WYTRAWIANIE SUROWCÓW ROŚLINNYCH
Wytrawianie - extrakcja jest to podstawowa operacja stosowana przy sporządzaniu z leczniczych surowców roślinnych jest to proces rozdzielczy oparta na stosunku dyfuzji i pozwala ten proces na stosunkowo szybkie wyodrębnienie związków czynnych z rozdrobnionego surowca przy użyciu odpowiedniego rozpuszczalnika, pozostanie wyciąg zawierający zespół wytrawionych składników, pozostanie fragment ze zmiażdżonych roślin. Zawarte w tej frakcie substancji czynne rozpuszczalnika, można wydzielić substancje z tego rozpuszczalnika poprzez odparowanie lub suszenie i wtedy pozostanie suchy wyciąg roślinny. To przechodzenie substancji z roślinki może przebiegać z różną prędkością zależy od tego czy komórka rośliny zostanie dobrze rozdrobniona.
II czy komórka zostanie zmiażdzona i rozdrobniona do nich może dostać się rozpuszczalnik i wymywa wszystko w tych komórkach.
- rozdrobniony tniemy nożami najlepiej na bardzo drobny proszek, zwykle stosowane są młynki ten proszek który otrzymujemy musi być drobny który przechodzi przez sito 0,16mm i 0,8mm. W tedy mamy pewność ze te komórki zostały zmieszane i możemy zalewać.
- przechowywanie nie ma sensu bo traci wartość wtedy oddzielamy substancje od rozpuszczalnika i trzeba wyperkolować ją.
- co najmniej połowa komórki powinna być zmiażdzona wtedy ma sens.
W śród wytrawiania stosuje się dwie metody:
1. równowaga między stężeniami roztworu i substancji surowca jest to tzw „maceracja”.
2. tz „Perkolacja” jest maxymalna różnica stężeń utrzymywania przez cały czas.
Sama maceracja ma różne odmiany:
- wielokrotna
- główna
- stopniowa
I Polega że surowiec odpowiednio rozdrobniony umieszcza się w dobrze zamkniętym pojemniku, zalewa się wymagana ilością rozpuszczalnika i pozostawia w chłodnym miejscu chronionym od światła często mieszając. Wyciskamy przez prasę i oddzielamy te substancję rośliną od fazy z rozpuszczalnikiem.
II Wielokrotna i ma na celu uzyskać lepszą wydajność polega na tym że wytrawiamy surowiec małymi porcjami rozpuszczalnika natomiast jednorazowo całą jego objętością. I dzięki temu zalewamy kilka krotnie.
6 etapów rozdrabniania:
1. odpowiednie rozdrobnienie surowca
- liście, kwiaty, zioła
- powinny być przesiane przez sito o 3,15mm
- trzeba pokroić i przesiać
- kora, korzenie, kłącza muszą być drobniej pocięte i przesiane przez sito 1,6mm
- owoce nasiona surowce twarde przesiewamy przez sito 0,5mm.
2. zalanie rozpuszczalnikiem i nastepnie endosmoza (wchodzi w głąb nasiona)
3. rozpuszczanie cial czynnych
4. dyfuzja roztworu na zew endosmoza
5. oddzielenie roztworu od wytrawionego surowca
6. przesączenie - zagęszczenie otrzymanego extraktu.
Czynniki wpływające na rozdrobnienie:
- czynniki rozdrabniające
- temp
- mieszanie
Procesy technologiczne:
1. wyciskanie w różnych prasach
2. odbalastowanie (zbędne) oddzielenie zbędnych substancji które dostały się do extraktu. Wpływa na klarowność roztworu powodując zmętnienie sączenie dekantacja.
3. zagęszczanie płynów wyciągowych (extraktów) w wypalkach próżniowych (odparowanie części rozpuszczalnika)
- proces powinien być krótki
- temp nie powinna przekraczać 50oC
4. suszenie płynnych wyciągów
- używa się suszarki
- zakres temp zależy od surowca i są wyższe od 15o - 250o
5. proces liofilizacji polega na wysuszeniu zamrożonego materiału pod zmiejszeniem ciśnienia na drodze sublimacji lodu.
