Czynniki produkcji: 1. ziemia )surowce, rośliny, minerały); 2. kapitał (dobra inwestycyjne); 3. praca; 4. technologia (jak najlepiej to co mamy wykorzystać)

Krzywa możliwości produkcyjnych - jest graficznym przedstawieniem różnych kombinacji dóbr, które mogą być wytwarzane gdy wszystkie zasoby są w pełni wykorzystywane

Prawo malejących przychodów - im większa ilość ludzi zatrudnionych przy produkcji tym mniejsza krotność wytwarzanego towaru.

Rynek - jest to proce przy pomocy którego kupujący i sprzedający określają co chcą sprzedać lub kupić i na jakich warunkach. Jest to proces pomagający kupującym i sprzedającym określić ceny i ilość dóbr (usług), które mają być kupione i sprzedane

Kryteria podziału rynku ze względu na:

• Przedmiot obrotu: rynek czynników produkcji; rynek grup konsumpcyjnych

• Zasięg geograficzny: lokalny; międzynarodowy; światowy

• Rynek nabywcy (nabywca jest osobą uprzywilejowaną, podaż większy od popytu)

• Rynek sprzedawcy (popyt jest większy niż podaż)

Popyt (zapotrzebowanie) - jest to ilość dóbr i usług jaką nabywcy są w stanie nabyć po określonej cenie i w określonym czasie, jest to zapotrzebowanie poparte zdolnością nabywczą (popyt efektywny

Popyt potencjalny (zapotrzebowanie) - który nie jest poparty zdolnością nabywczą

Czynniki wpływające na popyt:

1. Czynniki pozaekonomiczne: upodobania, gusty, moda; związane z poziomem kultury, wykształceniem, zwyczaje]

2. Czynniki ekonomiczne: cena danego dobra; poziom cen, dóbr substytucyjnych i komplementarnych: wysokość dochodów; ilość konsumentów

Dobra substytucyjne - dobra które mogą się wzajemnie zastępować przy zaspokajaniu danej potrzeby (masło lub margaryna)

Dobra komplementarne - dobra które wzajemnie się uzupełniają w zaspokajaniu danej potrzeby (samochód i benzyna)

Paradoksy: Veblena (luksusy, antyki); Giffena (kryzys, wojna - czynniki podstawowe jak woda, cukier); spekulacyjny (giełda)

Podaż - ilość dóbr zaoferowanych na rynku w danym czasie. Na podaż wpływają takie czynniki jak: cena danego dobra; ceny innych dóbr; ceny czynników wytwórczych (surowce); technologia; oczekiwania dot. przyszłych cen

Cena równowagi - cena przy której popyt i podaż się równoważą

Elastyczność cenowa popytu - to stosunek względnej zmiany wielkości popytu do względnej zmiany jego ceny. Mierzy siłę reakcji popytu na zmianę ceny. E=dQ/Q * P/dP

1. Ec=0 ∆c↑ ∆p-const

2. Ec=1 ∆c↑ 10% ∆p↓ 10%

3. 0<Ec<1 ∆c↑ 10% ∆p↓ 5%

4. Ec>1 ∆c↑ 5% ∆p↓ 20%

Cena początkowa P1	Popyt Q1
Cena po podwyżce P2	Popyt po podwyżce Q2
Różnica cen dP=P2-P1	Różnica dQ=Q1-Q2
Cena średnia P=P1+P2/2	Średnia wlk. Q=Q1+Q2/2
Procentowa zmiana ceny dP/P*100	Procentowa zmiana dQ/Q*100

Koszyk dóbr - to określona kombinacja ilościowa dóbr nabywanych przez konsumenta w określonym czasie

Krzywa obojętności (preferencji) - obrazuje wszystkie kombinacje dwóch dóbr, dające konsumentowi taka samą całkowita użyteczność

Linia budżetu konsumenta - pokazuje realne możliwości konsumenta

Podmioty: przedsiębiorstwo; państwo; instytucje finansowe; gospodarstwo domowe; instytucje życia publicznego

PRZEDSIĘBIORSTWO - jednostka gospodarcza wyodrębniona pod względem ekonomicznym, organizacyjnym i prawnym; prowadzi działalność w celu osiągnięcia zysku lub w celu zaspokojenia potrzeb społecznych.

