Pytania koło I prewencja

1. zasada 3D

2. wskaźniki higrometryczne:

3. Wilgotność bezwzględna (bezwzględna zawartość pary wodnej w powietrzu wyrażona w g/m³)

4. Aktualna prężność pary wodnej (ciśnienie parcjalne, jakie wywiera para wodna w powietrzu, wyrażone w układzie SI w Pa, dawniej w mm Hg)

5. Wilgotność maksymalna (wilgotność absolutna lub maksymalna prężność pary wodnej – maksymalna ilość pary wodnej – jaka może się zmieścić w powietrzu przy danym ciśnieniu atmosferycznym i temperaturze, wyrażona odpowiedziom g/m³ lub Pa)

6. Wilgotność względna (procentowy stosunek wilgotności bezwzględnej do maksymalnej) – wskazuje na stopień wysycenia powietrza parą wodną

7. Niedosyt fizyczny wilgotności (różnica między wilgotnością maksymalną a wilgotnością bezwzględną powietrza w danej temperaturze, wyrażona w g/m³. Wielkość ta mówi, ile jeszcze gramów pary wodnej może zmieścić się w 1m³ powietrza, aby osiągnąć stan nasycenia)

8. Punkt rosy : to temperatura, przy której para wodna osiąga stan nasycenia (wilgotność bezwzględna równa jest wilgotności maksymalnej). Gdy temperatura spada poniżej punktu rosy, następuje wykraplanie się pary wodnej w postaci mgły (powietrze) lub rosy (na ścianach, szybach, sierści zwierząt)

rodzaje termoregulacji zwierząt:

1. Behawioralne

• Nagrzewanie ciała/ chłodzenia przez przebywanie w określonym miejscu np. przyjmowanie odpowiedniej postawy ciała

• Termoregulacja socjalna

1. Anatomiczne

• Mechanizmy naczynioruchowy

• Termo geneza bezdrżeniowa:

• Wzrost metabol. Pod wpływem hormonów- wzrost wytw. Ciepła

• Brunatna tk tł u ssaków-ciepło wytw. Jest kosztem spadku prod ATP w utlenianiu kom dzieki”rozprężeniu”metabolizmu przez białko termo geniny

• Termo geneza drżeniowa

• Oraz:

• Stroszenie piór i siersci

• Zianie i pocenie się

• Zmiana barwy skóry z ciemnej na jasną przy wzroście temp(jaszczurki

• Ruch

Unikanie zamarzania poprzez przechłodzeniu lub tolerancja na zamrożenie:

• Np. owady W płynach ustrojowych glicerol(do 50% m.c owada),który pozwala obniżenie punktu zamarzania i przechłodzenia

1. główne składowe bioasekuracji ( czy jakoś tak)

• lokalizacja fermy

• konstrukcja budynku

• kontrola obednosci zwierząt niepożądanych (dzikie zwierzeta, gryzonie, insekty)

• program czyszczenia i dezynfekcji fermy oraz sprzętów inwentarskich

• kontrola wizyt na fermie

• kwarantanna i system całe pomieszczenie pełne-całe pomieszczenie puste

• program zabiegów i szczepień

• sposób utylizacji odpadów

1. wpływ zmian temp. na zdrowie i wydajność trzody chlewnej

Świnie – bardzo wrażliwe na wysoką tem: otępienie, chwiejny chód, wzrost ilości moczu, ślina 2litry na godzinę, udar, upadki zależnie od masy ciała, intens.żywienie, system utrzymania, temperatury 42,43; u knurów hipertermie już od 25 do 35 stopni na betonie

1. zasady kwarantanny i aklimatyzacji

proces izolacji nowych zw-podstawowy element ochrony zdrowia

weryfikacja statusu zdrowotnego przy uzyciu wysoce specyficznych i czulych testow diagnostycznych-koniecznosc

izolacja powinna być przeprowadzana w warunkach funkcjonalnej bioasekuracji

• izolacja minimum 3 tyg

• aklimatyzacja 3-10 tyg

• odeległosc od fermy minimum 50 m

• oddzielna obsługa lub możliwość zmiany odzieży i obuwia

• oddzielny sprzet do obsługi zwierzat

aklimatyzacja nowowprowadzanych zwierzat:

• przygotowanie pod względem immunologicznym do nowych warunkow,

• czas i warunki aklimatyz

• metody

• kontakt ze zwierzetami stada przyjmującego

• immunoprofilaktyka

• chemioprofilaktyka

1. Wymagania dla bydła dla temperatury, wilgotności, zapylenia, gazów i coś jeszcze

1. wymagania parametrów mikroklimatu (temperatura, wilgotność, ruch powietrza, koncentracja szkodliwych gazów) dla trzody chlewnej.

