WPROWADZENIE DO NAUKI SOCJOLOGII PRAWA

(24.10.10r.)

Podmiotowość prawna jest tylko fragmentem podmiotowości społecznej.

*upodmiotowienie proces w wyniku którego jednostka ludzka ma coraz większa podmiotowość

* uprzedmiotowienie proces w wyniku którego człowiek ma coraz mniejszą podmiotowość

- postęp ludzkości prowadzi do coraz większego upodmiotowienia

- proces upodmiotowienia dokonuje się równocześnie z uprzedmiotowieniem człowieka

INTERAKCJA:

	fizyczna aktywność	zachowanie wyposażone w sens	zwrócone na innych ludzi	reakcja zwrotna innych
1–zachowanie	+
2 – działanie	+	+
3 – działanie społeczne	+	+	+
4 – interakcja	+	+	+	+

1) zachowanie – np. ruch ręki, mrugnięcie, machanie do kogoś

2) zachowanie wyposażone w sens (działanie) – np. klęczenie w kościele, można je zrozumieć

3) działanie społeczne – zwrócone na innych ludzi, np. mówienie komuś „dzień dobry”, prowadzenie wykładu

4) interakcja – reakcja zwrotna, np. kupowanie gazety

*interakcja – dwa wzajemnie powiązane ze sobą zachowania (akcja i reakcja), działania społeczne

- większości celów społecznych nie można osiągnąć bez wchodzenia w stosunki z innymi ludźmi

*Charakter interakcji:

- mechaniczna wizja przyczyna -> skutek, analogia do związku przyczynowo skutkowego, np. przyczyna – „dzień dobry”, skutek – odpowiedź

- podejście socjologizujące uznaje się, że pewne relacje między ludźmi mają charakter związku przyczynowo – skutkowego, relacje które mają charakter komunikacyjny, interakcja jest rodzajem komunikacji, komunikacja dokonuje się przez symbole

*co może być symbolem – wszystko, byleby zachowanie miało sens

*sens emanuje nieustannie, podświadomość ciągle odczytuje symbol

*prawo może być traktowane jako narzędzie komunikacji, podtrzymywanie interakcji

*NORMA – musi być przynajmniej jedna, reguluje kto ma być podmiotem w stosunku społecznym i jak ten stosunek powinien zachodzić

*funkcje normy w porządku społecznym:

podtrzymuje i przywraca porządek społeczny

opisuje przebieg interakcji

wskazuje podmioty stosunku społecznego

* są różne źródła powinności:

- nasza kultura, zawód są normocentryczne (jedynym źródłem treści powinnościowych jest norma)

*źródło:

1) cnoty charakteru – można czerpać normatywność z cnót, np. niebranie łapówki przez uczciwość

2) analiza konsekwencji – [porwanie samolotu, złapanie jednego sprawcy, pytanie: czy można go torturować, by dowiedzieć się gdzie są porwani zakładnicy? -> można bo uratujemy porwanych, rachunek strat i zysków wyjdzie na plus]

- świat normatywny jest bogaty, nie jest monolitem, jest bardzo różnorodny

*geneza norm:

1) pozytywizm normatywny geneza prawa jest pozytywna – realna. Rodzimy się bez treści normatywnych w głowie, jako tabula rasa (niezapisana karta), bez norm. Z biegiem czasu w wyniku procesu socjalizacji uczymy się norm, treści powinnościowych

- normy prawne, zwyczajowe, religijne

2) natywizm normatywny pewne elementy lub narzędzia do rozumienia norm są już elementem naszego biologicznego wyposażenia [LUB] już rodzimy się ze znajomościa pewnych norm – „gen sprawiedliwości”

- nikt nie przyjmuje tej skrajnej wersji

3) inna teza rodzimy się wyposażeni w maszynerię poznawczą, która umożliwia nam działania na normach, na uczenie się norm, „moduł” dotyczący tylko norm.

- normy mogą się materializować w języku lub nie

- ważne jest czy norma spełnia swoje funkcje

* Wzór zachowania musi spełnić co najmniej 3 funkcje aby być normą!

f. aksjologiczna – wzór zachowania spełnia tę funkcję jeśli jest pożądany, odczuwany za powinny, potrzebny, niezbędny

f. imperatywna – (dyrektywalna) norma nie jest życzeniem, ma być żądaniem powinnego zachowania, mocną powinnością, naruszenie tego wzoru musi wywoływać jakieś sankcje

f. regulacyjna – do jakich ludzi i okoliczności wzór ma zastosowanie, jasne zasady tego co i komu wzór wyznacza, wskazanie zakresu zastosowania, wskazany musi być podmiot i jego powinne zachowanie

* NORMY Z PUNKTU WIDZENIA SPEŁNIENIA F. IMPERATYWNEJ:

SŁABE – spełniają funkcję imperatywną w małym stopniu, np. zakaz ściągania na lekcji

MOCNE – normy, które prawie nie znają wyjątków, naruszenie tej normy prawie zawsze wywołuje sankcję

IMPERATYWY – normy bezwzględne, nie ma od nich wyjątków, spełniają funkcję imperatywną w 100%, naruszenie takiej normy zawsze powoduje sankcje

* DYREKTYWA – komunikat normatywny spełniający funkcję aksjologiczną i imperatywną, ale nie spełniający funkcji regulacyjnej, np. „trzeba być dobrym człowiekiem”

* WZÓR ZACHOWANIA – nie spełnia funkcji aksjologicznej, ale spełnia funkcję imperatywną i regulacyjną

* NORMA staje się NORMĄ SPOŁECZNĄ w wyniku procesu USPOŁECZNIENIA: