P. M. grupa 3 Gdańsk, 27 grudnia 2011 r.

Schemat wywiadu z opiekunem w diagnozie małego dziecka

Sfery wywiadu:

1. Problem

2. Ciąża i poród

3. Historia choroby i wypadków

4. Rozwój ruchowy

5. Rozwój mowy

6. Rozwój społeczno-emocjonalny

7. Zabawa i czas wolny

8. Zaburzenia jedzenia i wypróżniania

9. Etapy edukacji

10. Zaburzenia zachowania (agresja fizyczna, agresja werbalna, autoagresja, stereotypie ruchowe, zachowania kompulsywne, bierny opór, nadruchliwość, zaburzenia snu)

Ad. 1

Problem

• Proszę powiedzieć (opisać szczegółowo), co Pana/Panią niepokoi u dziecka?

• Jaka jest częstotliwość problemowego zjawiska?

• W jakich momentach/porze dnia występuje problem?

• Kiedy zaczął się problem?

• Czy problem pojawiał się kiedyś wcześniej?

• Czy konsultowano problem z kimś wcześniej i co orzeczono na ten temat?

• Po jakim czasie i dlaczego zdecydował się Pan/Pani na zwrócenie się o pomoc do psychologa?

• Jak Pan/Pani reaguje w momencie wystąpienia problemu?

• Czy podobny problem pojawił się już u któregoś z członków rodziny?

• Jaki jest stosunek dziecka do sytuacji problemowej?

Ad. 2

Ciąża i poród

• W jakim była Pani wieku, kiedy zaszła Pani w ciążę?

• Czy dziecko było Pani pierwszym? Czy było planowane?

• Czy ciąża przebiegała bez zakłóceń? Czy matka przechodziła jakieś choroby w trakcie ciąży? (jeżeli tak, jakie i kiedy?)

• Czy matka brała leki? (jeżeli tak, jakie?)

• Czy matka korzystała z używek (alkohol, papierosy, narkotyki) w trakcie trwania ciąży? (jeżeli tak, kiedy i jak często?)

• Czy pracowała Pani w trakcie ciąży?

• W którym tygodniu ciąży nastąpił poród?

• Czy był to poród naturalny? Czy podano znieczulenie? (jeżeli tak, jakie?)

• Jak była waga i długość urodzeniowa oraz obwód główki noworodka? (odniesienie do norm) Jak wynik osiągnęło dziecko w skali APGAR? Czy wody płodowe były zielone? Czy podano dziecku antybiotyki, szczepienia?

• Czy dziecko było karmione piersią? Czas wystąpienia pokarmu? Kiedy dziecko zostało odstawione od piersi?

Ad. 3

Historia chorób i wypadków

• Jakie choroby dotychczas przechodziło dziecko? Jak często chorowało?

• Czy dziecko ulegało nieszczęśliwym wypadkom? Jakie części ciała uległy uszkodzeniu? Jakie były okoliczności wypadków?

• Czy orzeczono u dziecka niepełnosprawność?

• Czy miał miejsce długotrwały pobyt dziecka w szpitalu?

• Czy dziecko choruje przewlekle i przyjmuje w związku z tym jakieś leki? (jeżeli tak, od kiedy, jakie?) Czy jest pod opieką jakiegoś specjalisty?

• Jak opiekowano się dzieckiem w sytuacji niedomagania? Jaki był stosunek dziecka do tych sytuacji?

• Czy w rodzinie występowały jakieś poważne choroby?

• Jaka jest wiedza dziecka na temat dbania o zdrowie? Od kogo głównie ją czerpało?

• Czy stwierdzono u dziecka uczulenia lub alergie? (Jeżeli tak, na co?)

• Jaki jest aktualny stan zdrowia dziecka?

Ad. 4

Rozwój ruchowy

• W którym miesiącu życia dziecko zaczęło siadać, raczkować, chodzić?

• Czy kiedykolwiek stwierdzono u dziecka zaburzenia ruchowe? Czy ma skrzywienia kręgosłupa?

• Czy ruchy dziecka są skoordynowane?

• Czy dziecko potrafi chodzić po schodach? Czy potrafi stać/skakać na jednej nodze? Czy umie już jeździć na rowerze dwukołowym?

• Jak wygląda rysowanie dziecka?

• Którą ręką posługuje się dziecko?

• W jakie gry potrafi grać dziecko? Jakich zdolności manipulacyjnych one wymagają?

• Czy dziecko wymaga pomocy przy ubieraniu się?

• Czy dziecko umie samo zjadać posiłki?

• Czy dziecko potrafi się samemu załatwiać? Czy myje samo zęby?

