21.02.2009r. Sobota 1 zjazd w letnim semestrze.

Postępowanie sądowo- administracyjne.

Wierzbowski, a. Wiktorowska „ Postępowanie administracyjne ogólne, podatkowe, egzekucyjne”. CH BECK 2008 wyd.12

Jan Paweł Kumo ? Wojciech Chróścielewski „ Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi”. Lexis Nexis 2008

Akty Normatywne:

Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Ustawa z dnia 30.08.2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Dz. U . Nr 153 z 2002r. poz.1270 ze zmianami.

Dyżury w Czwartki godz. 18-19 sala 1.9. A ul. Oboźna Collegium Iuridicum III nasza biblioteka wydziałowa.

Geneza i rozwój postępowania sądowo - administracyjnego.

( Nauka o procesie).

Arbiter ( Sądy administracyjne).

Spór o prawo

Administracja Strona ( odbiorca tych działań).

Organy -------------------- konflikt.

Narodziny sądownictwa Administracyjnego w Polsce nastąpiły po odzyskaniu niepodległości.

Jako II kraj po Austrii wprowadziliśmy KPA+ Sądy Administracyjne.

Na podstawie ustawy z 03.08.1922r. - pierwszy Sąd Administracyjny w Polsce. Sąd ten nie kontrolował uznania administracyjnego.

Po 1945 roku nie reaktywowano sądu administracyjnego.

W 1980 roku powołano Sąd Administracyjny ustawą z 31.01.1980r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy Kodeks Postępowania Administracyjnego.

Był to sąd jednoinstancyjny, podlegał nadzorowi jud….? Ze strony Sądu Najwyższego.

NSA- pierwszo i jedno- instancyjny.

Od orzeczeń NSA uprawnione podmioty mogły składać rewizję nadzwyczajną do Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy wydawał w stosunku do NSA wytyczny wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej.

Sąd Najwyższy nad NSA :

- uchwały S.N. zawierające odp. Na pytania prawne

NSA podlegał Ministrowi Sprawiedliwości - który ustalał siedziby ośrodków zamiejscowych.

NSA podlegał również radzie państwa ( odpowiednik prezydenta)

Odwołanie i powołanie Prezesa Sądu na wniosek Rady Ministrów.

Żeby być Sędzią NSA:

…..

Osoba która:

1. Dawała gwarancję należytego wykonywania obowiązków w PRL-u.

2. Posiadała obywatelstwo polskie i korzystała z pełni praw wyborczych+ obywatelskich.

3. Była nieskazitelnego charakteru.

4. Ukończyła Uniwersyteckie Studia Prawnicze.

5. Ukończyła 35 lat.

6. Musiała być:

1. min. 10 lat na stanowisku sędziego, prokuratora, notariusza, radcy prawnego, arbitra ( Sędziego Sądu Gospodarczego).

2. Albo przez 10 lat wykonywała zawód adwokata lub pozostawała na stanowisku w administracji państwowej.

1. Posiadała fachową wiedzę prawniczą w dziedzinie prawa administracyjnego.

Kiedy został utworzony w 1980 roku NSA to nikt nie myślał o „ postępowaniu przed sądami”. Nie było ustawy o postępowaniu sądowo- administr. Sąd procedował?? w trybie Działu 6 KPA.

Kompetencje NSA.

3 kategorie:

• zakres właściwości rzeczowej - zakres przedmiotowy kontroli sądowej w świetle ustawy ze stycznia 80r.

• NSA + ośrodki zamiejscowe rozpatrywały skargi na 20 kategorii decyzji administracyjnych.

• Art. 196 pkt. 1-20 KPA = klauzula enumeratywna otwarta.

• Sąd kontrolował skargę na bezczynność w zakresie przedmiotowym takim jak decyzja.

• NSA okazjonalnie badał legalność aktów normatywnych administracji.

®KTO MA LEGITYMACJĘ SKARBOWĄ?

