehydrogenaza bursztynianowa
lizosomy – fosfataza kwaśna, rybonukleaza, dezoksyrybonukleaza, katepsyna
mitochondrium – zieleń Jasusowa, hematoksylina żelazista, MAO
40.Opisać znane Ci rodzaje transportu aktywnego przez błonę
pompy jonowe, np. sodowo-potasowa – do komórki potas, a z niej na zewnątrz sód, wbrew gradientowi; występuje w miejscu intensywnego wchłaniania, a także produkcji moczu, śliny, potu; kontroluje objętość komórki
pompy cząsteczkowe – usuwanie toksyn, a także leków, np. ABC (do pompowania używa hydrolizy ATP)
41.Opisać strukturę włosa
mieszek włosa – warstwa zewnętrzna w części śródskórnej, jego dolna część tworzy cebulkę włosa, do której pukla się brodawka (zawiera nerwy i naczynia). Idąc od zewnątrz, wyróżniamy: pochewkę zewnętrzną, pochewkę wewnętrzną, łodygę (powłoczka, warstwa korowa, rdzeń)
42.Co to jest węzeł Hansena?
Skupienie komórek mezodermalnych tworzące się od smugi pierwotnej w kierunku głowowym, inaczej węzeł pierwotny
43.Opisać proces owulacji
akt wydalania z dojrzałego pęcherzyka jajnikowego oocytu II rzędu otoczonego osłonką przejrzystą i komórkami ziarnistymi wieńca promienistego. Poprzedzany jest istotnym zwiększeniem stężenia LH we krwi. Prostaglandyny produkowane na miejscu powodują obkurczenie naczyń krwionośnych – powstaje plamka jasna. Zostaje uczynniona kolagenaza, która rozkłada kolagen ściany pęcherzyka, która pęka. Strzępki jajowodu wychwytują oocyt.
44.Znaczenie i działanie cytofotometrii przepływowej
Polega na automatycznym segregowaniu i opisywaniu elementów morfotycznych np. krwi przez specjalny aparat. Umożliwia opisanie cech ilościowych i jakościowych badanych elementów (np. ilość erytrocytów ich wielkość i stężenie hemoglobiny)
45.Na czym polega oraz jakie są zalety i wady mrożeniowej techniki badawczej?
Fragmenty tkanek zamraża się w rozprężającym się CO2, a następnie kroi. Jest gorsza jakościowo niż parafinowa, ale szybka i zachowuje tłuszcze obojętne w tkankach.
46.Rozmieszczenie i działanie białek enzymatycznych w błonie siateczki
47.Opisać proces chondrogenezy
komórki mezenchymalne ulegają zagęszczeniu, dzielą się i przekształcają w chondroblasty, które wydzielają składniki istoty międzykomórkowej. Chondroblasty przekształcają się w chondrocyty leżące w jamkach chrzęstnych.
48.Opisać funkcję łożyska
Funkcje: wymiana składników gazowych pomiędzy płodem a matką, przenoszenie produktów odżywczych, wydalanie produktów przemiany materii, ochrona przed wnikaniem ciał obcych i bakterii, wydzielanie hormonów, możliwy udział w zapoczątkowaniu porodu
49.Budowa mikroskopu polaryzacyjnego
polaryzacyjny – układ optyczny posiadający 2 pryzmaty, siatki polaryzacyjne powodujące polaryzację światła; wyróżniamy izotropowe (pojedynczo załamują światło) i anizotropowe (podwójne załamanie światła)
50.Wymienić cechy charakterystyczne różnicujące duże gruczoły ślinowe
przyuszny – surowiczy; przewody uchodzą na wysokości drugich zębów trzonowych
podżuchwowy – surowiczo-śluzowy; przewody uchodzą za dolnymi siekaczami
podjęzykowy – śluzowo-surowiczy; brak wyraźnej torebki łącznotkankowej
51.Wymienić 3 choroby spichrzeniowe
choroba Tay-Sachsa, lizosomalnego spichrzania glikogenu, Pompego, Krabbego
52.Opisać strukturę koloidu pęcherzyków tarczycy
Najczęściej kwasochłonny, występuje w postaci jodowanej tyreoglobuliny.
53.Zdefiniować pojęcia poikilocytozy, anizocytozy oraz schizocytów
poikilocytoza - różny kształt krwinek
anizocytoza - różna wielkość krwinek
schizocyty – krwinki czerwone o nieprawidłowym kształcie, trójkątne
54.Czym jest autoradiografia?
metoda pozwalająca na wykrywanie cząsteczek zawierających izotopy radioaktywne, za pomocą kliszy lub emulsji fotograficznej
55.Opisać ułożenie prążków w sarkomerze
Sarkomer:
prążek Z, zakotwiczenie miofilamentów aktynowych
połowa prążka I (izotropowego), tylko filamenty aktynowe
prążek A (anizotropowy), filamenty aktynowe i miozynowe
połowa prążka I,
prążek Z. W części środkowej A jest prążek H (tylko miofilamenty miozynowe), a w nim wąski prążek M (filamenty m połączone mostkami m)
56.Opisać ultrastrukturę oraz fizjologiczne znaczenie aparatu Golgiego
błoniasta struktura, kilkanaście spłaszczonych woreczków połączonych licznymi rurkami i pęcherzykami; powierzchnia cis czyli syntezy i trans czyli dojrzewania
funkcje: kieruje przepływem cząsteczek, modyfikuje ich strukturę, segreguje makrocząsteczki
57.Opisać ultrastrukturę mastocytu
inaczej to komórki tuczne; cytoplazma zasadochłonna, w błonie komórek receptory TLR i dla fragmentów dopełniacza; zawierają ziarna histaminy i heparyny; oprócz tego prostaglandyny i leukotrieny; zaliczane do układu APUD
58.Czym są pierścienie Cabota?
nieprawidłowe erytrocyty zawierającepozostałościjądra w postaci pierścieni
59.Opisać budowę powieki
od strony zewnętrznej pokryta skórą o typowej budowie; szkielet tworzy tarczka, w niej gruczoły tarczkowe Meiboma – gruczoły łojowe; przewody wyprowadzające na brzegu powieki, łój tworzy cienką warstwę na powierzchni gałki ocznej; oprócz tego są gruczoły łojowe Zeissa i gruczoły potowe Molla; znajduje się też mięsień okrężny oka – zaciska powieki i m. dźwigacz powieki – podnosi powiekę , m. gładki
60.Wymienić białka miofibryli biorące udział w skurczu
miozyna, tropomiozyna, troponina, aktyna
61.Wymienić 4 etapy procesu zagnieżdżenia
przylegania, przeniknięcia, rozprzestrzeniania, zatrzymania
62.Wymienić i opisać stany kształtu i wyglądu jądra w stanach patologicznych
piknoza – małe zbite jądra, silnie wybarwione, okrągłe lub owalne; karioreksis – pofragmentowanie jądra; karioliza – jądro strawione i przybiera postać cienia jądra
63.Opisać cele i przebieg reakcji Gomoriego
Reakcja precypitacja z jonami metali, służy do wykrywania hydrolaz,
polega na:
-wstępnym rozszczepieniu substratu przez wykrywany w tkankach enzym
-wytrącenie jednej ze składowych jonami metali
-powstanie nierozpuszczalnej soli
-większość soli widoczna pod mikroskopem
64.Wymienić i podać funkcję fizjologiczną hormonów kory nadnerczy
mineralokortykosteroidy – powodują reabsorbcję jonów sodu i wydalanie z moczem jonów potasu w nabłonku kanalików II rzędu
glikokortykosteroidy – w hepatocytach pobudzają syntezę glukozy i białek z aminokwasów, w innych komórkach powodują rozpad związków (katabolizm); hamują podział komórek
steroidy płciowe – w dużych ilościach u mężczyzn przedwczesna dojrzałość płciowa
65.Struktura nabłonka oddechowego
pneumocyty typu I – płaskie, zachodzi wymiana gazowa, transport jonów węglanowych i chlorkowych przez prążek III
pneumocyty typu II – komórki wydzielnicze, wydzielają surfaktant
pneumocyty typu III – nieliczne komórki pęcherzyków, przypuszczalnie chemoreceptory
66.Opisać budowę nabłonka węchowego
na wolnej powierzchni komórki kilka rzęsek, które są receptorami; mają typową aksonem; powierzchnia podstawna zwęża się i przechodzi w akson, który wytwarza nici węchowe; występują też komórki podstawne, które mają zdolność dzielenia się i różnicowania w nerwowe węchowe; liczne gruczoły pęcherzykowo-cewkowe
67.Opisać strukturę chondronu i osteonu
osteon – układ blaszek kostnych, które leżą jedne w drugich, są to blaszki systemowe, podobne do rurek; włókna kolagenowe równolegle do siebie i spiralnie do osi; kanał Haversa i kanały Volkmanna; w jamkach kostnych osteocyty
chondron – jednostka budowy tkanki szklistej, kulisty kształt; jest to grupa izogeniczna komórek chrzęstnych, torebka je otaczająca, pole wewnętrzne i zewnętrzne
68.Wymień elementy powstające z neuroektodermy
ośrodkowa, autonomiczna i somatyczna część obwodowego układu nerwowego, siatkówka, płat tylny przysadki, szyszynka
69.Wymienić różnice pomiędzy tkanką tłuszczową żółtą i brunatną
żółta – większość komórki zajmuje kropla tłuszczu; wydziela cytokiny-adipokiny; prowadzi lipogenezę i lipolizę; jądro zepchnięte na bok komórki
brunatna – produkuje ciepło; jądro po środku; kilka kropel tłuszczu różnej wielkości; występuje w okolicy śródpiersia, tkanki podskórnej międzyłopatkowej i szyi; wiele mitochondriów; wydziela leptynę
70.Przez co jest wydzielana i jak działa resystyna?