Ad. 5

Rozwój mowy

• W którym miesiącu życia dziecko powiedziało pierwsze sylaby, a kiedy pierwsze słowo? Kiedy dziecko ułożyło pierwsze zdanie?

• Czy zdania budowane przez dziecko są poprawne? Jak bardzo są one złożone w porównaniu do zdań wypowiadanych przez jego/jej rówieśników?

• Jak w przybliżeniu ocenia Pan/Pani zasób słów dziecka?

• Od jakiego momentu można z nim swobodnie rozmawiać? Czy dziecko mówi często i chętnie? Czy zadaje pytania?

• Czy dziecko dobrze rozumie kierowane do niego wypowiedzi?

• Czy dziecko poprawnie wymawia głoski? (jeżeli nie, jakie?)

• Czy w trakcie wypowiedzi lub zamiast niej dziecko używa gestów? (jeżeli tak, jakich?)

• Czy zdarza się dziecku przeklinać?

• Czy czasem dziecko mówi o sobie w drugiej osobie?

• Czy zdarza się, żeby dziecko notorycznie powtarzało jakieś zdanie lub pytanie? (jeżeli tak, jakie?)

Ad. 6

Rozwój społeczno-emocjonalny

• Jak dziecko reaguje na dłuższe rozstanie z matką/ojcem? Co robi po jej/jego powrocie?

• Czy dziecko lubi się bawić częściej samo czy w grupie?

• Jaki poziom kontroli i zakres wymagań wobec dziecka panuje w Państwa domu?

• W jaki sposób dziecko radzi sobie z wchodzeniem do grupy? Czy łatwo nawiązuje kontakt z nieznajomymi?

• Czy syn/córka ma bliskiego przyjaciela wśród rówieśników? Czy w życiu dziecka jest znacząca osoba starsza?

• Czy dziecko chętnie pomaga innym osobom?

• Czy dziecko rozróżnia u kogoś działanie intencjonalne od nieintencjonalnego?

• Jak dziecko reaguje na emocje innych ludzi? Co robi/mówi/myśli, gdy ktoś inny jest smutny, zły czy wesoły?

• Jak dziecko reaguje na stres? Jaka jest jego postawa wobec kar/nagród? Co robi, gdy jest smutne lub wesołe?

• Na ile dziecko rozumie pojęcie płci i związane z nią na role społeczne? Czy pojmuje stałość/stabilność własnej płci?

Ad. 7

Zabawa i czas wolny

• Jakie są ulubione zabawy dziecka? Jak one wyglądają?

• Czy syn/córka lubi układać puzzle lub budować z klocków?

• Jakimi przedmiotami najczęściej bawi się dziecko?

• Czy zdarza się dziecku ustawiać przedmioty w rzędy?

• Czy dziecko bawi się w odgrywanie ról?

• Jak często dziecko ogląda telewizję? Jakie programy ogląda? Czy gra w gry komputerowe? (jeżeli tak, jakie?)

• Czy dziecko uczęszcza na zajęcia pozaszkolne? (jeżeli tak, jakie?)

• Jak wygląda postawa Państwa rodziny wobec spraw religijnych? Jaki dziecko ma w niej udział?

• Czy zawsze ktoś organizuje dziecku czas wolny? Czy dziecko zostaje czasem samo w domu?

• Czy dziecko opiekuje się zwierzętami domowymi?

Ad. 8

Zaburzenia jedzenia i wypróżniania

• Do kiedy trwało ulewanie?

• Czy dziecko ma dobry apetyt? Czy chętnie jada owoce i warzywa? Jakie produkty lubi najbardziej? Jak dużo je słodyczy?

• Czy dziecko jest uczulone na jakieś produkty?

• Czy posiłki w Państwa domu są spożywane o regularnych porach?

• Czy zdarzyło się, żeby dziecko spożywało jakieś substancje niejadalne?

• Jak przebiegał trening czystości u dziecka?

• Czy dziecko samodzielnie załatwia swoje potrzeby fizjologiczne?

• Jak często dziecko wypróżnia się?

• Czy występuje u dziecka moczenie nocne/dzienne lub zanieczyszczanie się? (jeżeli tak, kiedy, jak często?)

• Czy dziecko miało biegunki lub zaparcia? (jeżeli tak, kiedy i jak często?)

Ad. 9

Etapy edukacji

• Czy dziecko uczęszczało do żłobka/przedszkola? Do jakiej szkoły chodzi?

• Czy dziecko chętnie wychodzi do szkoły? Czy czerpie satysfakcję z wypełniania obowiązków szkolnych i odrabiania prac domowych?

• Jakie sukcesy i niepowodzenia w nauce spotkały dziecko? Czy wobec porażki szybko się zniechęcało?

