Przedmiot:

Szkoła jako instytucja edukacyjna

„Wybrane aspekty szkoły jako instytucji edukacyjnej”

Rozdział I. – System oświaty szkolnej. Autorski system edukacji

1. Geneza powstania szkół że wskazaniem na historię ich powstawania

2. Typy szkół.

3. Autorski system szkolny (projekt)

Rozdział II. – Konstytucyjne (prawne) regulacje dotyczące szkoły.

Rozdział III. – projekt zadań dydaktycznych ii wychowawczych w poszczególnych etapach szkoły.

1. Podstawowe założenia projektu.

2. Rodzaje alternatyw edukacyjnych.

3. Autorski projekt zadań dydaktyczno – wychowawczych (Gimnazjum)

Rozdział IV. Wewnątrz-szkolny system edukacyjny.

1. System edukacyjny

2. Treści edukacyjne (plan nauczania, podstawy programowe, program nauczania)

Rozdział I

System oświaty szkolnej. Autorki system szkolny.

1. Geneza powstania szkół ze wskazaniem na historie ich powstania.

Przedszkole – jest to pierwszy szczebel edukacji instytucjonalnej. Przedszkola powstały w XVII wieku jako ochronki, które pełniły funkcję pielęgnacyjno – opiekuńczą. Powoływano je przez:

• Stowarzyszenia matek

• Właścicieli fabryk, które zatrudniały kobiety

• Żeńskie klasztory

W 1840 roku w Niemczech, przedszkola oprócz funkcji pielęgnacyjno – opiekuńczej zaczęły pełnić funkcję wychowawczą. Od tego momentu mówi się o przedszkołach jako instytucjach wychowujących.

W XX wieku, po drugiej wojnie światowej przedszkola zaczęły spełniać dodatkowo funkcję dydaktyczną. Była to nauka czytania, liczenia i pisania (był to równoważnik dzisiejszej zerówki). Przedszkole miało za zadanie wyrobić u dzieci gotowość do dojrzałości szkolnej.

Szkoła – z gr. Schole, czyli spokój, wolny czas przeznaczony na naukę.

Szkoła przechodziła długą ewolucję – od szkoły indywidualnego nauczania w Grecji poprzez wprowadzającą nauczanie zbiorowe szkołę rzymską, szkołę średniowieczną do szkoły czasów nowożytnych, która stopniowo ulegała demokratyzacji.

Historia szkoły

Starożytna Grecja dostarcza nam najlepszych przykładów tego, jak wyglądało wychowanie w społeczeństwie o ustroju niewolniczym natomiast Grecja antyczna pokazuje nam dwa rożne systemy wychowania:

System spartański

Państwo organizowało wychowanie dzieci w instytucjach państwowych. Od 7 do 30 roku życia młody Spartanin naddawany był surowemu państwowemu reżimowi wychowawczemu tj.

• Od 7 do 17 roku życia wychowywał się w państwowych instytucjach typu koszarowego.

• Od 18 do 20 roku życia przygotowywał się bezpośrednio do służby wojskowej

• Od 21do 30 roku życia pełnił służbę wojskową.

Ideałem i istotą wychowania spartańskiego było wychowanie mężczyzny bardzo mocnego i odpornego fizycznie. Wojownika zahartowanego do walki, odpornego na ból oraz ofiarnego. Było to wychowanie, które wymagało podporządkowanie się państwu. Wychowanie umysłowe było nie istotne, ponieważ człowiek liczył się jako jednostka militarna, która ma walczyć w imię państwa. Część spartańczyków posiadała umiejętność prostych rachunków, podstaw czytania i pisania, umiejętności te wykorzystywano w pieśniach wojennych, które miały zagrzewać wojowników do walki.

System ateński

Wychowanie w Atenach miało charakter klasowy i było odmienne od spartańskiego. Obejmowało tylko ludzi wolnych. Ateński system wychowania stawiał na pierwszym planie swobodę, samodzielność i ideę wszechstronnego wychowania nad przygotowaniem wojskowym, które wyróżniało Spartan. Ateński system stawiał na wszechstronne wychowanie:

• Intelektualne

• Moralne

• Estetyczne

• Fizyczne

Harmonijny rozwój człowieka opierał się na wychowaniu:

• Muzycznym

• Fizycznym

Dzieci wolnych zamożnych Ateńczyków od 7 do 14 roku życia otrzymywały wykształcenie muzyczne, które wywodziło się od słowa „Muza” (muzy - greckie boginie i opiekunki nauki i sztuki). W skład tego wykształcenia wchodziło wychowanie muzyczno – poetyckie, moralne, estetyczne i umysłowe.

Takie wykształcenie stanowiło dzisiejszy prototyp szkoły elementarnej.

Każdemu dziecku służył niewolnik nazywany pedagogiem, który zajmował się jego opieką.

