1. Zbieranie informacji przez Państwowy Monitoring Środowiska odbywa się cyklicznie, według jednolitych metod w następujących kategoriach:

- blok - presje (emisje),

- blok - stan (imisja, jakość),

- blok - oceny i prognozy.

1. Wymień przynajmniej 4 zadania cząstkowe, poprzez które osiągane są cele PMS:

-wykonywanie badań wskaźników charakteryzujących poszczególne elementy środowiska,

-prowadzenie obserwacji elementów przyrodniczych,

-gromadzenie i analizę wyników badań i obserwacji,

-ocenę stanu i trendów zmian jakości poszczególnych elementów środowiska w oparciu o ustalone kryteria,

-identyfikację (klasyfikację) obszarów przekroczeń standardów jakości środowiska,

-analizy przyczynowo-skutkowe,

-opracowywanie zestawień, raportów, komunikatów i ich udostępnianie w formie drukowanej lub zapisu elektronicznego, w tym za pomocą internetu.

1. Dokończ zdanie:
   Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego funkcjonuje w ramach Państwowego Monitoringu środowiska a jego zadaniem jest:
   prowadzenie obserwacji możliwie jak największej liczby elementów środowiska przyrodniczego, w oparciu o planowe, zorganizowane badania stacjonarne.

2. Wymień przynajmniej cztery czynniki wpływające na wiarygodność danych zebranych przez PMŚ

-akredytacja laboratoriów badawczych;

-modernizacja infrastruktury pomiarowej;

-modernizacja narzędzi informatycznych do gromadzenia, przetwarzania

-udostępniania danych;

-opracowania metodyczne;

-wdrażanie systemów jakości w podsystemach monitoringu;

-organizacja i udział w krajowych i międzynarodowych badaniach porównawczych;

szkolenia.

1. Wyjaśnij pojęcie:
   „środowisko przyrodnicze” - całokształt ożywionych i nieożywionych składników przyrody, ściśle ze sobą powiązanych, otaczających organizmy żywe. W jego ramach można wyróżnić następujące elementy: budowa geologiczna, rzeźba terenu, klimat, stosunki wodne. gleba. organizmy żywe

„Państwowy Monitoring Środowiska” – wg według art. 25 ust 2 ustawy Prawo ochrony środowiska - Jest „systemem pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska, realizowanym przez jednostki organizacyjne organów administracji państwowej i rządowej, organów gmin, jest również przez szkoły wyższe i podmioty gospodarcze”.

1. Wymień przykłady bezkręgowców oraz roślin wykorzystywanych w biomonitoringu i bioanalityce:

biegaczowate, małże, ślimaki, mniszek lekarski, skrzyp polny

1. Monitoringiem skażeń radioaktywnych powietrza w Polsce zajmuje się:
   a) Centralne Laboratorium Ochrony radiologicznej

b) Państwowa Agencja Atomistyki

c) Ministerstwo Obrony Narodowej

d) wszystkie powyższe

1. Który z wymienionych izotopów może być wskaźnikiem uwolnienia substancji promieniotwórczych z reaktora jądrowego:
   a) 235-U???

b) 40-K

c) 137-Cs

d) 232-Th

1. Średnia roczna moc dawki promieniowania jonizującego w Polsce wynosi:

1. 3,4 mSv/rok

2. 3,4 Sv/rok

3. 34 Gy/rok

4. 3,4 J/kg/rok

1. Opisz krótko wybrane urządzenie poznane podczas zajęć przeprowadzanych w IFJ oraz WIOŚ, wykorzystywane w diagnostyce stanu środowiska ?????

