Moduł 2 Główne problemy zdrowotne-

Sposoby zapobiegania

1. Wyjaśnić pojęcie „profilaktyka”, scharakteryzować trzy fazy profilaktyki, podać przykłady działań profilaktycznych.

• Profilaktyka- obejmuje wszystkie działania podejmowane w celu zapobieżenia czemuś, obronę przed niepożądanym skutkiem czegoś

• Fazy profilaktyki:

Faza	Kogo dotyczy		Cele
Pierwszorzędowa, (pierwotna)	Cała populacja lub znaczna jej część		Uprzedzenie ewentualnego wystąpienia zaburzenia poprzez działania najwcześniejsze (swoiste lub nieswoiste)
Drugorzędowa (wtórna)	Grupy zwiększonego ryzyka Występowania zaburzenia		- identyfikacja grupy ryzyka - wczesne wykrycie objawów zaburzeń - wczesne podjęcie działań naprawczych.Dla zahamowania rozwoju zaburzenia
Trzeciorzędowa		Osoby Przewlekle Chore i Niepełnosprawne		Zapobieganie dalszym niepomyślnym (ujemnym) skutkom chorób: - pomoc w radzeniu sobie z chorobą i akceptacji swego stanu - pomoc w utrzymaniu dobrej kondycji psychofizycznej, rozwijaniu funkcji kompensujących niepełnosprawność, umiejętności samooceny zdrowia, zainteresowań i uzdolnień (umożliwiających wybór zawodu, zwiększających szansę na niezależne twórcze życie) - przeciwdziałanie izolacji społecznej

• Przykłady profilaktyki- nieswoista- pierwotna

• Karmienie piersią

• Racjonalne żywienie dzieci i młodzieży

• Aktywność fizyczna

• Hartowanie organizmu

2. Wymienić najczęstsze problemy zdrowotne młodych ludzi i omówić możliwości zapobiegania im.

• Problemy zdrowotne młodych osób i zapobieganie im

• WYPADKI I URAZY-Małe dziecko - od 1 roku do 3 lat

• Nie wolno zostawiać dziecka bez opieki,

• Nie wolno spuszczać z niego oczu ani na chwilę, chyba, że jest w łóżeczku szwedzkim (z wysokimi barierkami) lub kojcu,

• Nie wolno stawiać ciężkich ani gorących przedmiotów na stołach z obrusem

• Nie wolno dawać do zabawy przedmiotów, które mieszczą się w ustach, lub mogą dać się podzielić na mniejsze,

• Przedmioty ostre lub niebezpieczne trzymać pod kluczem

• ZATRUCIA - obok wypadków są poważną przyczyną zachorowań i zgonów

• Nauczyć dziecko, że cokolwiek się pije należy to pić ze szklanki lub kubka

• Zabronić samodzielnego jedzenia jakichkolwiek znalezionych owoców, roślin, grzybów,

• Nauczyć nie przyjmowania pokarmów od obcych, chyba, że za zgodą rodziców

• Proszki do prania, inne detergenty, leki i kosmetyki trzymać w zamknięciu, najlepiej w wysokich częściach szafek

• CHOROBY GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH

• W profilaktyce chorób dróg oddechowych kluczowe znaczenie ma utrzymywanie właściwej wilgotności i temperatury powietrza w pomieszczeniach mówiąc krótko nie przegrzewanie dzieci. Wyschnięta śluzówka jest bardziej podatna na zakażenia wirusowe, a leczenie przeziębienia w przegrzanym, suchym mieszkaniu jest mniej skuteczne.

• NAJCZĘSTSZE CHOROBY ZAKAŹNE WIEKU DZIECIĘCEGO

• Różyczka - Jest chorobą wirusową, źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie następuje drogą kropelkową, a okres wylęgania trwa 14-21 dni. Dziecko zakaża już na 7 dni przed wystąpieniem wysypki i trwa jeszcze 14 dni od momentu jej pojawienia się

• Świnka - Choroba wirusowa. Zakażenie dokonuje się drogą kropelkową. Okres wylęgania to 16-18 dni. Niemowlęta nie chorują ze względu na odporność wrodzoną uzyskaną od matki. Zakażenia często przebiegają bezobjawowo. U większości dorosłych stwierdza się istnienie przeciwciał.

• Ospa wietrzna - Zakażenie wirusowe. Wirus ospy wietrznej może wywoływać dwie postaci choroby: ospę wietrzną oraz półpasiec. Postać choroby zależy od stanu immunologicznego pacjenta. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Dziecko zakażone jest już 2 dni przed wystąpieniem wysypki. Zakaźność kończy się dopiero, gdy wszystkie pęcherzyki przyschną

• Omówić zasady postępowania kobiety i mężczyzny przed planowaną ciążą zwiększające szanse na urodzenie zdrowego dziecka oraz bezpieczne przebycie ciąży, porodu i połogu.

• Opieka zdrowotna przedkoncepcyjna - Celem jej jest uzyskanie i utrzymanie dobrego zdrowia psychofizycznego kobiety w okresie poprzedzającym ciążę i zwiększenie tym samym szans na urodzenie zdrowego dziecka oraz bezpieczne przebycie przez kobietę ciąży, porodu i połogu.