Moc wiążąca oceny prawnej wyrażonej przez sądowy wyrok.

Roszczenia odszkodowawcze.

Po roku 1980 - po reformie samorządu terytorialnego okazało się że NSA uzyskuje bardzo wiele kompetencji.

Rozszerzono kompetencje o:

-

-

- sądową ochronę nad samorządem terytorialnym.

- akty prawa miejscowego.

11 maja 1995r nowa ustawa o NSA.

Utrzymano NSA zwiększono ilość ośrodków zamiejscowych do kilkunastu…

Wykreślono dział 6 KPA- w nowej ustawie

Kompetencje i właściwości rzeczowe.

1. NSA rozpatrywał skargi na decyzję administracyjną ( Wg. klauzuli generalnej z wyłączeniami).

2. NSA rozpatrywał skargi na niektóry postanowienia ( postanowienia na które służy zażalenie rozstrzygające sprawę co do istoty kończą postępowanie).

3. skarga na inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej.

4. skarga na bezczynność ( uniwersalna).

5. skarga na akty normatywne wydawane przez organ gminy.

6. skarga na akty normatywne wydawane przez terenowe organy administracji publicznej.

7. skarga na rozstrzygnięcia nadzorcze nad samorządem terytorialnym ( akty nadzoru).

Sankcje NSA:

1. Mógł nakładać grzywny na te organy administracyjne, które nie wykonywały jego wyroków. Wysokością było 10- krotne przeciętne wynagrodzenie Wg. danych GUS.

2. Wystąpienie prezesa NSA albo składu orzekającego do organów administracji publicznej z sygnalizacją o stwierdzonych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu tychże organów albo organów orzekających.

28.02.2009r. Sobota 2 zjazd w semestrze letnim.

Ustrój sądownictwa administracyjnego - po reformie.

2- instancyjność postępowania sądowego.

Instytucja rewizji nadzwyczajnej:

Rewizja nadzwyczajna:

Art. 45 Konstytucji- Prawo Do sądów składa się z nast. Elementów:

1. Prawo do załatwienia sprawy przez sąd.

2. Prawo do procesu sprawiedliwego.

3. Prawo do procesu jawnego.

Na prawo do sądu ……….. uprawnienie do załatwienia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.

( konwencja Europejska - bezwzględny rozsądny termin).

4. przez sąd właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły.

( Art. 175, 176, 177, 178 Konstytucji).

® JAK ROZUMIEĆ WYMIERZANIE SPRAWIEDLIWOŚCI PRZEZ SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE?

Art. 176 Postępowanie sądowe jest co najmniej 2 instancyjne.

Prawo do 2 krotnego merytorycznego załatwienia sprawy.

???/……

Sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez:

- Kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzygnięcie sporów kompetencyjnych pomiędzy organami samorządu i administracji rządowej i pomiędzy SKO, przy czym kontrola sprawowana jest pod kątem widzenia zgodności tej działalności z prawem.

- Kontrola legalności działania administracji nie jest to kontrola celowości - czyli merytoryczne załatwienie sprawy chyba, że przepis szczególny ją …………..

Art.1 ustawy.

NSA oraz inne sądy administracyjne sprawują kontrolę nad działalnością administracji publicznej.

Czynności materialno- techniczne.

Akty wiedzy - zaświadczenie o pewnym zdarzeniu.

Wszystkie działania w zakresie egzekucji administr.

Art. 3 pkt. 3

Właściwości rzeczowe WSA/NSA?

Interpretacje przepisów prawa podatkowego.

Podlegają kontroli legalności NSA

Akty prawa miejscowego wydawane przez:

- organy jednostek samorządu terytorialnego

- terenowe organy administracji rządowej.

Podlegają kontroli WSA:

Wszelkie pozostałe akty wydawane przez organy jednostek samorządu terytorialnego i ich związków

W zakresie właściwości rzeczowej mieszczą się:

- akty nadzoru nad działalnością organu wszelkich jednostek samorządu terytorialnego.