Szkoła średnia

Gimnazjum

Pochodzi od greckiego słowa gymnasion, czyli nagi. W starożytnej Grecji była to publiczna szkoła wychowania fizycznego. W późniejszym okresie również miejsce spotkań filozofów i uczonych.

Młodzi Ateńczycy w gimnazjach otrzymywali wykształcenie umysłowe i gimnastyczne od Gimnazjarchów. Nad gimnazjami pełnili nadzór specjalni urzędnicy państwowi zwani Sofronistami.

Gimnazja były odwiedzane przez filozofów, którzy w przerwach między ćwiczeniami fizycznymi prowadzili z dorastającą młodzieżą rozmowy na tematy moralne, naukowe oraz praktyczne.

Okres Hellenistyczny był okresem, w którym za człowieka wykształconego uważano tego, kto opanował pewna ilość wiedzy i umiał ja „opowiedzieć” w pięknych słowach.

Były to początki wykształcenia retorycznego, które stało się zalążkiem wychowania rzymskiego. W tym okresie powstała idea wykształcenia ogólnego, które charakteryzowało człowieka szlachetnie urodzonego.

Gimnazjum w okresie Hellenistycznym zmieniło swój charakter z miejsca edukacji fizycznej na ośrodek kompleksowej nauki szkolnej.

Wytworzyła się charakterystyczna organizacja szkolna oraz atmosfera szkolna. Program nauczania obejmowała kształcenia „ciała i ducha” tzn. większy nacisk przykładano na kształcenie umysłu (wykształcenie ogólne) oraz kształcenie fizyczne (wychowanie fizyczne). Materiał do kształcenia został ujednolicony oraz uporządkowany, co narodziło powstanie podręczników. Materiał ten nosił nazwę „sztuk wyzwolonych” i kształcił umysł wolnego obywatela.

W skład sztuk wyzwolonych wchodziła nauka:

• Gramatyki

• Retoryki

• Dialektyki

• Arytmetyki

• Geometrii

• Geografii

• Astronomii

• Muzyki

Powstają pierwsze pomoce naukowe do nauki matematyki, geografii oraz astronomii.

Z czasem coraz większy nacisk przykładano do lektury utworów klasycznych.

Szkoła średniowieczna

Średniowieczna szkoła była szkołą kościelną, która podporządkowała nauczanie i wychowanie wyrabianiu pobożności oraz pielęgnowaniu cnót chrześcijańskich a zwłaszcza cnot pokory i posłuszeństwa. W szkole tej uczniom wpajano przekonanie, że kościół jest dobrem najważniejszym i jemu wszystko powinno służyć. Szkoły te najczęściej posiadały internaty, w których mieszkali uczniowie z bogatych domów. Wychowanie to obejmowało oprócz godzin lekcyjnych także życie pozalekcyjne wg programu „siedmiu sztuk wyzwolonych”.

Szkoła odrodzenia

Epoka odrodzenia przeciwstawiła się kościelnemu wychowaniu okresu średniowiecza i podjęła walkę, ze scholastycznym charakterem nauki i religijno – kościelnym wychowaniem młodzieży. Pedagodzy – humaniści domagali się świeckiego kierunku wychowania. Jan Sturma w 1535 roku założył w Strasburgu pierwszą typową średnią szkolę humanistyczną. Na jej zwór powstały i organizowały się inne szkoły.

Program nauczania oparty był na nauczaniu języków klasycznych oraz retoryki, jednak nie obejmował nauki ojczystego języka. Nie przywiązywano istotnej wagi do praktyki w nauczaniu. Wykształcenie rzeczowe bazowało na lekturze autorów nowożytnych, co nadawało jej charakter formalno – lingwinistyczny.

Szkoła pierwszej połowy XIX wieku

Szkoła średnia w tym okresie była pod szczególną opieka ówczesnej burżuazji, ponieważ była powszechnie dostępna i potrzebna w życiu gospodarczym, politycznym jak i kulturalnym. Cechowały ją różnorodne kierunki filozoficzne, które rozwijały pedagogiczny ideał pełnej osobowości człowieka. Postęp w dziedzinach nauki i potrzeby gospodarczo – społecznej prowadziły do programowego różnicowania szkoły średniej.

Wśród kierunków filozoficznych – kulturalnych największy wpływ na szkolnictwo średnie wywarł humanizm. Nawiązywał on w swoich założeniach do świata helleńskiego. Wg neohumanistów ideałem nowożytnego wychowania powinno być wychowanie młodzieży na wzór starożytnych Hellenów. Przekazywanie im „mocnego” ducha i ciała z naciskiem na wrażliwość i piękno oraz dobro jak czynili to antyczni Grecy.

Typową szkołą średnią było gimnazjum klasyczne gdzie największy nacisk przykładano do kształcenia formalno – klasycznego, które obejmowało:

• Szczególną wartość stanowiła nauka języków starożytnych, a zwłaszcza greki, której nadano miano przedmiotu nauki szkolnej.