1. CELE PRZEDSIĘBIORSTWA: 1. cele efektywnościowe: -wielkość zysku; -stopa zysku od kapitału własnego; 2. cele związane z rynkiem: -wielkość udziału w rynku; -dynamika obrotów; 3. wejście na nowy rynek i jego opanowanie; 4. cele finansowe: -zdolność kredytowa; 5. cele prestiżowe i związane ze środowiskiem naturalnym; 6. cele socjalne; -zadowolenie pracowników: -integracja pracowników z celami firmy: -zapewnienie pracownikom osobistego rozwoju

RODZAJE PRZEDSIĘBIORSTW: -rodzaj działalności (przemysłowe, budowlane, handlowe); -ze względu na geograficzny obszar działania (lokalne, krajowe, międzynarodowe); -ze względu na wielkość [małe (mniej niż 100 osób), średnie (100-1000), duże (powyżej 1000)]; -ze względu na własność zaangażowanego kapitału [państwowe, komunalne, prywatne (spółki, spółdzielnie), zagraniczne]

W Polsce możemy rozróżnić Rodzaje Spółek: cywilne (regulowane kodeksem cywilnym); -jawne; -partnerski; -komandytowe; -komandytowo-akcyjne; -spółka z.o.o.; -akcyjne (reszta regulowana jest w kodeksie spółek handlowych

	s. cywilna	s. jawna	s. z.o.o.	s. akcyjna
	Spółki osobowe		Spółki kapitałowe
Utworzenie spółki	Umowa w dowolnej formie, ale powinna być pisemna dla celów dowodowych	Umowa s. na piśmie	Umowa s. w formie aktu notarialnego	Statut spółki w formie aktu notarialnego i inne dokumenty zależne od sposobu zakładania s.
Minimalna liczba założycieli	2 wspólników	2 wspólników	Jeden udziałowiec (nie może jej założyć jedynie inna jednoosobowa s. z.o.o.)	Jeden akcjonariusz (nie może jej założyć jedynie jednoosobowa s. z.o.o.)
Minimalny kapitał zakładowy	Nie określony prawem	Nie określony prawem (może to być wkład finansowy, rzeczowy -aport lub świadczenie pracy)	50 000 zł (nie może to być świadczenie pracy)	500 000 zł (nie może to być świadczenie pracy
Firma spółki jako własna nazwa podlegająca szczególnej ochronie	Spółka występuje pod nazwiskiem wspólników (z ewentualnym dodatkowym określeniem )	Spółce przysługuje prawo do używania firmy z użyciem nazwiska co najmniej jednego wspólnika z dodatkiem wskazującym na spółkę (s. j.)	Firma obrana dowolnie ze wskazaniem na rodzaj spółki (s. z.o.o.)	Firma obrana dowolnie ze wskazaniem na rodzaj spółki (S.A.)
Rejestracja spółki	Nie podlega wpisowi do rejestru handlowego	W sądzie rejestrowym	W sądzie rejestrowym	W sądzie rejestrowym
Reprezentacja spółki	Każdy wspólnik, jeżeli umowa wspólników nie stanowi inaczej	Każdy wspólnik, jeśli umowa nie stanowi inaczej, ponadto prokurent	Zarząd spółki (rada nadzorcza), a w okresie likwidacji - likwidator, ponadto prokurent	Zarząd spółki (rada nadzorcza), a w okresie likwidacji - likwidator, ponadto prokurent
Odpowiedzialność za zobowiązania	Pełna odpowiedzialność całym majątkiem wszystkich wspólników solidarnie	Pełna odpowiedzialność całym majątkiem wszystkich wspólników solidarnie ze sobą i ze spółką	Odpowiedzialność ograniczona do wysokości udziałów	Odpowiedzialność ograniczona do posiadanych akcji

PODZIAŁ MAJTKU PRZEDSIĘBIORSTWA: Majątek trwały: -środki są wykorzystywane w długim czasie i służą do produkcji wielu wyrobów przez cały czas zachowując swą naturalna postać; -zużywają się stopniowo i powoli tracą swą wartość użytkową; -przedstawiają wysoką wartość pieniężną (np. budynki, hale, nieruchomości, maszyny, samochód, patenty, licencje, technologie). Majątek obrotowy: środki obrotowe to te składniki majątku, które zastosowane w procesie produkcji zużywają się całkowicie lub ulegają przeobrażeniom (np. surowce, paliwo, energia)

Cały majątek trwały i obrotowy będący do dyspozycji przedsiębiorstwa określa się jako aktywa. Finansowanie majątku przedsiębiorstwa jest prowadzone z dwóch źródeł: z funduszów własnych i z funduszów obcych (kredyty, pożyczki). Fundusz własne i obce to pasywa. Pasywa to źródła finansowania aktywów

BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA to usystematyzowane zestawienie wszystkich elementów majątku przedsiębiorstwa i źródeł ich pochodzenia (czyli aktywów i pasywów), sporządzone na określony dzień i w określonej formie. Zasada równowagi bilansowej mówi że suma aktywów musi być równa sumie pasywów.

