cywilne 2, Prawo, ZOBOWIĄZANIA(1)

Poj�cie prawa cywilnego.
Prawo cywilne reguluje stosunki spo�eczne o donios�oœci maj�tkowej oraz zwi�zane z nimi stosunki niemaj�tkowe.
Kryterium przedmiotu regulacji prawnej - prawo cywilne reguluje stosunki prawne o charakterze maj�tkowym oraz stosunki niemaj�tkowe.
Kryterium metody regulacji prawnej - w prawie cywilnym charakterystyczna jest metoda regulacji prawnej polegaj�ca na r�wnorz�dnoœci podmiot�w uczestnicz�cych w stosunkach cywilnoprawnych. W prawie administracyjnym podmiot, kt�ry jest organem administracji publicznej ma wi�ksze prawa od innych podmiot�w - wyst�puje w�adczo.
Dzia�ania i procesy regulowane normami prawa cywilnego charakteryzuje brak bezpoœredniego przymusu ze strony pa�stwa. W�adze pa�stwowe podejmuj� dzia�ania w sferze cywilnoprawnej niemal wy��cznie na ��danie zainteresowanego podmiotu.

Zakres i systematyka prawa cywilnego
Zakres zagadnie� regulowanych przez prawo cywilne jest bardzo szeroki. St�d potrzeba jego podzia�u na dzia�y wed�ug problematyki, kt�rej dotyczy. Dzia�ami prawa cywilnego s�:
1) cz�œ� og�lna;
2) prawo rzeczowe;
3) prawo zobowi�zaniowe;
4) prawo spadkowe;
5) Prawo autorskie i wynalazcze.
Cz�œ� og�lna obejmuje przepisy maj�ce zastosowanie we wszystkich dzia�ach prawa cywilnego. Mog� te� one mie� zastosowanie w innych ga��ziach prawa. Ich treœci� s� istotne i wsp�lne dla poszczeg�lnych stosunk�w prawnych, kszta�towanych na gruncie norm zawartych w pozosta�ych cz�œciach prawa cywilnego, normy i zasady, kt�rych pomini�cie stawia pod znakiem zapytania wa�noœ� czynnoœci prawnej dokonanej na gruncie prawa rzeczowego, zobowi�zaniowego czy spadkowego.
Prawo rzeczowe jest zespo�em przepis�w normuj�cych instytucj� w�asnoœci i niekt�re inne prawa do korzystania z rzeczy. Prawo zobowi�zaniowe reguluje stosunki prawne powstaj�ce mi�dzy podmiotami w zwi�zku z dokonywan� wymian� d�br i œwiadczeniem us�ug. Dotyczy zatem stosunk�w zachodz�cych mi�dzy wierzycielem a d�u�nikiem zobowi�zanym do spe�nienia okreœlonego œwiadczenia na rzecz wierzyciela.
Prawo spadkowe obejmuje zesp� przepis�w prawnych odnosz�cych si� do przejœcia og�u cywilnych, maj�tkowych praw i obowi�zk�w osoby zmar�ej na spadkobierc�w.
Prawo autorskie i wynalazcze jest zbiorem norm chroni�cych dobra niematerialne takie jak: dzie�, literackie, naukowe, artystyczne, wynalazcze i zwi�zane z nimi prawa maj�tkowe

Zasady prawa cywilnego

Prawo cywilne cechuj� okreœlone zasady kt�rymi prawo to si� pos�uguje. S� to:
1) Zasada ochrony osoby ludzkiej - czyli przypisuj�ca ka�demu cz�owiekowi zdolnoœ� prawn�.
2) Zasada ochrony dziecka pocz�tego - przyznaj�ca mu zdolnoœ� prawn�.
3) Zasada r�wnoœci - przyznaj�ca wszystkim obywatelom r�wnoœ� wobec prawa.
4) Zasada praw podmiotowych - czyli zesp� norm ochraniaj�cych prawa jednostki.
5) Zasada autonomi woli stron - czyli samodzielnoœ� w kszta�waniu stosunk�w prawnych os�b fizycznych b�dŸ prawnych.
6) Zasada ochrony dobrej wiary - chroni�ca osob� kt�rej dzia�anie obarczone jest b��dem nie wynikaj�cym z jej z�ej woli.
7) Zasada �agodzenia - czyli d��noœ� stron do jak najmniejszej destabilizacji porz�dku prawnego.
8) Zasada jednakowej ochrony ka�dej w�asnoœci - czyli ochrona interes�w bez wzgl�du na pochodzenie tytu�u w�asnoœci (prywatna, komunalna).
9) Zasada odpowiedzialnoœci cywilnej - czyli odpowiedzialnoœ� za d�ugi ca�ym swym maj�tkiem.
10) Zasada odpowiedzialnoœci za szkod� - czyli obowi�zek naprawienia szkody przez osob� kt�ra j� wy��dzi�a.
11) Zasada dziedziczenia - czyli przejœcie maj�tku na spadkobierc�.