• Wprowadzono naukę języka ojczystego na wzór jeżyków klasycznych w oparciu o lekturę oraz rozbiór arcydzieł literackich. Duży wpływ miała filozofia (propedeutyka nauk filozoficznych)

Neohumanizm sprzyjał rozwojowi człowieka harmonijnie rozwiniętego i wewnętrznie wolnego.

W roku 1810 w Niemczech wprowadzono specjalny egzamin, który dawał prawo do wykładania w szkole średniej (z inicjatywy Wilhelma von Humboldta). Podniosło to poziom wykształcenia i autorytet nauczycielstwa szkół średnich. Dwa lata później (w roku 1812) wprowadzono egzamin dojrzałości (matura), który był dowodem ukończenia gimnazjum i był warunkiem dalszej nauki na uniwersytecie. Tylko szkoły, którym przyznano prawo do przeprowadzenia egzaminu dojrzałości stawały się gimnazjami.

Typy szkół.

Szkoła podstawowa

Instytucja umożliwiająca uczniom wykształcenie ogólnokształcące na poziomie elementarnym. Nauka w szkole podstawowej jest obowiązkowa i powszechna, bezpośrednia i koedukacyjna. Program szkoły podstawowej obejmuje podstawy wiedzy społecznej, humanistycznej i przyrodniczej, rozwój sprawności umysłowej, manualno-technicznych i fizycznych.

Szkoła średnia

Szkoła dla absolwentów szkół podstawowych przygotowująca ich do kształcenia się na poziomie wyższym albo do pracy zawodowej. W Polsce istnieją szkoły średnie maturalne uprawnione do wydawania świadectw umożliwiających podejmowanie studiów wyższych - są to licea ogólnokształcące, technika i licea zawodowe. W szkołach nie mających tych uprawnień uzyskuje się tzw. niepełne średnie wykształcenie.

Szkoła zawodowa

Instytucja kształcąca młodzież lub dorosłych w zakresie wykonywania zadań pracowniczych charakterystycznych dla danego zawodu. Realizuje również elementy wykształcenia ogólnego. Jej podbudowę stanowi szkoła podstawowa lub średnia szkoła ogólnokształcąca. W Polsce rozróżnia się następujące typy szkół zawodowych: szkoły przysposobienia zawodowego, zasadnicze szkoły zawodowe, technika i licea zawodowe, szkoły pomaturalne, wyższe szkoły zawodowe.

Szkoła ogólnokształcąca

Szkoła umożliwiająca uczniom zdobycie wykształcenia ogólnego, które nie daje kwalifikacji zawodowych. Szkoły ogólnokształcące organizowane są na dwóch poziomach: jako szkoły elementarne (podstawowe, powszechne) oraz szkoły średnie (gimnazja, licea). Szkoła ogólnokształcąca przygotowuje do podjęcia studiów wyższych lub do kształcenia zawodowego.

Szkoła alternatywna

Współczesny model szkoły opartej na odmiennym od tradycyjnego systemu kształcenia i wychowania. Powstał w wyniku krytyki konwencjonalnych metod edukacyjnych i pedagogicznych (wydłużenie czasu nauki, mnożenie wykładanych przedmiotów, autorytaryzm nauczycieli, błędy metodyczne).

W szkole alternatywnej uczniowie utrzymują swobodne i szerokie kontakty z różnymi środowiskami społecznymi, pobierając naukę również poza szkołą i łącząc ją z pracą, a ponadto mają wpływ na dobór treści, metod i środków nauczania zgodnie z ich zainteresowaniami i planami życiowymi.

Szkoły alternatywne są zróżnicowane programowo i organizacyjnie, wspólny jest natomiast ich cel: przekształcenie skostniałej szkoły w otwartą na innowacje placówkę, sprzyjającą wielostronnemu rozwojowi wychowanków.

Gimnazja w Polsce:

Po I Wojnie Światowej w Polsce istniało elitarne 8-klasowe gimnazjum dla młodzieży w wieku od 8 do 10 lat.

W 1932 roku wprowadzono w jego miejsce 4-letnie gimnazjum oparte na programie 6 klas szkoły powszechnej i 2-lwtnim liceum.

W 1948 roku na miejsca tych gimnazjów i liceów wprowadzono 4 letnie licea.

Rok 1999 wprowadził kolejną zmianę systemu kształcenia w Polskiej szkole, która zakłada:

• I etap edukacyjny, obejmujący klasy I-III (szkoła podstawowa)

• II etap edukacyjny, obejmujący klasy IV-VI (szkoła podstawowa)

• III etap edukacyjny, który obejmuje I-III klasę gimnazjum

Główne założenia dotyczące reformy gimnazjum:

• Pierwsza klasa gimnazjum ma na celu wyrównanie poziomu kształcenia (do gimnazjów trafiają uczniowie z rożnych szkół podstawowych). Początkowe wyrównywanie szans uczniów ma być pomocne w ich dalszej edukacji.

