TŁUSZCZE- CHARAKTERYSTYKA

-ZMYDLANIE TŁUSZCZY- ROZBICIE TŁUSZCZU NA GLICEROL I MYDŁO

- TŁUSZCZE MAJĄ POSTAĆ STAŁĄ LUB PŁYNNĄ W ZALEŻNOŚCI OD ILOŚCI NKT(PŁYNNE MAJĄ ICH WIĘCEJ)

- NIE ROZPUSZCZALNE W WODZIE

- ROZPUSZCZALNE W BENZYNIE, CHLOROFORMIE I ETERZE

- DUŻE GRUPA NIE ROZPUSZCZA SIĘ W ALKOHOLU ETYLOWYM

-WYKRYWA SIĘ ODCZYNNIKIEM: SUDAN 3 –KOLOR POMARAŃCZOWY

- ŁATWO ULEGAJĄ UTLENIENIU I JEŁCZEJĄ DLATEGO DAJE SIĘ DO NICH KONSERWANTY I PRZECIWUTLENIACZE

-U ROŚLIN SĄ W OWOCACH I NASIONACH JAKO SUBSTANCJA ENERGETYCZNA DLA ZARODKÓW (Z NASION)

- Z ROŚLIN UZYSKUJE SIĘ POPRZEZ TŁOCZENIE W NISKICH TEMP

- U ZWIERZĄT UZYSKUJE SIĘ POPRZEZ WYTAPIANIE(OKOLICE NEREK, JELIT, POD SKÓRĄ)

TŁUSZCZE PROSTE

- GLICEROL+KWASY TŁUSZCZOWE

- ISTOTNY JEST RODZAJ KWASÓW TŁUSZCZOWYCH ORAZ LICZBA I UMIEJSCOWIENIE PODWÓJNYCH WIĄZAŃ

KWASY WCHODZĄCE W SKŁAD TŁUSZCZÓW:

- STEARYNOWY

- PALMITYNOWY

- MASŁOWY

NIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE

-BUDUJĄ BŁONY MITOCHONDRIALNE I MIKROSOMY

- BRAK W ORGANIZMIE = MIAŻDŻYCA, KRUCHOŚĆ NACZYŃ, DERMATOZY SKÓRNE

- UCZESTNICZĄ W BIOSYNTEZIE EIKOZANOIDÓW W TYM PROSTANOIDÓW, KTÓRE POWODUJĄ POWSTANIE KWASÓW ARACHIDONOWYCH

- KWAS ARACHIDONOWYCYKLOOKSYGENAZAPROSTAGLANDYNY

NAJWAŻNIEJSZE KWASY TŁUSZCZOWE

- KWAS OLEJOWY (ROŚLINNY)

- KWASY LINOLENOWE (ROLA W MIAŻDŻYCY ITP.)

OLEJE MAJĄCE SPECJALNE NKT

-SŁONECZNIKOWY

- LNIANY

- SOJOWY

-WIESIOŁKOWY

TŁUSZCZE STOSOWANE W FARMACJI

1)OLEJ KAKAOWY-OLEUM CACAE/ BUTYRUM CACAO

- PRZEZ WYCISKANIE NA CIEPŁO NASION KAKAOWCA

- NASIONA MAJĄ 45-55% TŁUSZCZU, KTÓRY JEST PRODUKTEM UBOCZNYM PRZY OTRZYMYWANIU KAKAŁA PITNEGO

- KONSYSTENCJA STAŁA, BARWA KOŚCI SŁONIOWEJ

- CHARAKTERYSTYCZNY ZAPACH

WYSTĘPUJE W 4 RODZAJACH RÓŻNIĄCYCH SIĘ TEMP. TOPNIENIA:

