ustrój samorządu terytorialnego
Więcej tematów:
1. Cechy charakteryzujące samorząd terytorialny wg prof. Rabskiej:
Na pojęcie samorządu terytorialnego składają się następujące elementy:
a) wyodrębniona grupa społeczna określona przez prawo, której członkostwo powstaje z mocy prawa
b) powołana do wykonywania zadań administracji państwowej w sposób samodzielny, w formach właściwych dla administracji państwowej
c) posiadająca własną organizację ustaloną w przepisach prawnych, pozostającą pod kontrolą tej grupy społecznej, która ją wybrała
d) organizacja samorządu zbudowana jest na zasadach decentralizacji, działając na podstawie prawa pozostaje tylko pod nadzorem organów państwowych
e) organy samorządu nie będąc organami administracji państwowej wchodzą w skład jednolitego aparatu administracji jaki całości
2. Samorząd terytorialny
Powstały z mocy prawa i wyodrębniony w strukturze państwa związek lokalnego społeczeństwa, powołany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej, oraz wyposażony w środki materialne umożliwiające realizację nałożonych zadań i przyznanych uprawnień. Wiąże się to ściśle z względną niezależnością organów samorządowych, możliwością wyborów organów przedstawicielskich, stanowieniem władztwa administracyjnego oraz podległości nadzorowi państwa obejmującemu legalność i celowość.
Art. 203 Konstytucji RP
1. Najwyższa Izba Kontroli kontroluje działalność organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.
2. Najwyższa Izba Kontroli może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności.
3. Najwyższa Izba Kontroli może również kontrolować z punktu widzenia legalności i gospodarności działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa.
3. Gmina, powiat, województwo
W Polsce od 1990 r system administracji publicznej zbudowany jest na zasadach dualizmu.
Dualizm
Jest wynikiem decentralizowania administracji. Samorząd wykonuje zadania z administracji ogólnej.
4. Etapy budowania w Polsce samorządu terytorialnego:
a) Rok 1990 powołano samorząd na szczeblu gminnym i upodmiotowienie mieszkańców gminy (art. 1 ustawy)
Art. 1. 1. Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową.
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.
b) Rok 1997 uchwalono i przyjęto w referendum Konstytucję RP
ustrój zapewnia decentralizację władzy publicznej
Art. 15 Konstytucji
1. Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizację władzy publicznej.
2. Zasadniczy podział terytorialny państwa uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze lub kulturowe i zapewniający jednostkom terytorialnym zdolność wykonywania zadań publicznych określa ustawa.
Przyznanie samorządowi terytorialnemu osobowości prawnej:
Art. 16 Konstytucji
1. Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową.
2. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego
Art. 164 Konstytucji
1. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.
2. Inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa.
3. Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego.
5. Mamy dwa rodzaje samorządów lokalnych:
a. Gminny
b. Powiatowy
c. Oraz samorząd regionalny -> województwo
6. Źródło prawa
Miejsce, w którym możemy znaleźć opublikowany tekst
Procedura wydania aktu prawnego będącego źródłem prawa
Wszystko to co decyduje o powstaniu danego aktu prawnego, całe otoczenie.
7. W przypadku utworzenia powiatu i województwa możemy wskazać na zasadę wtórności w stosunku do gminy:
Wtórności terytorialnej - terytorium zarówno powiatu jak i województwa nie narusza terytorium gminy
Wtórności funkcjonalnej - nie ograniczono kompetencji gmin, przy tworzeniu szczebla powiatowego i województwa
8. Podstawowymi regulacjami przesądzającymi o charakterze prawnym samorządu terytorialnego są 3 ustawy samorządowe:
O samorządzie gminnym
O samorządzie powiatowym
O samorządzie województwa
9. Pod pojęciem gminy, powiatu i województwa należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.
10. O istocie samorządów przesądzających o bycie gminy, powiatu czy województwa jako jednostki samorządu terytorialnego czyli jednostek powołanych przez państwo do wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej jest przekazanie tym jednostkom takich zadań w sposób gwarantujący samodzielność ich wykonywania a także kompetencji służących ich realizacji.
Pochodną zdecentralizowanych na j.s.t zadań i realizowania ustawowo przekazanych kompetencji jest przysługujące gminie, powiatowi i województwu władztwo administracyjne.