Zakres prawa cywilnego
W zakres prawa cywilnego wchodzi prawo pracy . Jest to ga��Ÿ , kt�ra wyodr�bni�a si� z prawa cywilnego i dzisiaj w istniej�cym stanie prawnym w kwestiach nieuregulowanych w prawie pracy stosuje si� przepisy prawa cywilnego jak stanowi art. 300 kodeksu pracy „ w kwestiach nieuregulowanych w kodeksie pracy stosuje si� kodeks cywilny”.
W systemie prawa cywilnego jest prawo rodzinne . Prawo rodzinne jest odr�bnym aktem prawnym od kodeksu cywilnego . Cz�sto zdarza si� ,�e przepisy prawa cywilnego bazuj� na przepisach prawa rodzinnego.
R�wnie� w systemie prawa cywilnego mieœci si� kodeks handlowy . Prawo handlowe - cz�œ� prawa cywilnego , kt�ra zwi�zana jest z czynnoœciami handlowymi kupca. Prawo handlowe jest dziedzin� reguluj�c� podmiotowoœ�, funkcjonowanie przedsi�biorstwa.

r�d�a Prawa Cywilnego

Podstawowe Ÿr�d�a prawa cywilnego
Podstawowym Ÿr�d�em prawa cywilnego jest Kodeks cywilny - ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - obowi�zuj�cy od 1 stycznia 1965 r.

Kodeks cywilny sk�ada si� z czterech ksi�g obejmuj�cych:
- zagadnienia og�lne,
- w�asnoœ� i inne prawa rzeczowe,
- zobowi�zania,
- spadki.
Ka�da z ksi�g dzieli si� na: tytu�y, dzia�y i rozdzia�y.
Kodeks cywilny nie wyczerpuje ca�ej problematyki stosunk�w cywilno-prawnych. Poza przepisami kodeksowymi pozostaj� zagadnienia uregulowane przez prawo autorskie, prawo wynalazcze, prawo o ochronie wzor�w i znak�w towarowych, prawo wekslowe, czekowe, morskie, budowlane, sp�dzielcze itp.

Normy prawa cywilnego

Normy prawa cywilnego wyr�niaj� si� spoœr�d innych norm prawnych zw�aszcza tym, �e reguluj� stosunki mi�dzy autonomicznymi podmiotami. Oznacza to, �e nie wyst�puje charakterystyczny dla prawa publicznego stosunek podporz�dkowania jednego podmiotu innemu podmiotowi. Ze stosunk�w cywilnoprawnych wynika wi�c zasada autonomicznoœci podmiot�w, kt�ra oznacza, i� samodzielnie kszta�tuj� one relacje mi�dzy sob�. Normy prawa cywilnego wyznaczaj� tylko og�lne granice autonomii podmiot�w uwzgl�dniaj�c interes powszechny.

Norma prawa cywilnego zbudowana jest z:

hipotezy
wskazania adresata i okolicznoœci zastosowania tej normy
dyspozycji
okreœlenia stosunku prawnego i nakazania adresatowi okreœlonego zachowania
sankcji - okreœlenia konsekwencji niezastosowania si� do dyspozycji normy

Obowi�zywanie normy w czasie.

Obowi�zywanie norm prawa cywilnego:

--> pocz�tek

co do zasady ustawa wchodzi w �ycie z up�ywem 14 dni od jej og�oszenia, chyba �e sama stanowi inaczej
ustawa mo�e okreœla� inny termin wejœcia w �ycie: np.: z dniem og�oszenia, wyznaczaj�c dok�adn� dat� wejœcia w �ycie, wyznaczaj�c okres, jaki musi up�yn�� od dnia jej og�oszenia (vacatio legis)
termin wejœcia w �ycie ustawy mo�e by� te� okreœlony w innej ustawie np.: przepisy wprowadzaj�ce ustaw�
wyj�tkowo ustawa lub jej poszczeg�lne przepisy mog� wejœ� w �ycie z moc� wsteczn�

--> koniec

zasad� jest, �e ustawa p�Ÿniejsza (dotycz�ca tego samego rodzaju stosunk�w prawnych) uchyla wczeœniejsz�
mo�liwe jest uchylenie ustawy klauzul� derogacyjn� i zrezygnowanie z prawnej regulacji okreœlonego rodzaju stosunk�w
ustawa sama mo�e okreœli� termin, w jakim przestanie obowi�zywa�, wyznaczaj�c z g�ry okres, w jakim b�dzie obowi�zywa�, lub okreœlaj�c dok�adn� dat�, do kt�rej b�dzie obowi�zywa�
przepisy przestaj� by� stosowane w razie zaniku regulowanych przez nich stosunk�w spo�ecznych (przepisy martwe)

W przypadku zast�pienia starej normy przez now� mo�liwe s� dwa rozwi�zania:

zasada bezpoœredniego dzia�ania ustawy nowej - norma zawarta w nowej ustawie jest stosowana do wszystkich stosunk�w danego rodzaju, niezale�nie od tego, czy powsta�y pod rz�dem nowej, czy te� poprzedniej ustawy
zasada dalszego dzia�ania ustawy dawnej - do danego stosunku prawnego stosowana jest norma zawarta w ustawie obowi�zuj�cej w dniu nawi�zania tego stosunku

W wyj�tkowych przypadkach norma zawarta w nowej ustawie mo�e znaleŸ� zastosowanie do stosunk�w prawnych zawi�zanych przed jej wejœciem w �ycie, nawet w zakresie stosunk�w, kt�re nast�pi�y przed uchwaleniem nowych przepis�w. W pewnych sytuacjach niezb�dne jest ustalenie systemu prawa, kt�rego normy znajd� zastosowanie do danego stosunku prawnego. B�dzie to konieczne np.: w sytuacji:

zawi�zania stosunku prawnego miedzy obywatelami r��nych pa�stw
dokonania czynnoœci prawnej na terytorium innego pa�stwa
wykonania zobowi�zania na terytorium innego pa�stwa, dokonania czynnoœci prawnej lub wykonania zobowi�za� na terytorium RP przez przedstawicieli pa�stw obcych. Wtedy istnieje mo�liwoœ� rozszerzenia zasi�gu obowi�zywania prawa polskiego poza obszar RP lub zastosowania w Polsce obcego systemu prawnego