WPROWADZENIE DO WIEDZY O TEATRZE, WYKŁAD, 2.01.11

Przestrzeń

Teatr elżbietański

• Bierze swoją nazwę od imienia Elżbiety I (1558 - 1603). Świat w tym czasie zmienił się bardzo. Dla samej Anglii – zmiany o charakterze fundamentalnym. Droga wielostronnej ekspansji. Świat się rozszerzył i znalazł w zasięgu ręki. Chociaż nie przestał dziwić. Renesansowa wizja świata z człowiekiem w centrum.

• Teatr – na jego użytek pracowała cała plejada dramatopisarzy, niezwykły przez swoją postać sceniczną.

• Przestrzeń – przez wiele lat służyła aktorom, aż zrosła się z ich myśleniem o teatrze.

• Podstawowe konwencje teatru elżbietańskiego – wywodzą się z teatru podwórzowego.

• Do 1575 teatr nie miał własnej siedziby

• Podwórko – miniaturka rozległego dziecińca teatru – prostokąt, otoczony zabudową drewnianych budynków, brama wjazdowa. Cały dziedziniec obiegała dookoła drewniana galeryjka, z której korzystali „lepsi” gości, którzy zajmowali pokoje.

• Aktorzy rozpoczynali przedstawienie kilka godzin przed mrokiem

• Scena przednia – scena pod gołym niebem, najobszerniejsza.

• Scena tylna – pod galeryjką, dotyka tylniej ściany

• Galeryjka – scena górna.

• Potem powtórzono ten układ w budynkach wnoszonych umyślnie na teatr

• Scena jest pusta, wypełniona działaniami aktora

• Niektóre informacje – zawarte w dialogu; słowie poetyckim.

• Pusta przestrzeń

• Przestrzeń, która z jednej strony wynika z tego, co zostało zapisane w dramacie, a z drugiej przestrzeń miejsca teatralnego.

• Przestrzeń teatralna a przestrzeń sceniczna.

• Przestrzeń z dekoracją i bez

• To, co się zaczęło dziać z przestrzenią teatralną było kiedyś nie – do- pomyślenia.

• Teatr elżbietański – odwołanie do wyobraźni.

• Souriau – dwa typy organizacji przestrzeni teatralnej („sześcian i kula”). Projekty idealne, nie były realizowane, ale wychodziły z idei. Kategoria realizmu, ukierunkowania, przeznaczenia. Bryła – fragment wyciętego ze świata dzieła.

  • Sześcian: zasada sześcianu – geometryczna; realizm, ukierunkowanie, fragment wyciętego świata.

  • Kuli: zasada kuli – sferyczna – brak granic, aktorzy są środkiem, obwód jest nigdzie. Zagarnąć widzów do bezkresnej sfery. Nie ma stałej dekoracji ani kulis, gra się pośród widzów. Ten model stał się inspiracją dla wyobraźni wielu XX wiecznych artystów.

• Przestrzeń przekształcona – np. stara fabryka. Wcześniej nie była teatrem.

• Schechter

  • Przestrzeń budynku teatralnego

  • Przekształcona – na przykład stodoła przekształcona na pudełkową scenę teatralną. Tam zwykle grano.

  • Gotowa zamknięta

  • Gotowa otwarta (teatr uliczny)

  • Parateatralna – teatr jest tam, gdzie się gra. Może być teatr/ jaskinia / pociąg

• Autobus też może być przestrzenią teatralną

• Odkrycie – wykorzystanie widowni, jako sceny i sceny, jako widowni.