Α – 21-22˚C

Β – 34,5 ˚C

Β‘ – 28-31 ˚C

Ɣ - 18˚C

- TEMP TOPNIENIA NIE MOŻE BYĆ WYŻSZA NIŻ 36˚C – NIEZASTYGAJĄCA POSTAĆ

- OLEJ KAKAOWY W STANIE ROZDROBNIONYM ŁATWO ULEGA UTLENIENIU

- CZĘSTO UŻYWANY ZWŁASZCZA DO CZOPKÓW ZE WZGLĘDU NA NISKĄ TEMP. TOPNIENIA

2) OLEJ MIGDAŁOWY/ OLEUM MYGDALARUM

- W NASIONACH 30-55% OLEJU

- W OLEJU GŁÓWNIE SĄ KWASY LINOLENOWE I OLEJOWE

- JASNO ŻÓŁTY, BEZWONNY O PRZYJEMNYM SMAKU

- STOSOWANY JAKO ROZPUSZCZALNIK SUBSTANCJI LECZNICZYCH DO INIEKCJI

3) OLEJ LNIANY/ OLEUM LINI

- OTRZYMYWANY PRZEZ WYCISKANIE NA ZIMNO

- JASNOŻÓŁTY PŁYN O SWOISTYM ZAPACHU I SMAKU

- DO SPORZĄDZANIA MAZIDEŁ NA OPARZENIA, MAŚCI LINOMAG

- NIEOCZYSZCZONY JEST BOGACTWEM KWASÓW OMEGA 3 I6

- DZIAŁA PRZECIWMIAŻDŻYCOWO, WSPOMAGA LECZENIE CUKRZYCY, WSPOMAGA ODCHUDZANIA

4) OLEJ RĄCZNIKOWY/ OLEUM RICINI/OLEJ RYCYNOWY

- Z NASION RĄCZNIKA PRZEZ WYCISKANIE NA ZIMNO I WYGOTOWANIE Z WODĄ W CELU UNIECZYNNIENIA TOKSALBUMINY

- PRZEŹROCZYSTY, BEZBARWNY LUB JASNOŻÓŁTY O SŁABYM SMAKU I ZAPACHU

- ROZPUSZCZA SIĘ W TŁUSZCZACH I ALKOHOLU ETYLOWYM

- DZIAŁA DRAŻNIĄCO NA BŁONY ŚLUZOWE JELITA CIENKIEGO, POBUDZA PERYSTALTYKĘ, PRZECZYSZCZA

- STOSOWANY W DAWCE 15-30G CZYLI 2 ŁYŻKI STOŁOWE

- ZBYT CZĘSTE UŻYCIE PROWADZI DO KUMULACJI TOKSALBUMINY

5) OLEJ WĄTŁUSZOWY/ OLEUM JECTORIS ASELLI/TRAN

- Z WĄTROBY WĄTŁUSZA(DORSZA) PRZEZ WYTAPIANIE ORAZ WYMROŻENIE W TEMP. -5 ˚C

- ZAWIERA DUŻO NKT,KWASU LINOLOWEGO,WITAMINY „A” I „D3”

- W ZAPOBIEGANIU CHOROBOM SERCOWO-NACZYNIOWYM, POPRAWIA ODPORNOŚĆ

6) OLEJ RZEPAKOWY/OLEUM RAPAE

- Z DOJRZAŁYCH NASION RZEPAKU

- W ZALEŻNOŚCI OD ODMIANY MA ZMIENNE ILOŚCI SKŁADNIKÓW

- DO CELÓW SPOŻYWCZYCH RAFINOWANY

- UTWARDZANY PRZEZ UWODOROWIENIE –DO WYROBY MARGARYNY

7) OLEJ WIESIOŁKOWY/ OLEUM OENOTHERAE

- MA PONAD 80% NNKT

-NA CHOROBY SKÓRY, POPRAWA ODPORNOŚCI,

- MA RZADKO SPOTYKANY U ROŚLIN KWAS GAMMA LINOLENOWY BIORĄCY UDZIAŁ W BIOSYNTEZIE PROSTAGLANDYN

- W POSTACI KAPSUŁEK, KREMÓW I SZTYFTÓW

8)OLEJ SOJOWY/OLEUM SOJAE

- Z NASION SOI BĘDĄCYCH ŹRÓDŁEM BIAŁKA, OLEJU, LECYTYNY I FITOCHORMONÓW

- MA OK 50% KWASU LINOLOWEGO, UŻYWANEGO GŁÓWNIE SPOŻYWCZO

- W FARMACJI DO OTRZYMYWANIA LECYTYNY

9) OLEJ OLIWKOWY/OLEUM OLIVARUM

- OTRZYMYWANY W PROCESIE TŁOCZENIA NA CIEPŁO LUB ZIMNO

- OD JASNOŻÓŁTEGO DO ZIELONKAWEGO,

- W TEMP. <15˚C KRZEPNIE/ MĘTNIEJE JEST TO ODWRACALNE

- W KOSMETYCE DO SUCHEJ, ŹLE UKRWIONEJ, ŁUSZCZĄCEJ SIĘ SKÓRY

- ROZGRZEWA -W MASAŻACH

OLEJE SCHNĄCE:

- POD WPŁYWEM ŚWIATŁA GĘSTNIEJĄ NA POWIERZCHNI SKÓRY I TWORZĄ ZASCHNIĘTĄ WARSTWĘ OCHRONNĄ

- LNIANY, WIESIOŁKOWY, MAKOWY

OLEJE PÓŁSCHNĄCE

- PO UŻYCIU WYSYCHAJĄ W CIĄGU 10-15 DNI

- RZEPAKOWY, SOJOWY, SEZAMOWY

OLEJE NIESCHNĄCE

- NIE WYSYCHA PRZEZ KILKA MIESIĘCY NAWET CIENKA WARSTWA

- MAJĄ DUŻO KWASÓW OLEJOWYCH A MAŁO NIENASYCONYCH

- RYCYNOWY, OLIWA, MIGDAŁOWY

TŁUSZCZE ZŁOŻONE

1) WOSKI

- WYDZIELINA STANOWIĄCA ESTROWE POŁĄCZENIE WYŻSZYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I WYŻSZYCH ALKOHOLI