Kompetencje NSA i WSA:

- orzeczenia

…???

Właściwości NSA :

- właściwość rzeczowa NSA , zakres kognicji NSA - do właściwości NSA należą:

1. NSA rozpoznaje środki odwoławcze od rozstrzygnięć/ orzeczeń WSA ( środki prawne).

* od tych orzeczeń przysługuje Skarga kasacyjna od wyroku WSA, od tych postanowień które rozstrzygają sprawy przed sądami.

2. NSA rozpoznaje spory kompetencyjne pomiędzy:

a. organami samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej.

b. organami JST ( gmina, powiat, województwo).

c. SKO chyba że ustawa stanowi inaczej.

Nie ma różnicy pomiędzy sporem Kompetencyjnym a sporem o właściwość.

Uwaga ART. 4 ustawy zawiera „ FATALNY BŁĄD”!

( ustawy należy uczyć się Bardzo roztropnie!).

Uchwała konkretna rozstrzyga konkretne zaspokojenie prawne w konkretnej sprawie przed konkretnym sądem.

Uchwała ogólna.

Uchwały indywidualne czy konkretne … pkt. 3 i 4.

NSA nie działa na podstawie skargi do sądu.

Właściwości miejscowe:

- decyduje obszar działania danego organu- siedziba organu administracji.

Utrwalenie właściwości miejscowej.

Polega na tym, że WSA właściwy miejscowo w chwili wniesienia skargi pozostaje właściwym miejscowo, aż do ukończenia postępowania w sprawie.

??????????.....................

Skarga kasacyjna lub zażalenie.

Obie instancje działają kasacyjnie.

I - WSA II- NSA

Kasacyjna kasacyjna

Kasuje przedmiot Zaskarżenia Kasuje wyroki i postanowienia WSA

Przedmiot Postępowania sądowo- administracyjnego.

Postępowanie sądowo- administracyjne ma 2 FAZY:

1. postępowanie przed sądami I instancji WSA.

2. postępowanie przed sądem II instancji NSA.

Przedmiotem postępowania sądowo- administracyjnego w I i II instancji jest SPRAWA SĄDOWO- ADMINISTRACYJNA.

Sprawa Sądowo- administracyjna.

Art.1 definiuje pojęcie sprawy sądowo administracyjnej bardzo ogólnie jako sprawy z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz inne sprawy.

SPRAWA SĄDOWO- ADMINISTRACYJNA

Z punktu widzenia legalności

I Instancji WSA II instancji NSA

Art. 3 Zakres kognicji WSA * kontrola legalności wyroków i postanowień WSA

Instancja pierwsza- wydaje * załatwienie sporu

Wyroki kasacyjne. Kompetencyjnego ( merytoryczne

Merytoryczne załatwianie sprawy. a NIE kasacyjne załatwienie spr.)

* postanowienia merytoryczne.

??? Klauzula właściwości rzeczowej.

Arbiter ( Sądy administracyjne).

Strony postępowania

Skarżący ( Decyzja, Sądowo- administracyjnego Organ administracji publicznej

Postanowienia, akt nadzoru). Którego działanie lub bezczynność

Zaskarżono.

1. Strony.

2. 
   Uczestnicy na prawach strony.*

3. Inni uczestnicy.

* Uczestnikiem na prawach strony jest osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosła skargi.

(Art. 1 KPA).

Skarżącym jest- każdy kto ma INTERES PRAWNY.

• prokurator.

• RPO.

• Organizacja społeczna w cudzej sprawie w zakresie jej statutowej działalności.

• Inne podmioty……. Przepisów odrębnych.

Uczestnik w świetle prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi:

= osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym jeżeli wynik tego postępowania dot. jej interesu prawnego.

= organizacja społeczna w sprawach dot. innych osób jeżeli sprawa dotyczy jej działalności statutowej.

Art. 12 KPA.

SĄD

• Sąd w znaczeniu ustrojowym- oznacza WSA/NSA.

