Wojciech Ślużyński
SPP semestr I
2008/2009
Zasady BHP w biurze
G. Ozorowska
Temat: Charakterystyka zagrożeń wypadkowych w miejscu pracy
Praca biurowa nie charakteryzuje się wysokim poziomem zagrożeń zdrowia lub życia zatrudnionych, chociaż i tu występują zagrożenia urazowe (wypadkowe), chorobowe i uciążliwości w pracy. Związane są one przede wszystkim z:
oddziaływaniem prądu elektrycznego ze strony urządzeń biurowych nim zasilanych (np. komputerów, kopiarek), oświetleniowych i grzewczo-wentylacyjnych (np. lamp stołowych, wentylatorów, dmuchaw) oraz przedłużaczy, przewodów, gniazd, wtyczek i tablic bezpiecznikowych,
potknięciami, poślizgnięciami, upadkami z wysokości (np. spowodowanych uszkodzonymi podłogami, wykładzinami, progami, zawilgoconymi posadzkami z terakoty, układaniem i zdejmowaniem materiałów z regałów oraz półek bez dostępu z poziomu podłogi),
stosowaniem środków chemicznych (np. środków czystości, dezynfekcyjnych, bakteriobójczych),
dostarczaniem i przemieszczaniem przedmiotów ciężkich (np. komputerów, kopiarek, mebli biurowych),
niewystarczającą powierzchnią i kubaturą pomieszczeń oraz miejsc pracy (np. mniej niż
2 m2 wolnej powierzchni podłogi i 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia przypadającej na jednego pracownika),
niewłaściwym oświetleniem, ogrzewaniem, wentylacją i klimatyzacją pomieszczeń pracy (np. brak oświetlenia dziennego, wentylacji naturalnej, ogrzewania zapewniającego temperaturę co najmniej 18°C),
nadmiernym hałasem w miejscu pracy (np. hałasem przekraczającym 55 dB),
niestosowaniem zasad ergonomii w organizacji i wyposażeniu stanowisk pracy (np. nieregulowane, niedostosowane do wzrostu pracownika siedzisko i stół na stanowisku obsługi komputera),
stresem (np. nadmierny, wymuszony liczbą interesantów pośpiech, niewłaściwe stosunki interpersonalne),
nieświadomością personelu odnośnie do występujących zagrożeń i sposobów ich unikania (np. brak odpowiednich szkoleń i informacji).
Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w biurach i urzędach
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zagrożeniom i uciążliwościom występującym w biurach oraz urzędach jest właściwe zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy. Najistotniejszym elementem takiego zarządzania powinno być:
dokonanie ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą,
stosowanie niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko,
informowanie pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą i o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
Uwaga!
Zarządzania bhp w biurach i urzędach nie należy komplikować. Ocena ryzyka zawodowego może być dokonana metodami prostymi, dostosowanymi do poziomu występujących zagrożeń i uciążliwości, np. sprawdzoną i stosowaną od wielu lat z dobrym skutkiem metodą Pięć kroków - Pięć kroków do oceny ryzyka (z ang. Five Steps to Risk Assessment).
Podstawa prawna
Nie ma szczegółowych przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w biurach oraz urzędach. Należy tu stosować przepisy ogólnie obowiązujące, odpowiednie Polskie Normy i zasady bhp, na przykład:
Kodeks pracy,
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650),
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973),
PN-78/B-03421 Wentylacja i klimatyzacja. Parametry obliczeniowe powietrza wewnętrznego w pomieszczeniach przeznaczonych do stałego przebywania ludzi.
PN-83/B-03430/Az3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania,
PN-73/B-03431 Wentylacja mechaniczna w budownictwie. Wymagania.
Pracownik, który uległ wypadkowi powinien niezwłocznie zawiadomić o wypadku swojego pracodawcę, czyli najlepiej bezpośrednio po zdarzeniu. W przypadku, gdy stan jego zdrowia na to nie pozwala i nie może tego zrobić natychmiast, powinien dokonać zgłoszenia zaraz po ustaniu przeszkód uniemożliwiających niezwłoczne zawiadomienie, na przykład po odzyskaniu przytomności itp.
Obowiązki pracownika
Do podstawowych obowiązków każdego pracownika należy:
niezwłoczne zawiadomienie przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku lub zagrożeniu zdrowia i życia,
ostrzeżenie współpracowników oraz innych osób znajdujących się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie.
Zawiadomienie pracodawcy o wypadku należy nie tylko do obowiązku poszkodowanego, ale także każdego pracownika, który był świadkiem wypadku. Natomiast ustalenie przyczyn i okoliczności wypadku jest obowiązkiem pracodawcy i następuje z mocy prawa - nie musi więc być w tym zakresie wniosku poszkodowanego w wypadku pracownika.
Brak poinformowania przełożonego bezpośrednio po zaistniałym wypadku lub poinformowanie go nawet po upływie dłuższego czasu od zdarzenia, nie może mieć wpływu na podjęcie przez pracodawcę działań mających na celu ustalenie przyczyn i okoliczności wypadku. Nie może również pozbawić zainteresowanego pracownika lub pozostałej po nim rodziny prawa dochodzenia ustalenia, że zdarzenie miało charakter wypadku przy pracy.