- ODPORNE CHEMICZNIE, TRUDNO ULEGAJĄ HYDROLIZIE

- ALKOHOLE WYŻSZE: CETYLOWY LIGNOCERYNOWY SĄ POŁĄCZONE ZAZWYCZAJ Z TŁUSZCZEM PALMITYNOWYM LUB MELISYNOWYM

- W WOSKACH MOGĄ BYĆ: STEROLE I WĘGLOWODORY

- MAJĄ DŁUGIE ŁAŃCUCHY WĘGLOWE- SĄ SUBSTANCJĄ STAŁĄ

A)LANOLINA BEZWODNA/ LANOLINUM ANHYDRICUM/ADEPS LANAE ANHYDRICUS

- MA SOLE POTASOWE, KWASY ORGANICZNYCH TŁUSZCZY I SUBSTANCJE WOSKOWE

- OTRZYMYWANE PRZEZ OCZYSZCZANIE, WIROWANIE, WYTAPIANIE, ROZPUSZCZANIE W ACETONIE, WYBIELANIE, USUWANIE WONNYCH SUBSTANCJI ABSORBENTAMI

- JASNO-ŻÓŁTO-BRUNATNA

- ŁATWO ROZPUSZCZA SIĘ W ETERACH, CHLOROFORMIE I BENZYNIE

- NIE ROZPUSZCZA SIĘ W WODZIE, ALE MIESZA SIĘ Z NIĄ

- TEMP. TOPNIENIA 36-42˚C , ŁATWO SIĘ WCHŁANIA PRZEZ SKÓRĘ

- DO WYROBU MAŚCI, MA WŁAŚCIWOŚCI EMULGUJĄCE (W/O)

B) WOSK PSZCZELI/ WOSK ŻÓŁTY/ CERA FLAVA

- WOSK+KIT

- WOSK PRODUKOWANY W ULU PRZEZ ROBOTNICE

- KIT TO MAZISTA SUBSTANCJA CHEMICZNA :PRZECIWGRZYBICZA, POPRAWIA GOJENIE RAN

- DO FARMACJI STAPIA SIĘ PLASTRY MIODU, FILTRUJE = ŻÓŁTA MASA

- MA CHARAKTERYSTYCZNY ZAPACH, TEMP. TOPNIENIA 65˚C

- KIT DODAJE SIĘ BY ZWIĘKSZYĆ DZIAŁANIE TERAPEUTYCZNE

- DO WYROBU PIGUŁEK, PLASTRÓW, MAŚCI I ŚWIEC

C) WOSK BIAŁY/ CERA ALBA

- OTRZYMYWANY PRZEZ WYBIELANIE NA SŁOŃCU WOSKU ŻÓŁTEGO

- BARDZIEJ KRUCHY

D) OLBROT/ CETACERUM

- Z GŁOWY WALENI, PO OZIĘBNIĘCIU KRYSTALIZUJE DO OLBROTU A POZOSTAŁA CZĘŚĆ OLEISTA TO OLEJ OLBROTOWY

- OCZYSZCZONA, WOSKOWA SUBSTANCJA O TEMP. TOPNIENIA 45-50˚C

- BIAŁY, TŁUSTY, KRUCHY O SWOISTYM ZAPACHU

- ROZPUSZCZA SIĘ W ETERACH I CHLOROFORMIE, A NA GORĄCO W OLEJACH

- SKŁADNIK PODŁOŻY MAŚCIOWYCH I KREMÓW, DO MAŚCI CHŁODZĄCYCH, DO ŚWIEC

E) WOSK PALMOWY/ CERA CARNAUBA

-ZBIERANY Z POWIERZCHNI LIŚCI WOSKOWNICY BRAZYLIJSKIEJ

-TWARDY, ŻÓŁTO- BRUNATNY LUB ZIELONOSZARY

- NIEKTÓRE PLASTRY, WOSKI PROTETYCZNE, PASTY DO PODŁOGI, ŚWIECE

FOSFOLIPIDY

- TŁUSZCZE ZŁOŻONE= GLICEROL+ KWASY TŁUSZCZOWE + KWAS FOSFOROWY

- ROZPADAJĄ SIĘ POD WPŁYWEM ENZYMU FOSFOLIPAZA

- SĄ WAŻNYM SKŁADNIKIEM BŁON KOMÓRKOWYCH

- U ROŚLIN W NASIONACH , ALE NIEWIELKIE ILOŚCI NP. LECYTYNA(KWAS TŁUSZCZOWY+CHOLINA)