• Ostatnia klasa gimnazjum (III klasa) ma na celu wybranie przez ucznia dalszej drogi w etapie kształcenia (możliwość wyboru krótszej lub dłuższej drogi kształcenia, kształcenie ogólne czy skierowane w stronę konkretnego zawodu). Bardzo istotna role odgrywają nauczyciele, którzy powinni podpowiadać uczniom i wskazywać im najbardziej odpowiednią dla nich formę kształcenia.

W gimnazjum nauczyciele wprowadzają uczniów w świat wiedzy naukowej oraz wdrażają do samodzielności, służą pomocna radą i przygotowują do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Zakończenie szczebla edukacji, jakim jest gimnazjum jest wieńczone egzaminem, który umożliwia podjęcie dalszej nauki w szkole średniej.

Edukacja amerykańska:

Przedszkole:

I szczebel – obejmuje dzieci 3-4 letnie. 36% dzieci w tym wieku uczęszcza do tych placówek, które najczęściej są prywatne (niepubliczne, płatne). Edukacja trwa tam około 2 – 3 godzin dziennie i ma na celu pielęgnację dzieci.

II szczebel obejmuje dzieci w wieku 5-6 lat. Taki tym przedszkoli stanowi część szkoły podstawowej i obejmuje ok. 98% wszystkich dzieci w tym wieku.

Przedszkola te są publiczne. Przygotowują dzieci do nauki szkolnej, kształtują umiejętności współżycia w grupie (wychowanie społeczne), oraz kształtują nawyki dobrej zabawy oraz pracy.

Szkoła podstawowa:

Szkoła podstawowa jest 6 lub 8-klasowa. Nauka tam rozpoczyna się około 6-7 roku życia dziecka i trwa do 12-15 r. życia.

• Lekcja trwa 50-55 minut.

• Okres nauki (rok szkolny) trwa 9 miesięcy.

Po ukończeniu szkoły podstawowej kolejnym etapem kształcenia jest szkoła średnia, która jest 2 stopniowa. Nauka w niej trwa w zależności od typu szkoły podstawowej (6 lub 8 letnia) 6 lub 8 lat.

Najpopularniejsza jest szkoła średnia 6 letnia dla absolwentów 6 letniej szkoły podstawowej.

Szkoła średnia

Szkoła średnia jest dwustopniowa i dzieli się ją na:

I – klasy 7- 9 dla dzieci młodszych

II – klasy 10-12 dla dzieci starszych.

Szkoły te posiadają 3 ciągi

• Akademicki – jest to najbardziej ambitny ciąg, kształcenie jest tutaj ogólne i nastawione na dalsze kształcenie na studiach wyższych.

• Ogólny – kształcenie ogólne oraz zawodowe

• Zawodowy – kształcenie w kierunku zawodowym, ma na celu wyuczenie zawodu.

Ukończywszy dwa ciągi nauki w szkole średniej można podjąć naukę w szkołach wyższych:

• Akademickich

• Uniwersytetach

• Pomaturalnych

• Półwyższych – kolegiach.

W Ameryce 11% szkół stanowią szkoły prywatne (65% z nich to szkoły religijne, chrześcijańskie, protestanckie, żydowskie) reszta to szkoły nie wyznaniowe, niezależne.

Autorski projekt systemu szkolnego:

Projekt uwzględnia:

1. Powszechność obowiązku kształcenia od 7 do 18 roku życia.

2. Zróżnicowanie kształcenia (podział na szczeble)

3. Typ kształcenia

4. Potrzeby dzieci i młodzieży

5. Potrzeby społeczne

6. Jedność i zróżnicowanie kształcenia

Projekt zadań dydaktyczno wychowawczych (Gimnazjum)

1. Wiek uczniów:

Nauka rozpoczyna się w wieku 10 a kończy w wieku 14 lat.

2. Poziom edukacyjny:

Gimnazjum

3. Cele kształcenia i wychowania:

• Przygotowanie ucznia do aktywnego udziału w życiu społecznym.

• Wytworzenie umiejętności stosowania wiedzy praktycznej i teoretycznej.

• Kształtowanie czynności poznawczych

• Umiejętność zdobywania wiedzy (wyciąganie wniosków, wpływ doświadczenia)

• Wykorzystywanie zdobytej wiedzy (zastosowanie opanowanych treści kształcenia w praktyce)

• Rozwijanie czynności poznawczych (spostrzegawczość, uwaga, wyobraźnia)

4. Zadania dydaktyczne i wychowawcze.

• „wyposażenie” uczniów w wiedzę naukową poprzez zapoznanie ich z odpowiednim materiałem właściwym dla danej dziedziny naukowej, opartej na podstawie programowej (definicje, pojęcia)

5. Zadania stawiane uczniowi w celu dalszego kształcenia.

• Rozwijanie indywidualnych zainteresowań ucznia.