(pyły PM10 i PM2,5 są mierzone zarówno metodami automatycznymi jak i metodą manualną, która jest referencyjną metodą pomiaru pyłu
Interpretując wyniki automatycznych pomiarów pyłu dostępne na bieżąco na stronach WIOŚ trzeba uwzględnić, że są to dane jednogodzinne, natomiast poziomy dopuszczalne dla pyłu PM10 - określone w polskim prawie - to średnie dobowe (50 µg/m3) lub średnie roczne (40 µg/m3). Podobnie jest dla pyłu PM2,5, dla którego określony jest wyłącznie poziom dopuszczalny, liczony jako średnia roczna (25 µg/m3). Poziom alarmowy i poziom informowania dla pyłu PM10 to średnie dobowe (odpowiednio 300 µg/m3 i 200 µg/m3).)

Oznaczanie frakcji PM10 i PM2,5 pyłu zawieszonego
Stosowane są dwie metody. Zasada pierwszej opiera się na mikrowadze oscylacyjnej. Osadzający się na filtrze pył z powietrza zwiększa masę filtra, zmniejszając tym samym częstotliwość wibracji.
Zasada drugiej opiera się na tłumieniu strumienia cząstek beta. Analizator określa stężenie pyłu poprzez pomiar zaabsorbowanego przez próbkę powietrza promieniowania, która była eksponowana na oddziaływanie źródła radioaktywnego (węgiel C14)

1. Wymień etapy monitoringu jakości gleb i ziemi

Etap wstępny – wskazanie obszarów, na których istnieje możliwość zanieczyszczenia.

Etap 1 Identyfikacja i wstępna ocena wszystkich potencjalnych zrodel zanieczyszczenia

Zbieranie informacji o wynikach dotychczas przeprowadzonych badan gleb na tym obszarze

Wpisanie do rejestru obszarów zanieczyszczonych uzyskanych informacji

Etap II pomiary wstępne – obszary zagrożone typuje się do analizy szczegółowej

Etap III analiza szczegółowa i określenie stężeń substancji

Etap IV przygotowanie pełnej dokumentacji o przekroczeniu standardów jakościowych gleby i ziemi oraz wskazanie terenów do rekultywacji

1. Wymień zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego odpowiedzialne za chemizm wód opadowych: ????

2. Skład chemiczny wód w zbiorniku powierzchniowym w największym stopniu zależy od” ?????
   Skład wód powierzchniowych zależy od:

• czasu kontaktu z glebą,

• rodzaju gleby,

• zagospodarowania zlewni i związanego z nim zanieczyszczenia gleby,

• pory roku i intensywności opadów oraz warunków geograficznych, jak: ukształtowanie oraz pokrycie terenu.

Wody powierzchniowe są zwykle zanieczyszczone, również z powodu odprowadzania do nich ścieków (przemysłowych i komunalnych) nie zawsze dostatecznie oczyszczonych.

1. Podstawą podziału Polski na jednostki hydrograficzne najwyższego rzędu jest:
   a) chemizm opadów atmosferycznych

b) suma opadów w roku

c) zlewnie

d) rodzaj gleby

1. Opisz w kilku zdaniach dowolny, wybrany przez siebie sposób zdalnego monitorowania zanieczyszczeń gleby

Teledetekcja pasywna lub aktywna
- pasywna, gdy obserwujemy sygnaly bezpośrednio od obserwowanego obiektu np. fotografia,
- aktywna obserwujemy sygnaly które wyslalismy w strone badanego obiektu)

1. Uzasadnij w kilku zdaniach potrzebę monitorowania zawartości próchnicy w ornych glebach Polski

Próchnica glebowa ( humus , część organiczna gleby) jest naturalną mieszaniną różnych substancji organicznych i mineralno- organicznych w glebie. Są to głównie szczątki roślin i zwierząt w różnym stopniu rozłożone przez mikroorganizmy glebowe. Próchnica glebowa składa się z wielu frakcji o różnej barwie, rozpuszczalności w wodzie i łatwości mineralizacji. Głównym składnikiem próchnicy są kwasy humusowe, a proces ten nazywa się humifikacją. Powstawanie i rozkład próchnicy jest procesem ciągłym ale wolno zachodzącym.