Odmiana maceracji prostej jest:
- maceracja recepturowa maceracje którą zalewamy siemie lniane w temp pokojowej na 30 min.
- maceracja podwójna rozpuszczalnik dzielimy na 2 części nierówne części, surowiec zalewamy najpierw tą większą częścią 60;40% i to po upływie 7 dni macerat zalewamy z nad surowca pozostałość wyciskamy i ten surowiec wyczerpany zalewamy z częścią rozpuszczalnika (Świerzym) po paru dniach zbieramy macerat łączymy te 2 różne maceraty i to pozwala na wypłukanie ciał czynnych z tego surowca.
- macerat z zmieszaniem tz macerat obrotowy jest znacznie krótszy od 24h do 48h.
Turbo extrakcja czyli maceracja wirowa:
- nowoczesna metoda
- 10tyś ob. Na min - turbo extrakcja
- jest znacznie krótszym procesem wyst 15min
Maceracja ultra dżwiękami:
- stosuje się ultradźwięki pozwalające na wnikanie rozpuszczalnika od 20 do 100kg herca.
- następuje przyśpieszenie procesów utleniania i hydrolizy.
Maceracja stopniowa:
- dotyczy mieszaniny rozpuszczalników najpierw zalewamy wodą i przenikają wszystkie substancje odlewamy i zalewamy etanolem 20o aż dojdziemy do 70o.
- dygesta - naparzanie jest to maceracja w podwyższonej temp do 30-50o
- naparzanie - infusum surowiec zalewamy wrzącą wodą i ogrzewamy na łaźni wodnej 15 min po czym zestawiamy i pozostawiamy na kolejne 15 min (30 min łącznie) i potem przecedzamy i płuczemy wrzatkiem i uzupełniamy do przypisanej ilości.
- decocta - odgotowanie rozdrobniony surowiec zalewamy wodą w temp pokojowej a następnie umieszczamy na łaźni wiodnej na 30min licząc od momentu zawżenia wody i przez te 30 min surowiec musi być poddany temp 90o po tym czasie znowu przecedzamy przepłukujemy pozostałość wrzątkiem i uzupełniamy do odpowiedniej ilości odwary można robić które nie są wrażliwe na wysoką temp.
- perkolatio - perkolacja extrakcja bardzo aktywna (19w) jest to proces który pozwala wydobyć 100% surowca.
4 podstawowe etapy:
1. zwilżenie surowca i opęcznienie jego
2. załadowanie perkolatu
3. maceracja 24h
4. perkolacja właściwa
Ad1 rozpuszczamy go i zalewamy odpowiednią ilością rozpuszczalnika i pozostawiamy go na 24h w zamkniętym pojemniku, zwilżamy dzieki temu nie ……. Się i przechodzi strumień rozpuszczalnika.
Ad2 przeniesienie substancji do perkolatu
- ubijanie bardzo lekko surowca w perkolatorze
- jeśli żle ubijamy nie będzie nam przechodziła równomiernie
Ad3 zamykamy i zalewamy rozp powyżej 1 cm i pozostawiamy na 24h i następnie maceracja.
- następnie wytrawianie „głowa perkolatu”
- prędkość wpływu musi być właściwa wyregulowana z 1 kg surowca przy założeniu 1:5 etanolu to czas wypływu głowy perkolatu od 5 do 30k na 1 min. 1:5 surowca do etanolu 1:10 zioła i etanolu od 10 do 60k na 1 min przy substancjach słabiej działających 1:5, silniej działających 1:10, powinna trwać do momentu zę z perkolatu będzie wypływać ciecz bez swoistego zapachu surowca, szklane, kominkowe perkolaty.
Ad4
Perkolacja - ma za zadanie zmniejszyć zużycie tego rozp
surowiec dzieli się na 3 części
50 dkg,
30 dkg,
20dkg
Z pierwszej cześci zbieramy głowę perkolatu a pozostałą mnijszy stężony część rozp nie zagęszcza tylko wykorzystuje do wytrawiania 2 części surowca.
