WPROWADZENIE DO NAUKI SOCJOLOGII PRAWA (10.10.10r.)

1) prawo w porządku społecznym
2) analiza różnych rodzajów norm społecznych
3) próba przedstawienia genezy państwa i prawa
4) analiza socjologiczna
5) prawo w aspekcie władzy politycznej, prawo w demokracji liberalnej

Co obowiązuje?
- Pałecki -> "Prawoznawstwo. Zarys wykładu." (rozdziały 1, 2, 3)
- materia wykładowa

*egzamin:
- test jednokrotnego wyboru
- przedtermin -> ostatni wykład
- 2 terminy (sesja zasadnicza i sesja poprawkowa)
- 20 pytan (zdane: powyżej 50%)


PRAWO W PORZĄDKU SPOŁECZNYM:

*PORZĄDEK - jaka i czego to jest właściwość?
- nie jest czymś naturalnym (chaos jest "naturalny")
- istnienie porządku trzeba wyjaśnić, uzasadnić, zrozumieć
- informacja umożliwia chwilowe przywrócenie porządku
- porządek jest czasowy
- praca + informacja -> odnowienie porządku

*SPOŁECZNY - uspołecznienie nie jest samoiczywiste, nie każda zbiorowość jest społeczeństwem, musi być złożona komunikacja (symboliczna), podział pracy, struktura społeczna

*PORZĄDEK SPOŁECZNY - funkcjonowanie porządku społecznego sprawia, że zalety przewyższają wady, bez porządku społecznego uspołecznienie nie miałoby sensu.

CZEMU OPŁACA SIĘ ŻYĆ W SPOŁECZEŃSTWIE?

ZALETY: walka z drapieżnikami, ostrzeganie, bezpieczeństwo, łatwiejsze zdobywanie pożywienia, możliwa jesy współpraca, kooperacja, altruizm, lepsze przekazywanie informacji

WADY: łatwe przenoszenie chorób, walka o zasoby, rywalizacja jednostek, oszukiwanie, "jeźdźcy na gapę"

*Muszą być mechanizmy, które:
1) przywracają porządek społeczny
2) zabezpieczają porządek społeczny
3) gruntują porządek społeczny

Porządek społeczny wymaga mechanizmów podtrzymujących go i przywracania. To stopień regularności umożliwia działanie.

Porządek społeczny = moment kiedy nasze oczekiwania wobec innych ludzi się sprawdzają. Bez porządku społecznego nie moglibyśmy realizować naszych celów. Nie ma absolutnego porządku społecznego.

CECHY PORZĄDKU SPOŁECZNEGO: [egzamin]
1) nie jest naturalny -> nie istniałby bez społeczeństwa (jest tylko atrybutem)
2) jest "zastany" -> wchodzimy do społeczeństwa w którym jest już jakiś porządek społeczny
3) jest gradacyjny -> może być go więcej lub mniej w społeczeństwie
4) jest dynamiczny -> nie jest dany "raz na zawsze", ilość porządku społecznego zmienia się
5) jest zawsze partykularny -> jest konkretny porządek społeczny, który jest zrelatywizowany do miejsca, czasu i określonego społeczeństwa

ASPEKTY PORZĄDKU SPOŁECZNEGO:
* porządek normatywny:
- porządek norm (treści norm)

* porządek rzeczywisty:
- porządek "widzialny"
- porządek "zachowań i działań"
- relacje działania ludzi

Żeby miał miejsce porządek społeczny musi zachodzić odpowiednia relacja między porządkiem normatywnym i rzeczywistym. Nie ma możliwości żeby porządek normatywny przekładał się w 100% na porządek rzeczywisty.

RELACJA IDIOSYNKRETYCZNA -> relacja istotnego podobieństwa -> gdy pomiędzy aspektami zachodzi podobieństwo -> gdy ta relacja zachodzi to mamy porządek społeczny

Normy są narzędziem podtrzymywania porządku. Bez norm nie byłoby porządku społecznego.

Porządek normatywny jest narzędziem przywracania i podtrzymywania porządku społecznego.

Normy (prawne) kreują porządek społeczny. Prawo wyznacza nowe normy, które kreują porządek, a nie tylko go podtrzymują. Klasyczną funkcją prawa jesy przywracanie porządku.

METAFUNKCJA NORM -> podtrzymywanie, kreowanie i przywracanie porządku społecznego. Sytuacja, w której porządek społeczny nie jest przestrzegany wymaga przemyślenia normy.

STOSUNEK SPOŁECZNY:
- 2 podmioty
- interakcja
- norma
- wartość - cel

Stosunek społeczny -> najmniejszy element porządku społecznego. By mówić o stosunku społecznym musimy mieć conajmniej 2 podmioty (mające podmiotowość) i musi zachodzić między nimi interakcja.

Norma musi istnieć by porządkować zachowanie, aby odnieść wartość - cel.

Stosunek społeczny jest po to aby zrealizować jakieś cele.

PODMIOTY -> (indywidualne lub zbiorowe) muszą posiadać podmiotowość społeczną (to co możemy zrobić w naszym życiu, to na co nam pozwala społeczeństwo, honorowane uprawnienie danego człowieka do wykonania konkretnego działania)

CECHY PODMIOTOWOŚCI SPOŁECZNEJ:
-> nie jest cechą naturalną człowieka (uprawnienia są nadawane społecznie, nie rodzimy się podmiotami, dopiero stajemy się nimi)
-> jest zrelatywizowana do konkretnego czasu, miejsca i społeczeństwa
-> jest gradacyjna (biografia człowieka, podmiotowość dziecka jest inna niż dorosłego człowieka)
-> można mówić o podmiotowości normatywnej (potencjalnej) i rzeczywistej (faktycznej)
* podmiotowość normatywna - mamy ją, ale jej nie wykorzystujemy
* podmiotowość rzeczywista - niekoniecznie ją mamy ale chcemy coś zrobić
-> podmiotowość jest dynamiczna
-> przypisywanie podmiotowości społecznej odbywa się w sposób abstrakcyjny
-> w obrębie podmiotowości społecznej zawiera się podmiotowość prawna
-> nie ma jakiejś jednej uniwersalnej podmiotowości społecznej