1. Scharakteryzuj strefę obojętną, strefę krytyczną temperatury, czym się mierzy temperaturę i wpływ temperatury na zwierzęta

Termometry cieczowe :

• Termometr momentalny – temperatura w danym momencie, do badania temp. ciała

• Termometr maksymalny – najwyższa zarejestrowana temp w okresie pomiaru

• Termometr minimalny – najniższą

• Termometr maksimum – minimum – najwyższą i najniższą

Inne :

• Termograf – zapis temp. w pewnym okresie czasu, zwykle przez 24h/dobę, wykres

• Termometr oporowy

• Termometry termoelektryczne, termopary

• Termometry termistorowe

• Termometry bezdotykowe

• Termohigrometry – mierzą jednocześnie i temp. i wilgotność

• Mierniki wielofunkcyjne – teraz je najczęściej, mierzą temp. i wilgotność i inne parametry mikroklimatu

strefa obojętności cieplnej – zakres temp środowiskowych w których straty ciepła z organizmu są w równowadze z minimalną produkcją ciepła

ograniczają ją:

- temp krytyczna dolna

-temp krytyczna g órna

Strefę obojętności cieplnej ograniczają 2 punkty :

Temperatury krytyczne : dolna (dtk) i górna (gtk)

Poza tymi temperaturami rozciągają się strefy temperatur fizjologicznie niskich i fizjologicznie wysokich. Zakres strefy obojętności cieplnej uzależniony jest od gatunku, masy ciała, stanu fizjologicznego, kondycji i żywienia zwierząt.

Dla wskazania strefy komfortu termicznego dodatkowo wprowadzono termin – ewaporacyjna temperatura krytyczna (ETK). Jest to efektywna temperatura środowiska powyżej której znacząco wzrastają straty ciepła na drodze parowania, zwierzę zieje, poci się. Zakres pomiędzy TDK i ETK to strefa najmniejszego wysiłku termoregulacyjnego, w której można uzyskać najbardziej wydajną energetycznie produkcję zwierzęcą.

Temperatura dolna krytyczna (TDK) :

Jest najniższą efektywną temperaturą strefy termo obojętnej poniżej której zwierze musi zwiększyć pobór energii dla utrzymania temperatury wewnętrznej ciała na poziomie fizjologicznym.

Wartość TDK kalkulowana jest na podstawie parametrów charakteryzujących zwierzę i sposób jego żywienia i utrzymania.

Pod uwagę brane są następujące cechy :

• Masa ciała zwierzęcia

• Grubość okrywy włosowej i/lub podskórnej tkanki tłuszczowej

• Wielkość dawki pokarmowej, wyrażonej jako wielokrotność zapotrzebowania bytowego

• Liczba zwierząt w grupie

• Rodzaj posadzki

• Ruch powietrza

Temperatura górna krytyczna :

Przekroczenie górnej temperatury krytycznej powoduje stres cieplny.

Dochodzi do przekrwienia skóry na skutek rozszerzenia naczyń krwionośnych w wyniku czego rośnie temperatura powierzchownych tkanek organizmu i wzrasta ilość ciepła oddawanego do otoczenia.

U koni oddawanie ciepła następuje przez pocenie się i parowanie, u psa przez zianie, bydło i owce wykazują mieszany sposób oddawania ciepła (pocenie się i zianie)

Stres cieplny

Krowa: ospałość, spadek aktywności ruchowej, przyspieszenie oddechów, spadek produkcji melka, aż do bezmleczności, ślinienie, obniżenie aktywności flory żwacza, atonia żwacza
Świnie: bardzo wrażliwe na tem wysoką, odtępienie, chwiejny chód, nadmierna mikcja, nagla śmierc sercowa, wzrost ślinienia, objawy neurologiczne, udar cieplny, padnięcia.

1. rodzaje pyłów, fazy pyłów, metody pomiaru i wpływ zapylenia na zwierzęta.