Diakolacja - surowiec umieszcza się w zespole perkolatów w kształcie rur o długości 1m a średnica ma kilka cm czyli przepływa przez długi słup surowiec używamy do tłoczenia tego rozp specjalnych pomp. Rozp jest przetłoczony przez surowiec i nie wymaga już zagęszczenia.
Ewakolacja - surowiec umieszczamy w perkolatorze w kształcie rury wysokość 90 cm średnica 10 cm i wytwarza się pod ciśnieniem Świerzy rozp jest zawsze klarowny do najbardziej wyczerpanego surowca a Świerzy do najbardziej wyczerpanego surowca Świerzy idzie na koniec a bogaty tam gdzie jest surowiec nieczynny.
Nalewki - tinctura
Są to płynne postaci leku otrzymywane przez wytrawianie suchych surowców roślinnych metodą maceracji lub perkolacji ewentualnie przez rozpuszczenie wyciągów suchych rozpuszczany jest etanol lub jego mieszanina z wodą 70%.
Dzielimy:
- nalewki proste złozone z jednego surowca
- nalewki złozone z kilku surowców
- od metody otrzymywanie
- nalewki otrzymane drogś maceracji słobo działające z wyjątkiem z nalewki opium
II
- metoda perkolacji silnie działających
Maceracja ze spirytusem 70%
- nalewka piołunowa - Absynthii, pobudza apetyt
- nalewka pomarańczowa - Aurantii tinctura, jako środek poprawiający smak i zapach corigenst
- nalewka gorczycowa - Gentiana tinctura, pobudza apetyt
- nalewka tatarakowa - Calami tinctura, pobudza sok żołądkowy stosuje się ją 0,5 godz przed jedzeniem po 0,5 łyzeczki do plukania
- nalewka z kozłka - Waleriana tinctura, uspokajająco brunatnożółta 1ml miesza się z 10ml wody +5% chlorek żelazowy FeCl powstaje zielona barwa lub NaOH żółte zabarwienie od 20-40k uspokaja.
Zalewając ziółka etanolem 70o.
Nalewki proste zalewamy etanolem innym:
- Nalewka z pieprzowca - Capsici tinctura zawiera capsaicynę i otrzymuje się przez maceracje spirytusem 90o. zastosowanie przeciwreumatycznym do nacierań wywołujący przekrwienie skóry.
- Nalewka z korzenia mydlnicy - Saponiariae otrzymywana przez macerację etanolem 45o Zastosowanie do zmywania twarzy.
- Nalewka z mięty pieprzowej jednodniowa maceracja 90o etanolem w maceracie należy rozpuścić 5% olejku mietowego. Zastosowanie przeciwbólom żołądka i środek wiatropędny - purgativa.
Nalewki złożone:
- Nalewka gorzka - Tinctura Amara środek pobudza apetyt
- Nalewka rzemieniowa - Rei środek pobudza apetyt.
Abshydthi tinctura - ziele piołunu
Abshynthi herba 200cz stio 1,6 20g ziela
Ethanolum 676cz 70g/l 67,6 etanolu
Aqva purificata 324cz 32,4 wody
Dawki zwykle stosowane jednorazowa 0,5, dobowa 1,5
Zielonkawo brunatny płyn o charakterystycznym zapachu piołunu
Od 20-60kropli
* Nalewka gorzka - z korzenia goryczki, liść, bobrka, owocni pomarańczy gorzkiej
Zielonkawo brunatny, przezroczysty płyn o aromatycznym zapachu.
