• Opracowała

Joanna Muszyńska

• Rok, kalendarz, czas

Czas Każdy zegar, na ścianie i na wieży, to co mija, dokładnie nam odmierzy! Zegar Na ręku, na ścianie, na wieży, czas, który mija nam mierzy. Dzień Noc ma brata. Każdy wie, że ten brat, to właśnie ... Miesiące Razem dwunastu jest braci. Idą kolejno rok cały. Ale nigdy tak się nie zdarzy, by ich nogi rozbolały. Marzec Mówią, że w nim jak w garncu, nieustanna zmiana. Słońce grzeje w południe, mrozek szczypie z rana, a do tego jeszcze przelatują deszcze. Czerwiec Jaki to miesiąc zamyka szkoły i daje dzieciom urlop wesoły? Wrzesień Co to za miesiąc, który niesie: grzyby i wrzosy liliowe w lesie, w sadach soczyste jabłka czerwone, a także pierwszy szkolny dzwonek? Grudzień Choinkę przynoszę, więc lubią mnie ludzie. Na wigilię proszę- nazywam się ... Środa Coś ze „środka” ma ten dzień, w którym smutki idą w cień. Sobota Przed niedzielą tego dnia zwykle szkoła jest pusta.

Kalendarz Wisi na ścianie gruba książeczka. Co dzień z niej jedna spada karteczka. Zegar słoneczny Nikt go nie nakręca, bo nie ma sprężyny! Kiedy słońce świeci, wskazuje godziny. Noc Przychodzi do nas z dala, gwiazdy na niebie zapala. Do snu układa słońce, a budzi gwiazd tysiące. Styczeń Noworocznych wiele życzeń niesie dzieciom miesiąc ... Kwiecień Imię swoje zdobi kwiatem. Zawsze zimę z wiosną splata. A w ogóle- sprytna sztuka- bacz, by ciebie nie oszukał. Lipiec Słońce mocno przygrzewa, zboże szybko dojrzewa. W lipach brzęk pszczół rozbrzmiewa. W jakim miesiącu tak bywa. Październik On dziesiąty jest w kolejce, gdzie stoi dwanaście miesięcy. Poniedziałek Po niedzieli tym dniem zaczynamy tydzień. Czwartek W kolejce dni ten jest czwarty. I dlatego chyba ........... Się nazywa. Niedziela I wiosną i zimą, w lecie, na jesieni ona w kalendarzu zawsze się czerwieni

Rok Dzielimy go na kwartały, chociaż kłopot jest niemały, podzielić da się wygodnie na miesiące i tygodnie. Budzik Bardziej punktualny jest od wielu ludzi, o której chcesz godzinie zawsze cię obudzi. Tydzień Kto z was szybko powie mi, jak mam nazwać siedem dni? Luty Każdy na pewno odpowie mi, który to miesiąc ma najmniej dni? Maj Chociaż to miesiąc długi, to najkrócej się nazywa. I co roku tym się chlubi, że zielenią świat okrywa. Sierpień W jakim miesiącu pod cięciem kosy oraz żniwiarek padają kłosy? Listopad To miesiąc smutny taki, bo odleciały już ptaki. I liść ostatni już opadł. Ten miesiąc zwie się ... Wtorek Dołóż jedną z liter do wyrazu „worek”. Będzie dzień tygodnia, który zwie się ... Piątek Czy na świecie świeci słońce, czy śnieg jest, czy błoto, zawsze zjawia się po czwartku, ale przed sobotą.