- LECYTYNA WSPOMAGA UKŁAD NERWOWY, PRACĘ MÓZGU I PAMIĘĆ

- LECYTYNA JEST BARIERĄ OCHRONNĄ ŚCIAN ŻOŁĄDKA, OCHRANIA WĄTROBĘ, WSPOMAGA PRZYSWAJANIE WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH W TŁUSZCZACH

-LECYTYNA OBECNA JEST W KAŻDEJ LUDZKIEJ KOMÓRCE( SOJA, ŻÓŁTKA)

AMINOKWASY

- ODGRYWAJĄ ROLĘ W BUDOWANIU BIAŁEK

- SĄ AMFOTERYCZNE

- W PRZYRODZIE SĄ GŁÓWNIE AMINOKWASY Α, ALE MOGĄ BYĆ RÓWNOCZEŚNIE Α I Δ (W ZALEŻNOŚCI OD POŁOŻENIA GRUP R)

- AMINOKWASY SĄ KRYSTALICZNE I BEZWONNE NA OGÓŁ ŁATWO ROZPUSZCZALNE W WODZIE, NAJLEPIEJ LEKKO ZAKWASZONEJ LUB ZALKALIZOWANEJ

- BARDZO TRUDNO ROZPUSZCZAJĄ SIĘ W ALKOHOLU

- CHARAKTERYSTYCZNA REAKCJA Z NINHYDRYNĄ W CHROMATOGRAFI

- HYDROLIZATY BIAŁKOWE MAJĄ PODSTAWOWE AMINOKWASY I SĄ STOSOWANE JAKO ODŻYWKI DOŻYLNE PO ZABIEGACH CHIRURGICZNYCH (HYDROLIZAT KAZEINY- STOSOWANY JAKO ŹRÓDŁO AZOTU W HODOWLI TKANEK ROŚLINNYCH)

CHARAKTERYSTYCZNE AMINOKWASY

1)METIONINA

-AMINOKWAS SIARKOWY, BIORĄCY UDZIAŁ W PROCESIE PRZEKSZTAŁCANIA TŁUSZCZY

-ROLA OCHRONNA PRZED STŁUSZCZENIEM WĄTROBY

2)KWAS GLUTAMINOWY

- SKŁADNIK KOMÓREK NERWOWYCH(GLUTARSIN-USPOKAJA, TONIZUJEPSYCHICZNIE)

3)KWAS ASPARAGINOWY

- ASPARGIN, HEPATIL, HEPA-MERZ

- TONIZUJE UKŁAD KRWIONOŚNY, REGENERACJA WĄTROBY

4) ORNITYNA

- ODTRUWA KOMÓRKI WĄTROBY, WPŁYWA NA METABOLIZM WĘGLOWODANÓW, TŁUSZCZÓW, I BIAŁEK NP. HEPATIL

5) ARGININA

- ANTAGONISTA AMONIAKU, ZMNIEJSZA JEGO STĘŻENIE WE KRWI

6) GLIKOLOL/ GLICYNA

- TONIZUJE UKŁAD MIĘŚNIOWY, W STANACH ZMĘCZENIA MIĘŚNIOWEGO

7)L-DOPA

- STWORZONY CHEMICZNIE, POCHODNA TYROZYNY

- PREKURSOR BIOGENNEJ AMINY=DOPAMINY

- W LECZENIU PARKINSONA( JEST W BOBIE)

NIECHARAKTERYSTYCZNE AMINOKWASY

1) TYROKSYNA- AMINOKWAS JODOWY, JAKO HORMON TARCZYCY- POBUDZA

2)KWAS GABA- CZYNNIK HAMUJĄCY NEUROTRANSMISJĘ W KOMÓRKACH UKŁADU NERWOWEGO, LECZENIE PADACZKI

PEPTYDY

-POŁĄCZENIA AMINOKWASÓW WIĄZANIEM PEPTYDOWYM

- 2 AMINOKWASY= DIPEPTYD, 3-10=OLIGOPEPTYD, 10<= POLIPEPTYD

- POLIPEPTYDY O MASIE CZ.> 10TYS. JEDNOSTEK =BIAŁKA

- REAKCJA BIURETOWA Z SOLAMI MIEDZI W ŚRODOWISKU ZASADOWYM- NIEBIESKI KOLOR= PEPTYDY I BIAŁKA

- HYDROLIZA KWAŚNA, ZASADOWA CZY ENZYMATYCZNA ROZBIJA WIĄZANIE PEPTYDOWE ( ENZYM PEPTYDAZA)

-ENDOPEPTYDAZY ROZBIJAJĄ WIĄZANIE WEW. CZĄSTECZKI

- EGZOPEPTYDAZY SKRAJNE WIĄZANIA CZĄSTECZEK

- GLUTATION I CYKLOSPORYNA „A” – DO PRODUKCJI IMMUNOSUPRESANTÓW(Z ROŚLIN)

HORMONY BIAŁKOWE

1) INSULINA

- POLIPEPTYD Z DWÓCH ŁAŃCUCHÓW Α I Β POŁĄCZONYCH MOSTKAMI

- WYTWARZANA W KOMÓRKACH Β WYSP TRZUSTKOWYCH Z PROINSULINY

- OTRZYMYWANA PRZEZ EKSTRAKCJE ZAMROŻONYCH TRZUSTEK ZWIERZĘCYCH 70% ETANOLEM I OCZYSZCZONA

- Z 1KG TRZUSTEK UZYSKA SIĘ OK 100MG INSULINY ( DZIAŁA KRÓTKO 30MINUT-8 GODZ.)

