Zdolność prawna

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

Zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych. Zdolność prawna jest atrybutem podmiotów prawa:

0. osób fizycznych, którym służy od urodzenia (art. 8 Kodeksu cywilnego);

1. Skarbu Państwa (art. 33 Kodeksu cywilnego);

2. osób prawnych, którym jako jednostkom organizacyjnym, przepisy szczególne przyznają tę zdolność (art. 33 Kodeksu cywilnego);

3. szczególnych kategorii jednostek organizacyjnych niebÄ™dÄ…cych osobami prawnymi, którym w ograniczonym zakresie ten atrybut nadajÄ… przepisy szczególne (art. 33¹ Kodeksu cywilnego).

Zdolność prawna jest na gruncie polskiego prawa niestopniowalna. Można ją mieć lub nie. Zakres, w jakim można z niej korzystać, definiuje osobny atrybut podmiotu prawa - zdolność do czynności prawnych.

Nabycie zdolności prawnej

Osoba fizyczna nabywa zdolność prawną z chwilą urodzenia; osoba prawna, co do zasady, z chwilą uzyskania osobowości prawnej; jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, uzyskują ją z mocy samego prawa w chwili powstania, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Doktryna przyjmuje, iż płód posiada zdolność prawną ograniczoną warunkiem, że urodzi się żywy. Płód posiada "kuratora brzucha" (curator ventris), który w jego imieniu dokonuje czynności prawnych niebędących rozporządzeniem ani zobowiązaniem, np. darowizny na rzecz płodu. Jeżeli dziecko urodzi się martwe czynność prawna jest nieważna od początku.

Utrata zdolności prawnej

Utrata zdolności prawnej przez osobę fizyczną następuje z chwilą śmierci lub w następstwie uznania za zmarłego. Jednostki organizacyjne tracą zdolność prawną z chwilą likwidacji.

W prawie prywatnym międzynarodowym

W polskiej ustawie Prawo prywatne międzynarodowe z 1965 roku zdolność prawną osoby fizyczną odnosi do zakresu statutu personalnego, który rozstrzyga o:

0. przesłankach, od których spełnienia uzależnione jest uzyskanie zdolności prawnej,

1. chwili uzyskania zdolności prawnej,

2. domniemaniach prawnych dotyczących życia i śmierci,

3. ograniczeniach zdolności prawnej,

4. przyczynach utraty zdolności prawnej[1].