• Umiejętności społeczne, prawidłowa relacja w środowisku społecznym, zdobywanie doświadczeń z relacji międzyludzkich, współdziałanie w grupie.

• Umiejętność skutecznej komunikacji w rożnego typu sytuacjach.

• Nawyk twórczego rozwiązywania problemów.

• Realizacja założeń edukacyjnych (ścieżka ekologiczna, filozoficzna, regionalna itp.)

6. Formy aktywności uczniów:

• Praca (nauka)

• Zabawa

Następuje tutaj wyraźne rozdzielenie nauki od zabawy (dualizm). Uczniowie powinni wiedzieć, że jest czas na naukę i na zabawę. Należy jednak w miarę możliwości wprowadzać łączenie tych elementów w jedną całość w wybranych ścieżkach edukacyjnych np. zabawa w teatr.

7. Organizacja życia społecznego:

• Udział w pracach samorządu szkolnego

• Pomoc koleżeńska

• Uczestnictwo w imprezach szkolnych

• Wyjścia do teatru, kina

• Zajęcia integracyjne

8. Organizacja życia społecznego po za szkołą.

- aktywne uczestnictwo w rożnych formach życia społecznego takich jak: konkursy, kółka zainteresowań, posiedzenia gminne, imprezy organizowane prze Ośrodki kulturalne.

Rozdział II

Konstytucyjne regulacje prawne dotyczące edukacji.

Uwarunkowania prawne dotyczące polskiej edukacji zawartej w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 roku.

Wytyczne dla edukacji:

• Wskazania na wartości najwyższe – uniwersalne

• Edukacja musi odpowiadać wszystkim ludziom

• Równość w prawach i powinnościach dla dobra wspólnego

• wdzięczność przodkom za ich prace, za walkę o niepodległość okupioną ogromnymi ofiarami, za kulturę zakorzeniona w chrześcijańskim dziedzictwie narodu i ogólnoludzkich wartościach

art. 30

Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

art. 39

Nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody.

art. 40

nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych.

Art. 48

1. Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.

2. Ograniczenie lub pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.

art. 53

1. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii

2. Wolność religii obejmuje wolność wyznania i przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrządkach, praktykowanie i nauczanie. Wolność religii obejmuje także posiadanie świątyń oraz innych miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi wierzących oraz prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam gdzie się znajdują.

3. Rodzice maja prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami.

art. 70

1. Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa.

2. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością.

3. Rodzice maja wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Obywatele i instytucje maja prawo do zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowawczych. Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych oraz udział władz publicznych w ich finansowaniu, a także zasady nadzoru pedagogicznego nad szkołami i zakładami wychowawczymi, określa ustawa.

4. Władze publiczne zapewniają obywatela powszechny i równy dostęp do wykształcenia. W tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów. Warunki udzielania pomocy określa ustawa.

5. Zapewnia się autonomię szkół wyższych na zasadach określonych w ustawie.

Szkoła jako placówka może być szkołą lub placówką publiczną lub niepubliczną i jako taka może być zakładana i prowadzona przez:

• Ministra

• Jednostkę samorządu terytorialnego

• Osobę prawną lub fizyczną – szkoły prywatne

Ponadto regulacje prawne dotyczące szkoły zawarte są w:

- Ustawa z dnia 7-9-1991 o systemie oświaty, tekst jednolity Dz. Ustaw z 1996 r. Nr 67 poz. 329, z późniejszymi zmianami:

• Dz.U z 1996 nr. 106, poz. 496, Dz.U z 1997 nr. 28, poz. 153

• Dz.U z 1997 nr. 141, poz. 943, Dz.U z 1998 nr. 117, poz. 759

• Dz.U z 1998 nr. 162, poz. 126, Dz.U z 2000 nr. 12, poz. 136

• Dz.U z 2000 nr. 19, poz. 239

- Ustawa z dnia 26.01.1982 r. „Karta Nauczyciela”

• Ustawa o utworzeniu Urzędu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23.10.1987r.

Rozdział III

Projekt zadań dydaktycznych i wychowawczych

(w poszczególnych stopniach szkoły)

Projekt powstał na bazie szkoły amerykańskiej

I. – Założenia projektu.

1. Określenie wieku.

2. Określenie stopnia (poziomu) edukacji.

• Przedszkole (3 stopniowe)

• Szkoła podstawowa

• Niższa szkoła średnia

• Wyższa szkoła średnia

3. Określenie ogólnych celów kształcenia.

• Przygotowanie dzieci do nauki czytania, piania, liczenia, oraz rozwinięcie uwagi, koncentracji

4. Szczegółowe określenie zadań dydaktycznych oraz wychowawczych.

• Treści kształcenia (rodzaj)

• Organizacja

5. Wyznaczenie podstaw społecznego, psychicznego zróżnicowania kształcenia.

• Usposobienie

• Zainteresowania

• Uzdolnienia

• Potrzeby społeczne

6. Określenie podstawowych form aktywności ucznia w zależności od szczebla edukacji.

• Przedszkole – nauka poprzez zabawę

• Niższa szkoła średnia – nauka poprzez praktykę.