• Sąd w znaczeniu funkcjonalnym - oznacza skład sądu, oraz …………….?? Działa jawnie, zobowiązuje zasada kolegialności odwołania.

( kwalifikacje na sędziego NSA/ WSA)

W działania sądu mogą być zaangażowani referendarze sądowi, którzy nie są sędziami, ale są urzędnikami.

Art. 10 rozpoznawanie spraw w sposób jawny.

- Zasada kolegialnego orzekania - obowiązuje z pewnymi zasadami.

- skład 3 osobowy (WSA).

- - 1 z sędziów pełni funkcję sędziego sprawozdawcy.

-sąd orzeka w składzie 1 sędziego:

- - w postępowaniu uproszczonym

- - na posiedzeniach niejawnych ( poza rozprawą).

- - na posiedzeniach co do zasady w składzie 1 osob.-/………….

- - ………………

Czy może nastąpić zmiana składu sądu po rozpoczęciu sprawy?

- z przyczyn losowych ( śmierć).

- z powodu przeszkód prawnych ( wyłączenie sędziego).

Instytucja wyłączenia sędziego.

2 konstrukcje wyłączenia:

1. z mocy samej ustawy.- w sprawie w której sam jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym że wynik sprawy będzie oddziaływał na jego prawa lub obowiązki. Stroną jest małżonek, krewni, powinowaci w linii prostej, krewni boczni do 4 stopnia, i powinowaci boczni do 2 stopnia, lub osoby zostające pod opieką, kuratelą, itp.

Osoby związane z sędzią- stosunki przysposobienia, opieki, kurateli, kiedy sędzia był lub jest pełnomocnikiem jednej ze stron.

Jeżeli świadczył usługi prawne dla jednej ze stron lub jakiekolwiek inne usługi ……….

Brał udział w wynikach zaskarżonego orzeczenia, albo występował w danej sprawie jako prokurator.

Mógł brać udział w rozstrzygnięciu sprawy w organach administracji publicznej.

Powody wyłączenia trwają po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

Sędzia który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie postępowania nie może ( brać udziału) orzekać co do tej sprawy.

2. fakultatywne ( wyłączenie na żądanie).

Wyłączenie na żądanie sędziego lub na wniosek strony .

Sąd wyłączy sędziego na wniosek sędziego lub na wniosek strony w okoliczności, gdy jest okoliczności tego rodzaju że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość, co do bezstronności sędziego w danej sprawie.

Przyczynę należy uprawdopodobnić, a nie udowodnić.

Wniosek o wyłączenie sędziego składają strony w formie:

- na piśmie

- ustnie do protokołu na posiedzeniu w sądzie ( gdzie toczy się dana sprawa).

- strona może złożyć wniosek w każdym momencie.

- musi udowodnić że przyczyna postępowania powstała później.

W jakiej formie sąd rozstrzyga o wyłączenie:

- w formie postanowienia

- w składzie 3 osób

- na posiedzeniu niejawnym

Kogo dotyczą przepisy o wyłączeniu?

- z mocy ustawy

- na wniosek strony

PODLEGAJĄ:

- referendarz sądowy.

- asesor sądowy.

- protokolant sądowy.

- Prokurator.

16.05.2009

Egzamin 06.06.2009 i 20.06.2009

5- 7,8 pytań otwartych. Przynieść papier biały podaniowy, podwójny + 2 długopisy

(wyłącznie czarny lub niebieski)

Środki prawne w postępowaniu sądowo-administracyjnym.

1. Skarga kasacyjna - zwykły środek (przesuwa sprawę z WSA do NSA)

2. Zażalenie- zwykły środek (przesuwa sprawę z WSA do NSA)

3. Skarga o wznowienie postępowania - nadzwyczajny środek

Ad.1.

Skarga kasacyjna.

Przeciwko czemu służy skarga kasacyjna? Co skarżymy?

