Cele cięcia i formowania drzew i ich znaczenie w zależności od wieku drzew Kształt korony zapewniający optymalne wykorzystanie energii słonecznej - optymalne naświetlenie różnych części korony (równomierne rozmieszczenie konarów). Budowa korony o mocnej konstrukcji, odpornej na rozłamywanie: właściwy kąt pomiędzy przewodnikiem a bocznym odgałęzieniem, niebyt duża liczba pędów w piętrze, stosunek gałęzi bocznej do przewodnika. Ułatwienie zabiegów związanych z utrzymaniem gleby (zwłaszcza herbicydów) oraz z ochroną: wysokość pnia (zależnie od stosowanych technologii, od pokroju, gatunku i odmiany), wysokość całego drzewa (zależnie od zasięgu opryskiwaczy). Ułatwienie zbioru owoców: wysokość drzewa, miąższość korony. 5. U drzew młodych zapewnienie wczesnego wejścia w owocowanie, ale bez znacznego zahamowania wzrostu. 6. U drzew starszych utrzymywanie równowagi pomiędzy wzrostem a owocowaniem i zapewnienie regularnego owocowania. 7. Poprawa jakości owoców: wielkość, wykształcenie rumieńca, zwiększenie zawartości Ca w jabłkach i stąd poprawa ich zdolności przechowalniczej (ew. cięcie letnie) WSKAŹNIK POWIERZCHNI LIŚCIOWEJ jest to ilość m2 liści nad 1 m2 gleby DYSTRYBUCJA ŚWIATŁA przenikanie światła słonecznego w głąb korony, Wartość dystrybucji określamy w %, mierząc natężenie światła nad koroną i w różnych jej częściach Wpływ cięcia na procesy życiowe drzew układy hormonalne wzrost i rozmiary korony owocowanie fotosyntezę oddychanie skład mineralny i organiczny owoców zdrowotność i długowieczność Układy hormonalne 1. CYTOKININY (wytwarzane w korzeniach i przemieszczane do pędów) - duży wzrost cytokinin następuje w V, drzewa nie cięte mają ich o połowę mniej i dopiero koniec VI - VII różnice są nieistotne, stymulacja wiązek przewodzących i wzrost pąków które produkują dużo auksyn; 2. AUKSYNY - gwałtowny wzrost 20 V - 10 VI, dopiero w VII różnice są nieistotne; 3. GIBERELINY - wzrost koniec VI - VII, w końcu VII różnice istotne (wzrost giberelin hamuje w tym okresie formowanie pąków kwiatowych).

Młode drzewa - wpływ hamujący; Stare, zaniedbane - wpływ stymulujący; Mniej szkodliwe jest wycinanie niż skracanie pędów: skracanie bardziej opóźnia tworzenie pąków kwiatowych, skracanie niszczy naturalną korelację między pąkami i powoduje silny wzrost, skracanie zmniejsza liczbę pąków na jednostkę powierzchni i są one lepiej zaopatrzone w hormony. Należy unikać skracania pędów wiosną u drzew młodych, ewentualnie przenieść na lato; Cięcie zimowe (wiosną) bardziej pobudza wzrost i ma bardziej szkodliwy wpływ na zawiązywanie pąków; Letnie cięcie jest bardziej obojętne dla fizjologii drzewa; Cięcie letnie bardzo poprawia nasłonecznienie w koronie; Drzewa karłowe i półkarłowe są mniej wrażliwe na cięcie niż silnie rosnące (im podkładka bardziej karłowa tym mniej negatywny wpływ cięcia). Wpływ bezpośredni na fotosynteze i oddychanie Cięcie zimowe i wczesnowiosenne - zwiększenie miąższości mezofilu liści i zawartości chlorofilu Cięcie letnie - hamowanie procesu starzenia się liści. Wpływ pośredni Poprawa nasłonecznienia w obrębie korony skład mineralny i organiczny owoców Cięcie letnie zwiększa zawartość Ca, Mg, P i zw. organicznych Cięcie zimowe zwiększa zawartość N i K, zmniejsza zawartość Ca, Mg i P. zdrowotność i długowieczność Lepszy przewiew Lepsze nasłonecznienie Usuwanie źródeł infekcji (cel sanitarny) Rany - wrota do infekcji Chondrostereum purpureum, Nectria galligena, Pezicula sp. Silne cięcie Ⴎ wilki Ⴎ zaraza ogniowa Łatwość uszkodzeń mrozowych od otwartej rany Rodzaje cięcia Po posadzeniu Formujące Na krótkopędy Odnawiające Odmładzające Letnie Prześwietlające Cięcie na krótkopędy WIOSNA lub LATO na konarach pozostawia się wszystkie krótkopędy, długopędy corocznie skraca się do kilku oczek, Bardzo intensywne cięcie, które opóźnia wejście drzew w okres owocowania. Polecane w uprawie karłowych odmian grusz. Cięcie odnawiające WIOSNA na drzewie znajdują się konary z pędami owoconośnymi w wieku od 1 do 3 lat, w zależności od gatunku drzew, utrzymuje się na drzewie pędy 2-3 letnie lub 1-3 letnie, żadna gałązka owoconośna nie pozostaje na drzewie dłużej niż 3 lata