• Zwierzęta

Czapla Stoi sobie w trzcinach, Wdzięcznie szyję wygina, Ale w wodzie się nie tapla, Bo nie kaczka to, lecz .... Jaskółka W piękny fraczek ubrana Nad stawem zatacza kółka. Lata nisko- deszcz wróży Czarno-biała ................. Sowa Lata, kiedy księżyc świeci, Za dnia w dziuplach drzew się chowa, Bo najlepiej widzi w nocy Przemądrzała pani .......... Mysikrólik Zielonożółty ptaszek Wśród gałązek wierzb znika. Musisz wzrok wciąż wytężać, By zobaczyć............. Krokodyl Ile ma zębów - nie zliczę, Lecz zdradzę wam tajemnicę: Tam, gdzie Nilu płyną wody, Mieszka zielony ........... Żółw Chodzi powoli jak nikt na świecie, trudno mu ustrzec się niebezpieczeństw, Nie ma pazurów, nie ma kłów, więc się w skorupie chowa ..................

Sikora Ma okrągły żółty brzuszek, Zwykle pełen smacznych muszek, Jak wróbel do zabaw skora Ruchliwa, mała .............. Kukułka Podrzuca innym jajka Ptasia mama-szachrajka, Ma szaro-czarne piórka I kuka, bo to............. Kos Żółty dziób i czarne pióra. Mógłby śpiewać w wielu chórach, bo ma dźwięczny, piękny głos. Szybko uczy się ten ....... Bociek Gdy mówi: „coś bym zjadł”, to zwykle szuka żab. Rozpoznasz go po klekocie. Już wiesz, kto to? Tak! To pan ........... Słoń Jest wielki, szary, ma cztery nogi. Z trąby użytek rzadko robi, Niestraszna mu wody toń, Bo świetnie pływa pan .... Nosorożec Na nosie wyrósł mu róg, Więc wszystkich by bódł, Lecz rzadko dogonić ich może, Bo ciężki jest nasz ......... Tygrys Pręży w skoku swoje pręgi, biegacz z niego całkiem tęgi. Co tylko by mógł, to by gryzł, złocisto-czarny .....

Niedźwiedź Jest brunatny, albo biały, Nos ma czarny, futra w bród, Zaś ze wszystkich smakołyków On najbardziej lubi miód. Kot Zwinnie myszy łapie, Skory jest do psot. Czy wiesz, kto to taki? Wiem, to przecież......... Biedronka Na czerwonym pancerzyku Czarnych kropek ma bez liku. Po łące się błąka, bo to jest ................ Jeż Jabłka lubi, w lesie żyje, Choć ma igły, to nie szyje. Kto, to taki, czy już wiesz? Tak! To kolczasty ........ Hipopotam W jeziorze? Być może. W wannie? Zbyt nienagannie, A ja wolę tony błota. Bo ja jestem ................. Lew Potrząsa grzywą, Ryczy za trzech. Oto król zwierząt, Potężny pan .................. Żyrafa Ma najdłuższa w świecie szyję I w Afryce ciepłej żyje, Wyższa niż najwyższa szafa: Brązowo-żółta ..........

• Szkoła

Szkoła Codziennie rano dzwonek Na lekcje do niej woła, Uczymy się w niej pilnie, Bo to jest nasza ............... A Dwa patyczki małe: w górze je złączono, dołem rozdzielono, poprzeczką podparto. Jaka to litera - odgadnąć łatwo! D Ma mnie Darek i Dorotka. W łódce też mnie możesz spotkać. Szumię w deszczu, dźwięczę w dzwonku, lecz mnie nie ma wśród skowronków. Bywam w Wiedniu i Darłowie. Czym ja jestem? Kto odpowie? G Ma mnie gwiazda i grzechotka. U Grzegorza też mnie spotkasz. Ma mnie kogut, nie ma kura. Mieszkam w Gdańsku, bywam w górach. Umiem zagrać na gitarze. Kim ja jestem? Kto mi wskaże? J Ma mnie wujek nie ma ciotka. W majonezie też mnie spotkasz. W jajku częstym gościem bywam. Na kajaku sobie pływam. Mieszkam w Turcji i w Kijowie. Kto ja jestem? Kto odpowie? Ł Ma mnie wielbłąd, żółwi słomka, ale nie ma mnie biedronka. Jestem w zwykłym kołku w płocie, pływam łódką, błyszczę w złocie. Chleb mnie nie ma, lecz ma bułka. Zna mnie sokół i jaskółka. dźwięczę w głosie i to ładnie. Czym ja jestem? Kto odgadnie Ń W samym środku ma mnie słońce. Koń, słoń, jabłoń zaś na końcu. Na początku, chociaż chcecie, lecz mnie nigdzie nie znajdziecie. P Płaszcz, parasol- ma mnie z przodu. Urlop, nasyp- zaś ma z tyłu. W środku skryłam się w zapałce, lecz nikt mnie nie znajdzie w bajce. Próżno szukać mnie w karecie. Czym ja jestem? Czy już wiecie? Ś Ma mnie ślimak oraz świstak, gęś też, rzecz to oczywista. Mają mnie też wszystkie liście. Czym ja jestem? Odgadliście? W Gdy na tę literę patrzę, mówiąc tylko między nami, jedno mam wrażenie zawsze- to „M” do góry nogami! Uczniowie Gdy tylko wzgórza znów zakwitną wrzosem, kolory rozgoszczą się w lesie, szkołę wypełnią nasze głosy, do ławek przywoła nas wrzesień.