2) GLUKAGON

- ZBUDOWANY Z 29 AMINOKWASÓW,

- WYTWARZANY PRZEZ KOMÓRKI Α WYSP TRZUSTKOWYCH

- ZWIĘKSZA STĘŻENIE GLUKOZY WE KRWI, STOSOWANY W ŚPIĄCZCE CUKRZYCOWEJ

HORMONY TYLNEGO PŁATA PRZYSADKI

1)TYREOTROPINA

- WPŁYWA NA CZYNNOŚĆ TARCZYCY A KONKRETNIE NA GROMADZENIE JODU

- LECZENIE OTYŁOŚCI I NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY

2)KORTYKOTROPINA

- POBUDZA KORĘ NADNERCZY DO WYTWARZANIA GLIKOKORTYKOSTEROIDÓW

- LECZENIE NIEDOCZYNNOŚCI NADNERCZY, REUMATYZMU, DYCHAWICY OSKRZELOWEJ

3) SOMATOTROPINA

- HORMON WZROSTU, POBUDZA SYNTEZĘ BIAŁEK I ICH ROZWÓJ

- UZYSKANA GENETYCZNIE

4) GONADOTROPINA

- WPŁYWA NA ROZWÓJ UKŁADÓW PŁCIOWYCH I REGULUJE ICH FUNKCJE NP. PROLAKTYNA

HORMONY PRZEDNIEGO PŁATA PRZYSADKI

1)OKSYTOCYNA

- WYWOŁUJE SKURCZE MACICY, POBUDZA LAKTACJĘ, ZWIĘKSZA CIŚNIENIE KRWI

2)WAZOPRESYNA

- POBUDZA PERYSTALTYKĘ JELIT, PODNOSI CIŚNIENIE KRWI, ANTYDIURETYK

HORMONY UKŁADU POKARMOWEGO

1)GASTRYNA- POBUDZA WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO

2)SEKRETYNA- WYTWARZANA PRZEZ DWUNASTNICĘ HAMUJE WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO

INNE HORMONY PEPTYDOWE

1) ANGIOTENSYNA- PODNOSI CIŚNIENIE KRWI

2) PROTAMINA- ZE SPERMY RYB I PTAKÓW, ANTAGONISTA HEPARYNY

PODZIAŁ AMINOKWASÓW

1) ALIFATYCZNE

A)MONOKARBOKSYLOWE: GLICYNA, ALANINA, WALINA, LEUCYNA, TREONINA, SERYNA

B)DIKARBOKSYLOWE: KWAS ASPARAGINOWY, KWAS GLUTAMINOWY

C)DIAMINOKARBOKSYLOWE: LIZYNA, ORNITYNA, ARGININA

D)SIARKOWE: CYSTEINA, METIONINA

2) AROMATYCZNE: TYROZYNA, FENYLOALANINA

3)HETEROCYKLICZNE: TRYPTOFAN, PROLINA

BIAŁKA

- ZWIĄZKI WIELOCZĄSTECZKOWE OD 10TYS. DO 100TYS JEDNOSTEK MASY CZ.