Skarżymy wyroku WSA, te postanowienia WSA które kończą postępowanie w danej sprawie (np. postępowanie o nałożeniu grzywny, postępowanie o umorzeniu itp.)

Kto ma prawno wnieść skargę kasacyjną?

Skarżący, organ który jest zaskarżony, strony, prokurator, rzecznik praw obywatelskich.

Przymusowi adwokackiemu podlega tylko strona, prokurator i rzecznik praw obywatelskich nie korzystają z adwokatów, sami piszą i składają skargi.

Co to jest przymus adwokacki i na czym polega?

Przymus adwokacki polega na tym, że skarga kasacyjna, która jest skomplikowanym pismem procesowym powinna być sporządzona przez: adwokata, radcę prawnego we wszystkich sprawach administracyjnych, doradcę podatkowego w sprawach zobowiązań podatkowych, rzecznika patentowego w sprawach własności przemysłowej.

Kogo nie dotyczy przymus adwokacki, kto jest zwolniony? Jakie funkcje trzeba pełnić żeby móc samemu złożyć skargę kasacyjną?

- rzecznik praw obywatelskich i prokurator jako skarżący

- te spośród stron, które są:

- sędzią

- prokuratorem

- notariuszem

- radcą prokuratorii generalnej, Skarbu Państwa

- profesorem lub dr habilitowanym nauk prawnych

jeśli są stroną lub pełnomocnikiem strony.

Podstawy skargi kasacyjnej.

- naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie

- naruszenie przepisów postępowania tylko wtedy, jeśli to uchybienie przepisów

proceduralnych mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Termin złożenia skargi kasacyjnej.

Skargę kasacyjną podmioty uprawnione składają w terminie 30 dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.

Prokurator i rzecznik mają 30 dni od dnia wydania wyroku na złożenie do sądu żądania o uzasadnienie. W ciągu 30 dni od doręczenia mu uzasadnienia może złożyć skargę.

W jakim trybie wnosi się skargę kasacyjną?

SK wnosimy do tego sądu, który wydał wyrok lub postanowienie w danej sprawie. Wnosimy za pośrednictwem WSA do NSA.

Co robi WSA i NSA ze skargą? Jakie uprawnienia wobec skargi ma WSA i NSA. Jakie skutki prawne może wywołać skarga?

SK można odrzucić, oddalić lub uwzględnić (tak samo jak na decyzję)

Odrzucenie skargi może być kompetencją WSA i NSA.

WSA odrzuci skargę zawsze na posiedzeniu niejawnym:

- wniesioną po terminie ( z uchybieniem terminu)

- niedopuszczalną z innych przyczyn (nieuprawniony organ)

- gdy strona w wyznaczonym przez sąd terminie nie uzupełniła braków

Jeśli jest wszystko poprawnie to WSA składa skargę do NSA.

NSA odrzuci skargę na posiedzeniu niejawnym w sytuacjach takich jak WSA. Może ją odrzucić lub zwrócić do WSA w celu usunięcia braków.

Forma i faza załatwienia skargi kasacyjnej.

Skargę rozpoznaje się na rozprawie przed NSA w składzie 3 sędziów.

Oddalenie skargi kasacyjnej.

NSA oddali skargę (wyrok WSA utrzyma w mocy) gdy nie ma usprawiedliwionych podstaw albo zaskarżone orzeczenie (wyrok lub postanowienie) pomimo błędnego uzasadnienia jest zgodne z prawem. NSA wydaje wyrok o utrzymaniu w mocy zaskarżonego wyroku.

Uwzględnienie skargi przesz NSA

Następuje gdy NSA uważa ją za usprawiedliwione. NSA uwzględniając skargę wyda wyrok który uchyli orzeczenie WSA w całości lub części i przekaże sprawę do tego WSA, który wydał orzeczenie.

Gdy w WSA nie może być ponownie rozpatrzona ta sprawa (nie ma nowego składu sędziowskiego 3 sędziów) to NSA wskazuje, który WSA ma zapoznać się z tą sprawą.