Alfabet W jakiej to rodzinie, proszę mi powiedzieć, „z” stoi na końcu, „a” stoi na przedzie? Dzieci w tej rodzinie jest dwadzieścia czworo, a i w tej zagadce one udział biorą. B Jest literka w abecadle, która ma dwa brzuszki. Kto z was prędzej ją odgadnie: chłopcy, czy dziewuszki? E Echo niesie mnie daleko. Ma mnie ekran, mewa, mleko. Edek z ewą są mi znani - przedstawili mi się sami. W cyrku nigdy mnie nie było, teatr zaś wspominam miło. Wesoła jestem co dnia. Do trójki jestem podobna. H Wielka wygląda jak drabina, co ma tylko jeden szczebel. Mała krzesło przypomina, albo inny mebel. K Kok i kajak- różne wyrazy, ale każdy zgadnie już teraz, jaka litera je otwiera i jaka kończy oba zarazem. M Mieszka w domku z małym murkiem i do morza daje nurka. Z motylkami sobie lata. Ma ją Maciek, nie ma tata. W bukiet maków jest wplątana. I otwiera, rzecz to znana- najpiękniejsze słowo- „Mama”. O Czy jest duża, czy jest mała, kształt jej się nie zmienia. Jest podobna do obręczy albo do pierścienia. R Ma mnie rydz i kurka. Mieszczę się w piórniku Jurka. Spotkać możesz mnie w Krakowie. Czym ja jestem? Kto odpowie? T Często dzwonię w telefonie, kręcę się w magnetofonie. Telewizor rozpoczynam i antenę przypominam. Teraz wiesz jak się nazywam? Y Ta litera, wiedzą chłopcy, kształt podobny ma do procy. Znajdziesz ją w środku wyrazów, na końcu, lecz ani razu w polskich wyrazach, bez wyjątku, nie znajdziesz jej na początku. Tablica Zielona lub czarna, białe znaki na niej. Kiedy machniesz gąbką, nic z nich nie zostanie.

