REGULACJE SAMORZĄDU GOSPODARCZEGO W POLSCE. IZBY PRZEMYSŁOWO-HANDLOWE:
15.VII.1927 - Rozporządzenie Prezydenta RP w/s Izb Przemysłowo-Handlowych
Art.3 u.1 - są one podmiotami prawa publicznego; nadzór sprawuje min. przemysłu i handlu
Samorząd dwuszczeblowy
1.Izby Przemysłowo-Handlowe
2.Związek Izb Przemysłowo-Handlowych
Każda Izba miała odrębny statut składający się z 2 części:
1.REGULAMIN WYBORCZY (zwłaszcza radców)
2.ORGANIZACJA SAMEJ IZBY ORAZ POZOSTAŁA REGULACJA
Tworzenie Izb Przemysłowo-Handlowych:
Powoływane w drodze uchwały Rady Ministrów na wniosek ministra każde województwo miało oddzielną Izbę
W Statucie regulamin wyborczy w całości określał Minister Przemysłu i Handlu natomiast zapisy dotyczące organizacji izby tworzyli radcowie a zatwierdzał Minister
Skład Izby Przemysłowo-Handlowej:
W jej skład wchodzili radcowie (a nie jak obecnie przedsiębiorcy):
1.Radcowie wybierani (od 30 do 80): 2/5 wybierali przedsiębiorcy a 3/5 zrzeszenia gospodarcze
2.Radcowie mianowani przez ministra przemysłu i handlu w liczbie 1/10 liczby radców z wyboru; minister nie mógł mianować na radcę urzędnika państwowego
3.Radcowie kooptowani - fakultatywnie, wybierani przez dwie wcześniejsze kategorie radców w ilości do 1/10.
ORGANY IZBY PRZEMYSŁOWO-HANDLOWEJ:
1.Zebranie (wszyscy radcowie - zwoływane 1x na kwartał
2.Prezes
3.Prezydium (prezes i vice-prezesi)
4.Zarząd (Prezes + vice-prezesi + 2-4 radców)
5.Biuro (dyrektor biura na czele):
ZWIĄZEK IZB PRZEMYSŁOWO HANDLOWYCH RP
(podmiot prawa publicznego i odrębna osoba prawa prywatnego)
Skład Związku: Delegaci Izb (Prezesi, vice-prezesi, inni radcowie)
Organy Związku:
Zebranie Delegatów
Prezes(kierował pracą Prezydium oraz przewodniczył Zebraniu Delegatów)
Prezydium (Prezes Związku Izb, 2ch vice-prezesów - wybierani na dwu letnią kadencję)
Biuro z Dyrektorem Naczelnym
Nazwa Izba Przemysłowo-Handlowa była nazwą zastrzeżoną.
20-LECIE MIEDZYWOJENNE
SAMORZĄD RZEMIEŚLNICZY
Ustawa z 19 lipca 1939 - Samorząd dwuszczeblowy:
I. IZBY RZEMIEŚLNICZE (1939r)(podmiot pr. publ. - forma sam.gosp.)
Istniał obowiązek zrzeszania się cechów w Izby Rzemieślnicze i inne organizacje prywatno-prawne.
Izba Rzemieślnicza składała się z radców. Nadzór nad nimi sprawował Minister Przemysłu i Handlu. Radcowie z wyboru (przez ich organizacje rzemieślnicze) stanowili 3/5 (od 50 do 120). Minister powoływał komisarzy wyborczych. Komisarze wyborczy powoływali Główną Komisję Wyborczą która tworzyła terenowe komisje wyborcze (minister mianował przewodniczącego). 2/5 radców powoływał minister.
ORGANY:
1.Zebranie (nieobecność na 2ch kolejnych lub 4rech zjazdach w roku wiązała się z możliwością wykluczenia).
2.Zarząd (Prezes i vice-prezes): kierował pracami izby
3.Komisja Rewizyjna (kontrola działalności finansowej)
4.Biuro i dyrektor (bieżące funkcjonowanie izby)
II. ZWIĄZEK IZB RZEMIEŚLNICZYCH RP
Obowiązkowa przynależność izb rzemieślniczych.