Gencjana radix, sit6o 0,5 60cz
Bobrek - Menyathidis sito 3,2 60cz
Auranthi amoni pericartium sito 3,2 50cz
Ethanolum 760 g/l
Aqva 276cz
Przyżądzać przez 7 dni macerację mieszamy etanol z wodą od 63 do 70%
Przechowywanie w zamkniętych pojemnikach w temp nie większej niż 25o chronić od światła
Działanie i zastosowanie pobudza apetyt
Dawki doustna jednorazowa 0,5, dobowa 1,5-3
* Nalewka z korzenia gorczyki - Gencjana tinctura
Brunatnożółta o swoistym zapachu sito 0,5 200cz
Ethanolum 676cz
Aqva 324cz
7 dniowa maceracja
Dawki jednorazowa 0,5, dobowa 1,5 - 3
* Nalewka Valeriasnowa - kozłek,
krople walerianowe, korzeń walerianowy sito 0,5mm 200cz
Ethanolum 676cz
Aqva 234cz
7 dniowa maceracja, ciemnobrunatna ciecz o charakterystycznym zapachu
Przechowywanie w zamkniętych pojemnikach chronić od światła
Dawki jednorazowa 1 -3ml, dobowa 10ml
Rp
% Sol. Morphini hydrochloridi
0,15% Sol. Papaverini hydrochloridi
M. f. gtt
D. S. 2x dziennie 10 kropli
a) dorosły
b) dziecko 12 lat
c) dziecko 4,5kg
Rp
Gutta gargarinae
Farmaldehydi 40% 10,0
Ethanoli 95o
Gelatini aa 0,5
Aq ad 50,0
M.f.gtt.
D.S. 20 kropli na szklankę do płukania gardła
Rp
Natrii bromidii
Ammonii bromidii aa 4,0
Kalii bromidii 8,0
Aq ad 150,0
M. f. Sol
D.S 3x dziennie po 30 kropli
Projekt realizacji prac związanych z wykonaniem płynnej postaci leku
* Nalewka z koszyczka arniki - Tinctura Arnicae
Żółtobrunatna nalewka o smaku bardzo gorzkim z równą objętością wody wytwarza osad stosuje się zew do okładów albo po rozcięczeniu wodą przeciw reumatyczne wew jako środek moczopędny, żółciopędny, przeciwskurczowy.
* Nalewka Waleriana getherae (eter)
7 dniowa maceracja na eterze, wyciśnięte potem zalanie alkoholem 70o płyn żółty, łączymy 2 wyciągi ze sobą. Działanie nalewki przeciwskurczowe, uspokajające stosuje się 20-40k jako środek uspokajający, nazy do wykazu odkażających N.
Nalewki przez podwójne maceracje:
* Tinctura Galla - Nalewka z dębianek
Składnik Galla, sito 0,5mm, 22cz, etanol 95o, 795cz, woda 250cz
5 dniowa maceracja , etanol 80o, po tym czasie zalewa się tą częścią surowiec wyciskamy i robimy 300cz etanolu, druga maceracja pozostawiamy na 24h o tym samym stężeniu.potem łączymy te 2 ciecze i odstawiamy się na 2dni w chłodne miejsce potem się sączy, otrzymana nalewka zawiera 10% garbników dużo związku taniny 40-75% stanowi tanina.
Działanie ściągające w paradontozie z chlorkiem żelazowym barwa niebieska, a potem niebiesko ciemny osad łatwo się miesza w każdym stosunku dlatego że tanina miesza się z wodą przeciw krwawieniu dziąseł.
28.03.2009
Nalewka gorzka - Tinctura Amara
7 dniowa maceracja etanolem 70o
Nalewka rzemieniowa - Tinctura Rei comp.
Herba absinthi -
Li
Folium menicenthi - liść bobrka
Ethaniolum
Nalewka czerwonobrunatna związki czynne antrahiny smak gorzki, reakcje czerwone zabarwienie z wodorotlenkiem sodu, sucha pozostałość daje reakcję z chlorkiem żelaza. Duże dawki z korzenia rzewienia działają przezczyszczajaco, mniejsze na wydzielinę siku żołądkowego 0,5h przed posiłkiem.
Nalewka miętowa - Menthae piperitae
- liść miety
- Etanol
- aa tyle ile liści tyle olejku miętowego
maceracja 1 dniowa, zalewamy liście etanolem 90o po 1h maceracji dodajemy olejek mietowy. Działanie przeciwbólon żołądka, środek wiatropędny.
