Ślaz dziki (Malva sylvestris L .), czasami nazywany także ślazem leśnym – gatunek rośliny należący do rodziny ślazowatych (Malvaceae). Pospolita roślina w całej południowej Europie, środkowej Azji, Ameryce Północnej i Południowej. W Polsce występuje pospolicie na całym niżu i w niższych partiach gór.

Łodyga

Szorstko owłosiona, pokładająca lub wzniesiona, u dołu drewniejąca, w górze odstająco gałęzista, o długości od 30 do 120 cm.

Liście

W nasadzie sercowate, okrągławe, ogonkowe, 5-7 dłoniastoklapowane, z płytko karbowanymi lub piłkowanymi brzegami.

Kwiaty

Na nierównych szypułkach, duże, o śr. do 6 cm, wyrastają w pachwinach liści górnych od 2 do 6 kwiatów. Korona 3-4-krotnie dłuższa od kielicha, pięcopłatkowa. Płatki głęboko wycięte, purpurowo-fioletowe lub czarnofioletowe o długości od 1,5 do 3 cm, z widocznymi na powierzchni płatków trzema ciemniejszymi prążkami. Słupek wielokrotny z licznymi szyjkami. Kwitnie od maja do października.

Owoc

Rozłupnia składająca się od 9 do 11 jednonasiennych rozłupek o zaokrąglonych brzegach.

Biologia

Roślina dwuletnia lub bylina. Kwitnie od końca czerwca do późnego października. Kwiaty zapylane przez owady. Roślina miododajna .

Ekologia

Siedlisko: przydroża, przychacia, zręby,przydroża, skraje lasów, w ogrodach jest chwastem. Roślina ruderalna. Jest rośliną wskaźnikową piaszczystych gleb. Lubi gleby średnie i lżejsze nie kwaśne, nie znosi gleb mokrych. Hemikryptofit.

Zmienność

Tworzy mieszańce z ś. drobnokwiatowym i ś. zaniedbanym.

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski – Surowcem zielarskim jest kwiat (Flos Malvae silvestris) i liść (Folium Malvae). Kwiat zawiera znaczne ilości śluzu, kwasów organicznych i niewielkie ilości olejku eterycznego. Liście zawierają: śluzy, garbniki, fitosterole, cukry, kwasy organiczne, pektyny, witaminę C, witaminę B-kompleks, karetonoidy i dużą ilość soli mineralnych. Kwiat i liście ślazu stosowane są w lecznictwie przy nieżytach górnych dróg oddechowych, zwykle w mieszankach z innymi ziołami, nieżytach żołądka i jelit oraz dróg moczowych. Zewnętrznie w postaci okładów na rany, wrzody, egzemy itp., do płukania jamy ustnej i gardła, do irygacji przy upławach i nadżerkach oraz do kąpieli w schorzeniach skórnych.

Działanie – Ułatwiające wypróżnianie, przeciwkrwotoczne, przeciwwrzodowe , osłaniające przewód pokarmowy, przeciwzapalnie i dezynfekujące skórę i błony śluzowe, posiada właściwości absorpcyjne. Stosuje się wewnętrznie lub zewnętrznie w postaci maceratów, naparów, odwarów przy zaparciach, biegunkach, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, zaburzeniach trawienia, przeziębieniach, stanach zapalnych układu rozrodczego, oczu, gardła.

Zbiór i suszenie – zbioru surowca dokonuje w dni pogodne i po obeschnięciu rosy. Liście zbiera się w pełni rozwinięte, bez ogonków, zdrowe. Kwiaty zrywa się z kielichem lecz bez szypułek. Kwiaty i liście suszy się w suszarniach naturalnych albo ogrzewanych w temperaturze do 35 °C, po rozłożeniu cienką warstwą.

Dawniej spożywany był jako jarzyna. Z młodych liści i pędów ślazu sporządzano zupę ziołową, sałatkę i dodatki. Z suszonych liści robiono herbatę. Kwiaty dodawano do surówek.

W gwarach ludowych ślaz dziki nazywany jest: ślazik, ślazówka, malwa dzika, guziczkowe ziele, ślaz zajęczy, kędzierzawiec..