Cięcie odmładzające Skrócenie wierzchołków konarów i gałęzi, Konary dużych drzew skraca się o 1 - 3 m (cięcie w miejscu 2-, 3- lub 5-letniego przyrostu). Cięcie odmładzające poprawia jakość owoców i regularność owocowania. Cięcie letnie ZALETY (w porównaniu do cięcia w stanie bezlistnym) poprawa wybarwienia owoców, słabsza reakcja wzrostowa, ewentualne zwiększenia Ca w owocach. Zasady usuwanie pędów wyrastających w stronę międzyrzędzi, obniżenie wysokości korony, usuwanie pędów zacieniających owoce. Cięcie prześwietlające CEL: przerzedzenie korony, obniżenie drzewa, ograniczenie jego rozmiarów. Wycięciu podlegają: silne pędy jednoroczne „wilki”, gałązki rosnące w kierunku środka korony, gałązki krzyżujące i ocierające się o siebie. Terminy cięcia W czasie spoczynku - jabłonie, grusze, śliwy Cięcie zimowe sady małe - II-III do IV sady towarowe - I (odm. wytrzymałe na mróz) do V (do kw. drz.) Cięcie opóźnione - w czasie kwitnienia lub po kwitnieniu - odmiany o zbyt intensywnym wzroście w gęsto sadzonych sadach. W okresie wegetacji - czereśnie i wiśnie Cięcie letnie VI do IX najpóźniej 4 tyg. przed przewidywanym terminem zbiór owoców Motywy decydujące o wyborze terminu cięcia Ryzyko przemarzania Ryzyko infekcji Reakcje wzrostowe Wpływ na jakość owoców Formy koron drzew owocowych Ze względu na kształt przekroju poprzecznego Ze względu na obecność przewodnika Ze względu na rozmieszczenie konarów kształt przekroju poprzecznego KOLISTA SZPALEROWA OWALNA obecność przewodnika PRZEWODNIKOWA BEZPRZEWODNIKOWA ZE SKROCONYM PRZEWODNIKIEM rozmieszczenie konarów OKÓŁKOWA PIĘTROWA BEZPIĘTROWA LUŹNOPIĘTROWA KOMBINOWANA Ważniejsze typy koron korona prawie naturalna wrzecionowa wysmukła wrzecionowa superwrzecionowa osiowa Wrzeciono w systemie V Korona Tatura Drilling Mikado Hytec Solen

Formy koron drzew w uprawie pod osłonami Korona stożkowa Najbardziej uniwersalna, stosowana w uprawie wszystkich gatunków drzew owocowych Korona szpalerowa Umożliwia wyprowadzenie płaskich ścian owoconośnych, szczególnie popularna na południu Europy Korona kolumnowa Opracowana na potrzeby superintensywnych upraw jabłoni

---