przez duże adipocyty; zmniejsza wrażliwość organizmu na insulinę, co prowadzi do cukrzycy typu 2; wzmożone działanie u otyłych
71.Opisać podział mięśni na białe i czerwone
czerwone – większa zawartość mioglobiny w komórkach
białe – więcej filamentów aktynowych i miozynowych, większa zawartość glikogenu
72.Czym jest dyzostoza żuchwowo-szczękowa?
Wywoływany przez mutację chromosomu 5, przejawia się znacznie pomniejszoną żuchwą, zniekształconymi (skośnymi) oczami oraz zniekształconymi (lub brakiem) małżowinami usznymi
73.Gdzie występuje i jakie znaczenie ma białko MAP2?
występuje jako białko towarzyszące mikrotubulom w dendrytach; stabilizuje mikrotubule i zapobiega polimeryzacji
74.Opisać strukturę nabłonka przejściowego
wyściela pęcherz moczowy i przewody wyprowadzające mocz, jednowarstwowy sześcienny, 3-6 warstw komórek; powierzchowne komórki są zwane baldaszkowatymi
75.Opisać budowę sarkomeru
jest wyżej
76.Na czym ultrastrukturalnie polega uraz akustyczny?
dezintegracja komórek zmysłowych z degeneracją migawek „zwichnięcie” migawki
77.Wymień różnice istniejące pomiędzy strukturą płynu stawowego i osocza krwi
płyn stawowy jest zasadniczo przesączem osocza, ale zawiera kwas hialuronowy, a mniej albuminy
78.Czym jest i na czym polega proces kapacytacji?
to bezpośrednie uzyskanie możliwości zapłodnienia, dzięki enzymom hydrolitycznym zostaje usunięta pokrywa błony komórkowej główki plemnika; zostają odkryte enzymy i rozpoczyna się rekacja akrosomalna
79.Opisać proces powstawania trombocytów
trombopoeza - megakarioblasty dzięki genowi GATA1; cytokiny - trombopoetyny powodują dojrzewanie i powstanie megakariocytów; występuje kilka niepełnych podziałów komórkowych, powstanie jądra poliploidalnego, aparat Golgiego wytwarza ziarenka gęste i ziarenka alfa (składniki płytek). Komórka oddaje wypustki cytoplazmatyczne do krwi, tworzą się propłytki, z których powstają płytki krwi
80.Wymienić glikozaminoglikany wchodzące w skład istoty podstawowej tkanki łącznej
kwas hialuronowy, siarczan chondroityny, siarczan dermatanu, siarczan heparanu, heparyna, siarczan keratanu
81.Wymienić i opisać sposoby wydzielania gruczołowego
holokrynowe – cała komórka przekształca się w wydzielinę, np. komórki łojowe
apokrynowe – szczytowa część komórki jest odrywana i z niej powstaje wydzielina, np. gruczoł mlekowy
merokrynowe = ekrynowe – wydzielane są pęcherzyki, sama komórka nie traci objętości, np. gruczoły potowe
82.Czym jest trzustka pierścieniowata?
Wada ta polega na nieprawidłowej anatomicznie budowie trzustki, która obejmuje część zstępującą dwunastnicy.
83.Opisać proces powstawania włókien kolagenowych
łańcuchy kolagenu syntetyzowane w siateczce szorstkiej fibroblastów; następuje obróbka – hydroksylacja i glikozylacja, wytwarzany jest pro kolagen; dalej w aparacie Golgiego tworzone są pęcherzyki wydostające się na zewnątrz; proteaza odcina końcówki pro kolagenu, tworzy się tropokolagenu łączący się we włókienka kolagenowe; tworzenie wiązań krzyżowych
84.Opisać czym jest i na czym polega proces diapedezy
proces przechodzenia leukocytów przez ścianę naczyń krwionośnych; za pomocą selektywny leukocyty wiążą się ze ścianą śródbłonka, co prowadzi do ich toczenia się po niej; następnie dzięki integrynom łączą się mocniej, zatrzymują i przechodzą przez ścianę naczynia przez istniejące rozstępy lub wytworzony przejściowo por
85.Piasek szyszynki
składa się z ziaren będących złogami hydroksyapatytu; powstają wskutek wapnienia wydzieliny pinealocytów; znacznik degeneracji szyszynki
86.Opisać znaczenie ziarenek Nissla w komórce nerwowej
inaczej tigroid, syntetyzuje substancje transportowane wzdłuż wypustek nerwowych i są wydzielane w pobliżu ich zakończenia
87.Wymienić fazy rozwoju zęba
listewki zębowej i pączka, czapeczki, dzwonu
88.Czym jest i na czym polega proces degranulacji w przypadku komórek tucznych?
Jest to uwolnienie ziaren znajdujących się w komórce; receptory dla IgE na powierzchni komórki przez zetknięcie się z antygenem produkują przeciwciała; jeśli ponownie dostaje się antygen, otwierają się białka kanałowe dla jonów wapnia; ziarna przenikają przez błonę i fuzują ze sobą; histamina szybko, heparyna wolniej.
89.Wymienić i podać funkcję fizjologiczną hormonów rdzenia nadnerczy
adrenalina – przyspiesza glikogenolizę, jest też neuroprzekaźnikiem
noradrenalina – działanie podobne do epinefryny, tylko słabsze
90.Wymienić i opisać białka osocza
fibrynogen – uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi
albumina – utrzymuje ciśnienie onkotyczne krwi, jest nośnikiem substancji i jonów nieorganicznych
globuliny – kilka frakcji, immunoglobuliny to inaczej przeciwciała, najwięcej w surowicy IgG
91.Ziarenka nieswoiste neutrofili
inaczej azurofilne, są to lizosomy zawierające defensyny alfa i liczne enzymy: proteazy, peroksydazę, oksydazę D-aminokwasów
92.Opisać działanie ogólnoustrojowe oraz komórkowe glukagonu
zwiększa stężenie glukozy we krwi; oddziałuje na komórki wątrobowe, przyspieszając glikogenolizę; pobudza wydzielanie insuliny i somatostatyny
93.Cytofizjologia komórek Clary
to komórki oskrzelikowe, pęcherzyki wydzielnicze z białkami i glikozanimoglikanami; dobrze rozwinięta siateczka szorstka i gładka; detoksy kują; wydzielają surfaktant
94.Wymień hormony produkowane przez przysadkę, z podziałem na poszczególne jej płaty
płat przedni – somatotropina, lutropina, foli tropina, adrenokortykotropina, prolaktyna, lipo tropina, melanotropina
płat tylny – liberyny i statyny, oksytocyna i wazopresyna
95.Opisać budowę szkliwa
zbudowane z pryzmatów i substancji międzypryzmatycznej; składają się z kryształów hydroksyapatytów; proteoglikany i enamelina
96.Opisać działanie hormonów tarczycy na struktury komórkowe
tyroksyna – zwiększa liczbę mitochondriów i grzebienie mitochondrialnych i syntezę białek mitochondrialnych
97.Różnice pomiędzy spermatogoniami Ap, Ad i B
Ap – pale, jasne, różnicują się w spermatogonie B; Ad – dark, ciemne, są komórkami macierzystymi, mogą się przekształcić w Ap; spermatogonie B – okrągłe jądro, jedno jąderko, dalsze podziały z niedokończoną cytokinezą – tworzą syncytia;
98.Opisać proces syntezy kwasu solnego w żołądku
zachodzi w komórkach okładzinowych; z CO2 i H2O powstaje proton i jon węglanowy; anion usuwany do naczyń, a proton do światła gruczołu, gdzie powstaje HCl.