Pyły grube (kurz) >10um

Pył drobny 1-10 um

Pył najdrobniejszy <1um

Pyły pochodzenia organicznego: fragmenty paszy, obronika, nabłonka, sierści, zarodniki grzybów, jaja pasożytów

Pyły nieorganiczne: sadza, piasek, nawozy, azbest

Oznaczenie stopnia zapylenia:

• Met. Wagowa

• Met. Obliczeniowa:

 Pyłomierz rzutowy Owensa

 Konimetr Zeissa

 Konimetr Sartoriusa

W budynkach inwentarskich < 400 cząstek / 1 cm3 powietrza przy ozn. Konimetrycznymi

1. skóra:

- świąd i objawy zapalne

- zatkanie gruczołów potowych

- osłabienie zdolności czucia

2. oczy

- zapalenie spojówek

3. drogi oddechowe

- pyły <5 mikro m zatrzymane w płucach

- > 10 całkowicie zatrzymane w górnych drogach odd

- 400 cząsteczek / 1 m3 powietrza dopuszczalne

Podaj optymalne wartości temperatury dla poszczególnych gatunków i grup wiekowych zwierząt oraz przedstaw wpływ ekstremalnych warunków termicznych na zdrowie i produkcyjność.
Strefa komfortu cieplnego:

Węższy zakres niż obojętności cieplnej, w jej obrębie straty energii ponoszone przez zw na prod ciepła są najmniejsze.

Krowa temp 8-16 wilg 60-80

Cielęta do 12m 12-18 wilg 60-80

Knury, lochy temp 15 wilg 75

Lochy karmiące 19-20 wilg 70

Prosięta do 14 dni – 30 wilg 60

Prosieta pow 14 – 25 wilg 60

Konie – 14-18 wilg 70-75

Kury – 13-16 wilg 65

Wplyw niskich temp na młode:

Prosięta

- spadek zdolności ssania siary > spadek odporności

- wzrost spalania węglowodanów > hiperglikemia > hipoglikemia > śpiączka

Cielęta

- mniej wrażliwe na niskie temp

- zimny wychów

- spadek odporności tkankowej w wyniku spadku przepływu krwi > mastitis

Drób

- stłoczenie, masowe śnięcia

Wpływ wysokich temp:

- krowy pow 25 przestają jeść, przegrzanie org

Minus 1kg suchej masy strata 2-3l mleka

Minus 2kg strata 3-5l mleka

- spadek odporności bo wątroba gorzej funkcjonuje (mniej białek odpornościowych)

- wzrasta ilość bakt w środ i ich inwazyjność

- podnosi się temp żwacza (wzrost o 0,05 zahamowane procesy namnażania bakt)

- niekorzystny wpływ na rozród (zab spermatogenezy, większa zamieralność zarodków)

Wyjaśnij pojęcie metafilaktyki.

Sposób aklimatyzacji. Stosowanie chemioterapeutyków powinno być wprowadzone dopiero wtedy gdy większość nabytych zwierząt zetknie się z patogenami bakteryjnymi. W metafilaktyce stosujemy jedynie antyb. O szerokim spektrum (amoksycylina, tetracykliny, linkomycyna, tiamulina)

Przedstaw optymalne wartości domieszek gazowych powietrza w budynkach inwentarskich oraz przedstaw wpływ zwiększonej ich koncentracji na zdrowie i produkcyjność.
CO2 0,3%

Wzrost stężenia CO2 prowadzi do niedotlenienia organizmu, osłabienia

mechanizmów obronnych poprzez zmniejszenie ruchu rzęskowego i obniżenie aktywności

fagocytarnej makrofagów w oskrzelach.

NH3 10-30 ppm 15 dla młodych świń 25 dla starszych

zmętnienie rogówki, stany zapalne rogówki i spojówki

zmiana Hb w Hb alkaliczną (nie przenosi tlenu) płytsze oddechy i spada wydalanie CO2, zahamowanie procesów metabolicznych, obniżenie zapotrzebowania na energię, zmniejszenie pobierania i wykorzystywania paszy

zwiększona śmiertelność prosiąt

opóźnienie w osiągnięciu dojrzałości płciowej

H2S 0,01% lub 0,015 mg/l

zapalenie spojówek i błon śluzowych układu oddechowego

porażenia centralnego ukł nerwowego

sulthemoglobina (nie przenosi tlenu)

blokuje żelazo w enzymach oddechowych upośledzając oddychanie komórkowe

Scharakteryzuj parametry wilgotności i opisz sposoby ich pomiaru.
wskaźniki higrometryczne(jw.)

