WPROWADZENIE DO PEDAGOGIKI SPECJALNEJ
Wykład 1 02.10.2010
Pedagogika specjalna powstała pod koniec XX wieku. Wyodrębnia ludzi ze względu na dysfunkcje człowieka. Zajmuje się człowiekiem. Jest nauką interdyscyplinarną. Współpracuje z pedagogiką ogólną, medycyną, prawem.
Niepełnosprawność- niepełnosprawną jest osoba, której stan fizyczny lub psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza albo uniemożliwia wypełnienie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z normami prawnymi i społecznymi.
Cele wychowania osób z niepełnosprawnością:
- maksymalne i wszechstronne ukształtowania całej osobowości
- jak najlepsze przystosowanie się do życia w społeczeństwie
- osiągnięcie jak najlepszego usamodzielnienia we wszystkich jego postaciach i zakresach określających warunki przejścia do dorosłości a więc samodzielności motorycznej, psychicznej, materialnej, zawodowej, terytorialnej
- docenienie poczucia ważności i znaczenia poczucia kontroli i samooceny, które są podstawą do samoakceptacji, samokierowania i samorealizacji.
Przyczyny niepełnosprawności:
- geny
- cywilizacja
- Powikłania okołoporodowe
- zaniedbania w trakcie ciąży
Samodzielność-
- zdolność jednostki do realizacji aktywności praktycznej, umiejętności radzenia Sabie z określoną czynnością
- w procesie dochodzenia do samodzielności człowieka występują 3 główne elementy:
Zdolność określenia celów i zadań życiowych
Zdolność wyznaczania sobie własnych sposobów ich realizacji
Przekonanie o słuszności podjętego działania w osobistej samorealizacji
Samodzielność
- wewnętrzna - psychiczna - zewnętrzna
Działaniowa( funkcjonalna) ( świadomościowa) ( społeczna) przyzwolenie
Środowiska na podejmowanie
Samodzielnych zadań.
Autonomia- nabyta, wyuczona akceptacja siebie, oznacza wartość, potrzebę, prawo i przywilej jednostki do budowania niepowtarzalnego kształtu własnej osoby i osobistej wersji swojego życia
- behawioralna- ewaluatywna( samodzielność, gromadzimy doświadczenia i budujemy rzeczywistość na nowo)
- tożsamościowa- ( odpowiedź na pytanie kim jestem?)
- emocjonalna- ( prawo do wyrażania emocji i uczuć)
- instrumentalna( prawo do działania)
- ekonomiczna- ( pozwala dokonywać wyboru, pozwala np. studiować)
Integracja- wyraża się wzajemnym stosunkiem osób pełno i niepełno sprawnych, w którym respektowane są te same prawa, stwarzane są dla obu grup identyczne warunki maksymalnego, wszechstronnego rozwoju. Integracja obejmuje wszystkie sfery życia człowieka i pozwala osobie niepełnosprawnej „być osobą wśród innych”
Rewalidacja- długotrwała działalność terapeutyczno- wychowawcza, wielostronna stymulacja, nauczanie i wychowanie jednostek o zaburzonej i utrudnionej percepcji rzeczywistości.
Opieka- działalność wyznaczona określoną niezdolnością do samodzielnego zaspokajania i regulowania tych potrzeb. MIT DZIECKA- jeszcze go nie ma a już się planuje jak damy mu na imię itp.
Usprawnianie- to postępowanie maksymalnie rozwijające zadatki i siły biologiczne organizmu, które są najmniej uszkodzone, jego celem jest poprawna lub utrzymanie na zadawalającym poziomie przede wszystkim sprawności fizycznej, a szczególnie wydolności i tolerancji wysiłku.
Kompensacja- to złożony proces uzupełniania, wyrównywania braków oraz zastępowania deficytów rozwojowych, narządów i przystosowania się na innej możliwej drodze. Polega na odtworzeniu czynności całego narządu ruchu, zmysłu lub poszczególnych jego części za pomocą środków zastępczych organizmu ludzkiego.
