. Główne przyczyny problemów z głosem:

• zapalenie gardła i krtani - Zazwyczaj wywołują je wirusy, rzadziej bakterie. Często towarzyszy infekcji górnych dróg oddechowych. Zmiany zapalne mogą objąć same struny głosowe, jak i inne części krtani.

• zapalenie krtani i tchawicy - Na skutek podrażnienia krtani dochodzi zwykle do zmian na strunach głosowych - przerostowych (pogrubienie strun) lub zanikowych (zanik błony śluzowej). Nieleczone przewlekłe zapalenie krtani prowadzi czasem do stanów przedrakowych.

• refluks żołądkowo-przełykowy - Ból i pieczenie krtani, uczucie, jakby się miało przeszkodę w gardle, mogą być wywołane przez refluks żołądkowo-przełykowy. Treść żołądkowa cofa się do dolnego odcinka przełyku i gardła, podrażnia śluzówkę krtani i powoduje takie dolegliwości. Warto wtedy zgłosić się do gastrologa.

• niedoczynność tarczycy - Przyczyną obniżenia głosu i chrypki mogą być zaburzenia hormonalne, np. niedoczynność tarczycy, niedobór estrogenów u kobiet po menopauzie. Trzeba skonsultować się z endokrynologiem lub ginekologiem.

• przyczyny neurologiczne - Chrypka, pokasływanie, chrząkanie albo nagły zanik głosu mogą być wynikiem silnego stresu, zaburzeń neurologicznych. Konieczna bywa pomoc neurologa lub psychiatry.

• alergie - Najbardziej niebezpieczne są obrzęki alergiczne, które pojawiają się nagle i mogą grozić uduszeniem. W tym przypadku dożylnie podaje się leki sterydowe i antyhistaminowe. Obrzęk jako skutek stanu zapalnego leczy się preparatami przeciwzapalnymi lub antybiotykiem.

• trudności z oddychaniem - Na skutek zwężenia szpary głośni powietrze ma ograniczony dostęp do płuc. Podczas wdechu słyszymy wtedy charakterystyczny świst w krtani i z trudem łapiemy powietrze.

Warto znać swoje prawa i sposób postępowania w przypadku podejrzenia o zaistnienie choroby zawodowej

Cytat z artykułu A. Łyko: Choroby zawodowe nauczycieli

„Kwestie postępowania w przypadku podejrzenia choroby zawodowej reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002r. W sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób ( Dz. U. Nr 132, poz. 1121).

Najważniejsze jego ustalenia:

- Procedurę stwierdzania choroby zawodowej rozpoczyna podejrzenie zaistnienia choroby zawodowej poparte zgłoszeniem dokonanym przez odpowiedniego lekarza specjalistę.

- Następnie lekarz o określonych przepisami kwalifikacjach ( medycyna pracy ) dokonuje rozpoznania i wydaje orzeczenie.

- Orzeczenie może być wydane przez lekarza zatrudnionego w:

* Poradni lub oddziale WOMP

* Katedrze, poradni lub klinice akademii medycznej

* Przychodni i oddziałów chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego

W przypadku stwierdzenia ostrych objawów choroby decyzję administracyjną wydaje właściwy państwowy inspektor sanitarny

-Rozporządzenie reguluje również tryb procedury odwoławczej

-Zgłaszający się do Poradni Chorób Zawodowych nauczyciele, u których podejrzewa się zawodowe uszkodzenie narządu głosu powinni posiadać dokumentację lekarską z przeprowadzonych badań profilaktycznych, dokumentację lekarską z udzielonych porad rejonowych i specjalistycznych, wywiad środowiskowy.”

Jakie prawa przyznaje Karta Nauczyciela w przypadku nadmiernego obciążenia głosowego?

1.Zniżka godzin pracy ( zachowanie 18 godz. pensum )

2.Urlopy dla poratowania zdrowia – poparte leczeniem rehabilitacyjnym ( ćwiczenia fonacyjno – oddechowe ), leczenie fizykoterapeutyczne ( inhalacje, aromatoterapia, zabiegi prądowe usprawniające narząd głosu, jonoforeza, galwanizacja, stymulacja mięśni krtani).