- STRUKTURA LINEARNA U ZWIERZĄT A GLOBULARNA U ROŚLIN

- POD WZGLĘDEM BUDOWY DZIELĄ SIĘ NA PROSTE I ZŁOŻONE

- BIAŁKA PROSTE HYDROLIZUJĄ DO AMINOKWASÓW A ZŁOŻONE DO AMINOKWASÓW I INNYCH ZWIĄZKÓW

PODSTAWOWE BIAŁKA PROSTE

1) GLUTEINY: NIE ROZPUSZCZALNE W 70% ETANOLU, SĄ W TRAWACH

2)PROLAMINY: ROZPUSZCZALNE W ETANOLU 70%, HYDROLIZUJĄ DO KWASU GLUTAMINOWEGO I PROLINY

- SĄ ZASADNICZYM SKŁADNIKIEM ZIAREN ZBÓŻ

3) ALBUMINY: ARGININA, KWAS ASPARAGINOWY I KWAS GLUTAMINOWY

- ROZPUSZCZALNE W WODZIE, SĄ GŁÓWNĄ CZĘŚCIĄ OSOCZA KRWI LUDZKIEJ

4) GLOBULINY: NIE ROZPUSZCZALNE W WODZIE, TYLKO W ROZTWORACH SOLI

- NALEŻY DO NICH WIELE BIAŁEK ROŚLIN MOTYLKOWYCH

BIAŁKA ZŁOŻONE

1) GLIKOPROTEINY= BIAŁKO+ WĘGLOWODAN

- WYSTĘPUJĄ W NATURZE

- NP. LEKTYNY AGLUTYNUJĄCE ERYTROCYTY

- MAJĄ WŁAŚCIWOŚCI CYTOTOKSYCZNE, ZDOLNOŚĆ AGLUTYNACJI KOMÓREK NOWOTWOROWYCH (KANCEROSTATYKI)
2)CHROMOPROTEINY= BIAŁKO+ BARWNIK (NP. CHLOROFIL)

- MAJĄ DUŻE ZNACZENIE BIOLOGICZNE ZE WZGLĘDU NA CHLOROFIL

- W LECZNICTWIE I KOSMETYCE JAKO ŚRODEK ODWADNIAJĄCY

- BOGATYM ŹRÓDŁEM CHLOROFILU SĄ LIŚCIE POKRZYWY I LUCERNY

3) NUKLEOPROTEINY= BIAŁKA+ KWASY NUKLEINOWE

- OLBRZYMIE CZĄSTECZKI ZE WZGLĘDU NA OBECNOŚĆ DNA LUB RNA

- W LECZNICTWIE JAKO NIEKTÓRE BIAŁKA OBOJĘTNE DO PRODUKCJI ŻELATYNY I NICI CHIRURGICZNYCH

4)LIPOPROTEINY= BIAŁKO+ LIPIDY

5)MUKOPROTEINY= BIAŁKO+ SUBSTANCJE ŚLUZOWE

6) FOSFOPROTEINY= BIAŁKO+ KWASY FOSFOROWE

ŻELATYNA

- PRODUKT BIAŁKOWY POWSTAŁY W WYNIKU CZĘŚCIOWEJ HYDROLIZY KOLAGENU

- W PRAKTYCE UZYSKIWANA Z PRODUKTÓW UBOCZNYCH PRZEMYSŁU MIĘSNEGO

-PĘCZNIEJE W ZIMNEJ WODZIE A ROZPUSZCZA SIĘ W GORĄCEJ TWORZĄC PO OZIĘBNIĘCIU GALARETKE

- DO PRODUKCJI KAPSUŁEK, JAKO ŚRODEK PRZECIWKRWOTOCZNY W POSTACI TZW. GĄBKI ŻELATYNOWEJ

KATGUT

- RESORBUJĄCE SIĘ NICI CHIRURGICZNE

- PRODUKT Z TKANKI ŁĄCZNEJ ZWIERZĄT

- POD WZGLĘDEM CHEMICZNYM TO PRAWIE CZYSTY KOLAGEN

- U LUDZI SZWY TE SĄ RESORBOWANE OD 8-21 DNI NA SKUTEK DZIAŁANIA PROTEINAZ

- PRZECHOWYWANY STERYLNIE Z DODATKIEM ETERU LUB BROMKU ETYLENU

NICI NIERESORBUJĄCE

- W ICH SKŁAD CZĘSTO WCHODZI JEDWAB NATURALNY WYTWARZANY PRZEZ KOKONY JEDWABNIKA MORWOWEGO

- SUROWY PRODUKT SKŁADA SIĘ Z 2 BIAŁEK: SERYNY I FIBROINY ( STOSUJE SIĘ TEŻ NICI LNIANE I NYLONOWE)

ENZYMY

- BIOKATALIZATORY ORGANICZNE O CHARAKTERZE BIAŁKOWYM (MAJĄ SPECJALNE WŁAŚCIWOŚCI KATALITYCZNE)

-WSZYSTKIE SĄ AKTYWNE JEDYNIE W ŚRODOWISKU WODNYM W OKREŚLONYM PH I TEMP.

- POWYŻEJ 40˚C NASTĘPUJE USZKODZENIE ENZYMÓW JAKO ZWIĄZKÓW BIAŁKOWYCH

- ICH PODZIAŁ OPIERA SIĘ NA TYPIE REAKCJI JAKĄ MOGĄ KATALIZOWAĆ:

A) OKSYREDUKTAZY- MAJĄ ZDOLNOŚĆ PRZENOSZENIA ELEKTRONÓW

B)TRANSFERAZY- MAJĄ ZDOLNOŚĆ PRZENOSZENIA GRUP FUNKCYJNYCH Z JEDNEJ CZĄSTECZKI NA DRUGĄ

C)HYDROLAZY- KATALIZUJĄ HYDROLIZĘ

D)LIAZY- ROZBIJAJĄ WIĄZANIA POJEDYNCZE I PODWÓJNE

E)LIGAZY- POWSTAWANIE WIĄZAŃ CHEMICZNYCH MIĘDZY CZĄSTECZKAMI

F) IZOMERAZY- KATALIZUJĄ PRZEMIANY WEWNĄTRZ CZĄSTECZKI

1)ENZYMY FP POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO

A)PEPSYNA

- OTRZYMYWANA Z BŁONY ŚLUZOWEJ ŻOŁĄDKÓW ŚWIŃ

- ROZKŁADA WIELOCZĄSTECZKOWE BIAŁKA DO PEPTYDÓW

-STOSOWANA WRAZ Z KWASEM SOLNYM W PROCESACH TRAWIENIA

B) PANKREATYNA

- WYIZOLOWANA Z TRZUSTKI ZWIERZĄT, ZAWIERA: TRYPSYNĘ, CHYMOTRYPSYNĘ, AMYLAZY I LIPAZY

- AKTYWNE W ŚRODOWISKU ZASADOWYM JELIT (MUSZĄ BYĆ CHRONIONE PRZED KWASEM ŻOŁĄDKOWYM)

2)ENZYMY POZA FP

A) POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO

TRYPSYNA-E. TRZUSTKI, AKTYWUJE ENDOPEPTYDAZY, KONTYNUUJE PROCES TRAWIENIA BIAŁEK ROZPOCZĘTY W SOKU ŻOŁĄDKOWYM PRZEZ PEPSYNĘ

HYMOTRYPSYNA- E. TRZUSTKI, ENDOPEPTYDAZA

TROMBINA- E. PROTEOLITYCZNY OTRZYMYWANY Z KRWI BYDLĘCEJ, UŻYWANY W POSTACI STERYLNEJ, DZIAŁA NA FIBRYNOGEN ODSZCZEPIAJĄC FIRNAMENTY PEPTYDOWE, PRZEZ CO INDUKUJE POLIMERYZACJĘ FIBRYNOGENU DO FIBRYNY

B) POCHODZENIA ROŚLINNEGO

PAPAINA- Z SOKU ZIELONYCH OWOCÓW PAPAI, AKTYWNA W OBECNOŚCI NP. CYSTEINY, ROZKŁADA BIAŁKA ZBUDOWANE Z ZASADOWYCH AMINOKWASÓW , LECZENIE NIESTRAWNOŚCI I NAROŚLI SKÓRNYCH

FICYNA- DZIAŁA JAK PAPAINA

C) POCHODZENIA MIKROORGANIZMOWEGO

AMYLAZY- OTRZYMYWANE Z GRZYBÓW PLEŚNIOWYCH I BAKTERII. ROZKŁADAJĄ WIĄZANIA GLIKOZYDOWE W ŚRODOWISKU LEKKO KWAŚNYM, WSPOMAGAJĄ PROCES TRAWIENIA

CELULAZY- ROZKŁADAJĄ ŚCIANY KOMÓRKOWE W ROŚLINACH POWODUJĄC ROZKŁAD CELULOZY. DZIAŁAJĄ GŁÓWNIE W DOLNYCH ODCINKACH JELIT UŁATWIAJĄC FERMENTACJĘ

LIPAZY- DZIAŁAJĄ W ŻOŁĄDKU I JELITACH ROZKŁADAJĄC GŁÓWNIE FOSFOLIPIDY. STOSOWANE W SKOJARZENIU Z INNYMI ENZYMAMI

PROTEAZY- SZEROKI ZAKRES AKTYWNOŚCI PH, W SKOJARZENIU Z INNYMI NA TRAWIENIE

ASPARAGINAZA- ROZKŁADA ASPARAGINĘ DO KWASU ASPARAGINOWEGO I AMONIAKU. OTRZYMYWANA Z BAKTERII COLI. LECZENIE CHORÓB NOWOTWOROWYCH

ORGANICZNE KWASY ROŚLINNE

- MAJĄ GRUPĘ KARBOKSYLOWĄ COOH(JEDNĄ LUB WIĘCEJ)

-KWASY ORGANICZNE TO CHARAKTERYSTYCZNE SKŁADNIKI WIELU SUROWCÓW ROŚLINNYCH, GŁÓWNIE OWOCÓW (POWODUJĄ KWAŚNY ODCZYN SOKÓW KOMÓRKOWYCH)

- NIE MAJĄ SPECJALNEGO ZNACZENIA FARMAKOLOGICZNEGO WIĘKSZE ZNACZENIE MAJĄ TWORZĄCE JE POŁĄCZENIA ESTROWE NP. KWAS ASKORBINOWY (MA ZNACZENIE W PROCESACH REDUKCYJNO-OKSYDACYJNYCH)