Korektura- ( korekcja, korygowanie) poprawianie, usuwanie nieprawidłowości( układ zmysłów, narządów artykulacyjnych, gimnastyka korekcyjna)
Indywidualizacja- uwzględnienie w procesach rozwojowo- edukacyjnych właściwości człowieka wynikających z fizycznych i psychicznych dyspozycji oraz sytuacji społeczno- wychowawczych w każdej fazie jego osobowej egzystencji
Profilaktyka- działanie zamierzające do stworzenia odpowiednich warunków rozwojowych, edukacyjnych szczególnie dla dzieci i młodzieży oraz zapobieganie różnym zjawiskom, dobrom i urazom, które mogą prowadzić w konsekwencji do niepełnej sprawności organizmu lub dysfunkcji jego narządów
Zasady procesu rewalidacji:
Życzliwej pomocy
Kształtowania pozytywnej atmosfery pracy
Aktywności w nauce
Dominacji wychowania nad nauczaniem
Indywidualizacji
Właściwego doboru treści kształcących
Wczesnego objęcia opieką i pomocą specjalną
Indywidualizacji programów rewalidacji
Powiązania oceny z usprawnieniem
Podejścia wielospecjalistycznego
Współdziałania z rodziną
Kształcenia integracyjnego
WYKŁAD 2 16.10.2010
Specjalne( specyficzne) potrzeby edukacyjne- to potrzeby, które w procesie rozwoju dzieci i młodzieży wynikają z ich niepełnosprawności lub są efektem innych przyczyn trudności w uczeniu się.
Rozpoznanie i zaspokajanie potrzeb musi dotyczyć wszystkich dzieci zarówno tych z zaburzeniami i dysfunkcjami rozwojowymi, jak również przeciętnych oraz wybitnie zdolnych.
Interakcyjny charakter pojęcia „ specjalne potrzeby edukacyjne” wypadkową możliwości i braków dziecka oraz możliwości i braków otoczenia.
Im wcześniej dokona się rozpoznania i zdiagnozowania deficytu u dziecka tym większa skuteczność w zaspokajaniu jego specyficznych potrzeb.
Dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych to te, które nie potrafią podołać wymaganiom obowiązującego programu. Potrzebują pomocy:
- w formie specjalnego programu nauczania
- metod nauczania dostosowanych do ich potrzeb, ograniczeń i możliwości
- specjalnie przygotowanych pedagogów
- odmiennych rozwiązań ich specjalnej edukacji
Orientacja sprzyjająca segregacji i etykietowaniu
Dzieci z problemami poturbują nauczania specjalnego
Najlepiej uczyć razem dzieci o podobnych problemach
Pozostałe dzieci uważane są za „ normalne” , korzystają z istniejących form nauczania szkolnego
Konsekwencje
Skupianie się na niepełnosprawności
Nadopiekuńczość
Zawężenie programu nauczania
Brak stymulacji rozwoju
Orientacja zorganizowana na program
Każde dziecko może mieć trudności w szkole
Trudności mogą być dla nauczyciela drogowskazem do zmiany, udoskonalania nauczania, stylu pracy
Zmiany w stylu pracy nauczyciela prowadzą do poprawy warunków nauczania wszystkich dzieci
Konsekwencja
Celowość nauczania
Poszanowanie indywidualności i różnorodności
Stosowania motywacyjnych metod i form pracy
Właściwa organizacja czasu wolnego
Zdolności
Zdolności ogólne określane jako inteligencja
Zdolności kierunkowe, zwane zdolnościami specjalnymi lub uzdolnieniami
Zdolności twórcze rozumiane jako umiejętności znajdowania wielu różnych i oryginalnych rozwiązań zadań i problemów
Zdolność rozwijania się niezależnie od rozwoju fizycznego dzieci. Dziecko niepełnosprawne może charakteryzować taki sam poziom zdolności jak dziecko sprawne
Symptomy zdolności dzieci w wieku przedszkolnym
Łatwość zapamiętywania i uczenia się rzeczy nowych, rozumienie poleceń i zadań
Zadawanie dużej ilości pytań, zainteresowanie światem, bystrość obserwacji i spostrzegawczości
Wykonywanie zadań umysłowych z przyjemnością
Umiejętność skupienia uwagi przez dłuższy czas na wybranym obiekcie zainteresowań
Wymyślanie nowych zabaw, opowiadań, zdarzeń realnych i obstrukcyjnych
Ciekawe i oryginalne pomysły, bogata wyobraźnia
Wdrażanie myśli i emocji w różnej formie np. werbalnej
Etapy myślenia:
Sensoryczno- motoryczny
Konkretno- obrazowe( przedszkole)
Logiczne( 12 rok życia)
Obstrukcyjne
Zdolności wieku szkolnego
Rozkwit zdolności intelektualnych
Wysoka sprawność językowa
Umiejętność wnioskowania
Szybkie tempo procesów myślowych
Bardzo dobra pamięć
Zainteresowanie prowadzeniem obserwacji, wysoką zdolność koncentracji uwagi, oryginalność zadawanych pytań i wysuwanych sugestii, a także zainteresowania czytelnicze oraz umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów.