• Zdolność do akumulowania metali ciężkich

• wpływa na aktywność mikroflory i mikrofauny glebowej oraz na wzrost i rozwój roślin,

• poprawia strukturę gleby i tym samym ułatwia uprawę roślin ( jest lepiszczem sklejającym elementarne cząstki  masy glebowej w agregaty –tworząc strukturę gruzełkowatą) . Na glebach piaszczystych zwiększa się, a na glebach ciężkich- zmniejsza się ich zwięzłość,

• ma pośredni wpływ na przyswajanie mikroelementów przez rośliny,

• zwiększa zdolności buforowe gleby- reguluje i stabilizuje jej odczyn,

• jest magazynem składników pokarmowych w glebie -azotu, fosforu, węgla oraz potasu, magnezu, wapnia i innych, które po zmineralizowaniu są dostępne dla roślin,

• nadaje glebie ciemne zabarwienie co sprzyja lepszemu  pochłanianiu ciepła i szybkiemu ogrzewaniu się gleby,

• związki próchniczne wpływają na zdolności sorpcyjne i na zasobność gleby

• związki próchniczne przeciwdziałają występowaniu chorób niektórych roślin uprawnych,

• związki próchniczne chronią środowisko glebowe przed skutkami skażenia odpadami przemysłowymi oraz nadmiernej chemizacji rolnictwa ( tworzą połączenia między innymi z pestycydami, a zwłaszcza z herbicydami i dezaktywizują je oraz przyśpieszają ich rozkład dzięki mikroorganizmom),

• związki próchniczne posiadają wysoką pojemność wodną ( mogą zatrzymywać trzy do pięciokrotnie więcej wody w  formie dostępnej dla roślin – co jest bardzo ważne na glebach piaszczystych, gdyż od zawartości próchnicy zależy ich pojemność),

• związki próchniczne mają istotny wpływ na procesy fizjologiczne roślin ( w ich skład wchodzi wiele tzw. substancji wzrostowych- intensyfikujących gospodarkę wodną, oddychanie i fotosyntezę ).

1. Wymień czynniki naturalne odpowiedzialne za skład chemiczny wód podziemnych

- Erozja gleby

- wietrzenie skał

- mineralizacja materii organicznej

1. Podstawą oceny zanieczyszczeń środowiska glebowego są:
   a) badania chemiczne

b) badania właściwości wodno-powietrznych gleby

c) badania gęstości i porowatości gleby

d) żadna z wymienionych odpowiedzi nie jest poprawna

1. Przedstaw w dowolnym wybranym przykładzie (powiązanym z procesami zachodzącymi w środowisku) proces powstawania rodników hydroksylowych:

Reakcje fotochemiczne

W atmosferze mogą zachodzić reakcje fotochemiczne, to znaczy reakcje, które przebiegają pod wpływem promieniowania świetlnego o określonej długości fali. Np. rozpad ditlenku azotu przebiega pod wpływem światła o długości 400 nm, a rozpad ozonu następuje pod wpływem promieniowania o długości fali 275 nm.:

 

  

Powstający w tych reakcjach tlen atomowy przyczynia się do powstawania rodników hydroksylowych  

 

 

(Rodnik hydroksylowy - ^.OH 
Powstaje w wyniku rozpadu wiązania O-O w cząsteczce H₂O₂. Rozpad ten może nastapić pod wpływem wysokiej temperatury, promieniowania jonizującego lub w reakcjach H₂O₂ z metalami przejściowymi np. żelazem.
Fe²⁺ + H₂O₂ ^__> Fe³⁺ + ^.OH + OH^- - reakcja Fentona
Rodniki hydroksylowe są również produkowane w reakcjach O₂^- i H₂O₂ :
O₂^- + H₂O₂ ^__> O₂+ ^. OH + OH^-
Reakcja ta jest katalizowana jonami żelazawymi Fe³⁺.
Rodnik hydroksylowy jest jednym z najgroźniejszych dla komórki czynników utleniających. Reaguje w wysokim stopniu prawie ze wszystkimi organellami i cząsteczkami.)