Sposoby pomiaru:

- Psychrometry(wilgotność bezwzgledna) rodzaje: Augusta(pomieszczenia w których ruch powietrza wyołany jest tylko konwekcją naturalną-wilgotnosc wzgleda odczytuje się z tabeli lub wykresu), aspiracyjny, Aussmana

- Higrometry (wilgotność wzgledna) higrometr włosowy, kondensacyjny

- higrografy

-termohigrometry

Przyczyny i zapobieganie kulawiznom bydła i owiec.
- kulawizny :

Przyczyny:

- brak lub nieprawidłowa korekcja racic

- złe warunki zoohigieniczne (ciasne pomieszczenia, podłoga rusztowa, wilgoć)

- błędy żywieniowe (choroby metaboliczne, niedobory witaminowo-mineralne)

- predyspozycje genetyczne

- intensywny chów zwierząt.

Profilaktyka kulawizn u bydła:

- zapewnić możliwość swobodnego ruchu i odpowiednią ilość miejsca do wypoczynku,

- przeprowadzać korekcję racic,

- warunki zoohigieniczne (dużo suchej ściółki, dobra, wydajna wentylacja),
- suplementacja witamin i minerałów(cynku, manganu, miedzi i kobaltu, codzienne podawanie 20mg biotyny)

- zapobieganie chorobom metabolicznym.

Przedstaw rodzaje dezynfekcji pomieszczeń i wyjaśnij zasadę "całe pomieszczenie pełne - całe pomieszczenie puste".

Metody fizyczne

- promieniowanie UV

- wysoka temp i ciśnienie

- promieniowanie jonizujące

metody chemiczne

- zasady doboru środka

- rodzaj choroby i odpornośc zarazka

- rodzaj obieku

Całe pomieszczenie puste/ całe pełne- niedopuszczenie do przeniesienia się zakażenia z jednego cyklu produkcyjnego na drugi, między cyklami czyszczenie i dokładne odkażanie

Prędkości ruchu powietrza:

• Anemometry (wiatromierze): statyczne (ciśnieniowe), dynamiczne(rotacyjne), elektryczne, jonowe

• Katatometry: katatermometr Hilla

• Fumigator i pary chlorku amonowego

Oznaczanie promieniowania słonecznego :

Pomiaru można dokonywać drogą metod fotometrycznych :

• Natężenie badanego promieniowania jest odnoszone do wzorca

• Do oznaczeń używamy :

  • Fotometrów wizualnych, fotoelektrycznych i fotochemicznych

• Metody kalorymetryczne – pomiar promieniowania polega na wyznaczeniu zmian temperatury wykalibrowanego odbiornika, w zależności od padającego promieniowania. Do oznaczeń używa się :

  • Pyrheliometru (aktynometru)

  • Solarymetru (solarymetru Górczyńskiego)

• Usłonecznienie – okres, w którym słońce nieprzysłonięte chmurami oświetla dane miejsce

• Do pomiaru usłonecznienia używamy heliografów

Metody oznaczania natężenia oświetlenia :

W pomieszczeniach dla zwierząt natężenie oświetlenia oznacza się metodami pośrednimi oraz metodą bezpośrednią przy użyciu luksomierza.

Metody pośrednie :

1. Współczynnik oświetlenia : czyli stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi, oblicza się dzieląc powierzchnię okien przez powierzchnię podłogi pomieszczenia (O:P)

2. Kąt padania światła : w budynkach, w których okna znajdują się tylko z jednej strony kąt ten zawarty jest między linią poprowadzoną od górnego ościeża okiennego do styku przeciwległej ściany z podłogą. W budynkach, w których okna znajdują się z obu stron jest to kąt zawarty między linią poprowadzoną z połowy szerokości pomieszczenia do górnego ościeża, a linią podłogi. Kąt padania światła w pomieszczeniach inwentarskich nie powinien być mniejszy niż 27 stopni.

3. Kąt otworu okiennego : określany jest dwiema liniami poprowadzonymi od górnego ościeża i parapetu okiennego do styku przeciwnej ściany z podłogą (przy oknach z dwóch stron linie zbiegają się w połowie szerokości podłogi). Wielkość kąta otworu okiennego w pomieszczeniach gospodarskich nie powinna być mniejsza niż 5 stopni.

Metoda bezpośrednia :

W metodzie tej natężenie oświetlenia oznacza się luksomierzem. Przyrząd ten składa się z fotokomórki i galwanometru rejestrującego wyniki.

Na podstawie pomiarów oblicza się WOP, czyli współczynnik oświetlenia pomieszczeń :

$$WOP = \ \frac{O_{w}}{O_{z}}x\ 100\%$$

O_w – natężenie oświetlenia wewnętrznego

O_z – natężenie oświetlenia zewnętrznego

Norma dla budynków inwentarskich zakłada, że WOP nie powinien być mniejszy niż 1%.