• Zapobieganie wadom wrodzonym cewy nerwowej u potomstwa

• Zapobieganie odmatczynym zakażeniom wirusem HIV

• Zaszczep się na różyczkę ( w przypadku braku odporności)

• Wykonaj podstawowe badania

• Konieczne jest leczenie zakażeń i chorób przewlekłych (cukrzyca, nadciśnienie, padaczka)

• Nie zaraź się toksoplazmozą (unikaj kontaktu z kotami, nie dotykaj i nie jedz surowego mięsa, myj dokładnie warzywa i owoce)

• Zdjęcia RTG wykonuj tylko w ciągu pierwszych 9 dni cyklu (licząc od pierwszego dnia miesiączki)

4. Omówić rolę kwasu foliowego w zapobieganiu wadom cewy nerwowej u dzieci, wymienić źródła kwasu foliowego i zasady suplementacji.

• KWAS FOLIOWY zapobiega wadom cewy nerwowej u dzieci i chorobom wrodzonym

• Codzienne zażywaj preparat witaminowy zawierający przynajmniej 0,4 mg kwasu foliowego

• Źródła:

• Mąka

• Pieczywo

• Soki owocowe

• Płatki śniadaniowe

• Większość warzyw strączkowych

• Nie należy przedawkować gdyż jest to niebezpieczne i może doprowadzić do was wrodzonych u dzieci.

5. Uzasadnić potrzebę medycznych badań profilaktycznych w różnych okresach życia, w tym badania cytologiczne i mammograficzne.

• Badania profilaktyczne, inaczej przesiewowe (screeningowe), przeprowadza się w celu jak najwcześniejszego wykrycia ewentualnych objawów danej choroby. Tego typu badania wykonuje się w całej populacji lub tylko w tzw. grupach wysokiego ryzyka (dotyczy to Np. profilaktyki cukrzycy, nowotworów piersi).

• Cytodiagnostyka. Zaleca się jej wykonywanie wszystkim kobietom od momentu rozpoczęcia życia płciowego. Na początku 2-3 badania, co roku, następnie do 35 roku życia, co 3 lata, a jeszcze później do 65 roku życia, co 5 lat.

• Badanie ginekologiczne ogólne. Trzeba je wykonywać, co najmniej raz w roku - od momentu rozpoczęcia życia płciowego (a w każdym razie przeprowadzić przed 18 rokiem życia).

• Badanie mammograficzne. Kobietom po 50 roku życia zaleca się, co rok.

• Samobadanie piersi. Od 20 roku życia powinno się je wykonywać raz w miesiącu

6. Omówić podstawowe zasady zapobiegania miażdżycy, osteoporozie, chorobom nowotworowym.

• Przyjmowanie kwasu foliowego

• Odbywanie regularnych badań

• Prowadzenie zdrowego trybu życia

• Nie stosowanie używek

7. Omówić zagrożenia związane z używaniem alkoholu przez kobiety w czasie ciąży.

• Chociaż nie zbadano jeszcze wszystkich mechanizmów działania alkoholu na płód nie ma wątpliwości, że przenika on bardzo łatwo przez łożysko, dostając się do krwiobiegu dziecka. Stwierdzono, że po upływie 40 do 60 minut od spożycia przez matkę alkoholu, jego stężenie we krwioobiegu płodu jest równe stężeniu alkoholu we krwi matki.

• Alkohol, którego wątroba kobiety nie zdołała pomieścić, krąży po całym organizmie, zarówno matki jak i dziecka, prowadząc do powstania wielu defektów. Uszkadza on główne narządy (w szczególności mózg) oraz zaburza liczne procesy neuron- i biochemiczne prowadząc do większych uszkodzeń embrionu i płodu niż używanie jakichkolwiek narkotyków.

• Feta Alcohol Syndrome (FAS) jest to zespół nieprawidłowości, stwierdzany u dzieci niektórych matek spożywających alkohol w okresie ciąży. Warunkiem jego wystąpienia jest picie alkoholu przez kobiety ciężarne.

• FAS wiąże się z fizycznymi, umysłowymi i behawioralnymi anormalnościami. Większość dzieci z FAS będzie się charakteryzować deformacjami twarzy, problemami ze wzrostem oraz trwałym uszkodzeniem mózgu.

• Dzieci, które nie posiadają pełnoobjawowego FAS, ale w życiu płodowym były narażone na działanie alkoholu są diagnozowane jako osoby obarczone Fetal Alcohol Effects (FAE)

• Mogą one charakteryzować się normalnym wzrostem, wyglądem, ich rozwój umysłowy może mieścić się w normie. Jednak tak samo jak dzieci z FAS mogą mieć problemy z zachowaniem, nauką i rozumowaniem.

• Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, którą można spożywać w czasie ciąży bez ujemnego skutku na dziecko!

• FAS/FAE jest jednostką chorobową w 100% możliwą do uniknięcia, wystarczy, że kobieta w ciąży powstrzyma się od picia alkoholu w każdej, nawet niewielkiej ilości

---