Nalewki alkaloidowi metodą perkolacji - etanolu przez surowiec
* Tinctura Belladonnae - Nalewka z pokrzyku (pokrzyk wilcza jagoda)
- potrzebne nam liście pokrzyku
- przez perkolacje 1:10 (1liść, 10 alkoholu)
- otrzymuje się w procesie wytrawiania alkoholem 70o
- w granicach nie mniej niż 0,03% do 0,35% nalewki
- na układ przywspółczulny, przeciwskurczowy
- dawki jednorazowa 1g, dobowa 3g.
* Tinctura Cinchonae - z kory chinowej
- otrzymuje się przez perkolacje w stosunku 1:5, alkoholem 70o
- w granicach alkaloidów nie mniej niż 0,8%
- dodajemy amoniak i zabarwia nam się na żółto a potem ciemnieje, smak gorzki korzenny,
- pomocniczo pobudza apetyt
- oprócz alkaloidów są tam garbniki
- stosujemy w postaci kropli 20-40k
- chinowa złożona gdzie jest kilka ziół
* Tinctura Chelidonii - ziele glistnika (jaskółcze ziele)
- perkoluje się etanolem 70o
- w stosunku 1:10
- zawiera alkaloidy, chelidoninę, cheletrynę
- działa przeciwbólowe, rozkurcza mięśnie gładkie w obrębie przewodu pokarmowego, żółciopędnie, uspokajająco w stanach jamy brzusznej, kolce
- dawkowanie 3-4 razy dziennie 10-20 kropli
- wykaz B (silnie działające)
- dawki jednorazowa 1,5g, dobowa 4,5g
* Tinctura Ipecacuanhae - Nalewka z korzenia ipekakuany (wymiotnicy lekarskiej)
- Perkoluje się etanolem etylowym 70o
- w stosunku 1:10
- wykaz B
- dawki jednorazowa 1g, dobowa 4g
- przezroczysta, żółtobrunatna ciecz o gorzkim smaku
- działanie wykrztuśne, w dużych dawkach wymiotne stąd wymiotnica
- w małych przeciwkaszlowo
- w kroplach 10-20k, 2-3 razy dziennie
* Tinctura Strychnina - Nalewka z nasion Kulczyby
- perkoluje się ją etanolem 70o
- w stosunku 1:10
- alkaloidów 0,26%
- alkaloidy, strychnina, brucyna
- jasnożółta, gorzka, śr tonizująco - wzmacniający
- wykaz B
- krople 10-20, 3x dziennie
- wzmacniający, poprawiający apetyt,
- dawki jednorazowa 1g, dzienna 3g
*Tinctura Tormentillae - Nalewka z kłącza pięciornika
- perkoluje się etanolem 70o
- w stosunku 1:5
- dużo garbników do 5%
- działanie ściągające, przeciwzapalne
* Tinctura Opii simplex - Nalewka prosta
- przyżądza się ją przez maceracje, bo opium jest bez komórek
- 10% morfiny
- zwilżamy opium wodą, spłukujemy wodą do butelki i zalewamy etanolem macerujemy
7 dni, zlewamy z nad osadu i pozostałości wyciskamy w procesie i oznaczamy zawartośc morfiny, rozcieńczamy etanolem 35o całą maceracje możemy sprawdzić chlorkiem żelazowym czerwone zabarwienie,
- działanie przeciwbiegunkowe, głównie na bóle żołądka, przeciwzapalne
- 5-20k 2-3 dziennie
- wykaz N
- dawki jednorazowa 1,5g, dobowa 5g
- wchodzi w skład kropli inoziemcowych
* Tinctura Lobella - zioło
- etanolem 70o
- perkoluje się w stosunku 1:6
- zawartość alkaloidów ok. 0,05%
- w napadach duszności i astmie
- postaci kropel 3x dziennie 15-20k
- dawki jednorazowa 0,5g, dobowa 2g