J.s.t. wykonują władztwo wyłącznie tam gdzie to jest dopuszczalne i niezbędne.
Nic nie stoi na przeszkodzie by występowały one również jako podmioty obrotu cywilnego. Działalność j.s.t. nie tylko reguluje prawo administracyjne.
11. Na pojęcie gminy, powiatu i województwa składają się 4 istotne elementy:
a) Terytorium
b) Mieszkańcy tworzący wspólnotę terytorialną
c) Zadania i kompetencje z zakresu administracji publicznej, do których wykonania zostały one powołane
d) Możliwość do korzystania z władztwa administracyjnego, dzięki któremu mogą one skutecznie wykonywać przekazywane zadania
12. Wspólnota samorządowa
Z istoty samorządu teryt. wynika, że pod tym pojęciem należy rozumieć korporację terytorialną gdyż przedstawia ją wyodrębniona (upodmiotowiona) grupa członkostwa z oznaczonym terytorium czyli przestrzenią wyznaczoną granicami jednostek zasadniczego podziału terytorialnego kraju.
13. Cechy wspólnoty terytorialnej:
a) Istotny stopień zintegrowania społecznego
b) Zdolność do samoorganizacji w imię wspólnych celów
c) Istnienie wątków wspólnej świadomości społecznej zdeterminowanej warunkami lokalnymi.
14. Terytorium jednostek samorządu terytorialnego:
Terytorium oraz przebieg granic decyduje o przynależności do korporacji skupiającej mieszkańców.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 o samorządzie gminnym Rada ministrów w drodze rozporządzenia tworzy, łączy, dzieli, znosi gminy oraz ustala ich granice. Nadaje gminie lub miejscowości status miasta i ustala ich granice. RM ustala i zmienia nazwy gmin i siedziby ich władz.
Art. 4a. 1. Wydanie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, wymaga zasięgnięcia przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej opinii zainteresowanych rad gmin, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacji z mieszkańcami, a w przypadku zmian granic gmin naruszających granice powiatów lub województw - dodatkowo opinii odpowiednich rad powiatów lub sejmików województw, z zastrzeżeniem ust. 2.
Rada gminy występuje z wnioskiem o łączenie, dzielenie gminy. Do tego wniosku powinny być dołączone dokumenty związane z jego granicami, wszelkie dokumenty kartograficzne i geodezyjne. Poprzedzone to powinno być konsultacjami m.in. z mieszkańcami gminy.
Zasady redagowania - rozporządzenie RM z 09.08.2001r. w sprawie trybu postępowania przy składaniu wniosków o tworzeniu, łączeniu, dzieleniu i znoszeniu gmin (Dz.U. Nr 86 poz. 943). Charakter konsultacji ma moc opinii. Dla RM nie jest to czynności akt wiążący.
Podobna procedura przewidziana jest przy składaniu wniosków przez rady powiatu i województwa.
15. Analiza zadań j.s.t.
Zadania i kompetencje
Ustawodawca posługuje się pojęciem ZADANIA wskazując w sposób ogólny na cele, które ma osiągnąć w swojej działalności samorząd lub określone kierunki działań mając na uwadze zakres rzeczowy spraw należących do samorządu.
Natomiast pojęcie KOMPETENCJI rozumieć należy jako zespół praw i obowiązków organu obejmujących formy prawne działania, głównie o charakterze władczym, będą to więc formy realizacji zadań samorządu głównie prawne.
W ramach tych zadań mieszczą się następujące kategorie zadań:
Stanowienie przepisów prawa miejscowego
Kształtowanie organów j.s.t.
Rozstrzyganie innych spraw w sposób władczy (w tym przede wszystkim wydawanie decyzji administracyjnych)
16. Zadanie gminy:
Art. 6 ustawy o samorządzie gminnym
Art. 6. 1. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
2. Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzyganie w sprawach, o których mowa w ust. 1, należy do gminy.
Należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Taka regulacja zakłada domniemane znaczenie właściwości gminy.
Potwierdzenie przysługującemu domniemanie kompetencji jest także art. 164 ust. 3 Konstytucji RP.
Art. 164 Konstytucji
1. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.
2. Inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa.
3. Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego.
Mamy więc regulację ustawową i konstytucyjną.