99.Cytofizjologia plamki gęstej
to jednowarstwowy nabłonek walcowaty występujący w kanaliku II rzędu w pobliżu ciałka nerkowego; pełni rolę osmoreceptora odbierającego sygnały o stężeniu jonów w moczu
100.Różnice strukturalne w budowie granulocytów i agranulocytów
granulocyty zawierają ziarenka plazmatyczne widoczne pod mikroskopem świetlnym, a agranulocyty niewidoczne (za wyjątkiem limfocytów NK)
101.Wymień hormony wydzielane przez hepatocyty
somatomedyna C i erytropoetyna
102.Cytofizjologia komórki oksyfilnej
występują w przytarczycach; niejasna funkcja, prawdopodobnie są degradującymi komórkami głównymi; ważne, w diagnostyce nowotworów
103.Prawa bruzdkowania
a)płaszczyzna podziału prostopadle do wrzeciona podziałowego
b)jądro w największym skupieniu owoplazmy
c)szybkość podziału proporcjonalna do ilości owoplazmy i odwrotnie proporcjonalna do deutoplazmy
104.Opisać cykl płodowy
wyróznia się fazy folikularną i lutealną; folikularna – FSH pobudza do wzrostu pęcherzyki jajnikowe, komórki ziarniste uwalniają hormony steroidowe, po kilku dniach stężenie estrogenów jest tak duże, że hamuje wydzielanie FSH, wszystkie oprócz jednego (mac estrogenów) atrezja; ok. 14 dnia wzrasta stężenie LH i następuje owulacja = jajeczkowanie (wzrasta ciśnienie i pęcherzyk Graafa pęka); lutealna – powstaje ciałko żółte produkujące progesteron (przygotowanie ściany macicy i pobudzenie gruczołów mlekowych) i estrogeny, istnieje jako ciążowe lub miesiączkowe, zanika po jakimś czasie
105.Budowa mięśniówki nasieniowodu
trzy warstwy mięśniówki gładkiej: podłużna, okrężna, podłużna
106.Keratyna miękka a keratyna twarda – wymienić różnice
miękka – w łuseczkach rogowych naskórka i wewnętrzna pochewka włosa; bezpostaciowa keratyna i filamenty cytokeratynowe
twarda – powłoczka i kora włosa, płytki paznokci; gęste filamenty cytokeratynowe i gęsta bezpostaciowa keratyna, dużo wiązań S-S
107.Opisać budowę histologiczną krtani
chrząstki: nagłośni, klinowata i rożkowata – sprężysta, nagłośni – włóknista, reszta – szklista; fałdy przedsionkowe pokryte nabłonkiem wielorzędowym walcowatym urzęsionym; mięśnie poprzecznie prążkowane
108.Hemopoeza w życiu zarodkowo-płodowym
od około 16 dnia do 10 tygodnia – pęcherzyk żółtkowy
od 5 tygodnia do urodzenia – wątroba i śledziona
od 3 miesiąca życia płodowego –szpik kostny
109.Opisać kostnienie na podłożu błoniastym
Z komórek mezenchymy -> wytworzenie kolagenu i substancji międzykomórkowej -> wytworzenie zbitej błony łącznotkankowej -> wytworzenie osteoblastów -> wytworzenie osteocytów -> tworzenie beleczki kostnej -> kostnienie przez odkładanie na zewnątrz od beleczki kostnej
110.Kiedy i co powstaje z 4 łuku skrzelowego?
koniec 4 tygodnia; elementy chrzęstne krtani, mięsień pierścienno-tarczowy i zwieracz gardła
111.Wymień różnice pomiędzy gruczołem sutkowym aktywnym i nieczynnym
nieczynny – duża ilość tkanki tłuszczowej i masy istoty międzykomórkowej
czynny – wzrost nabłonka gruczołowego, zanika tkanka tłuszczowa, łączna tworzy subtelny zrąb; duża liczba limfocytów
112.Regulacja hormonalna czynności jądra
czynność jądra jest pobudzana przez testosteron, który jest pobudzany przez prolaktynę i lutropinę; folitropina wraz z testosteronem przyspieszają spermatogenezę działając na k. Sartolego
113.Histogeneza węzłów chłonnych
w 3 miesiącu z przekształconych worków limfatycznych; komórki mezenchymalne naciekają worki, które dzielą się na przewody i zatoki
114.Budowa jajowodu
błona śluzowa – pofałdowana; jednowarstwowy nabłonek walcowaty (k. urzęsione, wydzielnicze, klinowate, limfocyty śródnabłonkowe) i błona śluzowa właściwa
błona mięśniowa – wewnętrzna okrężna i zewnętrzna podłużna, pod koniec dochodzi wewnętrzna podłużna
błona surowicza – pokryta nabłonkiem surowiczym otrzewnej
115.Wymienić czynniki teratogenne typu hormonalnego oraz opisać, na co wpływają u płodu
Hormony płciowe- o działaniu progesteronu mogą wywołać efekt maskulinizujący u potomstwa żeńskiego; androgeny działają podobnie; progesteron i estrogen w tabletkach mogą być teratogenne; dietylostilbestrol- zmiany gruczołowe pochwy, nadżerki szyjki macicy, zmiany nowotworowe, wady jąder, zaburzenia procesu spermatogenezy; kortyzon- rozszczep podniebienia
116.W jaki sposób regulowany jest proces filtracji osocza przez nerki?
odbywa się przez filtr składający się z porowatych komórek śródbłonka, błony podstawnej i szczelin filtracyjnych; działa mechanicznie (zatrzymuje komórki, cząsteczki) i w zależności od ładunku – aniony są nieprzepuszczalne przez filtr
117.Jakie zmiany w strukturze nabłonka pęcherzyków zachodzą w trakcie pracy tarczycy?
nabłonek z jednowarstwowego płaskiego staje się sześciennym, komórki się zmniejszają wraz z wydzielaniem, gdyż jako jedyny narząd gromadzą hormon (tyroksynę)
118.Jakie komórki wątroby magazynują witaminę A?
komórki tłuszczowe okołozatokowe = lipocyty = komórki Ito
119.Budowa gruczołu łzowego
gruczoł pęcherzykowo-cewkowy, części wydzielnicze z komórek sześciennych i otoczone komórkami mioepitelialnymi; liczne pęcherzyki wydzielnicze
120.Co to jest łuk skrzelowy?
koniec 4 tygodnia cztery wyraźnie uwypuklenia na bocznej, zewnętrznej powierzchni zarodka w okolicy szyi
121.Opisać proces wzmacniania przeciwprądowego w pętli nefronu
mocz płynie w odwrotnym kierunku w części wstępującej i zstępującej; nabłonek cz. wstępującej nieprzepuszczalny dla wody, pompuje jony chlorkowe do zrębu, za nim jony sodu. Nabłonek cz. zstępującej przepuszczalny dla jonów i wody; wskutek działania pompy mocz wypływa z pętli lekko hipotoniczny
122.Opisać charakterystyczną budowę ściany przewodu pokarmowego
błona śluzowa – nabłonek, wielowarstwowy płaski lub jednowarstwowy cylindryczny; blaszka właściwa błony śluzowej (tkanka łączna) i blaszka mięśniowa (m. gładkie)
błona podśluzowa – mogą występować sploty nerwowe lub gruczoły
błona mięśniowa – dwu lub trójścienna
przydanka lub błona surowicza
123.Proces neurulacji
płytka nerwowa tworzy rynienkę nerwową, która dalej się zagłębia dzięki fałdom nerwowym; fałdy się do siebie zbliżają i następuje zamknięcie rynienki w cewę nerwową
124.Rozwój aparatu Golgiego
powstaje z siateczki szorstkiej i zewnętrznej błony otoczki jądrowej
125.Gdzie są umiejscowione i jaką pełnią funkcję komórki Panetha?
