BADANIE PRZEDUBOJOWE
CEL BADANIA ZWIERZĄT
-ochrona zdrowia człowieka przed zakażeniami, zatruciami pokarmowymi, inwazjami pasożytów.
-przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się chorób zak. Zwierząt.
-ochrona konsumenta przed spożyciem mięsa o nieodpowiedniej wartości odżywczej- jakości.
PLAN BADANIA SANITARNO-WETERYNARYJNEGO
*bad przedubojowe -inspectio ante mortem
*bad poubojowe- inspectio post mortem
1)bad makroskopowe;
a)obowiązkowe
b)nadzwyczajne- przecięcie ww. chłonnych
2)bad dodatkowe- uzupełniające
-bad na włośnie- obowiązkowe dla świń, jednokopytnych, nutrii, dzików, niedżwiedzi
-bad bakteriologiczne- mikrobiologiczne
-bad pomocnicze- określenie pH, wodnistości, stopnia wykrwawienia, barwy, konsystencji, smaku, zapachu(proces gnilne, syndromy stresowe).
*wydanie oceny sanitarno- weterynaryjnej i znakowanie mięsa.
pH mięsa po uboju-zbliżona do obojętnego, z czasem się zakwasza przez rozkład glikogenu.
U wnętrów, póżnych kastratów, hermafrodytów- tłuszcz ma zapach płciowy.
Celem badania baania przedubojowego jest ustalenie czy zwierzęta:
a)nie wykazuja objawów chor zakazn, lub podejrzenia o zakazenie, szcególnie chorób przy których należy zakazać uboju
b)wykazują inne objawy chor, zaburzenia ogólnoustrojowe, inne objawy wskazujące ,że są pod wpływam środków farmakologicznych, lub innych substancji mających wpływ na ocenę mięsa.
c)są zmęczone/ nadmiernie pobudzone w wypadku bydła, świń, owiec, kóz, zw jednokopytnych.
d)samice nie są w ciąży-szczególnie w okr okołoporodowym( ustawa o ochronie zwierząt)
Warunki prowadzenia bad przedubojowego:
stanowisko w magazynie żywca-
*oświetlenie- dzienne/sztuczne o natężeniu 540 lx.- mierzone na poziomie 1m od posadzki
*zimna i ciepła wodabieżąca, mydło, recznik, umywalka, środki dezynfekcyjne
*urządzenia do unieruchamiania zwierząt
*maty dezynfekujace
*dziennik badania przedubojowego
przeprowadzamy je w ciągu 24h po przybyciu do rzeżni, nie póżniej jednak niż 24h przed ubojem, normalnie przeprowadza się je w momencie wyładunku i od razu przeprowadza się selekcje na zw chore, zdrowe i podejrzane
Badanie przedubojowe obejmuje:
kontrolę dokumentów towarzyszących zw przeznaczonemu do uboju
-paszporty bydła i koni
-dokumenty identyfikacyjne dla innych zw
-świadectwa zdrowia dla zw przyworzonych do rzezni, jeżeli bad przedubojowe było wykonywane w gospodarstwie
sprawdzenie oznakowania zwierzęcia
-bydlo- kolczyki, zółte w obu małżowinach
-owce i kozy- pomarańczowe na lewej małżowinie
-świnie- okrągłe , pomarańczowe, dopuszczalne też tatuowanie nr siedziby stada(14 znaków)na gzrbiecie lub w obu małżowinach(po7 cyfr na każdej z nich)
sprawdzenie warunków transportu
skrócone badanie kliniczne
-st odżywienia
-sposób reagowania na bodzce i zachowania
-wypływy z naturalnych otworów ciała
-stan powłoki ciała- rany, obrzęki, elastyczność, miejsca iniekcji
szczegółowe badanie kliniczne
u wszystkich zw podejrzanych, łącznie z pomiarami ciepłoty,wraz z mozliwością badania laboratoryjnego i uboju diagnostycznego
W zależności od wyników badania lekarz może wydać decyzję:
zezwolenie na ubój
zwierzę nie może być skierowane do uboju, gdy badanie wykazało, że zw jest chore, podejrzane o zakażenie, podejrzane że otrzymało subst farmakologiczne
zezwolenie na ubój z zachowaniem określonych warunków- ubój w rzezni sanitarnej zw chorych i podejrzanych o zakażenie, ubijane z konieczności, padłe w transporcie, zidentyfikowani nosiciele, zw do produkcji biopreparatów- obecnie nie zdatne do spożycia.
Zakaz uboju- zw wysoce chore, podejrzane o choroby: pomór bydła, nosacizna, wąglik, szelestnica, wścieklizna, BSE, zaraza bydła i dziczyzny
Przesunięcie uboju do24h- zmęczenie zw, przegrzanie.
Wydaje się odp dokumenty:
-skierowanie do udoju
-skierowanie do rzezni sanitarnej
-wpis do dziennika badania przedubojowego
BADANIE POUBOJOWE
Wykonywane na stanowiskach bad poubojowego
Wyposażenie:
-odp oznakowanie
-odp oświetlenie- 540lx na powierzchni miesa
-umywalki z ciepła woda- zawór uruchamiany bez użycia rąk
-dezynfekcja noży np. w ciepłej H2O(powyżej82stopniC), środkach dezynfekcyjnych.
-Śr dezynfekcyjne, myjace, ręczniki 1razowe, smietnik
-Wyłącznik główny taśmy
Ubiór;
-odziez ochronna- fartuch, fartuch gumowy, buty gumowe, okrycie głowy
-rękawy zawinięte powyżej łokcia
-pas z zamocowaną pochwą na noże i ostrzałka do noży
przygotowanie zwierzęcia ubitego:
-odcinanie głowy- oprócz świni
-odcinanie dolnych odcinków kończyn
-oskórowanie
-wytrzewienie najpóżniej po45 min od oszołomienia, a w ubojach naturalnych-30 min od wykrwawienia. Te narządy mają ten sam nr co tusza, ich badanie biegnie równolegle do badania tuszy.
-Dzielenie tuszy na 2 półtusze-duże zwierzęta oprócz cieląt
-Zgoda lek wet
-Nerki pozostają przy tuszy- do bad musza być wyłuskane z torebek tłuszczowych
-Tusze nie stykają się ze sobą
-Usuniecie gałek ocznych i zewn przewodów słuchowych
Badaniu poubojowemu podlegają wszystkie zw, których mięso lub produkty maja być przeznaczone do sprzedaży
badanie poubojowe obejmuje:
*oględziny zw
*omacywanie narządów wewn
*nacinanie narządów i ww chłonnych
*dokonywanie dalszych nacięć
*badanie nieprawidłowości- smaku, zapachu, konsystencji, gdy trzeba smaku
*bad laboratoryjne
badanie poubojowe ogranicza się do wykonywania niezbędnej ilości nacięć
narzady wewn w których stwierdzono zmiany anatomopatologiczne, nacina się w taki sposób, aby nie dopuścic do zanieczyszczenia tusz, wyposażenia i pomieszczeń
badanie poubojowe określa przydatność miesa do spożycia przez wykluczenie:
-zmian chorobowych stanowiących zagrożenie dla ludzi
-obecności w mięsie czynników chorobotwórczych, wpływających na ocenę mięsa
-zmian- ndst wykrwawienie, niedojżałość, wodnistość, konsystencja
-czy zw otrzymało śr farmakologicznelub inne subst pozostające w mięsie.
BADANIE BYDŁA POWYŻEJ 6 TYGODNIA ŻYCIA
Głowa jest odcinana i badana w innym punkcie.
-oglądanie jamy ustnej, gardła, mięśni, bł śluzowej
-migdałki- oglądanie i usowanie
-język- ogl, omacyw (pryszczyca, promienica, wągry)- gdy są zmainy nacina się w osi długiej
-ww chłonne- nacięcie i ogl
-zagardłowe- lnn retropharyngei -przyśrodkowe i boczne
-żuchwowe- mandibulares
-przyusznicze-parotidei
-mięśnie- naciecie i ogl
-żwacze- mm maseter-2 razy
-skrzydłowe-mm pterygoides-1 raz
-mózg- probki z pnia- BSE
OSRODEK BYDŁA
1 przełyk
2 tchawica
3płuca
4 serce
5przepona
6wątroba
7 pęcherzyk żółciowy
przełyk- o,o( wągry, sarkosporidia)
tchawica- główne odgałęzienia oskrzeli- przecięcie zdłuż ich przebiegu i oglądanie
płuca- o,o barwa, wygląd, konsystencja, powietrzność , zmiany zapalne.
Nacięcie poprzeczne każdego płuca od str grzbietowej
-w1/3 dolnej dł płuca(nicienie)
-w ½ dł płuc(zachłysty, zapalenia)
naciecia płuc nie są konieczne jeśli płuca nie są przeznaczone do spożycia!!!!!!!
ww chłonne płuc- nacięcie i oglądanie(zmiany grużlicze i st zapalne)
-tchawiczo-oskrzelowe tracheobronchoidales
-rozwidlenia tchawicy- bifurcationes- lewy, prawy, grzbietowy, przedni
plasterkowanie ww chł.
-śródpiersiowe- mediastinales- przednie, środkowe, tylne
serce- o,o, nacięcie( wagry, pryszczyca, urazowe zapalenie)
-ogladanie worka osierdziowego
ogladanie serca
-przecięcie 1 podłuznym cięciem przez 2 komory i przegrodę międzykomorową i oglądanie
przepona- resztka.ogl (wągry, sarkosporidia, ciała obce)
wątroba- ogl, nacinanie- na powierzchni trzewnej płata lewego, prostopadle do pęcherzyka żółciowego-2razy oraz przez płat prawy obobk płata ogoniastego wzdł pęch. Żółc.-1raz (motylica wątrobowa, zapalenie)
ww chłonne wątrobowe- lnn hepatici- ogl, nacięcie w uzasadnionych sytuacjach
pęcherzyk żółciowy- ogl i usuniecie po badaniu
Stanowisko do badania przewodu pok.
-ww chłonne powyżej i poniżej 6 tyg życia
-*ww chł. Zołądkowe- lnn gastrici
-żwaczowe- ruminales
-czepcowe- reticularecs
-księgowe- omasiales
-trawieńcowe- abomasiales
-kreskowe przednie- mesenterici cran.
-Trzustkowo- dwunastnicze- pancreaticoduodenales
-J. czczego- jejunales
-J. biodrowego- iliaci
-J. ślepego- caecales
-J. okrężniczego- colici
-Krsekowe tylnie- mesenterici caud. W końcowym odc j. grubego przy pętli dalszej j. prostego
-Trzewne- celiaci w liczbie2-5 na tętn kreskowej przedniej, obok ww chł kreskowych przednich
-Gdy sa podejrzenianacinamy!
TUSZA
-oglądanie; mięśni, kości(kręgi, mostek, miednica), wykrwawienie, żółtaczka, wodnica, PSE, DFT, pasożyty-wągry, zmiany zapalne, a w uzasadnionych przypadkach nacięcie niektórych ww chł.
-Oglądanie kanału kręgowego powyżej 12 mc. Życia( BSE)- obowiązek usunięcia rdzenia kręgowego, opony twardej I tłuszczu
-Oględziny opłucnej i otrzewnej
-~`//`~nerek po wyłuszczeniu
- w razie potrzeby nacięcie nerek, ww chł nerkowych
BADANIE WYMIENIA
Ogledziny, w razie potrzeby omacanie i nacięcie wymienia i ww chł nadwymieniowych- lnn supermammari.
U krów kazda połówka musi być nacięta głęboko aż do zatoki mlecznej, oraz obowiązkowe nacinanie ww chł nadwymieniowych. Nie nacina sie tylko jak wymię nie jest przeznaczone do spożycia przez ludzi.
Rozporządzenie WriRW z 16 lutego 2005 zmieniajace rozporządzenie w sprawie wymagań wet przy produkcji mięsa świerzego z bydła, świń owiec, kóz, zw jednokopytnych, umieszczonego na rynku
BADANIE NADZWYCZAJNE
Nacięcie ww chł tuszy w następujacych przypadkach:
-uogólniony proces gruzliczy
-podejrzenie uogólnionych chor. Zakaznych, których rozpoznanie nie było mozliwe w bad przedubojowym
-ogólne zaburzenia zdrowia nie rozpoznane w bad przedubojowym
-uboje z konieczności
Nacinamy następujące ww chł:
-szyjny powierzchowny- cervicales superficjales
-pachowy właściwy- axillaris proprius
-pachwinowy powierzchowny- inguinales superficjales
-fałdu kolanowego- subiliacus
-podkolanowy- poplitei
-biodrowy środkowy I boczny- iliaci med. Et later.
-Kulszowe- ischiadicus
Badanie nadzwyczajne bydła poniżej I powyżej 6 tygodnia życia przeprowadzamy tak samo.
BADANIE BYDŁA PONIŻEJ 6 TYGODNIA ŻYCIA
badanie głowy-
-oglądanie głowy, jamy ustnej, gardła- mięśnie i błony śluzowe
-migdałki- ogladanie i usunięcie
-język- o,o może zostać przy głowie lub przy ośrodku
-ww chłonne- naciecie i ogl- zagardlowe boczne i przyśrodkowe
- mięsnie żwacze i skrzydłowe- nie nacina się!!!
OŚRODEK
Przełyk, tchawica, płuca, serce, przepona, watroba, pęcherzyk żółciowy / lub dodatkowo do tego jeszcze język:P
- przełyk- ogl
-tchawica i główne odgałęzienia oskrzeli- przeciecie i ogl
-płuca- o,o, nacinamy, w 1/3 dolnej poprzecznie na pow grzbietowej(nicienie). Nie nacinamy jak nie są przeznaczone do spożycia.
-Ww chł płuc- tak samo jak powyżej6 tyg ż
-Serce- też
-Watroba- o,o, nacinamy w uzasadnionych przypadkach
-Ww chł wątroby-~//~
-Pęcherzyk żółciowy- ogl
PRZEWÓD POKARMOWY
Jelita, kreska, ww chł kreskowe, żołądkowe przednie i tylne- o,o,n- w razie potrzeby
Śledziona-o,o,n- w.r.p
TUSZA
-ogl-mięśni i kosci(mostek, miednica),dojrzałość mięśni, wykrwawienie, żółtaczka, wodnica, ew obecność pasożytów i zmian zapalnych
-ww chł tuszy- nacianie w razie potzreby
-zwrócić uwagę na:
-stawy- o,o ,otwarcie ui zbadanie płynu stawowego i torebki- pod katem strepto- i staphylococcus- powodują kulawki
- okolicę pępka- o,o,n
- ogl opłucnej i otrzewnej- wybroczyny
-)nerki- zakażenie salmonellą- ogl, wrp nacinanie nerek i ww chł nerkowych
badanie pęcherza moczowego i nierozwiniętych narządów płciowych, sieci
BSE- pobieramy pień mózgu powyżej30 mc ż a u owiec i kóz od18 mc ż
MATERIAŁ KATEGORII 1:
Materiał szczególnego ryzyka- czaszka wraz z mózgiem, gałkami ocznymi, migdałkami, rdzeniem, kręgosłupem
-u bydła powyżej 12 mc ż
-owiec, kóz-~~//~~- wyrżnięcie stałego siekacza
jelita od dwunastnicy, śledziona owiec i kóz bez wzgl na wiek
BADANIE ŚWIŃ
-tusza razem z glową
-ze skórą- ale można zdjąć. Taka skóra to krupon - z boczno grzbietowej części szyi
oswietlenie- min 540 lx
szybkość przesuwu taśmy - odpowiednia do możliwości zbadania przez lek wet, min 30s na zbadanie tuszy z głową, 30s na narządy, 30s na jelita. Linia musi być zsynchronizowana aby wszystkie elementy przesuwały się jednocześnie. Kazda część ma ten sam nr
tusza nie oskórowana(na biało)- woda w oparzalniku- 62-64 st C przez 4-5 min, rozlużnia pochewki wlosa- usówa się razem z naskórkiem
wytrzewienie-
-nerki- wyłuszczone z torebki tłuszczowej, pozostają przy tuszy lub mogą być oddzielnie
-półtusze nie mogą się stykać ani na linii ani w chłodni
-gdy tusza się zanieczyści- to ten kawałek odkraja się nożem
BADANIE TUSZY WRAZ Z GŁOWĄ
-ogl tarczę ryjową, śluzówkę jamy ustnej, gardła i krtani
-nacięcie ww chł żuchwowych
-ogl migdałki
-stopień odżywienia zwierzęcia
-ogl krew- barwa, st krzepnięcia( wąglik)
-skóra- powierzchnia zewn i wewn-( wybroczyny- pomór, wysięk, rany, zmiany różycowe)
-wypełnienie naczyń, czy db wykrwawienie
-ogl opłucnej i otzrewnej- zrosty, wybroczyny, ogniska serowaciejące-grużlica
-ogl mięśnie brzuszne, lędzwiowe, międzyżebrowe, przeponę, (barwa, wodnistość, obrzeki, wągry, sarkosporidia, )- sa to miejsca predylekcyjne dla wystąpienia pasożytów- cysticercus celulosae- taenia solium
-u świń wągry-duża intensywność ,mała ekstensywność
-ogl kości na przekroju- ogniska grużliczei zapalne
-nerki- ogl po wyłuszczeniu
-gr mleczne- o,o,n ww chł sutkowe u loch które karmiły
- przepona- bad na wągry, sarkosporidia, włośnie
-wątroba- o,o,n- wrp- bablowce,mleczne plamy po wędrówce pasożytów, ww chł- nacięcie wrp
-pęcherzyk żółciowy- zmiany pomorowe
ww chł- nacina się w razie potrzeby
-tchawiczo osktzelowy lewy i prawy,pośrodkowy i doczaszkowy
-śródpiersiowe doczaszkowe i doogonowe
PRZEWÓD POKARMOWY
Ogl błony surowicze, otrzewną, żołądek, wrp-nacinamy ww chł żołądkowe- zminy grużlicze
Jelitao,o,n-wrp ww chł:
-Trzewne
-Kreskowe przednie i tylne
-Trzustkowo dwunastnicze- pancreaticoduodenales
-J. Czczego
-J. Biodrowego
-Okrężnicy
-J. Ślepego
Rozwijamy sieć- bąblowce, wągry cienkoszyjne
Pęcherz moczowy- wybroczyny pomorowe
Nerki- o,o,n wrp ww chł
Macica, pochwa, srom, gruczoł mlekowy-o,o, wrp nacinamy u starych loch karmiących
OBOWIĄZEK NACIĘCIA WW CHŁ WYMIENIOWYCH, ŻUCHWOWYCH
MŁODE ZWIERZĘTA;
Okol pepkowa,stawy, miejsca predylekcyjne dla wągrów i sarkosporidii- mm międzyżebrowe, przepona, uda, serce, krtań , język, przełyk, mm lędzwiowe, brzuszne i karku
różnice w badaniu po uboju białym a bekonowym;
-nie można cięciem uszkodzić bekonu
-zamiast nacinania mm na wągry)- odziela się na tępo- m. Lędzwiowy mniejszy i omacuje się- gdy coś się wykryje- nacięcie
-w kazdym przypadku u bekonów nacina się ww chł pachwinowy powierrzchowny
-przy bad wnętrów, knurów i kastratów- próba gotowania i pieczenia- mają zapach ppppłciowy
-zawsze bad świń w kierunku wółośni
BADANIE NADZWYCZAJNE
Nacinanie ww chł głowy i tuszy- jak wcześniej
-szyjne powierzchniowe grzbietowe
-pachowe pierwszego żebra- axillaris primae coste
-biodrowe przyśrodkowe i boczne
-podbiodrowe
- pachwinowe powierzchowne
-podkolanowe
-wymieniowe
całość badania wpisuje się do dziennika badania poubojoweg