7. Wyznaczenie najważniejszych celów wychowania (społecznego) oraz form organizacyjnych, życia społecznego.

• Uroczyste obchodzenie świąt szkolnych, regionalnych, państwowych

• Współpraca z samorządem szkolnym

• Tworzenie kółek zainteresowań

II. Alternatywa edukacyjna

Wybrane alternatywy edukacyjne na podstawie książki – „Edukacja. Która nie chcę przeminąć”, Nalaskowskiego.

1. Szkoła złota – związana z pragmatyczną pedagogiką Dewey’a

2. Szkoła zielona – opierająca się na naturalizmie Rousseau

3. Szkoła fioletowa – NEW AGE, edukacja magiczna, tajemnicza

4. Szkoła czarna – edukacja anarchistyczna.

Przedszkole

I szczebel obejmuje dzieci w wieku 3- 4 lat. Powstanie tego szczebla edukacji ma na celu sprawowanie opieki nad dziećmi czasowo pozbawionymi opieki rodzicielskiej (zarobkowa praca rodziców). Ma na celu wprowadzanie dziecka w świat grupy, w której w początkowej fazie powinno rywalizować poprzez zabawę. Jest to szczebel, który ma przygotować dziecko do dalszej edukacji szkolnej. Organami prowadzącymi tego typu formy kształcenia będą placówki prywatne, ponieważ nauka będzie odpłatna. Ten szczebel edukacyjny nie jest obowiązkowy dla wszystkich dzieci.

II szczebel przeznaczony jest dla dzieci w wieku do 6 lat (z uwzględnieniem absolwentów pierwszego szczebla edukacji). Na tym etapie kształcenia dzieci przygotowane są do dalszej nauki w grupie (wytwarza się umiejętność współżycia, współpracy). Kładzie się tutaj większy nacisk na kształtowanie nawyków twórczej zabawy połączonej z nauką. Nauka na tym szczeblu jest nauką ogólnie dostępną prowadzoną przez podmioty Państwowe. Analizuje się tutaj zachowanie dziecka, pod względem zaburzeń psychicznych, ruchowych, które w przyszłości mogłyby sprawiać trudności w dalszej edukacji dziecka.

III szczebel na tym szczeblu edukacyjnym przewiduje się odchodzenie od zabawy poprzez kładzenie większego nacisku na pracę indywidualną. Dopuszcza się zajęcia grupowe w postaci zabaw, które mają na celu wyłonienie predyspozycji dziecka, które będą w późniejszych etapach nauk bardziej fachowo rozwijane (predyspozycje malarskie, wokalne, matematyczne). Po raz pierwszy w edukacji nauczyciel dostaje ramy programowe, w których zawarte są odpowiednie treści, które musi przekazać dziecku.

Na wszystkich szczeblach przedszkola dziecko jest obserwowane, cześć jego prac jest rejestrowana w specjalnej teczce, która będzie towarzyszyła uczniowi do końca edukacji. Takie zbieranie informacji o uczniu ma na celu analizie jego zachowani i pielęgnowanie predyspozycji, jakimi się cechuje dziecko w późniejszych szczeblach edukacyjnych.

Szkoła podstawowa

Ten etap kształcenia obejmuje wszystkie dzieci w wieku 7 lat i jest obowiązkowy dla wszystkich. Nauka trwa tutaj 4 lata i jest zakończona ocenę opisową. Zajęcia edukacyjne są oparte na materiale, jaki musi posiąść uczeń przekazanym przez odpowiedni resort ministerstwa. Aby zakończyć ten etap edukacji dziecko musi posiąść minimum programowe, które będzie potrzebne w dalszej edukacji w niższej szkole średniej. W przypadku trudności z opanowaniem podstawowego materiału przez dziecko będzie ono poddane badaniom pedagogicznym, które maja wykazać nieprawidłowość, które przyczyniają się do trudności w nauce. Gdy dziecko posiada jakiekolwiek zaburzenia psychiczne, kierowane jest do specjalnie przystosowanej szkoły podstawowej, która ma na cel dogłębne zanalizowanie zaburzeń dziecka. W przypadku czasowej „niedyspozycji” lub uleczenia choroby dziecko jest poddawane specjalnemu indywidualnemu tokowi nauczania w celu kontynuacji nauki w szkole podstawowej.

Niższa szkoła średnia.

Nauka w niższej szkole średniej trwa 4 lata i jest kontynuacja szkoły podstawowej.