1. Wyjaśnij pojęcie:
   „margines tolerancji”– oznacza procentowo określoną część wartości dopuszczalnej, o którą wartość ta może zostać przekroczona, zgodnie z warunkami ustanowionymi w niniejszej dyrektywie 2008/50/WE

2. Monitoring stanu ilościowego wód podziemnych oparty jest o:
   a) monitoring stopnia sczerpania i monitoring poziomu zwierciadła wody

b) monitoring diagnostyczny i monitoring badawczy

c) monitoring operacyjny i monitoring diagnostyczny

d) żadna z wymienionych odpowiedzi nie jest poprawna

1. Omów w kilku zdaniach pomiar mętności wody za pomocą krążka Secchiego

Przyrząd do pomiaru przezroczystości (mętności) wody. Składa się z białego (lub biało-czarnego) krążka opuszczanego na wyskalowanej linie lub pręcie z podziałką centymetrową. Odczyt głębokości, na której krążek przestaje być widoczny, wskazuje na stopień zmętnienia wody.

1. Wyjaśnij pojęcia:
   „emisja” – wprowadzenie do środowiska naturalnego zanieczyszczeń w postaci substancji stałych, ciekłych lub gazowych

„imisja” stężenie zanieczyszczeń w powietrzu lub depozycja zanieczyszczeń (usuwanie zanieczyszczeń z powietrza).Wyrażana jest w:a) jednostkach masy danego zanieczyszczenia na jednostkę objętości powietrzab) w ppm albo w ppb

(ilość zanieczyszczeń pyłowych lub gazowych odbierana przez środowisko)

1. Metody lidarowe wykorzystywane do identyfikacji stężeń i zanieczyszczeń atmosfery zaliczane są do systemów zdalnych typów:
   a) stand-off

b) remote

c) Żadna z wymienionych odpowiedzi nie jest poprawna

1. Wymień główne zagrożenie dla środowiska (w tym człowieka) wynikające z funkcjonowania instalacji do biologicznego przetwarzania odpadów

-Przenikanie ścieków do gruntu i ekosystemów wodnych

-Zakażenia organizmami chorobotwórczymi, hałas, gryzonie, samozapłony, zakłócenie estetyki krajobrazu

-Emisja pyłów i substancji lotnych do powietrza atmosferycznego

1. Wymień metody minimalizacji ryzyka zanieczyszczenia środowiska wodnego mogące wystąpić podczas prowadzenia procesu w instalacjach biologicznego przetwarzania odpadów

-Właściwa lokalizacja i zabezpieczenie terenu instalacji

-Zastosowanie odpowiednich rozwiązań budowlanych i technologicznych

-Odpowiedni dobór urządzeń

-Prowadzenie procesów w optymalnych warunkach

-Unikanie przeciążania instalacji

1. Narysuj schemat czujnika biologicznego (biosensora)

1. Ochrona wód podziemnych nie obejmuje:

1. Utrzymania równowagi między zasilaniem wód podziemnych a ich poborem

2. Zapobieganie niekorzystnym zmianom stanu chemicznego i ilościowego wód

3. Zmianę kierunku niekorzystnych trendów wzrostu zanieczyszczeń antropogenicznych

4. Żadna z wymienionych nie jest poprawna

1. Monitoring kontrolny wód z ujęć podziemnych nie obejmuje badania obecności:

1. Bakterii z grupy Coli

2. Enterokoków

3. Bakterii Clostridium perfrigens
   

1. Wymień skutki kwaśnych opadów i suchej depozycji

-osłabienia wegetacji roślin (niszczenie listowia, zmiany barwy na żółtą i brązową, utrata elastyczności kory, zanikanie korzeni, podatność na ataki szkodników, karłowacenie nawet obumieranie całych roślin),

-zaniku lub nadmiernego rozwoju niektórych organizmów wodnych,

-niszczenia budowli (murów, na skutek reakcji z wapniem oraz konstrukcji metalowych, na skutek korozji).