NSA rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej - wyjątek - z urzędu bierze pod uwagę przesłanki nieważności.

Podstawy nieważności postępowania.

Nieważność postępowania ma takie znaczenie, że wpływa na rozpoznawanie sprawy poza granice skargi kasacyjnej. W efekcie tego NSA rozpatrując skargę uchyli wyrok WSA także w części niezaskarżonej skargą kasacyjną jeżeli zachodzi nieważność postępowania.

W jakich okolicznościach zachodzi nieważność?

1. niedopuszczalność drogi sądowej

2. brak u strony zdolności sądowej lub procesowej

brak organu powołanego do jej reprezentowania

brak przedstawiciela ustawowego

brak należytego umocowania u pełnomocnika

3. powaga rzeczy osądzonej ( w tej samej sprawie toczy się już wcześniej wszczęte

postępowanie przed WSA albo sprawa stała się prawomocnie osądzona a strona znowu składa skargę)

4. nieprawidłowy (sprzeczny z prawem) skład sądu lub w rozpoznawaniu sprawy bierze udział sędzia, który z mocy prawa jest wyłączony

5. strona została pozbawiona możliwości obrony swoich praw,

6. WSA orzeka w sprawie w której właściwy jest NSA.

Ad. 2. Zażalenie

Zażalenie jest to zwykły środek prawny , który służy przeciwko postanowieniom WSA.

Dwa typy postanowień:

- postanowienia WSA, co do których, tak przewidziano w ustawie

- postanowienia enumeratywnie wskazane w art. 194 ustawy czyli:

1. post. w których przekazuje się sprawę innemu sądowi

2. post. o wstrzymaniu lub odmowie wstrzymania wykonania decyzji, postanowienia innego aktu lun czynności

3. post. o zawieszeniu postanowienia lub odmowie podjęcia zawieszonego postanowienia.

4. post. o odmowie sporządzenia uzasadnionego wyroku

5. post. o sprostowaniu lub wykładni wyroku sądowego albo o odmowie wykładni wyroku

6. post. o oddalenie wyłączenia sędziego

7. post. o odrzuceniu skargi kasacyjnej (obowiązuje tu przymus adwokacki)

8. post. o odrzuceniu zażalenia

9. post. o zwrocie kosztów postępowania

10. post. o ukaraniu grzywną.

Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia.

Jak wygląda zażalenie?

- pisemnie

- powinno zawierać wszystkie elementy pisma procesowego (oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imiona i nazwiska albo nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych lub pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, osnowę wniosku lub oświadczenia i dowody na przedstawione tam okoliczności, podpisy stron, przedstawicieli ustawowych lub pełnomocników, wymienienie załączników

- powinno zawierać wskazanie zaskarżonego (sygnatura)

- wniosek o jego zmianę lub uchylenie

- zwięzłe uzasadnienie

Rozpoznanie zażaleń przez NSA odbywa się zawsze na posiedzeniu niejawnym

WSA nie prześle akt do NSA tylko uchyli postanowienie, wyda nowe postanowienie gdy:

- zażalenie zarzuca nieważność postanowienia

- jest oczywiście zasadne.

Od tego postanowienia można znowu założyć zażalenie.

Ad. 3. Wznowienie

Przysługuje termin 3 miesięczny liczy się go od dnia w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia lub strona, przedstawiciel albo organ dowiedział się o orzeczeniu.

Termin przedawniający - przy wznowieniu 5 lat. (chyba, że strona była pozbawiona możliwości działania)

Treść skargi o wznowienie.

- elementy każdego pisma procesowego

- oznaczenie

- podstawę wznowienia

- okoliczności stwierdzające zachowanie terminu wznowienia

- żądanie wznowienia lub zmiany postanowienia.

Przeczytać art. 230-233 (wpis) i art. 243 prawo pomocy.

® to może być pytanie egzaminacyjne!!!!

---