Konsekwencje niepowiadomienia pracodawcy o zaistniałym wypadku
Zaniechanie powiadomienia przełożonego o wypadku lub zagrożeniu w ogóle lub dokonanie tego z nieuzasadnioną zwłoką, jako naruszenie podstawowych obowiązków może skutkować dla pracownika odpowiedzialnością porządkową, czyli karą upomnienia, nagany pieniężną. Może też, w przypadkach rażących, spowodować rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Jakie są korzyści z utworzenia systemu informacji o wypadkach i ich kosztach?
Odpowiednia informacja o wypadkach i ich kosztach jest potrzebna do skutecznego zarządzania bezpieczeństwem pracy w firmie. Wykorzystując wyniki obliczania kosztów wypadków, warto stworzyć odpowiedni system informacji o wypadkach i ich kosztach.
Co daje system informacji o wypadkach i ich kosztach?
Dzięki systemowi informacji o wypadkach i ich kosztach można:
przedstawiać kierownictwu średniego szczebla dane dotyczące wypadków i ich kosztów, dzięki czemu możliwa byłaby ocena wpływu wypadków na koszty produkcji w firmie,
zlokalizować koszty wypadków na poszczególnych wydziałach (w praktyce może się to czasami okazać trudne, gdyż koszty te mogą powstawać na różnych wydziałach firmy, jednak z pewnością w większości przypadków takie składniki kosztów wypadków, jak np. stracone godziny pracy, będą ponoszone na wydziale, gdzie miał miejsce wypadek),
rozliczać poszczególne wydziały ze stanu bezpieczeństwa, czyli dokonywać pomiarów celów bezpieczeństwa.
Rozliczanie ze stanu bezpieczeństwa możesz opierać na podstawie poziomu pracy w tej dziedzinie lub skutecznego reagowania i obu tych czynników razem. Na wyznaczniki poziomu pracy składałyby się:
audyty stanu bezpieczeństwa,
dochodzenia powypadkowe,
Natomiast wyznacznikami skutecznego reagowania byłyby zmiany w liczbie wypadków i ich kosztach.
Badanie wypadków - profilaktyka
Podczas badania danego wypadku trzeba uzyskać odpowiedź na 3 podstawowe pytania, mianowicie: Podczas badania danego wypadku trzeba uzyskać odpowiedź na 3 podstawowe pytania, mianowicie:
Co zawiodło w systemie zarządzania bhp, czyli, jakie błędy popełnili:
pracodawca,
kierownictwo firmy,
nadzór zakładowy,
kontrolujący warunki pracy w firmie,
pracownicy zespołu wykonującego zadanie, podczas którego wydarzył się wypadek,
sam poszkodowany?
Jaki przepis bhp nie był przestrzegany i dlaczego?
Czy nieprzestrzegany przepis bhp był wdrożony w danej firmie?
Zdarza się, ze niektóre przepisy z dziedziny bhp obowiązujące pracodawców są nieznane osobom odpowiedzialnym za ich stosowanie. Czasem przepisy te są im znane, ale nie do końca osoby te wiedzą, jak powinny je stosować w danej firmie. Przykładowo, prace szczególnie niebezpieczne wymagają szczególnych procedur. Jednak to zawsze pracodawca musi określić, które prace w jego firmie będą traktowane, jako szczególnie niebezpieczne i wprowadzić do stosowania odpowiednie zabezpieczenia.
Nawet przy wypadku powodującym drobny uraz ujawnienie wszystkich popełnionych błędów w dziedzinie bhp uchroni pracowników firmy przed następnym takim wypadkiem, o być może poważniejszych skutkach.
Dokładność badania wypadków
W zależności od dokładności badania przyczyny i okoliczności zaistnienia zdarzenia wypadkowego, różne mogą być wnioski wyciągnięte z tego badania. To nie skutki wypadku, ale okoliczności zdarzenia powinny decydować o dokładności w postępowaniu powypadkowym, czyli wyjaśnianiu przyczyn jego zaistnienia w sferze zarządzania firmą.
Trzeba przyjąć zasadę, ze każdy wypadek będzie badany z taką samą starannością, aby upewnić się, że wnioski z niego płynące będą zapobiegały powstawaniu podobnych zdarzeń w przyszłości. Po zdarzeniu się ciężkiego lub zbiorowego wypadku przy pracy inspektor pracy lub prokurator pomoże znaleźć wszystkie jego przyczyny. Ale wykaże również zaniedbania dotyczące bhp w danej firmie oraz sam wyciągnie wnioski na przyszłość, także te dotyczące ukarania winnych zaniedbań!
Rodzaje zagrożeni wypadkowych
Wypadki drogowe
Wypadki komunikacyjne
Wypadki morskie
Wypadek drogowy - jest to zdarzenie w ruchu drogowym, gdzie maksymalnie 5 samochodów bierze udział w wypadku, w wyniku którego uczestnik ruchu drogowego został ranny lub doszło do jego śmierci. W takich sytuacjach należy bezzwłocznie wezwać policję i pogotowie.
Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku (art. 3. ust. 4. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).
Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała (art. 3. ust. 5. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).
Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby (art. 3. ust. 6. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą (art. 3. ust. 1. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych):
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ (art. 3. ust. 2. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych):
w czasie podróży służbowej, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.