Obecnie podział zdań i kompetencji między organy admin. Rządowej i samorządowej dokonała obszerna ustawa z dn 24.07.1998 r. i zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej w związku z reformą ustrojowa państwa (Dz.U. Nr 34 poz. 198)
Zadania z admin. publicznej mogą być wykonywane jednocześnie przez kilka organów, dlatego tak ważny jest podział kompetencji.
Art. 7 - ZADANIA
Art. 7. 1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) edukacji publicznej,
9) (1) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) cmentarzy gminnych,
14) (2) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
18) promocji gminy,
19) współpracy z organizacjami pozarządowymi,
20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.
3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.
Ustawodawca wymienia zadania własne, a od gminy zależy czy te zadania będą realizowane z taką samą intensywnością.
- promocja gminy
- współpraca z organizacjami pozarządowymi
- tworzenie związków międzygminnych.
17. Zadania powiatu
Art. 4 ustawy o samorządzie powiatowym:
Są to zadania o charakterze ponadgminnym. Zadania te mają charakter uzupełniający i wyrównawczy w stosunku do gminy.
5 grup zadań realizowanych przez powiaty:
I. Ponadpodstawowa infrastruktura techniczna (drogi powiatowe)
II. Ponadpodstawowa infrastruktura społeczna (powiatowe urzędy pracy)
III. Porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli w wymiarze ponadgminnym (policja)
IV. Ochrona środowiska i zagospodarowanie przestrzenne w wymiarze lokalnym ponadgminnym
V. Działalność organizatorska zmierzająca do rozwiązywania lokalnych problemów (przeciwdziałanie bezrobociu, ochrona zdrowia, powołanie sztabów przeciwpożarowych)
18. Zadania województwa
Województwo jako j.s.t. wykonuje zadania publiczne o charakterze wojewódzkim, regionalnym nie zastrzeżone ustawami na rzecz organów admin. rządowej.
Zadania te realizuje wojewoda i służby wojewody tworząc admin. ogólną
Samorząd województwa realizuje 2 kategorie zadań:
A. Określenie strategii rozwoju województwa
B. Prowadzenie polityki rozwoju województwa
Przy określaniu strategii rozwoju województwa, samorząd województwa powinien uwzględnić określone przez ustawodawcę cele, a mianowicie:
pielęgnowanie polskości, rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców,
pobudzanie aktywności gospodarczej
podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województw
zachowanie wartości środowiska przyrodniczego
kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego
19. Polityka rozwoju województwa.
Tworzenie i rozbudowa infrastruktury społecznej, technicznej o znaczeniu województwa (np. drogi wojewódzkie, szpitale wojewódzkie, sejmiki wojewódzkie), tworzenie warunków rozwoju gospodarczego w tym kreowanie rynku pracy, pozyskiwanie i łączenie środków finansowych, publicznych i prywatnych w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej.
20. Rodzaje zadań j.s.t.
1. Zadani własne i zadania zlecone:
J.s.t. Wykonują przed wszystkim zadania WŁASNE
Drugim rodzajem zadań są zadania realizowane z zakresu admin. rządowej czyli zadnia zlecone. Mogą być one dokonywane w 2 formach:
- przekazywane są one na podstawie regulacji ustawowej
- przekazywane w drodze porozumienia zawartego między j.s.t. a organami admin. rządowej
2. Zadania z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów powszechnych oraz referendum
3. Zadania obligatoryjne i fakultatywne.
Zadania własne j.s.t dzielimy na:
o Zadania obowiązkowe
o Zadania dobrowolne
Zadania zlecone:
o Zadania przekazane przez ustawy
o Zadania wykonane na podstawie porozumień (zadania powierzone)
Art. 101 a, ustawy o samorządzie gminnym
Art. 37 KC
Art. 37. § 1. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
§ 2. Rodzaje rejestrów oraz ich organizację i sposób prowadzenia regulują odrębne przepisy.
21. Źródła prawa w zakresie samorządu terytorialnego.
Konstytucja określa podstawy samorządu terytorialnego. Najistotniejsze znaczenia wśród przepisów poświęconych samorządowi terytorialnemu posiada art. 16, określa on podstawowe cechy samorządu.
Art. 16 Konstytucji
1. Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową.
2. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
- Obligatoryjna przynależność mieszkańców do wspólnoty samorządowej
- Uczestnictwo w sprawowaniu władzy publicznej
- Samodzielność działania polegająca na wykonaniu w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność tych zadań
rozdział 7 Konstytucji - poświęcony jest samorz. terytorialnemu
art. 163 do 172
Art. 163.
Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.
Art. 164.
1. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.
2. Inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa.
3. Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego.
Art. 165.
1. Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe.
2. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej.
Art. 166.
1. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne.
2. Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych. Ustawa określa tryb przekazywania i sposób wykonywania zadań zleconych.
3. Spory kompetencyjne między organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej rozstrzygają sądy administracyjne.
Art. 167.
1. Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań.
2. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa.
3. Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego są określone w ustawie.
4. Zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych.
Art. 168.
Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie.
Art. 169.
1. Jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych.
2. Wybory do organów stanowiących są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyborów określa ustawa.
3. Zasady i tryb wyborów oraz odwoływania organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego określa ustawa.
4. Ustrój wewnętrzny jednostek samorządu terytorialnego określają, w granicach ustaw, ich organy stanowiące.
Art. 170.
Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego. Zasady i tryb przeprowadzania referendum lokalnego określa ustawa.
Art. 171.
1. Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności.
2. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe.
3. Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może rozwiązać organ stanowiący samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucję lub ustawy.
Art. 172.
1. Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo zrzeszania się.
2. Jednostka samorządu terytorialnego ma prawo przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych oraz współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
3. Zasady, na jakich jednostki samorządu terytorialnego mogą korzystać z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, określa ustawa.
Konstytucja wskazuje na podstawowy charakter gminy w systemie samorz. terytor. w Polsce
Art. 164 ust. 1 Konstytucji
Gmina jest jedyną j.s.t. bezpośrednio określoną w Konstytucji (art. 164 ust. 2 Konstytucji )
Rozwinięcie zasady samodzielności j.s.t określone w art. 16 Konstytucji odnaleźć można w art. 165
- osobowość prawna
- wybór organów j.s.t
- organizacja samorządów (art. 169 - 171 Konstytucji )
W związku z tym, że samorząd terytorialny stanowi instrument decentralizacji władzy publicznej podlega on nadzorowi. Jedyną k9onstytucyjnie określoną przesłanką nadzoru jest legalność czyli zgodność z prawem podejmowanych przez samorząd działań (art. 171 ust. 1 Konstytucji)
Organami nadzoru ogólnego są:
1. Prezes RM
2. wojewodowie
Konstytucyjnym określonym organem nadzoru szczegółowego w zakresie spraw finansowych są RIO (Regionalne Izby Obrachunkowe) art. 171 ust 2 Konstytucji
22. Konstytucja określa następujące źródła dochodów własnych S.T.:
- dochody własne
- subwencje
- dotacje celowe z budżetu państwa
Jedynie gminy dostały prawo ustanawiania wysokości podatków i opłat lokalnych (to jest źródło własne dochodów)
Art. 172 Konstytucji
1. Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo zrzeszania się.
2. Jednostka samorządu terytorialnego ma prawo przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych oraz współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
3. Zasady, na jakich jednostki samorządu terytorialnego mogą korzystać z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, określa ustawa.
