Technologia Postaci Leków WYK

2013-12-10

Temat: Proszki - niezgodności

Najczęściej są to niezgodności fizyczne

• Rozpływanie się proszków

• Wilgotnienie proszków

• Zlepianie się proszków

Mieszaniny eutektyczne

• Każdy związek chemiczny ma określoną temperaturę topnienia (np. kwas acetylosalicylowy 134-137^oC, chlorek sodu – 801^oC)

• Temperatura topnienia jest to temperatura przy której substancja ze stanu stałego przechodzi całkowicie w stan ciekły

• Po zmieszaniu dwóch związków chemicznych ich temperatura topnienia ulega obniżeniu, w niektórych przypadkach może dojść do ‘stopienia’ – uzyskamy wilgotną lub płynną masę ( w temperaturze używania leku) – jest to zjawisko euteksji

• Przykład 1

  • Salol – temp. topnienia 41-43 (salicylan fenylu)

  • Kamfora - – temp. topnienia 171-181^oC

  • Mieszanina ok. 60% kamfory i 40% salolu topi się w temperaturze 70^oC

  • Mieszanina około 5% kamfory i 95% salolu topi się w temp. 40^o

  • Mieszanina ok. 45% kamfory i 55% salolu topi się w temp. 6^oC i jest ciekła w temperaturze pokojowej

• Przykład 2

  • Zawartość mentolu w mieszaninie

    • Do 14% bez zmian

    • 15-19% mięknie

    • 20-90% topi się

    • 92-95% mięknie

    • Od 96% bez zmian

  • Temperatura topnienia mieszaniny zawierającej 64% mentolu i 36% kamfory wynosi -7^oC

• Topnienie nie zależy od wilgotności, ale od składu procentowego mieszaniny

• Może, ale nie musi występować od razu

• Topnieniu sprzyja wysoki stopień rozdrobnienia i staranne wymieszanie (większa powierzchnia styku)

• Mieszaniny eutektyczne gorzej rozpuszczają sie w rozpuszczalnikach niż każdy z jej składników osobno, np. mentol, kamfora, tymol w parafinie

• Poprawa niezgodności w przypadku mieszaniny eutektycznej

  • Rozdzielnie niezgodnych składników

  • Zastosowanie odpowiedniej kolejność mieszania składników w wieloskładnikowych lekach recepturowych

Przykłady- połączenia dające mieszaniny eutektyczne

• Kwas acetylosalicylowy +

  • Wodorowęglan sodu

  • Metenamina

  • Fenazon

  • Aminofenazon

  • NLPZ

• Salol +

  • Kamfora

  • Wodzian chloralu

  • Mentol

  • Fena zon

  • Mocznik

• Mentol +

  • Kwas acetylosalicylowy (ASA)

  • Kamfora

  • Tymol

  • Salol

  • Mocznik

Zawsze mieszaniny eutektyczne tworzą miedzy sobą

• Mentol, kamfora, salol, wodzian chloralu

Ichtiol jest niezgodny z tlenkiem cynku

• Rozwiązanie jest wstępne rozmieszanie ichtiolu z niewielką ilością lanoliny

Przykłady:

Rp 1.

Camphorae 0,1

Phenylis salicylatis 0,2 (salol)

M.f. pulv. D.t.d. No III

D.S. Wiadomo

Niezgodnośc: zjawisko euteksji

Co można zrobić:

• rozdzielenie fizyczne proszków, wydać jako dwa osobne leki

• Poinformować pacjenta, że ma przyjmować oba proszki

• Oznaczyć torebki aby je odróżnić

• Po rozdzieleniu czasem z którys proszków trzeba dopełnić laktozą

Rp2

Methenamini

Phenylis salicylatis aa 0,1

M.f. pulv. D.t.d. No XV

D.S. 3x dziennie proszek

Niezgodność: zjawisko euteksji

Co można zrobić:

• rozdzielenie fizyczne proszków, wydać jako dwa osobne leki

• Poinformować pacjenta, że ma przyjmować oba proszki

• Oznaczyć torebki aby je odróżnić

• Po rozdzieleniu czasem z którys proszków trzeba dopełnić laktozą

Rp.3

Camphoae

Chlorali hydratis aa 0,15

M.f. pulv. D.t.d. No III

D.S. Wiadomo

Niezgodność: zjawisko euteksji

Co można zrobić:

• rozdzielenie fizyczne proszków, wydać jako dwa osobne leki

• Poinformować pacjenta, że ma przyjmować oba proszki.

• Oznaczyć torebki aby je odróżnić

• Po rozdzieleniu czasem z któryś proszków trzeba dopełnić laktozą

Rp.4

Thymoli 1,0

Mentholi 1,5

Acidi Borici 10,0

Talci

Zinci oxidi aa 30,0

M.f.pulv.