1. Wymień parametry techniczne emitera mające wpływ na rozprzestrzenianie zanieczyszczeń

-Rodzaj emitowanych zanieczyszczeń

-Wielkość emisji

-Położenie

-Wielkość powierzchni

–Wysokość punktu emisji

1. Według zachowania w układzie oddechowym pyły dzielimy na:

1. Frakcję wdychaną, tchawiczą, respirabilną

2. Pył zawieszony, pył opadający

3. Pył gruby, średni, drobny

4. Żadna z wymienionych nie jest poprawna

1. W Polsce najczęstszą przyczyną zoonoz o przebiegu zatrucia pokarmowego są organizmy z rodzaju:

1. Echinococcus

2. Trichuris

3. Salmonella

4. Candida

1. Zgodnie z definicją zawartą w Art. 3 POŚ, pole elektromagnetyczne to:

rozumie się przez to pole elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz;

1. Wymień dwa organy które wspólnie realizują nadzór nad chorobami odzwierzęcymi w Polsce:

Państwowa Inspekcja Sanitarna

Inspekcja Weterynaryjna

1. Przedstaw 3 zadania Rady do spraw Monitoringu Żywności i Żywienia

-przygotowywanie perspektywicznych kierunków badań monitoringowych

-przygotowywanie okresowych planów badań monitoringowych;

-opiniowanie wykonanych badań monitoringowych w odniesieniu do założonych celów i uzyskiwanych wyników oraz raportu z badań monitoringowych przygotowywanego corocznie przez jednostki badawczo-rozwojowe prowadzące badania monitoringowe;

-współudział w publikowanych w raporcie z upowszechnianiu wyników badań monitoringowych w ramach działalności zawodowej członków Rady;

-współpraca z organami urzędowej kontroli żywności;

-doradztwo naukowe na rzecz organów urzędowej kontroli żywności;

-dokonywanie oceny ryzyka

1. Co to jest HACCP (ang. Hazard Analysis and Critical Control Point System) System Analizy Zagrożeń i Krytycznych punktów Kontroli - to postępowanie mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności poprzez identyfikację i oszacowanie skali zagrożeń z punktu widzenia jakości zdrowotnej żywności oraz ryzyka wystąpienia zagrożeń podczas przebiegu wszystkich etapów procesu produkcyjnego i obrotu żywnością; system ten ma również na celu określenie metod ograniczania zagrożeń oraz ustalenie działań naprawczych. HACCP to system identyfikujący, oceniający i kontrolujący zagrożenia istotne dla bezpieczeństwa żywności

2. Zaznacz które z poniższych przedstawionych podsystemów nie są objęte „Blokiem stan według programu PMŚ 2013-2015”
   

1. Monitoring jakości powietrza

2. Monitoring przyrody

3. Monitoring jakości gleb i ziemi

4. Monitoring odpadów

5. Monitoring osadów dennych

6. Monitoring jakości wód

7. Monitoring hałasu

8. Monitoring promieniowania jonizującego

9. Monitoring pól elektromagnetycznych

1. Podaj 4 przyczyny zanieczyszczenia żywności

-Niewłaściwe wykonywanie zabiegów agrotechnicznych w gospodarstwach -rolnych i zootechnicznych

- Nie przestrzeganie okresów karencji przy stosowaniu środków ochrony roślin

- Wadliwa technika produkcji środków spożywczych

- Niewłaściwe przechowywanie i konserwacja środków produkcji

- Nieprzestrzeganie terminów przydatności do spożycia

- Skażenie środowiska naturalnego

- Nieprzestrzeganie zasad higieny

1. Wyjaśnij pojęcie:
   „częstotliwość akustyczna” to ilość drgan cząsteczek osrodka (powietrza) na sekundę, spowodowana lokalnym zaburzeniem przez mechaniczne zrodlo drgan, powodujące rozchodzenie się fali dzwiekowej