- JABŁKOWY, CYTRYNOWY, WINOWY =W SYROPIE MALINOWYM

1)ALIFATYCZNE- O MNIEJSZEJ CZĄSTECZCE PŁYNY O WIĘKSZEJ SUBSTANCJE STAŁE

- ROZPUSZCZALNOŚĆ W WODZIE MALEJE ZE WZROSTEM CZĄSTECZKI

- WYŻSZE KWASY TŁUSZCZOWE SĄ NIEROZPUSZCZALNE W WODZIE

- NIE WYSTĘPUJĄ W STANIE WOLNYM TYLKO W POSTACI SOLI KWASÓW I ESTRÓW

A) KWAS MRÓWKOWY

- NAJPROSTSZY Z 1 ATOMEM WĘGLA MA WŁAŚCIWOŚCI REDUKUJĄCE

- W MAŁYCH ILOŚCIACH WE WŁOSKACH PARZĄCYCH POKRZYW, IGŁACH JODŁY, JADZIE PSZCZELIM I NIEKTÓRYCH OLEJKACH ETERYCZNYCH

B) KWAS OCTOWY

- WYSTĘPUJE W POSTACI AKTYWNEGO OCTANU W POŁĄCZENIU Z KOENZYMEM „A” BIERZE UDZIAŁW BIOSYNTEZIE WIELU ZWIĄZKÓW

C) KWAS PROPIONOWY

- W POSTACI ESTRÓW W OLEJKACH ETERYCZNYCH

D) KWAS MASŁOWY I IZOMASŁOWY

- ESTRY TYCH KWASÓW SĄ W OLEJKACH ETERYCZNYCH, U GRZYBÓW I GLONÓW, ORAZ W TŁUSZCZACH ZWIERZĘCYCH

- ROZKŁAD TŁUSZCZÓW PRZEBIEGA Z WYDZIELENIEM WOLNEGO KWASU MASŁOWEGO O CHARAK. ZAPACHU

E) KWAS IZOWALERIANOWY

- W STANIE WOLNYM I W POSTACI ESTRÓW W OLEJKACH ETERYCZNYCH (LIŚCIE WALERIANY)

F) KWAS SZCZAWIOWY

- POWSZECHNY U ROŚLIN, MA POSTAĆ KRYSZTAŁÓW

G)KWAS MLEKOWY

- JEST W TKANKACH ZWIERZĘCYCH,

- U BAKTERII POWSTAJE Z GLUKOZY A SOLE ALKALOIDÓW Z KWASEM MLEKOWYM SĄ MIN. W OPIUM

H) KWAS BURSZTYNOWY

- POWSTAJE W POŻYWKACH HODOWLANYCH BAKTERII I DROŻDŻY I W NIEDOJRZAŁYCH OWOCACH

- DO PRODUKCJI MAŚCI BURSZTYNOWEJ

I)KWAS JABŁKOWY

- WYSTĘPUJE W OWOCACH SZCZEGÓLNIE JARZĘBINY, POZA TYM WIŚNI, JABŁONI, GRUSZY

- W PREPARATACH NA ODCHUDZANIE

J) KWAS CYTRYNOWY

- PIERWSZY RAZ WYIZOLOWANY Z CYTRYNY A JEST GO W NIEJ 8%

- JEST TEŻ W MALINACH, PORZECZKACH,

- NA SKALĘ PRZEMYSŁOWĄ OTRZYMYWANY PRZEZ FERMENTACJĘ MELASY

K) KWAS WINOWY

- W WIELU OWOCACH NP. WINOGRONA, MA ZNACZENIE DIURETYCZNE

L) KWAS AGARYCYNOWY

- W NIEKTÓRYCH GRZYBACH I GLONACH, WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWPOTNE

2) KWASY CYKLICZNE

A) KWAS CHRYZANTEMOWY

- PŁYNNY, W ROŚLINACH ASTROWATYCH ZAWIERAJĄCYCH SUBSTANCJE OWADOBÓJCZE

3) KWASY AROMATYCZNE

A) KWAS BENZOESOWY

- W POSTACI WOLNEJ LUB ZESTRYFIKOWANEJ W NIEKTÓRYCH ŻYWICACH I OLEJKACH ETERYCZNYCH

B) KWAS CYNAMONOWY- W LIŚCIACH KOKAINOWCA

C) KWAS MIGDAŁOWY- W GORZKICH MIGDAŁACH

D) KWAS CHINOWY- Z KORY CHINOWCA

- ODGRYWA ROLĘ W PROCESACH BIOGENETYCZNYCH JAKO PRODUKT POŚREDNI W PRZEMIANACH GLUKOZY PROWADZĄCYCH DO KWASU SZIKIMOWEGO

E) KWAS SZIKIMOWY- W LIŚCIACH I OWOCACH

- BIERZE UDZIAŁ W POWSTAWANIU WIĄZAŃ AROMATYCZNYCH