położone w dnie krypt jelita cienkiego; zawierają lizozym – enzym trawiący ścianę komórek bakteryjnych i defensyny – antybiotyki peptydowe
126.Podaj przykład 5 komórek należących do układu APUD
komórki tuczne, komórki chromochłonne, komórki P, EC, S, C; komórki ziarniste
127.Opisać proces syntezy hormonów tarczycy
synteza tyreoglobuliny w siateczce szorstkiej i w aparacie Golgiego; jodowanie tyreoglobuliny
128.Rozwój i inwolucja grasicy
powstaje z mezodermy i endodermy z III i IV kieszonki skrzelowej; wzrasta do okresu pokwitania (około 40 g), następnie podlega stopniowej inwolucji (u starca około 5 g)
129.Różnice w budowie jelita cienkiego i grubego
cienkie – kosmki; gruczoły dwunastnicze Brunnera; fałdy Kerkringa
grube – brak fałdów okrężnych i kosmków; mniej komórek Panetha w kryptach; obecne pasma okrężnicy, fałdy półksiężycowate
130.Wymienić cechy morfologiczne nasienia ludzkiego
obecność plemników, złuszczonych komórek nabłonków przewodów wyprowadzających nasienie, cewki moczowej, tkanki łącznej, ziarnistości tłuszczu, leukocytów
131.Wymienić białka strukturalne w sarkolemie
dysferlina, kaplaina 3, kaweolina 3
132.Opisać etapami rozwój układu moczowego
trzy zawiązki: przednercze – 4 tydzień, pojawia się przewód przednercza, ostatecznie zanika w całości; śródnercze = pranercze = ciało Wolffa – 5 tydzień, tworzy się przewód Wolffa, w 8 tygodniu zanika bedąc dużym narządem (ciałem Wolffa); nerka ostateczna – wstępuje i obraca się o 90o
133.Co to jest i gdzie występuje uchyłek gruszkowaty?
134.Przyczepy, rodzaje i ilość warstw poszczególnych mięśni języka
m. podłużny górny, dolny, m. poprzeczny i pionowy języka
135.Opisać rozwój obwodowej części układu nerwowego
powstaje z neuroektodermy
136.Budowa strukturalna policzka
błona śluzowa nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący, zawierają glikogen; wpuklają się krótkie brodawki łącznotkankowe blaszki właściwej błony śluzowej; błona podśluzowa – liczne włókna kolagenowe i sprężyste, komórki tłuszczowe i gruczoły policzkowe (śluzowo-surowicze); mięsień policzkowy; nieliczne gruczoły łojowe
137.Cytofizjologia podocytów
uczestniczą w selekcyjnej filtracji krwi, zatrzymuje większe cząsteczki; bariera mechaniczna i nie przepuszcza anionów
138.System SIS w skórze – opisać funkcję i z czego się składa
znajduje się w warstwie brodawkowatej skóry właściwej; składa się z limfocytów, inaczej zwanych SALT; występują limfocyty Talfabeta i Tgammadelta; pełni funkcje obronne, jako, że ciągłość powłok skórnych bywa dość często nadszarpnięta
139.Atrezja pęcherzyka nasiennego
nie występuje w stanach fizjologicznych, pogarsza jakość nasienia
140.Histogeneza śledziony
w 5 tygodniu; zgrubienie komórek mezenchymalnych, między blaszkami krezki grzbietowej żołądka; wytwarza się zrąb, beleczki i torebka śledziony; limfocyty T i B wnikają pod koniec życia płodowego, wtedy tworzy się miazga biała i czerwona śledziony
141.Z czego powstają embriologicznie przytarczyce?
z grzbietowej części trzeciej kieszonki skrzelowej, różnicowanie nabłonka w przytarczyce w 6 tygodniu; tarczyce są „pociągane” przez schodzącą grasicę
142.Jaki warunek musi spełniać blastocysta, aby się zaimplantować?
odpowiedni stopień zróżnicowania czynnościowego i morfologicznego trofoblastu, który oddziałuje z błoną śluzową; musi być wystarczająco inwazyjny – liczne enzymy proteolityczne
143.Jaki nabłonek występuje w trąbce słuchowej?
dwurzędowy nabłonek walcowaty urzęsiony
144.Typy włókien nerwowych w siatkówce
czopki, pręciki, dwubiegunowe, zwojowe przekaźnikowe i receptorowe
145.Wymienić fazy cyklu menstruacyjnego, z uwzględnieniem dni w których zachodzą
faza miesiączki = miesiączki – 1-5 dzień – złuszczanie warstwy czynnościowej błony śluzowej trzonu macicy
faza wzrostu – 6-14 dzień – stadium wzrostu i dojrzewania pęcherzyka jajnikowego; odnowa złuszczonej błony śluzowej, przybywa naczyń i gruczołów; na końcu fazy owulacja
faza wydzielnicza – 15-28 dzień – pogrubienie błony śluzowej, gruczołów; pod koniec fazy tętnice się obkurczają i zachodzi degeneracja(faza niedokrwienia)
146.Regulacja czynności komórek B trzustki
regulowane przez: stężenie glukozy we krwi; hormony osi jelitowo-insulinowej; aminokwasy; adrenalinę
147.Wymień znane Ci endokrynopatie, wyróżniając hormon i gruczoł go wytwarzający
nadnercza: nadczynność – ch. Cushinga; niedoczynność – ch. Addisona
tarczyca: nadczynność – choroba Gravesa-Basedowa ; niedoczynność – sucha skóra
148.Fizjologiczne funkcje surfaktantu
ułatwia dyfuzję gazów przez fazę płyn-powietrze, działa bakteriobójczo, obniża napięcie powierzchniowe na granicy faz powietrze-pęcherzyk (zapobiega sklejaniu ścian podczas wydechu), w czasie wdechu zmniejsza zużycie energii potrzebnej do powiększenia pęcherzyków
149.Wymienić znane Ci aberracje chromosomowe
liczbowe: Downa, Edwardsa, Pataua
strukturalne: delecja, inwersja, duplikacja
150.Wymienić etapy rozwojowe rozwoju embriologicznego płuc
stadium rzekomo gruczołowe 5-17 tydzień
stadium kanalikowe 16-25 tydzień
stadium woreczków końcowych 24 tydzień - poród
stadium pęcherzykowe późny okres płodowy do 8 roku życia
151.Wymień warstwy naskórka, uwzględniając położenie i zmiany morfologiczne keratynocytów
podstawna – przy błonie podstawnej, ma jądra, dzieli się
kolczysta – liczne połączenia desmosomów; różnicowanie keratynocytów
ziarnista – najintensywniejsze różnicowanie, synteza białek, zagęszczenie pęczków fi lamentów cytokeratyny
jasna – brak jąder, keratynocyty wypełnione zrogowaciałymi li lamentami cytokeratyny
zrogowaciała – z łuseczek rogowych
152.Jaką funkcję pełnią komórki przykłębuszkowe?
komórki ziarniste pełnią rolę baroreceptora wewnątrznerkowego (wysokociśnieniowego), który reaguje na zmianę gradientu ciśnienia miedzy płynem śródmiąższowym a ciśnieniem w tętniczce doprowadzającej; wydzielają reninę; zmodyfikowane komórki miocytów gładkich; zwane JG
153.Opisać proces różnicowania się ektodermy
dzieli się na neuroektodermę (stadia płytki, rynienki, cewy nerwowej) i warstwę komórek okrywających, z których powstanie naskórek, wytwory skóry, ucho wewnętrzne, soczewka oka i ślinianka przyuszna
154.Jak nazywa się jednostka czynnościowa wątroby? Opisz jej budowę i cechy fizjologiczne.
gronko wątrobowe – zgrupowanie hepatocytów wraz z zrębem, naczyniami krwionośnymi i kanalikami żółciowymi; oś żyła okołozrazikowa; granice przestrzenie bramno-żółciowe i dwie żyły środkowe
2008/2009
1. Kapacytacja – co to jest, opisać
inaczej uzdatnienie; rozłożenie glikokoniugatów główki plemnika przez enzymy dróg rodnych; błona plemnika traci cholesterol
2. Reakcja osłony i reakcja korowa – czego dotyczy, opisać?
reakcja osłony – ZP3 bierze udział w wiązaniu się plemnika z osłoną przejrzystą i inicjuje reakcję akrosomową
reakcja korowa – modyfikacja glikoproteiny ZP, dzięki czemu osłona jest nieprzepuszczalna dla następnego plemnika; zapobiega polispermii
3. Co to jest autoradiografia?
patrz pkt 54
4. Co to jest metachromazja?
patrz pkt 24
5. Co powstaje z mezodermy pośredniej i osiowej?
mezoderma zieli się na mezodermę poza-zarodkową która znajduje się między trofoblastem a endodermą (wyściela pęcherzyk żółciowy wtóry) oraz mezodermę zarodkową, która dzieli się na mezodermę osiową, trzyosiową która wytworzy somity w 20 dniu, pośrednią i boczną (trzewna wyścielającą pęcherzyk żółtkowy i ścienna wyścielającą owodnie).