Treści edukacyjne oraz wychowawcze są przekazywane wg. Przyjętych i obowiązujących zadań dydaktyczno wychowawczych. Występuje tutaj nauczanie blokowe, które łączy kilka dziedzin tematycznych w poszczególne bloki edukacyjne (polski, historia, geografia, muzyka – to blok humanistyczny, matematyka, fizyka, informatyka to blok nauk ścisłych). Uczeń podczas edukacji jest bacznie obserwowany i nauczyciel stara się nakierunkować jego naukę w stronę zainteresowań ucznia, ( jeśli uczeń ma zdolności matematyczne stosuje się dla niego rozszerzony blok nauk ścisłych). Nauka w niższej szkole średniej ma na celu ukształtowanie predyspozycji dziecka, które będą kontynuowane w wyższej szkole średniej. Koniec nauki na tym szczeblu edukacyjnym jest wieńczony egzaminem w postaci testu. Liczba punktów uzyskanych na teście będzie umożliwiała podjęcia nauki w odpowiedniej szkole wyższej

Wyższa szkoła średnia

Podjęcie nauki w średniej szkole wyższej pozwala na wdrożenie w życie, na wykorzystanie predyspozycji ucznia w przyszłym zawodzie. Wyższe szkoły średnie możemy podzielić ze względu na ich charakter (kierunkowość)

Licea profilowane (5 letnie)

• Humanistyczne

• Artystyczne

• Artystyczne

• Lingwinistyczne.

Każda ze „specjalizacji” szkoły, przeznaczona jest dla uczniów, którzy przedstawiają odpowiednie predyspozycje. Jeżeli adept szkoły niższej przejawiał zainteresowanie malarstwem, muzyką, najlepszym rozwiązaniem w jego dalszym kształceniu byłoby podjecie przezeń nauki na kierunku artystycznym, gdzie w dalszym ciągu mógłby kształcić się w tych dziedzinach, życia, które sprawiają mu przyjemność, oraz gdzie mógłby powiększyć zasób wiedzy w danej dziedzinie. A w przyszłości, po skończeniu tego etapu kształcenia i pomyślnym zdaniu egzaminu maturalnego, podjecie nauki w szkole wyższej. Zakończenie edukacji na szczeblu średniej szkoły wyższej daje możliwość wykonywania zawodu.

Wyższa szkoła średnia posiada również w swojej ofercie, szkoły zawodowe, które w praktyczny sposób przygotowują młodego człowieka do rzemiosła. Nauka w nich trwa 4 lata i zakończona jest egzaminem zawodowym, który umożliwia podjęcie pracy po zakończeniu tego etapu kształcenia. Przekazywane są tutaj treści potrzebne do ogólnego zrozumienia otaczającej nas rzeczywistości, a największy akcent kładzie się na przygotowanie zawodowe. 2 letnia edukacja pozwala uzyskać tytuł robotnika wykwalifikowanego (jest to oferta skierowana do uczniów posiadających trudności w nauce).

Aby zdobyć maturę i podjąć naukę w szkole wyższej należy po skończeniu tego etapu kształcenia podjąć naukę w 2 letniej szkole przygotowawczej (kurs maturalny), którego celem jest przekazanie treści potrzebnych do podjęcia nauki w szkole wyższej.

Na każdym szczeblu edukacji nauczyciel bardzo intensywnie współpracuje z rodzicami w celu lepszej komunikacji z dzieckiem, oraz przekazaniu dostrzeżonych nieprawidłowości, lub osiągnięcia, które powinny być rozwijane w rodzinie. Specjalne teczki, które towarzyszą uczniowi podczas całego etapu edukacji są do wglądu rodziców. Taka obopólna współpraca ciała pedagogicznego i rodziców ma na celu podniesienie jakości wychowania, które w dużym stopniu zależy również od szkoły.

Struktura budowy szkoły.

			Wiek
												Szkoła wyższa
		21										Matura
		20										Matura				Kurs maturalny
		19										Wyższa szkoła średnia (liceum profilowane)								Szkoła średnia
Obowiązek szkolny				14							18
				17
16
15
14										Niższa szkoła średnia								Gimnazjum
13
12
11
10										szkoła podstawowa								Powszechna szkoła podstawowa
9
8
7
		6										III szczebel								Przedszkole
		5										II szczebel
		4
		3										I szczebel
																						populacja

Rozdział IV

Wewnątrz-szkolny system edukacyjny.