Uprawnienia ST do:
- zrzeszania się
- przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych
- współpraca ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw
USTAWOWE PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ST W POLSCE
Ust z dnia 24.07.1998 - Dz.U. nr 96 poz. 603-peni zasadniczą rolę w określaniu typów ST. Ustawa o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa
(gminy, powiaty, województwa)
weszła w życie w dn. 01.01.1999
Tworzenie lub znoszenie województw wymaga formy ustawowej. Pozostałe zmiany terytorialne związane z tworzeniem, łączeniem lub znoszeniem powiatów dokonywane są w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. Powiaty zostały utworzone na podstawie rozporządzenia RM z dn. 07.08.1998 w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. 103 poz. 652) Na jego podstawie powołano 308 powiatów + 7 w 2001r. 65 miast na prawach powiatów
Miastami tymi stały się miasta
Ř 100 tys. Mieszkańców lub które były siedzibą województw do 31.12.1998
Szczególną rolę dla działalności ST odgrywają 3 ustawy:
- ust z dn. 08.03.1990 o samorządzie gminnym Dz.U. z 2001 nr 142 poz. 1591
- ust z dn 05.06.1998 o samorządzie powiatowym Dz.U. z 2001 nr 142 poz 1592
- ust z dn 05.06 1998 o samorządzie województwa Dz.U. z 2001 nr 142 poz 1590
Co zawierają:
- przepisy ogólne - przedmiot regulacji
- -zakres działania i zadania
- formy realizacji zadań
- określenie władz danej jednostki i ich podstawowych kompetencji
- problematyka aktów prawa miejscowego (podstawowe są w Konstytucji, tu są szczegółowe)
- problematyka mienia
- problematyka gospodarki finansowej
- problematyka zrzeszania się samorządów
- nadzór nad jednostkami ST
Inne ustawy regulujące ST - 3 szt
23. Formy demokracji bezpośredniej ST 2 z 3 dotyczą wyborów:
Ustawy określają tryb i zasady przeprowadzania wyborów, zgłaszania kandydatów oraz warunki ważności wyborów
- ust z dn 16.07.1998 ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatowych i sejmików województw Dz.U nr 41 poz 361
- ust z dn 20.06.2000 o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta Dz.U nr 113 poz 984
Trzecia ustawa dotyczy referendum - określona zasada i tryb przeprowadzania referendum gminnego, powiatowego i wojewódzkiego:
- ust z dn 15.09.2000 o referendum lokalnym Dz.U. nr 88 poz 985
Ustrojowy charakter ma ustawa z dn 15.09.2000 o zasadach przystępowania JST do międzynarodowych zrzeszeń i społeczności lokalnych i regionalnych.
Dotyczy ona jednego z elementów współpracy zagranicznej, jaką mogą prowadzić JST.
Elementem urzędniczego prawa administracyjnego jest ustawa z dn 22.03.1990 o pracownikach samorządowych Dz.U. nr 21 poz 124 Określa ona status prawny pracowników zatrudnionych w urzędach i jednostkach organizacyjnych samorządów.
Reguluje ona takie kwestie jak:
- związanie, zmiana i rozwiązanie stosunku pracy
- obowiązki i prawa pracowników samorządowych
- odpowiedzialność porządkowa i dyscyplinarna pracowników samorządowych
24. Przepisy związane ze sferą finansowo gospodarczą działalności samorządów.
· Ustawa z dn. 20.12.1996 o gospodarce komunalnej Dz.U. nr 9 poz 43
Gospodarka komunalna obejmuje w szczególność zadania o charakterze użyteczności publicznej, której celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych
· ustawa z dn 13.11.2003 o dochodach JST Dz.U nr 203 poz.
Ustawa określa źródła dochodów ST oraz zasady ustalania i gromadzenia tych dochodów a także zasady ustalania i przekazywania dotacji celowych z budżetu państwa
· Ustawa z dn 12.01.19991 o podatkach i opłatach lokalnych Dz.U. z 2001 nr 9 poz 84
Ustawa normuje następujące podatki:
Od nieruchomości, środków transportu, posiadania psów, opłaty targowe, miejscowe i administracyjne
· ustawa z dn 26.11.1998 o finansach publicznych Dz.U. z 2003 nr 15 poz 148
Określa m.in. zasady opracowania projektów budżetowych, ich uchwalenie u wykonanie, zasady kontroli finansowej i audytu wewnętrznego, problematykę odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
25. Istotne znaczenie odgrywają ustawy dotyczące instytucji bezpośrednio powiązanych z samorządem.
- Ustawa z dn 12.10.1994 o samorządowych kolegiach odwoławczych Dz.U. z 2001 nr 79 poz 856
- Ustawa z dn 07.10.1992 o regionalnych izbach rozrachunkowych Dz.U. z 2001 nr 55 poz 577
Organ do którego się odwołujemy od decyzji ST w sprawach z zakresu administracji publicznej.