6. Stadia rozwojowe nerki – wymienić, krótko opisać
przednercze – 4 tydzień; powstaje przewód przednercza
śródnercze – 5 tydzień; dojrzały narząd zwany ciałem Wolffa; w 8 tygodniu zaczyna się jego zanik
nerka ostateczna – z dwóch zawiązków mezodermalnych: pączek moczowodowy i mezodermy nerki ostatecznej
7. Z czego powstaje pierwotna gonada?
Są to gonocyty (pierwotne kom. płciowe); 21 dzień; pochodzi z endodermy pęcherzyka żółtkowego które wędrują do grzebieni płciowych w 6 tygodniu (uwypukleń nabłonka mezotelialnego przedniej i przyśrodkowej powierzchni śródnercza oraz mezenchymy spod nabłonka) . Grzebienie wytwarzają palczaste wypustki wnikające do mezenchymy, czyli sznury płciowe.
8. Funkcje łożyska – wymienieć, krótko opisać
patrz pkt 5 2010r.
9. Komórki C tarczycy i komórki amakrynowe – opisać strukturę i funkcję
komórki C – należą do APUD; wydzielają kalcytoninę;siateczka szorstka i aparat Golgiego, pęcherzyki wydzielnicze; zwane komórkami jasnymi
amakrynowe – leżą w środkowej części siatkówki;przekazują sygnały od komórek pręcikonośnych i czopkonośnych do komórek zwojowych; rodzaj komórek dwubiegunowych
10. Co to jest autokrynia i endokrynia?
autokrynia – cząsteczki sygnałowe wiążą się z receptorami na powierzchni tej samej komórki
endokrynia – cząsteczki sygnałowe są uwolnione z komórki do krwi, rozprzestrzeniają się na cały organizm
11. Budowa przysadki pośredniej
słabo rozwinięta; liczne cysty i komórki kortykotropowe, syntetyzują duże cząsteczki białka pro hormonu – proopiokortynę; z niej ACTH, LPH i MSH i endorfina, która jak morfina, tylko, że krócej się odkłada
12. Budowa nabłonka oddechowego
patrz pkt 65
13. Klasyfikacja morfologiczna nabłonków
ze względu na ilość warstw: wielowarstwowy, wielorzędowy, jednowarstwowy, przejściowy; ze względu na kształt komórek i jąder: płaski, sześcienny, walcowaty
14. Prawa bruzdkowania - wymienić, krótko opisać
patrz pkt 103
15. Białka strukturalne w sarkomerze
tityna, tropomodulina, aktyna, miozyna II, dystrofina, utropina, nebulina, desmina
16. Komórka plazmatyczna – opisać strukturę
owalne; występują w łącznej właściwej w miejscu narażonym na kontakt z antygenami; szprychowata chromatyna; silnie zasadochłonna cytoplazma rozbudowany Golgiego w pobliżu jądra
17. Warstwy kory móżdżku – wymienić i podać nazwy charakterystycznych komórek
drobinowa – k. gwiaździste duże i małe
zwojowa – komórki zwojowe Purkinjego
ziarnista – k. ziarniste małe i ziarniste duże Golgiego, k. poziome dwubiegunowe Lugaro
18. Piknoza – co to jest?
patrz pkt 62
19. Rozmieszczenie i działanie białek enzymatycznych w błonie siateczki
białka przytwierdzające rybosomy; białka dokujące, ryboforyny, enzymy modyfikujące
20. Fazy rozwoju zęba - wymienić
patrz pkt 87
21. Histogeneza kości
na podłożu błoniastym: mezenchyma produkuje włókna, przekształca się w osteoblasty; kości twarzy i czaszki, obojczyk
na podłożu chrzęstnym: chondroblasty w osteoblasty; reszta kości
22. Podział gruczołów zewnątrzwydzielniczych
pęcherzykowe, śluzowe, pęcherzykowo-śluzowe
23. Glikozaminoglikany substancji podstawowej - wymienić
patrz pkt 80
24. Długa i krótka pętla ujemnego sprzężenia zwrotnego – opisać
krótka: podwzgórze - przysadka mózgowa - podwzgórze
długa: podwzgórze - przysadka mózgowa - gruczoł pozaprzysadkowy - podwzgórze
Jeśli pod wpływem liberyny poziom hormonu tropowego wzrośnie to na skutek sprężenia zwrotnego oddziałuje on na podwzgórze, które wzmaga wydzielanie statyny.
25. Tkanka tłuszczowa żółta a brunatna - różnice
patrz pkt 69
26. Hormony kory nadnerczy – wymienić i podać funkcje
mineralokortykosteroidy, gł. aldosteron – regulacja gospodarki wodnej i mineralnej organizmu
glikokortykosteroidy, gł. kortyzol – pobudzają syntezę glukozy i białek z aminokwasów w wątrobie; w innych komórkach katabolizm
steroidy płciowe – jeśli duże ilości, przedwczesna dojrzałość płciowa
27. Wklinowanie – czym jest i jakich struktur dotyczy?
połączenie zęba z otoczeniem, który znajduje się w wyrostkach zębodołowych
28. Anizocytoza i poikilocytoza
patrz pkt 53
29. Tkanka mięśniowa serca – ultrastruktura
kanaliki T w pobliżu prążków granicznych Z – diada; jedno lub dwujądrowe; połączone wstawkami (desmosomy, neksus, adherens); rozgałęzione
30. Osteoklast - opisać
rodzaj makrofagów; główna funkcja niszczenie kości; powstaje przez fuzję kilku komórek prekursorowych osteoklastów; wielojądrowy; liczne lizosomy, mitochondria, polirybosomy; wydzielają hydrolazy, ale brak kolagenazy
31. Funkcja granulocytu kwaso- i zasadochłonnego
kwasochłonny: fagocytoza (antygen-przeciwciało) i wydzielanie substancji (histaminaza, interleukiny)
zasadochłonny: wydziela heparynę, histaminę, IL-4; przeciwdziała krzepnięciu krwi