D.S.Przysypka

p/bólowe, antyseptycznie, p/zapalnie

stany zapalne skóry ze świądem

Euteksja : Mentol i Tymol

Jak wykonać:

Rozdzielić tymol i mentol od siebie w leku

1. Sposób Tymol rozetrzeć z talkiem a mentol z tlenkiem cynku i połączyć

2. Sposób: mentol z tlenkiem cynku, talkiem i kwasem bornym, na końcu dodanie osobno sproszkowanego tymolu

Lepszy sposób 1: bo łatwiej możemy uzyskać mikronizację (dodajemy krople etanolu do mentolu i tymolu) – najpierw je mikronizujemy

Rp.

Belladonae extarcci sicci 0,02

Methyleni coerulei 0,05 (błękit metylenowy - odkażający)

Methenamini

Phenylis salicylatis aa 0,5

M.f.pulv. D.t.d No XX

D.S 3xdziennie proszek

Działanie : odkażające i rozkurczające, infekcja dróg moczowych

Jest to proszek złożony

Calkowita masa jednego proszku: 1,09 (bo rozcierka)

Mieszania eutektyczna: Methenamini i Phenylis salicylatis (salol)

Meteanima – hydrolizuje do formaldehydu i amomniaku przy niewielkiej ilosci wody i malej temp. i te skladniki dzialanie bakteriobójcze

Jeden ze składników niezgodnych trzeba wydzielić i dać dwa osobne proszki .

Wykonanie leku:

Trzeba wziąć specjalny moździerz do silnie barwiących proszków.

Proszki higroskopijne

• Ciałami higroskopijnymi nazywamy substancje które wchłaniają wilgoć z otoczenia i wilgotnieją

• Substancje mogą być

  • Higroskopijne z natury

  • Tworzyć wilgotniejące mieszaniny po zmieszaniu suchych, niehigroskopijnych substancji

• Na skutek pochłaniania wilgoci z powietrza zmienia się konsystencja proszku

• Ilość pochłoniętej wilgoci zależy od:

  • Właściwości składnika higroskopijnego

  • Wilgotności względnej powietrza

• Wilgotność bezwzględna – zawartość pary wodnej w 1 m³

• Wilgotność względna – stosunek ciśnienia pary wodnej w powietrzu do ciśnienia pary nad roztworem nasyconym w danej temperaturze

• Substancje silnie higroskopijne

  • Suche wyciągi roślinne – krytyczna wilgotność względna = 30%

  • Kwas acetylosalicylowy

  • Urotropina, metenamina

  • Mieszanina bromków

  • Związki kwasu salicylowego - salol

• Poprawa niezgodności

  • Wydzielic substancję z proszków i wydać jako odrębny proszek

  • Rozdzielic substancje – rozcieńczenia w innym składniku

  • Dodac substancje obojetna (skrobię, laktozę)

• Proszki powinno się wydawać w szczelnie zamknietym opakowaniu. Torebke papierowa można umieścić w foliowej torebce strunowej

• Czynniki przyspieszające hydrolizę kwasy acetylosalicylowego na skutek alkalizacji środowiska (kwas acetylosalicylowy po wchłonięciu pewnej ilości wilgoci hydrolizuje i rozpada się na kwas salicylowy i kwas octowy, one też są higroskopijne, i pogłębia dalszą hydrolizę)

  • Urotropina

  • Salol

  • Kwaśny węglan sodu

Adsorbcja

• Adsorbcja - wiązanie substancji leczniczej z adsorbentem siłami adhezji, zachodzi na powierzchni

• Silne właściwości adsorpcyjne wykazują:

  • Węgiel leczniczy

  • Wodorotlenek glinu

  • Glinka biała

  • Proszki w postaci pigułek

• Zaadsorbowanie substancji leczniczej zmniejsza lub całkowicie znosi jej własności lecznicze

• Łatwo ulegają adsorpcji alkaloidy i glikozydy nasercowe

• Zjawisko ma największe znaczenie w przypadku substancji używanych w małych ilościach

• Adsorpcja może zachodzić również podczas procesu sączenia, np. sączenie garbników, ichtiolu, dlatego po przesączeniu sączek należy popłukać

Rp.

Atropini sulfatis 0,001

Carbonis medicinalis

M.f.pulv. D.t.d. No X

D.S. 2x dziennie proszek

Przyjęcie tego leku powoduje unieczynnienie atropini sulfatis z powodu adsorpcji przez węgiel medyczny

Rozwiązanie: osobno wydanie węgla i atropiny

Nie zażywać jednocześnie: 2-4 godzin.

Dlaczego metan amina jest stosowana w zasypkach

Metanamina (urotropina)
Związek zastosowany miejscowo uwalnia pod wpływem kwaśnego potu aldehyd mrówkowy (formaldehyd), który hamuje rozwój bakterii powodujących przykrą woń potu. Ponadto uwolniony aldehyd mrówkowy poraża aktywność gruczołów potowych, powodując znaczne zahamowanie wydalania potu.