Litery Opowiadają, choć ust nie mają. Wszystkie litery z nich się składają. C Czy to rogal upieczony, czy to księżyc spadł? Siedzi sobie w abecadle. Jaka to litera? Kto już zgadł? F Ma mnie foka i fasola. Ma mnie Filip, nie ma Ola. W dal mnie niesie rzeczna fala, z dymem fajki się wypalam. bywam w harfie no i flecie. Kim ja jestem? Czy już wiecie? I Iza, Igor i Iwona - to wszystko piękne są imiona. Co je łączy, zgadnie łatwo Każdy bystry obserwator. L Lody lubi Leokadia. Lotnią latem lata Lidia. Leszek lipy liczy liście- lecz to ..żart jest, oczywiście. Zagadkę dla was mam teraz: - Powiedz, jaka to litera w tych wyrazach się powtarza? N Anna, wanna czy tez panna- te wyrazy, rzecz to znana- wszystkie to do siebie maj ą, że literą powtarzają. I trzymają je wciąż razem. Dzielą tylko się w sylabie. Ó Ma ją królik, zając nie ma. Długopis mnie nie ma, lecz ma pióro. Ma ją ołówek, a nie ma biuro. Jak to zawsze różnie bywa, nawet w chórze się odzywa, lecz w śpiewie jej nie znajdziecie! Co to jest? Zgadnijcie, dzieci. S Wąż nie mówi, tylko syczy, ale czy to właśnie znaczy, że on w całym alfabecie tylko jedna zna literkę? Ale jaką, jak sądzicie? U Słychać mnie w kukułki głosie, który leci hen, po rosie. Rosnę w polu z burakami. Lecz nie znajdziesz mnie w Rzeszowie, czym ja jestem- kto z was powie? Z Zamek, znaczek zawsze ma mnie. Jestem w ziemi, zaspie, zimnie. Również w złocie błyszczę ładnie. Czym ja jestem? Kto odgadnie? Kreda Jestem cała jak śnieg biała, po czarnej tablicy będę wam pisała.

• Różne

Czarownica Nigdy się jej urodą nikt nie chce zachwycać. W chatce na kurzej nóżce Mieszka ..................... Kapelusz Noszą go na głowie Eleganckie panie, Czasami zaś w cyrku Królika jest mieszkaniem. Smok Jest zielony, wielki, zły, Ma pazury, skrzydła, kły, Rycerzy nie boi się I księżniczki chętnie je. Woda Kapie z kranu, kapie z nieba. Twarz i ręce myć nią trzeba. Zimą- lód, latem - ochłoda. Co to jest? Po prostu........... Mama Kto nas kocha tak jak nikt i ochrania całym sercem? I do kogo można przyjść z każdym smutkiem jak najprędzej? Książka Choć nie ma zamka ani kluczyka, często otwierasz ją i zamykasz. W swym wnętrzu wiele tajemnic mieści, wierszyków, bajek i opowieści.

Krasnoludki Mają czerwone czapki, mają siwe bródki. Czy już wiesz, kto to taki? Tak! To ....................... Muchomorek Ma kapelusz nakrapiany W bielusieńki wzorek, Krasnoludki jadają pod nim podwieczorek. Żołędzie Leżą sobie pod dębami I kiwają czapeczkami: -Gdy stuleci minie parę i z nas będą dęby stare. Kasztan w zielonej kolczastej kuli brązowa niespodzianka. Będzie z niej śmieszny ludzik Dla małego Janka. Ojciec Oto niezwykle łatwa zagadka. Kim jest dla ciebie syn twego dziadka? Drzewo Ma koronę- królem nie jest. Pączki ma - lecz ty ich nie jesz. W środku - słoje nie ze szkła. W papier się zamienić da.

Deszcz Rosną po nim grzyby i podobno dzieci, Kiedy kropli rojem z chmury na dół leci. Pod parasol zaraz spiesz, żeby cię nie zmoczył ...... Wiosna Z pór roku jest najmłodsza, Przynosi drzewom liście, Przynosi łąkom trawę I kwiaty, oczywiście. Słońce Każdego ranka wstaje I budzi kwiatów pąki, Wieczorem, gdy zachodzi, do snu kładzie skowronki. Rodzice Kto jest zatroskany, kiedy chorujemy lub kiedy złe stopnie do domu niesiemy? Wspierają nas radą, pomogą w kłopotach i tak jak teraz, zawsze będą nas kochać! Rodzeństwo Ta dziewczynka i ten chłopak jedną mamę mają. Odgadnij i powiedz prędko: - jak ich nazywają? Słońce Rozbłyska o wschodzie, o zachodzie gaśnie. Kiedy jest południe to świeci najjaśniej.

6

---