32. Budowa sarkomeru
patrz pkt 55
33. Regulacja granulopoezy
patrz pkt 33
34. Kalcytonina a parathormon
patrz pkt 13
35. Neksus – co to jest, opisać?
połaczenia komunikacyjne jonowo-metaboliczne; przenikają przez nie jony nieorganiczne i związki drobnocząsteczkowe rozp. w wodzie; przepływ jonów powoduje różnicę potencjałów, stąd nazwa synapsy elektryczne; nie tylko w nabłonkach; białko transbłonowe - koneksyna
36. Pamięć immunologiczna
przy pierwszym kontakcie z antygenem niektóre limfocyty odpowiadają proliferując i różnicując się do limfocytów efektorowych T i B; z części limfocytów dziewiczych po proliferacji powstają limfocyty pamięci, które żyją latam, niekiedy do śmierci; przy następnym kontakcie z antygenem szybciej powstają limfocyty efektorowe
37. Fazy mitozy i mejozy
patrz pkt 36
38. Węzeł chłonny – opisać budowę
kora – zewnętrznie; strefa grasiczoniezależna; głównie limfocyty B
cz. przykorowa – gęsto ułożone limfocyty, głównie T; strefa grasiczozależna
rdzeń – gęsto ułożone limfocyty, komórki plazmatyczne, makrofagi, fibroblasty; naczynia krwionośne przystosowane do przenikania komórek (wysoki sześcienny śródbłonek)
39. Wymienić 2 choroby spichrzeniowe
patrz pkt 51
40. Bariera krew-mózg
śródbłonek (occludens i adherens) i błona podstawna naczyń krwionośnych; powierzchowna warstwa graniczna glejowa
41. Krwinki jądrzaste
w stanach chorobowych pozostają fragmenty jądra w erytrocytach w postaci pierścieni Cabota lub ciałek Howella-Jolly’ego
42. Połączenie przysadki z podwzgórzem
patrz pkt 22
43. Kępki Peyera
grupy grudek limfatycznych w błonie śluzowej i podśluzowej j. krętego i grubego; zrąb łączna właściwa luźna; miąższ limfocyty B i niewiele T; w skład nabłonka wchodzą komórki M – bez mikrokosmków z fałdami, miejsce przenikania patogenów
44. Ziarnistości komórki tucznej
histamina, heparyna, czynnik martwicy nowotworów, prostaglandyny, leukotrieny, enzymy proteolityczne
45. Komórki dendrytyczne
gwiaździste; miedzy keratynocytami w warstwie podstawnej naskórka; pochodzą ze szpiku kostnego; komórki prezentujące antygeny; nieaktywne w naskórku, kiedy się zetkną z antygenem, przechodzą do skóry właściwej i z krwią dowęzłów
46. Rozwój erytrocytu
gen gata1; komórka macierzysta mielocytopoezy (hemoblast); proerytroblast; erytroblast zasadochłonny; erytroblast wielobarwny; erytroblast kwasochłonny; retikulocyt; erytrocyt
47. Komórki mioepitelialne
kształtu wrzecionowatego; skurcz wyciska wydzielinę do światła przewodu wyprowadzajacego
48. Warga
fałd skórno-mięśniowy pokryty od zewnątrz skórą owłosioną a od wewnątrz błoną śluzową; między nimi czerwień wargi – nieowłosiona skóra, naskórek zrogowaciały, gruba warstwa jasna, dobrze unaczynione brodawki skóry właściwej; m. okrężny ust
49. Kora kory nerki - opisać
część kory właściwej nerki, która leży pod torebką nerkową i nie ma ciałek nerkowych
50. Koloid pęcherzyków tarczycy
inaczej tyreoglobulina; najczęściej kwasochłonny; w postaci jodowanej przechowywane hormony tarczycy
51. Kompleks antygen-przeciwciało
Po utworzeniu kompleksu może nastąpić usunięcie antygenu, lecz czasami tworzenie kompleksów może przynieść więcej szkody niż pożytku. Dzieje się tak, gdy rozmiary kompleksów są duże i wytrącają się one w tkankach (patrz: kompleksy immunologiczne). Następuje wtedy nadmierna, niekontrolowana aktywacja dopełniacza oraz silna aktywacja komórek żernych, co powoduje zniszczenie otaczających tkanek.
52. Ultrastruktura kubka smakowego
wyspecjalizowane komórki nabłonkowe: komórki zmysłowe, reszta podporowe i podstawne; żyją 10 dni; k. zmysłowe mają na wolnej powierzchni mikrokosmki, które pokrywa galaretowata substancja; do każdego kubka kilkadziesiąt włókien nerwowych, rozgałęziają się we wgłobieniach cytoplazmy k. podporowych i podstawnych, synapsy na powierzchni k. zmysłowych
53. Węzły Kimmelstiela-Wilsona – kiedy występują, opisać patogenezę
czynnościowe i strukturalne uszkodzeniem miąższu nerek spowodowanym przewlekłą hiperglikemią w przebiegu cukrzycy
Mikroskopowo stwierdza się zmiany w błonie podstawnej, uszkodzenie podocytów, proliferację komórek mezangium, szkliwienie kłębuszków i włóknienie śródmiąższu.
54. Szpik kostny żółty i czerwony
żółty – składa się głównie z tkanki tłuszczowej żółtej; nie wytwarza komórek krwi; pojawia się około 4 roku życia
czerwony – miejsce aktywnego wytwarzania komórek krwi; w nasadach bliższych kości promieniowych i udowych, w kościach udowych, w kręgach żebrach i mostku
55. Opisać czynność układu moczowego
filtrowanie osocza krwi eliminując szkodliwe substancje oraz wytworzenie moczu ostatecznego i go wydalenie; utrzymanie homeostazy elektrolitów we krwi i płynie tkankowym, regulują objętość krwi; uwalnianie erytropoetyny i prostaglandyn
56. Rozwój wysp trzustkowych
w 3 miesiącu z nabłonka małych przewodów trzustkowych; oddzielające się komórki tworzą pasma komórkowe między pęcherzykami zewnątrzwydzielniczymi; wydzielanie insuliny i glukagonu około 20 tygodnia; tkanka łączna z mezenchymy
57. Chromosomy mitotyczne
wyróżnia się profazowe i metafazowe; 23 pary, liczba diploidalna; 22 pary autosomów jedna heterosomów; zbudowane z tych samych składników, co chromatyna; metafazowy składa się z dwóch chromatyd połączonych centromerem; zewnętrzna część centromeru to kineto cho, miesce chwilowego wiązania wrzeciona podziałowego
58. Receptory czucia powierzchownego w skórze
w naskórku komórki Merkla (receptory dotyku); w skórze właściwej ciałka Krausego(analiza intensywności dotyku), ciałka Ruffiniego (nacisk i dotyk), ciałka Meissnera (analiza intensywności drgań); intensywność dotyku analizują też receptory mieszka włosa; ciałka blaszkowate Vatera-Paciniego – nacisk i wibracje
59. Teoria skurczu mięśnia poprzecznie prążkowanego szkieletowego
było wyżej
60. Chondron
chondron – jednostka budowy tkanki szklistej, kulisty kształt; jest to grupa izogeniczna komórek chrzęstnych, torebka je otaczająca, pole wewnętrzne i zewnętrzne
61. Cechy charakterystyczne budowy ślinianek
znajdują się poza jamą ustną; przewody wyprowadzające do j. ustnej; torebka łącznotkankowa; budowa zrazikowa; miąższ zawiera odcinki wydzielnicze i wyprowadzające; wydzielina do przewodów śródzrazikowych, dalej pomiędzy zrazikowych i w końcu głównego wyprowadzającego
62. Dziąsło
błona śluzowa otaczająca szyjkę zęba; nabłonek płaski rogowaciejący; blaszka właściwa błony śluzowej zawiera włókna oksytalanowe i wiązki kolagenowych przechodzące do ozębnej; liczne k. MALT
63. FAS – co to jest, opisać?
płodowy zespół alkoholowy; wcześniactwo, krótka szpara powiekowa, niedorozwój żuchwy, szeroki nos, cienka warga górna, mikrooftalmia, rozszczep wargi i podniebienia, krótka szyja, teratologia Fallota, upośledzenie umysłowe
64. Pneumocyty typu I, II i III
patrz pkt 65
65. Co to jest liofilizacja?
suszenie zamrożonego preparatu w próżni, jedna z technik mrozeniowych
66. Pień nerwowy
patrz pkt 19
67. Typy jaj ludzkich i ich charakterystyka
oligolecytalne – z małą zawartością substancji deutoplazmatycznych; lecytyna główny składnik; dlatego, że głównie potem odżywia łożysko
68. Histogeneza nadnerczy
część korowa z mezodermy z zawiązka mezodermalnego z nabłonka mezotelialnego jamy ciała; część rdzenna z ektodermy, u noworodka słabo zróżnicowana; po urodzeniu następuje gwałtowne zmniejszenie głównie kory nadnerczy
69. Zespolenia tętniczo-tętnicze
stosuje się w chirurgii obok zespolenia tętniczo-żylnego, stare się zamyka
70. Utkanie limfatyczne ściany jelit
określana w skrócie GALT, jest rodzajem tkanki limfatycznej błony śluzowej (MALT); liczne limfocyty w błonie śluzowej i podśluzowej rozproszone w nabłonku i tkance łącznej właściwej, jako Tab cytotoksyczne, Tgd, B i k. plazmatyczne; grudki limfatyczne i zespoły zwane kępkami Peyera; w GALT zalicza się też kryptokępki
71. Wpływ hormonów tarczycy na narządy
tyroksyna – absorpcja węglowodanów w jelicie, regulacja metabolizmu tłuszczów, wzrost organizmu i ośrodkowego układu nerwowego
kalcytonina – obniża wchłanianie wapnia i fosforanów w jelicie, zwiększa ich wydalanie z moczem
72. Mineralizacja tkanki kostnej
odkładanie bezpostaciowego fosforanu wapnia we włókienkach kolagenowych; zwiększenie osteokalcyny i osteonektyny; formowanie kryształów hydroksyapatytu
73. Degranulacja
patrz pkt 88
74. Opisać proces owulacji
patrz pkt 104,145
75. Rola wątroby w organizmie
udział w metabolizmie glukozy, lipidów, białek, peptydów; wydzielanie żółci; detoksykacja i unieczynnienie leków; wydzielanie hormonów i magazyn witamin
76. Sposoby transportu przez błonę
symport, antysport, uniport, transport; bierny, ułatwiony, aktywny
77. Układ siateczkowo-śródbłonkowy
patrz pkt 35
78. Nabłonek przejściowy
patrz pkt 74
79. Ultrasktruktura nabłonka dróg oddechowych
nabłonek składa się z: błony podstawnej, komórek przypodstawnych, komórek kubkowych, niewielkiej liczby komórek o właściwościach neuroendokrynnych (Kulczyckiego), warstwy komórek migawkowych urzęsionych (walcowatych); W dużych i średnich oskrzelach przeważają komórki migawkowe urzęsione, w dystalnych drogach oddechowych dominują natomiast komórki przypodstawne, zanikają rzęski i zmniejsza się liczba komórek kubkowych. Komórki przypodstawne mają charakterystyczny piramidowy kształt, są spłaszczone i łączą się z błoną podstawną za pośrednictwem hemidesmosomów. Stanowią rodzaj "rusztowania" łączącego komórki urzęsione z błoną podstawną.