Eugenika- dyscyplina teoretyczno- praktyczna, opiera się na wynikach badań i twierdzeniach genetyki oraz embriologii. Jest to postulat biologicznego i psychicznego doskonalenia gatunku ludzkiego oraz zapobieganie jego degeneracji
Francis Galton ( 1822-1911) twórca nazwy i teoretycznego opracowania, postulował wprowadzenie sztucznej selekcji aby powiększać liczbę ludzi z tzw. dobrymi cechami.
Wczesne konsekwencje eugeniki
Zakaz małżeństw osobom o niekorzystnych cechach lub nakaz poddania się sterylizacji wszystkich tych, co do których podejrzewano, że mogą się przyczyniać do powiększenia puli złych genów
Eksterminacja rasowa
Eksterminacja z powodu niepełnosprawności
Inżynieria genetyczna jako konsekwencja eugeniki
Klonowanie- terapeutyczne- transplantologia, reprodukcyjne- czyli powielanie identycznych osobników
Badania prenatalne- rodzica lub dziecka
Eliminowanie chorób dziedzicznych- terapia genowa komórek rozrodczych
Zagrożenia wynikające z eugeniki- przeciwnicy
Eugenika odwraca uwagę od dobra osoby i skierowuje ją ku dobru ludzkości
Usuwania choroby wraz z jej nosicielem jeszcze przed narodzeniem
Działania eugeniczne są selektywne- należy zadać pytanie: kto i w czyim imieniu wyznacza kryteria selekcji?”
Organizacja poradnictwa genetycznego
Profilaktyczne operacje chirurgiczne u kobiet z rodzin o podwyższonym ryzyku występowania choroby nowotworowej
Zwolennicy eugeniki
Złagodzenie problemu głodu poprzez tworzenie bardziej wydajnych odmian roślin uprawnych
Oczyszczenie mórz z zanieczyszczeń ropy naftowej
Produkcja szczepionek, antybiotyków
Opis chorób dziedzicznych
Profilaktyka i przeciwdziałanie rozwojowi niektórych chorób
Uwolnienie ludzkości od obciążeń genetycznych
Eugenika czy Eufemika?
Zespół zabiegów mających na celu usunięcie fenotypowych skutków chorób genetycznych
Leczenie fenotypowych skutków chorób genetycznych oraz szeroko rozumiana profilaktyka chorób dziedzicznych
„ … ustawiczne kształcenie, ekologiczne żywienie, suplementy diety, fitness, botox, permanentny makijaż, operacje plastyczne… „
Społeczny i osobisty wymiar eugeniki
Eutanazja
Brzuch do wynajęcia
Uzależnienie
Wczesna rehabilitacja
Rehabilitacja permanentna
Edukacja i edukacja ku wolności
Zatrudnienie
Założenie rodziny
Prawo do prokreacji
Klient czy beneficjent
….