RIO- państwowe organy kontroli gospodarczo finanse. oraz kontroli zamówień publicznych w JST
26. Akty prawa miejscowego.
Są źródłami prawa powszechnie obowiązującego
art.. 87 Konstytucji
1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
- uwzględniają specyfikę lokalną
- lokalna waga danej problematyki
- potrzeba natychmiastowego działania w przypadku zajść nadzwyczajnych, losowych
Rodzaje aktów prawa miejscowego
- statuty - wydawane na podstawie upoważnienia generalnego,
- przepisy wykonawcze- wydawane na podstawie upoważnień szczegółowych
- przepisy porządkowe - wydawane na podstawie upoważnienia generalnego
Propagowane w dzienniku urzędowym, w obwieszczeniach
27. Orany JST
Najważniejszy to organ stanowiący - RADA (rada powiatu, rada gminy, sejmik województwa)
Formy wypowiedzenia się:
Referendum, wybory
Organami gminy są (kompetencje opisuje ustawa o gminach)
- rada gminy,
- wójt
- burmistrz
- prezydent
Rada gminy ma ustaloną liczebność:
- 15 radnych dla gmin do 20 tys mieszkańców
- 21 radnych dla gmin do 50 tys mieszkańców
- 23 radnych dla gmin do 100 tys mieszkańców
- 25 radnych dla gmin do 200 tys mieszkańców
- na każde 100 tys powyżej 200 tys dodatkowo 3 radnych
Nie więcej niż 45 radnych. Liczbę radnych w danej gminie ustala wojewoda w porozumieniu z komisarzem wyborczym.
Rad gminy wybierana jest na 4 lata, licząc od dnia wyborów. Po tym okresie rada nie pełni już swych funkcji w przeciwieństwie do organu wykonawczego (wójt, burmistrz, prezydent)
Jeżeli siedziba rady jest w mieście jest to rada miejska
Rada jest organem stanowiącym i kontrolnym.
Rola stanowiąca polega na podejmowaniu i stanowieniu aktów prawnych zarówno powszechnie obowiązujących i wewnętrznych
Funkcja kontrolna obejmuje kontrole działalności wójta, jednostek pomocniczych gminy, kontrolę realizacji zadań publicznych.
Ustawa o SG wprowadza domniemanie kompetencji Rady gminy w zakresie zadań gminy, art. 6 ust. 1 SG
Art. 18 SG - 2. do wyłącznej właściwości rady gminy należą”
1. sprawy organizacyjne”
- uchwalanie statutów gminy
- tworzenie, likwidacja, reorganizacja przedsiębiorstw i innych jednostek organizacyjnych gminy
- ..............
2. Sprawy planistyczne:
- uchwalanie studium i kierunków zagospodarowania przestrzennego
- uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
3. Sprawy finansowo majątkowe:
- uchwalenie budżetu gminy
- wysokość podatków i opłat
- uchwały w sprawach majątku gminy
4. Sprawy osobowe:
- ustalenie wynagrodzenia wójta
- powoływanie i odwoływanie skarbnika, sekretarza gminy
5. Sprawy kierowniczo kontrolne:
- przyjmowanie sprawozdań z realizacji zadań, planów i projektów
- podejmowanie uchwał w sprawie udzielenia lub nie absolutorium
6. Sprawy reprezentacyjne:
- podejmowanie uchwał w sprawie herbu gminy, nazw ulic i planów wznoszenia pomników.
28. Tryb działania rady:
Ustaw o samorządzie gminy + statut gminy
Zasadą jest sesyjny tryb pracy rady. Obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeb nie rzadziej niż raz na kwartał.
Obowiązek zwoływania sesji następuje, jeśli wniosek złoży wójt lub co najmniej ¼ składu rady.
Zwołanie następuje po 7 dniach od złożenia wniosku.
Pierwsza sesję nowej rady zwołuje przewodniczący rady poprzedniej kadencji w ciągu 7 dni po ogłoszeniu wyników wyborów do rady.
Uchwały zapadają zwykle większością głosów obecności co najmniej ½ składu rady w głosowaniu jawnym, chyba, że ustawa stanowi inaczej.
Działalność organów gminy w tym rady jest jawna. Ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustawy. Jawność ta obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskania informacji, wstępu na sesje rady i posiedzenia jej komisji, dostępu do dokumentów z wykonania zadań publicznych, protokołów z posiedzeń.
http://sciaga.nauka.pl/index.php/id=index/dept=54/cath=221/sc_id=9976/title=ustroj_samorzadu_terytorialnego/st=4