• Które przedmioty szkolne dziecko lubi najbardziej, a które najmniej?

• Jak wyglądały stosunki dziecka z nauczycielami?

• Czy dziecko zgłasza się do odpowiedzi w trakcie lekcji?

• Jakie są słabe i mocne strony dziecka?

• Czy dziecko uczy się języka obcego?

• Przez jak długi czas dziecko może koncentrować uwagę na jednej czynności?

• Czy pojawiły się jakiekolwiek trudności w opanowywaniu umiejętności szkolnych?

Ad. 10

Zaburzenia zachowania

Agresja fizyczna

• Jak dziecko zachowuje się w momencie konfliktu z rówieśnikami?

• Czy kiedykolwiek zdarzyło się, żeby dziecko było okrutne w stosunku do zwierząt lub dzieci?

• Czy czasem dziecko niszczy zabawki swoje lub innych dzieci?

• W jaki sposób dziecko przestrzega narzuconych mu przez rodziców zasad? Jak reaguje na odmowę lub karę?

• W jaki sposób dziecko okazuje złość?

Agresja werbalna

• Czy dziecko używa przekleństw?

• Czy dziecko celowo dokucza innym dzieciom?

• Czy dziecko bywa aroganckie w stosunku do dorosłych?

• Czy skarży na inne dzieci w przedszkolu/szkole?

• Czy miało miejsce, żeby dziecko w swoich wypowiedziach umniejszało czyjąś wartość?

Autoagresja

• Czy dziecko drapie siebie, uderza lub wyrywa sobie włosy? (jeżeli tak, jak często i z jaką intensywnością?)

• Jak dziecko zachowuje się, gdy coś je boli lub się skaleczy?

• Czy dziecko krytykuje siebie lub znacząco pomniejsza swoją wartość?

• Jak dziecko przyjmuje krytykę ze strony innych?

• Czy dziecko nie przerywa czynności, która jest dla niego zbyt trudna lub zbyt męcząca?

Stereotypie ruchowe

• Czy dziecko wykonuje jakieś powtarzające się czynności niemające celu w danej chwili? (jeżeli tak, jakie i jak często?)

• Czy dziecko kołysze ciałem, wykonuje dziwne gesty, uderza głową lub rękami?

• Czy dziecko je rzeczy niejadalne lub w sposób nietypowy łączy smaki?

• Czy dziecko lubi wąchać mocne zapachy?

• Jak dziecko reaguje na wzmożony hałas?

Zachowania kompulsywne

• Co dziecko robi, gdy się czegoś boi?

• Czy dziecko wierzy w przesądy? (jeżeli tak, jakie?)

• Czy dziecko ma obiekt szczególnego zainteresowania lub bardzo wąskie hobby?

• Czy dziecko wykonuje jakieś czynności, których niewykonanie powoduje u niego strach lub smutek?

• Czy pewne codzienne czynności dziecko wykonuje według nietypowych sztywnych reguł?

Bierny opór

• Czy dziecko często jest milczące? Czy się dąsa i boczy?

• Czy zdarza się, że dziecko nie reaguje lub odmawia wykonania poleceń osób dorosłych?

• Czy dziecko nie odpowiada na zadawane mu pytania?

• Czy dziecko sprawa wrażenie niedostępnego? Czy niechętnie dzieli się swoimi uczuciami?

• Co dziecko robi w przypadku próby przełamania jego oporu? Jakie próby się stosuje i co dziecko wtedy robi?

Nadruchliwość

• Czy dziecko wykonuje nerwowe ruchy rąk lub nóg? Czy ciągle się kręci lub wierci?

• Czy nauczyciele skarżyli się, że dziecko wstaje z miejsca i chodzi po klasie? Czy dziecko potrąca, zaczepia inne dzieci? Czy zachowuje się w sposób prowokujący i zwracający na siebie uwagę?

• Czy dziecko jest nadmiernie gadatliwe?

• Czy dziecko szybko rozprasza się? Czy nie dokończa zadań?

• Czy dziecko często czegoś zapomina? Czy gubi rzeczy?

Zaburzenia snu

• Ile godzin dziennie syn/córka śpi? O której godzinie kładzie się spać?

• Czy dziecko skarżyło się, że w ciągu dnia jest zbyt zmęczone lub senne? (jeżeli tak, kiedy i jak często?) Czy zasypia w trakcie zajęć?

• Czy dziecko chodziło przez sen, a później nic nie pamiętało?

• Czy występują u dziecka kłopoty z zasypianiem?

• Czy dziecko gwałtownie budzi się w nocy? Czy wtedy krzyczy, ma przyspieszony oddech i poci się? Czy pamięta co mu się śniło? Czy daje się łatwo uspokoić?