Wewnątrz-szkolny system edukacyjny zawiera w sobie :

• Regulamin szkoły

• Zwyczaje szkoły

• Treści edukacyjne (plan nauczania, podstawy programowe, programy nauczania)

Autorski projekt organizacji dnia (liceum profilowane)

• Nauka trwa 5 dni w tygodniu i rozpoczyna się o godzinie 8.00

• Przerwy mają charakter elastyczny i są uzależnione od nauczyciela (gdy nauczyciel widzi, że uczniowie są już zmęczeni, lub nie słuchają wykładów zarządza przerwę). O godzinie 12.00 jest ogólna przerwa na ciepły posiłek, zakupiony z ogólnoszkolnych składek, oraz pracy zarobkowej uczniów (zbieranie makulatury itp.)

• Szkoła ma charakter otwarty tzn. na zajęciach mogą być obecni rodzice.

• W szkole obowiązuje schludny wygląd.

• Szkoła jest integracyjna, w każdej grupie powinien znajdować się uczeń niepełnosprawny, dzięki czemu pozostali uczniowie nauczą się pomagania innym i dostrzegać mocne strony integracji.

• Szkoła jest otwarta tzn. po zajęciach szkolnych, można przyjść popołudniem by np. skorzystać z sali gimnastycznej, pracowni komputerowej.

Treści edukacyjne

(liceum profilowane)

L.p.	Blok nauczania		Zajęcia edukacyjne		Liczba godzin (tygodniowo)
					Kasa I		Klasa II	Klasa III	Klasa IV	Klasa V
1	B lok humanistyczny	j. polski		4		4	4	4	3
2		Historia		2		2	2	1	1
3		Plastyka, muzyka		1		1	1	1	1
4		j. obcy		2		2	4	4	3
5	B lok nauk ścisłych	Matematyka		4		4	4	2	3
6		Informatyka		3		3	4	3	3
7		Fizyka		2		2	1	1	1
8		Biologia		2		3	1	1	1
9		Chemia		2		2	1	1	1
10		Wychowanie fizyczne		3		3	3	3	3
11	Blok społeczny	Religia / etyka		1		1	1	1	1
12		Godz. wychowawcza		1		1	1	1	1
13		Komunikacja interpersonalna		0		0	0	1	2
14		„małe przedsiębiorstwo” zagadnienia związane z rynkiem pracy.		0		0	0	2	2
15	Blok dodatkowy	Odpłatne zajęcia fakultatywne		2*		2*	2*	3*	3*
16		Kołka zainteresowań		2*		2*	2*	2*	2*
17		Godziny kulturalne /wycieczki, teatr, kino		1*		1*	1*	1*	1*
Razem:				27 /32*		27/29*	27/32*	26/31*	26/31*

* - zajęcia nieobowiązkowe, najczęściej odpłatne, ich ilość jest uzależniona od zainteresowania uczniów. Dla ubogich uczniów szkoła umożliwia korzystanie z tych zajęć nieodpłatnie (refundacja z funduszy szkoły).

Podstawa programowa

Treści nauczania i wychowania zawarte są w Dz. U. z dnia 23 lutego 1999r. W Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999r . podstawa programowa ustala cele edukacji, podaje kanon treści, które muszą być uwzględnione w toku kształcenia, oraz precyzuje, jakie powinny być osiągnięcia uczniów.

Program nauczania

Program nauczania to opis sposobu realizacji celów i zadań ustalonych na podstawie programowej. Program dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania powinien zawierać:

• Szczegółowe cele kształcenia i wychowania (edukacji)

• Materiał nauczania (powiązany z celami nauczania)

• Procedury określające osiągniecie celów kształcenia

• Opis osiągnięć ucznia i metody ich oceny

Nauczyciel sam dobiera program nauczania biorąc pod uwagę możliwości uczniów oraz wyposażenie szkoły. Wybór jest określony przez wykaz, w którym znajdują się zatwierdzone programy nauczania. Może również opracować własny program nauczania /samodzielnie lub z uwzględnieniem programów wpisanych do wykazu/.

Nauczyciele w danej szkole sami ustalają zestaw programów nauczania, na które składają się programy dla poszczególnych zajęć (szkolny zestaw programów).

Program opracowany przez nauczyciela musi być zatwierdzony przez nauczyciela mianowanego posiadającego wykształcenie wyższe w dziedzinie jaką obejmuje program. Po pozytywnym zatwierdzeniu program może zostać wpisany do szkolnego zestawu programów nauczania.

Szkolny zestaw programów nauczania dopuszcza do użytku dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii rady Pedagogicznej i rady szkoły, a jeżeli nie została ona powołana, opinii rady rodziców.

Bibliografia:

1. Wykłady dr. M. Boczara

2. Stanisław Nalaskowski, “O ideale wychowania i celach kształcenia”, Toruń, 1994

Strony internetowe:

http;//www.men.gov.pl

http://www.edukacja.pl

http://www.student.net/edukacja/szkolasrednia/

http://www.myschool.com/grammar-school/index.html

http://www.angelfire.com/hi3/mccoolpi3/edukacja_w_polsce/index.htm

http://www.interia.pl/nauka/szkolasrednia/

http://www.universitywestvirginia.org/studies/