AKTYWA: Środki trwałe-budynki, maszyny i urządzenia; Środki obrotowe-zapasy (materiały, produkcja w toku, wyroby gotowe), środki pieniężne, należności (od odbiorców, inne). Pasywa: Fundusze własne; Fundusze obce-kredyty bankowe, pożyczki, zobowiązania wobec dostawców, inne; Zysk netto.

AMORTYZACJA - to ubytek wartości maszyn i urządzeń i innych środków trwałych na skutek ich zużycia.

KOSZT STAŁY - koszty które nie zmieniają się wraz ze zmianą produkcji (płace pracowników administracyjnych, zużycie maszyn)

KOSZTY ZMIENNE - koszty które rosną wraz ze wzrostem produkcji (płace pracowników, koszty surowców, paliwa, energii)

KOSZTY CAŁKOWITE - suma k. stałych i k. zmiennych

KOSZT PRZECIĘTNY (JEDNOSTKOWY) - koszt jaki ponosimy przy produkcji jednego towaru Kp=Kc/x (gdzie x to wielkość produkcji)

KOSZT KRAŃCOWY - informuje o ile wzrośnie Kc jeżeli produkcja wzrośnie o jednostkę Kk=∆Kc/∆x

Punkt w którym krzywa Kk przecina się z krzywą Kp w jej najniższym miejscu wyznacza optimum technologiczne. Optimum technologiczne informuje że przy danych rozmiarach produkcji jednostkowy koszt produkcji jest najmniejszy

OPTIMUM EKONOMICZNE - przedsiębiorstwo dąży do maksymalizacji zysków, będzie zwiększało produkcję do takich rozmiarów przy których Kk=Uk czyli p. Jest to punkt w którym krzywa Kk z krzywą Uk wyznacza optymalne rozmiary produkcji.

CECHY KONKURENCJI DOSKONAŁEJ: -na rynku występuje duża liczba kupujących i sprzedających przy czym nie maja oni wpływu na cenę; -wszyscy producenci dążą do maksymalizacji zysków; -oferowane do sprzedaży towary mają jednakowe wartości użytkowe; -kupujący i sprzedający mają doskonałą znajomość reguł; -istnieje doskonała mobilność czynników wytwórczych

UTARG - to przychód ze sprzedaży U=x*p (p-cena) Up=U/x=x*p/x=p (utarg przeciętny) Uk=∆U/∆x=∆x*p/∆x=p (utarg krańcowy)

SEGMENTY RYNKU FINANSOWEGO: 1) rynek pieniężny - wszystkie transakcje związane z kredytami i lokatami; 2) rynek kapitałowy - wszystkie trans. związane z rynkiem nieruchomości, papierami wartościowymi; 3) rynek walutowy - wszystkie trans. związane z wymianą walut.

RYNEK PIERWOTNY- to ogół transakcji zawieranych pomiędzy emitentami, przedsiębiorstwami maklerskimi a nabywcami papierów (sprzedaż nowych papierów wartościowych)

RYNEK WTÓRNY- to obrót papierami które już znajdują się w obiegu.

Spółka akcyjna jest własnością akcjonariuszy. Dokumentem który to stwierdza jest AKCJA. Każdy kto posiada choćby jedną akcję spółki jest właścicielem jej majątku. OBLIGACJA to dokument w którym jego wystawca (emitent) potwierdza zaciągnięcie pożyczki w określonej kwocie i zobowiązuje się równocześnie do zwrotu tej kwoty w ustalonym z góry terminie a także do zapłaty odsetek określonych w momencie wypuszczania obligacji na rynek i liczonych w stosunku do nominalnej kwoty obligacji.

Wykłady

RYNEK - jest to proce przy pomocy którego kupujący i sprzedający określają co chcą sprzedać lub kupić i na jakich warunkach. Jest to proces pomagający kupującym i sprzedającym określić ceny i ilość dóbr (usług), które mają być kupione i sprzedane

PRZEDSIĘBIORCA - jest to osoba fizyczna lub prawna zajmująca się działalnością gospodarczą, która odkrywa potencjalnie zyskowne możliwości, organizuje i kieruje przedsięwzięcie mającymi produktywny charakter.