80. Gruczoł łzowy
patrz pkt 119
81. Reakcja akrosomowa
zapoczątkowuje ją zetknięcie się plemnika z osłonką przejrzystą oocytu; akrosom pęcznieje, fuzja błony komórkowej główki plemnika z zewnętrzną błoną akrosomu; enzymy akrosomu wydostają się na zewnątrz, trawią osłonkę przejrzystą
82. Rozwój jamy ustnej
z I łuku skrzelowego; chrząstka łuku dzieli się na część grzbietową – wyrostek szczękowy i brzuszną – wyrostek żuchwowy; szczękowy zanika, w wyniku kostnienia: k. jarzmowa, podniebienna i łuska k. skroniowej; żuchwowy w chrząstkę Meckela; zanika w całości opócz części tworzących kowadełko i młoteczek; k. żuchwowa i mm. żwacza wtórnie z k. mezenchymalnych i ektomezenchymalnych grzebienia nerwowego
83. Różnice w funkcji miazgi białej i czerwonej
biała – niszczenie lub prezentowanie limfocytom antygenów; proliferacja limfocytów T i B
czerwona – rezerwuar krwi; niszczenie erytrocytów do bilirubiny
84. Typy odpowiedzi immunologicznej
humoralna (limfocyty B) i komórkowa (limfocyty Talfabeta i Tgammadelta)
85. IVF-ET – co to jest?
zapłodnienie pozaustrojowe i transfer zarodka; zarodek w stadium 4 blastomerów przenosi się do jamy macicy; ze względu na niskie prawopodobieństwo rozwoju, przenosi się dwa i więcej zarodków
86. Trzustka pierścieniowata
patrz pkt 82
87. Budowa synapsy nerwowo-mięśniowej
aksony neuronów ruchowych rdzenia; w mięśniu się rozgałęziają, dochodzą do pojedynczych komórek; jedne neuron do 600 komórek mięśniowych = jednostka motoryczna mięśnia; neurotransmiter – acetylocholina (syntetyzowana in situ; acetylocholina otwiera kanały dla jonów sodu, depolaryzacja błony postsynaptycznej
88. Reakcja Gomoriego – jak przebiega, do czego służy?
patrz pkt 63
89. Klasyfikacja komórek gruczołowych części dalszej przysadki
komórki endokrynowe układające się grupami, na podstawie obecności hormonów: somatotropowe, kortykotropowe, tyreotropowe, gonadotropowe typu I i II, laktotropowe
90. Zatoki i żyły śledziony
szerokie naczynia włosowate; długie, wrzecionowate komórki; między k. śródbłonka rozstępy – przenikanie płynu i komórek; blaszka podstawna nieciągła; dookoła śródbłonka pojedyncze włókna siateczkowe; z zatok do żyłek, dalej przez żyły beleczkowe do ż. śledzionowej
91. Brodawki języka
okolone – w szeregu na literę v;7-12; otacza je rowek i wał błony śluzowej; nabłonek wielowarstwowy nierogowaciejący; kubki na bocznej ściance; w dnie rowków ujścia gruczołów surowiczych Ebnera
liściaste – wielowarstwowy nabłonek płaski, cienka warstwa rogowa; kubki smakowe; szeregi na górno-bocznej tylnej pow. języka
grzybowate – tylno-górna pow. języka; nabłonek wielowarstwowy nierogowaciejący; w nabłonku bocznych ścian brodawek kubki
nitkowate – brak kubków smakowych, pełnią funkcję receptorów dotyku; najliczniejsze
92. Anophthalmia – co to jest, czego dotyczy?
patrz pkt 28
93. Komórki wysp trzustkowych, ich rozmieszczenie i produkowane przez nie hormony
komórki A – więcej w wyspach grzbietowych; wydzielają glukagon;
komórki B – więcej w wyspach brzusznych; wydzielają insulinę
komórki D – wydzielają somatostatynę
komórki PP – wydzielają peptyd trzustkowy
94. Ependymocyty
komórki nabłonka w komorach mózgu; jednowarstwowy sześcienny; dużo mikrokosmków; liczne wgłobienia na pow. podstawnej; komórki pompujące jony; współtworzą płyn mózgowo-rdzeniowy
95. Skala Arnetha
wykorzystuje się do oszacowania intensywności wytwarzania granulocytów dzięki tej właściwości, że jądra młodych granulocytów są pałeczkowate, a dojrzałych segmentowane
96. Mineralkortykoidy
wydzielane w warstwie kłebkowatej nadnercza, głównie aldosteron; działają na nabłonek kanalików II rzędu zwiększają re absorpcję jonów sodu, przez co regulują gospodarkę wodną i mineralną organizmu
97. Mrożeniowa technika badawcza – na czym polega, jakie zalety i wady?
patrz pkt 45
98. Układ komórek APUD
system rozsianych komórek endokrynnych (stąd inna nazwa - DNES - Diffuse Neuroendocrine System); ich pochodzenie jest neuroektodermalne; wykazują chromochłonność i mają charakter wydzielniczy – zawierają ziarnistości oraz struktury związane z ich syntezą, segregacją i transportem; głównie hormony białkowe/peptydowe oraz aminy biogenne; pinealocyty szyszynki, komórki C tarczycy, komórki chromochłonne rdzenia nadnerczy
99. Zatoki przynosowe
jamy kości sitowej, czołowej, klinowej i szczęki; łączą się z j. nosową za pomocą kanałów; pokryte błoną śluzową z nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym urzęsionym zawirającym komórki kubkowe; niewiele gruczołów śluzowo-surowiczych
100. Bariera krew-powietrze
patrz pkt 4
101. Normy wartości hematologicznych
hematokryt: u mężczyzn 40-50%; u kobiet 35-45%; dzieci do 10 lat ok. 35%
erytrocyty: k 4,5 mln; m 5 mln (na mm sześcienny)
leukocyty: 4 do 11 tys. w mm sześciennym
płytki: 150-450 tys. w mm sześciennym
102. Grasica inwolucyjna
zanik grasicy rozpoczyna się od części korowej zrazików, giną tymocyty, komórki siateczki ulegają ściśnięciu; do przestrzeni wnika tkanka tłuszczowa; następnie zanika część rdzenna; oporne na zanik są ciałka grasicy
103. Ziarenka piasku szyszynki
patrz pkt 85
104. Rozwój siatkówki
rozwija się z obu warstw kubka wzrokowego; warstwa wewnętrzna z tyłu tworzy część wzrokową siatkówki; z warstwy wyściółkowej czopki i pręciki; z przylegającej warstwy płaszczowej powstają neurony i komórki podporowe; z warstwy brzeżnej neurony dalsze i nerw wzrokowy; część wewnętrznej warstwy kubka ocznego tworzy część ślepą siatkówki
105. 4 etapy procesu zagnieżdzenia - wymienić
przyleganie, przenikniecie, rozprzestrzenianie,, zatrzymanie
106. Ułożenie prążków w sarkomerze
patrz pkt 55
107. Różnice morfologiczne pomiędzy migdałkami
podniebienne – kilkanaście krypt; pokryte wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym
językowe – jedna krypta; pokryte wielowarstwowym płaskim
gardłowy – brak krypt; pokryty wielowarstwowym płaskim i wielorzędowym walcowatym urzęsionym
108. Budowa i klasyfikacja tętnicy płucnej
typu sprężystego; błona wewnętrzna – gruba, śródbłonek, tkanka łączna właściwa, błona sprężysta wewnętrzna; błona środkowa – najgrubsza, blaszki sprężyste (włókna sprężyste), zawierają okienka, nieliczne miocyty; błona dodatkowa – łączna właściwa, wiele kolagenowych mało sprężystych, pojedyncze komórki nerwowe, naczynia naczyń