2. Zaznacz na zamieszczonym rysunku przedział częstotliwości:

- 20 Hz 20-20 000 Hz 20 000 + Hz

Infradźwięki dźwięki słyszalne ultradźwięki

1. Wymień główne czynniki wpływające na klimat akustyczny ośrodka

Klimat akustyczny jest to zespół zjawisk akustycznych występujących na danym obszarze, niezależnie od źródeł je wywołujących.

Zależy od:

-Stopnia nasycenia danego środowiska urządzeniami i pojazdami

-Układu urbanistycznego cechującego lokalne środowisko

-Rozplanowania osiedli mieszkaniowych wraz z terenami zieleni, komunikacją,obiektami handlowo-usługowymi oraz zakładami produkcji

1. Podaj przykłady środowiskowych i technologicznych źródeł chemicznych zanieczyszczeń żywności

Środowiskowe :

• Środki czystości

• Leki stosowane w weterynarii i hodowli

• Substancje z opakowań i urządzeń

Technologiczne:

• Środki ochrony roślin

• Nawozy sztuczne

• Metale ciężkie

• WWA

• Pierwiastki promieniotwórcze

1. Według programu PMŚ 2013-2015 system „Monitoringu jakości gleby i ziemi” wchodzi w skład:

1. Bloku presje

2. Bloku oceny i prognozy

3. Bloku stan

4. Żadna odpowiedź nie jest prawidłowa

1. Wyjaśnij co oznacza skrót GHP i podaj obszary których on dotyczy

Dobra Praktyka Higieniczna (GHP) - działania, które muszą być podjęte i warunki higieniczne, które muszą być spełniane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu, aby zapewnić bezpieczeństwo żywności

Obszary GHP:

- budynki i otoczenie

- funkcjonalność pomieszczeń

- Maszyny i urządzenia

- szkolenie pracowników

- mycie i dezynfekcja

- usuwanie odpadów

- kontrola jakości wody

- personel – higiena osobista

- kontrola obecności szkodników

- surowce i materiały pomocnicze

1. Wyjaśnij pojęcie
   „hałas” – rozumie się przez to dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16000 Hz; dźwięk oddziałujący w sposób szkodliwy lub uciążliwy na organizm człowieka.

2. Monitoring osadów dennych prowadzony jest przez:

1. Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska właściwe ze względu na miejsce prowadzenia monitoringu

2. Instytut Ochrony Środowiska

3. Państwowy Instytut Geologiczny

4. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej

1. Punkty monitoringu osadów rzecznych zlokalizowane są : (wszystkie odpowiedzi są poprawne)

1. Na zamknięciu zlewni, przy ujściu rzek dłuższych niż 50 km jeśli są do nich odprowadzane ścieki z ośrodków miejskich lub zakładów przemysłowych

2. Na rzekach dłuższych niż 50 km jeśli wypływają one z terenu Polski

3. Wzdłuż biegu rzek dłuższych niż 100 km na zamknięciu zlewni jednostkowych ważniejszych dopływów

1. Monitoring osadów dennych wykonuje się:???

1. Co dwa lata w przypadku osadów rzecznych

2. Co trzy lata w przypadku osadów rzecznych

3. Każdego roku w przypadku osadów jeziornych

4. Każdego roku w przypadku osadów rzecznych

1. Monitoring osadów wodnych obejmuje:

1. WWA, PCB, metale ciężkie, bioróżnorodność

2. Pestycydy chloroorganiczne, węgiel organiczny, siarki

3. Metale ciężkie, czynniki mikrobiologiczne, pestycydy chloroorganiczne??

4. Radionuklidy, metale ciężkie, węgiel organiczny, siarki