OSOBY PRYWATNE - są to osoby fizyczne uzyskujące dochód z pracy najemnej i nie zarobkowych źródeł

OSOBOWOŚĆ PRAWNA:

- organizacja gospodarcza, instytucja posiadająca zarejestrowany statut w odpowiednim sądzie

• organizacja gospodarcza ma prawo zawierać transakcje odpowiadające zadaniom i celom wymienionym w statucie, a także może przejmować na siebie: prawo majątkowe

DOBRO KONSUMPCYJNE - jest to wszelkie dobro wytworzone po to, by z niego korzystać i cieszyć się nim bardziej lub mniej bezpośrednio po nabyciu go przez kupującego

DOBRO PRYWATNE - to dobra, które są kupowane lub wytwarzane i wykorzystywane przez pojedynczych ludzi albo członków małych grup

DOBRO PUBLICZNE - są to świadczone usługi przez takie instytucje państwa jak np. obrona narodowa, policja i sądownictwo. Dobra te są świadczone przez rząd i w formie usług przynoszą korzyści wszystkim członkom społeczności. Cechą dóbr publicznych jest, iż nie nadają się do prywatnej produkcji.

SPECJALIZACJA PRACY - człowiek zdobywa wiedzą i biegłość w określonej dziedzinie, do której wykazuje najlepsze predyspozycje i staje się specjalistą. Specjalizacja dotyczy podziału pracy oraz dostosowania zadań, siły roboczej i zasobów do tych dziedzin, gdzie można uzyskać produkcje przy niższych kosztach alternatywnych. Zasada porównawczych korzyści prowadzi do rozwijania przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwa tych działalności, które dostarczą wyższe dochody, lepsze wykorzystanie zasobów, rozszerzą możliwości rynkowe.

KOSZT - wyrażony w pieniądzach nakład pracy społeczny, poniesiony przez przedsiębiorstwo na wytworzenie danego produktu

PIENIĄDZ - ogólny ekwiwalent powszechnie i trwale wyrażający wartość wszystkich towarów i bezpośrednio na nie wymienialny. Pełni rolę środka cyrkulacji pośrednicząc w wymianie. Ważną rolę pełni pieniądz jako środek płatniczy. Jako pieniądz światowy stanowi środek wyrównania rozliczeń na rynku światowym.

KONKURENCJA - współzawodnictwo miedzy jednostkami gospodarczymi, którego celem jest osiągnięcie jak największych korzyści przy sprzedaży towarów

CECHY KONKURENCJI DOSKONAŁEJ: -na rynku występuje duża liczba kupujących i sprzedających przy czym nie maja oni wpływu na cenę; -wszyscy producenci dążą do maksymalizacji zysków; -oferowane do sprzedaży towary mają jednakowe wartości użytkowe; -kupujący i sprzedający mają doskonałą znajomość reguł; -istnieje doskonała mobilność czynników wytwórczych

Konsumenci (dostarczają zasoby; kupują dobra i usługi) → strumień płatności pieniężnych → Producenci (łączą zasoby; wytwarzają dobra i usługi) → promień płatności pieniężnych (płace, czynsze, procenty, zyski) → Konsumenci

Konsumenci → strumień zasobów (ziemi, pracy, kapitału) → Producenci → strumień dóbr i usług → Konsumenci

POPYT (zapotrzebowanie) - jest to ilość dóbr i usług jaką nabywcy są w stanie nabyć po określonej cenie i w określonym czasie, jest to zapotrzebowanie poparte zdolnością nabywczą (popyt efektywny

PODAŻ - ilość dóbr zaoferowanych na rynku w danym czasie. Na podaż wpływają takie czynniki jak: cena danego dobra; ceny innych dóbr; ceny czynników wytwórczych (surowce); technologia; oczekiwania dot. przyszłych cen

RELACJE MIĘDZY CENA I WIELKOŚCIĄ POPYTU: 1) gdy cena obniża się (a ceny pozostałych dóbr pozostają bez zmiany) siła nabywcza konsumentów rośnie - relacja konsumenta określona jest efektem dochodowym; 2) gdy cena obniża się (a ceny pozostałych dóbr bez zmian) dobro staje się względnie tańsze i konsumenci zastąpią nim inne dobra lub usługi - reakcja konsumenta określona jest efektem substytucji

GŁÓWNE CZYNNIKI WPŁYWAJACE NA POPYT: 1)gusty lub preferencje konsumentów; 2)ceny innych dóbr lub usług; 3)dochody konsumentów; 4)liczba konsumentów; 5)oczekiwania dotyczace przyszłych cen i dochodów

---