109. Węzeł Hansena – co to jest?
patrz pkt 42
110. Małe gruczoły ślinowe
brak torebki łącznotkankowej i budowy zrazikowej; krótkie przewody wyprowadzające otwierają się na powierzchni błony śluzowej
111. Zrazik anatomiczny, wrotny, hepatocyt i gronko wątrobowe
hepatocyt – układają się blaszki podobne do sznurów; poliploidalne; dużo aparatów Golgiego, siateczki gładkiej i szorstkiej, mitochondriów; biegunowość, wolna przestrzeń mikrokosmki; przestrzenie Dissego okołozatokowe
zrazik anatomiczny – najczęściej sześciokątny; granice sąsiednie przestrzenie bramno-żółciowe; w środku żyła środkowa; przestrzeń hepatocyty i sinusoidy
zrazik wrotny – w środku przestrzeń bramno-żółciowa; granice trzy sąsiednie żyły środkowe; przestrzeń hepatocyty i sinusoidy
gronko wątrobowe – zgrupowanie hepatocytów ze zrębem, naczyniami krwionośnymi i kanalikami żółciowymi; oś stanowi żyła okołozrazikowa; granice jedna lub dwie przestrzenie bramno-żółciowe
112. Nabłonek węchowy
patrz pkt 66
113. Mikroskop polaryzacyjny – budowa
polaryzacyjny – układ optyczny posiadający 2 pryzmaty, siatki polaryzacyjne powodujące polaryzację światła; wyróżniamy izotropowe (pojedynczo załamują światło) i anizotropowe (podwójne załamanie światła)
114. Cytometria przepływowa
patrz pkt 44
115. Pręciki i czopki
czopki – światłoczułe receptory siatkówki oka; umożliwiają rozróżnienie barw przy dużym natężeniu światła; 3 rodzaje: reaguje na zielone, czerwone, niebieskie; najwięcej w plamce żółtej; pigment: jodopsyna
pręciki – światłoczułe komórki siatkówki; odpowiadają za widzenie kształtów i ruchu; wolno reagują na światło, jest ich więcej; pigment: rodopsyna
komórki te łączą się z k. nerwowymi dwubiegunowymi i amakrynowymi
II termin 2010
1. Budowa ogólna tchawicy; różnice między oskrzelami i oskrzelikami; struktury pochodzące z I kieszonki skrzelowej.
z I kieszonki skrzelowej: jama bębenkowa i sutkowa, błona bębenkowa, trąbka słuchowa
tchawica – błona śluzowa (k. szczoteczkowe, ziarniste, urzęsione, kubkowe), podśluzowa, przydanka; chrząstki podkowiaste z chrząstki szklistej
oskrzela – większe, zawierają GALT
oskrzeliki – mniejsze – rozwinięta warstwa miocytów gładkich
2. Schizocyt, erytron, anizocytoza.
schizocyt – fragment erytrocytu, nieprawidłowy składnik morfotyczny krwi
erytron – układ czerwonokrwinkowy
anizocytoza – krwinki czerwone różnej wielkości
3. Hormony warstwy pasmowatej kory nadnerczy; choroba i zespół Addisona.
glikokortykosteroidy, głównie kortyzol: choroba Addisona – niedobór hormonów
4. Rodzaje, budowa i funkcja lizosomów.
pęcherzyki otoczone błoną; zawierają liczne enzymy – hydrolazy; błona zawiera białka transbłonowe pompujące protony do wewnątrz; lizosomy trawią cząsteczki; wyróżniamy: trawienne, magazynujące, „grabarze” (rozkład obumarłych fragmentów cytoplazmy)
5. Łożysko - pochodzenie, budowa, funkcja.
rozwija się z części matczynej (z doczesnej podstawnej) i części płodowej (z kosmówki kosmatej); wydziela hormony steroidowe i glikoproteinowe a pod koniec ciąży relaksynę; przejściowy narząd płodowy, w którym dochodzi do najściślejszego zbliżenia krwi matki i płodu; należy do łożysk typu prawdziwego, tarczowego, labiryntowego, krwiokosmówkowego, kosmówkowo-omoczniowego, doczesnowego; funkcje: wymiana składników gazowych pomiędzy płodem a matką, przenoszenie produktów odżywczych, wydalanie produktów przemiany materii, ochrona przed wnikaniem ciał obcych i bakterii, wydzielanie hormonów, możliwy udział w zapoczątkowaniu porodu
6. Komórka plazmatyczna, komórka tuczna, fibrocyt - opisać.
k. plazmatyczna – szprychowata chromatyna; obfita siateczka, rozbudowany aparat Golgiego; syntetyzuje immunoglobuliny
k. tuczna – cytoplazma zasadochłonna; tkankowe lub błony śluzowej; w błonie komórek receptory TLR; zawierają histaminę, heparynę, czynnik martwicy nowotworów, leukotrieny
fibrocyt – dojrzały fibroblast, mniej sprawny metabolicznie; komórki osiadłe, ale mają zdolność ruchu
7. Hepatocyt - budowa, funkcja; gronko wątrobowe.
gronko – patrz pkt 154
hepatocyt – często poliploidalne; kwasochłonna cytoplazma; dużo mitochondriów, diktiosomów, siateczki gładka i szorstka, lizosomy, peroksysomy; biegunowość – ku krwi mikrokosmki; w kanalikach żółciowych wytwarzana jest żółć; funkcje: produkcja żółci, metabolizm białek, tłuszczów, glukozy, magazyn witamin, hormony (somatomedyna C i erytropoetyna), udział w detoksykacji i niszczenia leków
8. Aparat przykłębuszkowy - położenie, budowa, funkcja.
znajduje się w okolicy kłębuszka nerkowego; komórki przykłębuszkowe (JG) w błonie tętniczki doprowadzającej; k. plamki gęstej w kanaliku II rzędu w pobliżu kłębuszka; k. mezangium zewnętrznego w ciałku nerkowym miedzy t. doprowadzającą i odprowadzająca; układ renina-angiotensyna podwyższa ciśnienie osmotyczne w kanalikach II rzędu, wykrywają to k. plamki gęstej (osmoreceptory); k. mezangium pośredniczą w przekazaniu sygnału
9. Zawiązki gonady pierwotnej, przewodu Mullera i Wolffa.
Są to gonocyty (pierwotne k. płciowe); 21 dzień; poch. z endodermy pęcherzyka żółtkowego które wędrują do grzebieni płciowych w 6 tygodniu (uwypukleń nabłonka mezotelialnego przedniej i przyśrodkowej powierzchni śródnercza oraz mezenchymi spod nabłonka) . Grzebienie wytwarzają palczaste wypustki wnikające do mezenchymy, czyli sznury płciowe.
Mullera – przewód przyśródnerczowy, podłużne wpuklenia mezoderlnego nabłonka jamy ciała w boczną ścianę śródnercza. Przekształca się w kanał maciczno – pochwowy. Z części głowowej tworzy się jajowód; z kanału macica i górna część pochwy.
Wolfa – przewód śródnercza i niego powstanie przewód najądrza, nasieniowód i przewód wytryskowy.
10. Optymalne miejsce implantacji; pierwotne narządy osiowe i różnicowanie mezodermy.
Od strony grzbietowej : cewa nerwowa, struna grzbietowa, prajelito
W 15 dniu powstaje mezoderma z ektodermy. Dzieli się na mezodermę poza-zarodkową która znajduje się między trofoblastem a endodermą (wyściela pęcherzyk żółciowy wtóry) oraz mezodermę zarodkową, która dzieli się na mezodermę osiową, trzyosiową która wytworzy somity w 20 dniu, pośrednią i boczną (trzewna wyścielającą pęcherzyk żółtkowy i ścienna wyścielającą owodnie).
górna tylna ściana trzonu macicy
Opracowanie na podstawie:
„Histologia” prof. Sawickiego
„Podręcznik histologii” prof. Pawlikowskiego
„Embriologia” prof. Bartla
„Histologia. Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii” prof. Zabla