Jaskółka dymówka (Hirundo rustica) - niewielki ptak wędrowny z rodziny jaskółkowatych, zamieszkujący niemal całą Euroazję, część północnej Afryki i Amerykę Północną. W Polsce bardzo liczny ptak lęgowy. Wędrowny, przeloty w kwietniu-maju i wrześniu-październiku. Zimuje w południowo-wschodniej Azji, subsaharyjskiej Afryce i większej części Ameryki Południowej.

Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny

Silnie wcięty ogon, widełki są najdłuższe u starych samców - do 7,5 cm głębokości. Skrzydła dość długie i wąskie, ostro zakończone. Słaby dymorfizm płciowy - obie płci ubarwione jednakowo, samice mają jedynie nieco krótsze zewnętrzne sterówki. Wierzch czarny z granatowym połyskiem, spód kremowy, na piersi czarna obwódka. Podgardle i czoło ceglastoczerwone. Mały, czarny dziób. Nogi drobne, czarne. Na spodniej stronie ogona białe plamy. Przedstawiciele podgatunków H. r. transitiva i H. r. savignii mają rdzawy brzuch i węższą lub wręcz niewidoczną obrożę na piersi.

Młode mają krótsze zewnętrzne sterówki, obrożę na piersi nakrapianą oraz podgardle i czoło bladoróżowe.

Rozmiary

dł. ciała ok. 17-23 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 32-35 cm

Waga

ok. 16-21 g

Głos

Ostrzega przed niebezpieczeństwem krótkim "fit fit". Śpiew świergoczący, miękki, przerywany charakterystycznym terkotem.

Zachowanie

Większość czasu spędza w powietrzu. Lata zwinnie, często nisko nad ziemią, robiąc w powietrzu nagłe zwroty i przekręcając się na boki. Chętnie odpoczywa na drutach lub antenach. Prawie nigdy nie siada na ziemi - jedynie w czasie budowy gniazda, po to aby zebrać błoto jako budulec. Pije wodę, zniżając lot nad rzeką lub jeziorem, uderzając brzuszkiem o powierzchnię wody i chwytając rozbryzgujące się krople. Jesienią gromadzi się w stada, liczące nawet 30 tysięcy osobników. Nocuje wtedy w trzcinach.

Środowiskoj

Gatunek uległ silnej synantropizacji, występuje niemal wyłącznie w pobliżu ludzkich siedzib.

Pożywienie

Drobne owady (błonkówki, chrząszcze, muchówki), które chwyta w locie, zwłaszcza nad wodą lub wilgotnymi łąkami.

Lęgi

Pisklęta w gnieździe

Karmienie piskląt

W ciągu roku wyprowadza dwa lub trzy lęgi, w maju-lipcu.

Gniazdo

Gniazda buduje (w przeciwieństwie do jaskółki oknówki) wewnątrz budynków do których zdoła wejść, np. w stajniach, oborach, chlewniach itd. Niektóre jaskółki budują swe gniazda na lampach, rurach przy ścianach, a nawet na drzwiach. Zbudowane z gliny i błota sklejonego śliną, usztywnione trawą, otwarte od góry (pozwala to na odróżnienie od gniazda oknówki). Obficie wysłane piórami i sierścią.

Jaja

Samica składa w odstępach jednodniowych zwykle 4 do 5 jaj, białych z brązowymi plamkami.

Wysiadywanie

Jaja wysiadywane są przez okres 14 do 16 dni przez oboje rodziców, choć głównie przez samicę. Ptak wysiadujący jest karmiony przez drugiego z rodziców, oboje nocują razem w budynku w którym znajduje się gniazdo. Przez noc zmieniają się kilkakrotnie z wysiadywaniem.

Pisklęta

Pisklęta klują się nagie i bezbronne. Opuszczają gniazdo po 19-23 dniach, ale jeszcze przez 14-16 dni są karmione przez oboje rodziców. Przez pierwszy tydzień wracają jeszcze na noc do gniazda, ale są wkrótce przepędzane przez samicę, która przygotowuje się do następnego lęgu.

Status i ochrona

Objęta ochroną gatunkową ścisłą.

Jaskółka oknówka (oknówka) (Delichon urbica) - niewielki ptak wędrowny z rodziny jaskółkowatych, zamieszkujący niemal całą Eurazję i część północnej Afryki. Zimuje w Afryce, Indiach, Birmie i północnej części Półwyspu Indochińskiego. Przeloty w kwietniu-maju i wrześniu.

Cechy gatunku 

Brak dymorfizmu płciowego, ogon znacznie mniej wcięty niż u dymówki. Upierzenie - wierzch ciała czarny z metalicznym połyskiem, spód i kuper biały, młode bez połysku.

Wymiary średnie 

dł. ciała ok. 15 cm
rozpiętość skrzydeł 30 cm
waga ok. 20 g

Biotop 

Gatunek uległ silnej synantropizacji, zamieszkuje osiedla ludzkie (głównie miasta).

Gniazdo 

Na zewnętrznych ścianach budynków zarówno murowanych, jak i drewnianych. Zbudowane z błota zlepionego śliną, czasem z domieszką części roślin, w formie ćwiartki kuli z wejściem z boku.

Jaja 

Jeden lub dwa lęgi w roku od maja do początku lipca, jaja w liczbie 3 do 5.

Wysiadywanie 

Jaja wysiadywane są przez okres 12 do 14 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 20 do 23 dniach.

Pożywienie 

Drobne owady chwytane w locie.

Ochrona 

Gatunek objęty ochroną.