Dobre rady:

Chroń śluzówkę dróg oddechowych i krtani:

a/ nie pal i unikaj zadymionych pomieszczeń. Dym tytoniowy uszkadza śluzówkę i zwiększa ryzyko raka.

b/ nie nadużywaj alkoholu, ogranicz picie mocnej kawy i herbaty. Podrażniają i wysuszają śluzówkę

c/ ogranicz ostre przyprawy i pikantne potrawy. Szkodzą podobnie jak alkohol.

d/ nie pij i nie jedz potraw bardzo zimnych i bardzo gorących. Uszkadzają błonę śluzową gardła.

e/ pij 2,5 litra płynów dziennie. W ten sposób nawilżysz śluzówkę gardła. Jeśli przyczyną chrypki jest przeziębienie ulgę przyniesie picie niegazowanej wody mineralnej, naparu z rumianku czy siemienia lnianego albo roztworu soli emskiej.

f/ nawilżaj powietrze w mieszkaniu/ miejscu pracy i unikaj przebywania w pomieszczeniach z klimatyzacją.

g/ oddychaj przez nos. Jeśli jest niedrożny, usuń przeszkody (np. zoperuj skrzywioną przegrodę).

h/ codziennie przemywaj wnętrze nosa ciepłą wodą

i/ noś czapkę w chłodne dni. Większość ciepła ucieka przez głowę. W ten sposób ochronisz zatoki. Mokry śluz spływający z zatok podrażnia śluzówkę nosa i gardła. Przewlekła choroba zatok to duże utrudnienie dla osób pracujących głosem.

h/ uważaj na to co jesz. Nieodpowiedni pokarm może wywołać alergie, lub refluks. Podczas przełykania niektórych pokarmów, takich jak: czekolada, biały ser, orzechy tworzy się osad podrażniający gardło. Inne jak cytryna powodują ślinotok. Nigdy ich nie jedz tuż przed fonacją głosu.

Nie pracuj głosem w czasie choroby i rekonwalescencji:

a/ kiedy jesteś chory weź zwolnienie lekarskie i odpocznij od pracy

b/cierpliwie poczekaj, aż wszystkie objawy chorobowe ustąpią. Niedoleczone choroby są źródłem wielu niepotrzebnych komplikacji zdrowotnych

c/nie lekceważ żadnych symptomów choroby. Zwykła chrypka może mieć wiele przyczyn

Kiedy już wróciłeś do pracy oszczędzaj struny głosowe:

a/staraj się mówić normalnym głosem, nie przekrzykuj ani nie szepcz.

b/ naucz się oddychać przeponą. Będziesz mniej obciążać struny głosowe.

c/ naucz się zasad prawidłowej emisji głosu

d/ unikaj infekcji górnych dróg oddechowych. Sprzyjają one chorobom krtani.

Doceń wagę posiadania zdrowych uszu:

a/ unikaj nadmiernego hałasu w domu, miejscu pracy i otaczającym środowisku.

b/ nie słuchaj zbyt głośno muzyki, radia, telewizji itp.

c/ poznaj prawidłowe wzorce słuchowe, które staną się podstawą do pracy własnej nad piękną, wyraźną mową. Neurofizjolog działający we Francji Alfred Tomatis ( XX w) powiedział, że czego ucho nie usłyszy, tego krtań nie wykona. Należy na równi traktować problemy fonacyjne jak i słuchowe. Jeśli mamy złe wzorce słuchowe, to źle też mówimy.

d/Tomatis mówi o istnieniu korelacji: krtań, ucho, kręgosłup. Dbaj o zdrowie całego ciała, a szczególnie o prosty kręgosłup i właściwą postawę ciała podczas mówienia

Dbaj o system nerwowy:

a/wykonuj ćwiczenia relaksacyjne

b/ znajdź czas na zainteresowania własne i spotkania z przyjaciółmi

c/ wysypiaj się

d/ znajdź dystans do samego siebie, nie przejmuj się za bardzo „swoją rolą”

e/ wykonuj pracę, która sprawia ci przyjemność

PYTANIA NA ZALICZENIE:

1.Dlaczego nazywamy głos ludzki żywym instrumentem?

2.Co to jest emisja głosu?

3.Podaj cele nauki zasad prawidłowej emisji głosu

4.Dlaczego z punktu widzenia emisji głosu aspekt wokalny mowy jest najważniejszy?

5.Co to są choroby zawodowe i czym się charakteryzują?

6.Podaj trzy najważniejsze jednostki chorobowe fałdów głosowych

7. Jakie objawy zmian głosu ( poda minimum 4 ) powinny nas zaniepokoić?

8.Lepiej zapobiegać niż leczyć. Podaj kilka ( minimum 4 ) sposobów jak chronić głos.