ORGANY:
1.Zebranie Delegatów Izb Rzemieślniczych (po 1 osobie z Izby Rz.)
2.Rada Związku (Zarząd + Prezes)
3.Prezes Związku (Reprezentacja związku na zewnątrz)
USTAWA z 1956 o izbach rzemieślniczych i związku izb rzemieślniczych
Samorząd dwuszczeblowy
Rzemiosło uznane za część gospodarki narodowej zgodnie z planami.
Zdefiniowano izby jako podmioty samorządu gospodarczego i zawodowego
I. IZBY RZEMIEŚLNICZE
Organy: Rada, Zarząd, Komisja Rewizyjna, Sąd Izby (sąd odwoławczy od sądu cechowego)
WYBORY: Dwuszczeblowe, pośrednie. Walne zgromadzenie cechów wybierały delegatów, a ci tworząc okręgowe zgromadzenie wyborcze, które wybierały radców. Minimalna ilość radców: 15.
Nadzór: stanowił Minister przemysłu drobnego i
II. ZWIĄZEK IZB RZEMIEŚLNICZYCH
Obowiązkowa przynależność Izb Rzemieślniczych
Nie posiadał kompetencji publiczno-prawnych
Organy: Rada, Zarząd, Komisja Rewizyjna
USTAWA z 8 czerwca 1972 o wykonywaniu i organizacji rzemiosła
Wykonywanie rzemiosła wymagało: Zgłoszenia, Zezwolenia (kryteria nieostre)
Przynależności w jednej z organizacji pierwszego szczebla do wyboru: Cechu lub Spółdzielni Rzemieślniczej
Wprowadzono: CECHY, Spółdzielnie, Izby, Centralny Związek Rzemiosła
SAMORZĄD TRZYSZCZEBLOWY:
I. CECH /podmiot prawa prywatnego/ - charakter branżowy bądź terytorialny
Organy cechu: Walne zgromadzenie, Zarząd, Sąd cechowy
II. IZBY RZEMIEŚLNICZE /podmioty prawa prywatnego/ charakter terytorialny, przynależność cechów obowiązkowa natomiast dobrowolna spółdzielni rzemieślniczych
Organy IZ: Odwoławczy sąd rzemieślniczy, Komisja rewizyjna, Zarząd, Zjazd delegatów
III. CENTRALNY ZWIĄZEK RZEMIOSŁA
Forma samorządu rzemieślniczego
USTAWA OBECNA z 1989 roku o rzemiośle
Kwalifikuje rzemiosło jako formę prowadzenia działalności gospodarczej.
Przynależność do samorządu dobrowolna.
Rzemieślnik to:
prowadząca działalność gospodarczą osoba fizyczna lub spółka cywilna (nie o. prawna)
zatrudniająca do 50 pracowników
Katalog wyjątków (nie rzemiosło): gastronomia, hotelarstwo, wolne zawody, artyści graficy, plastycy, fotograficy, lekarze, handel
FORMY: (3 szczeble!!!)
1. CECHY: TERYTORIALNE I BRANŻOWE. Cech - osoba prawna prawa prywatnego. Do cechu może należeć również osoba mająca więcej niż 50 prac. ale nie może go zakładać. Założenie cechu - minimum 10ciu rzemieślników określają statut, który zawiera min. 1 organ wykonawczy i dokonują rejestracji w KRS.
Nazwa cechu nie jest zastrzeżona!
2. IZBY RZEMIEŚLNICZE. Forma dobrowolnego grupowania się cechów, innych org. społeczno-gospodarczych mających na celu promocje rzemiosła, samych rzemieślników. Tworzenie: min. 5 cechów statut (1 organ wyk) rejestracja w KRS.
3. ZWIĄZEK RZEMIOSŁA POLSKIEGO. Dobrowolny podmiot prawa prywatnego grupuje Izby Rzemieślnicze, Cechy o zasięgu ogólnokrajowym, inne org. społeczno-gospodarcze, spółdzielnie rzemieślnicze(obowiązkowo).
Założenie związku to min. 10 organizacji.
INNE FORMY SAMORZĄDU GOSPODARCZEGO:
Ustawa z 1989 o samorządzie zawodowym niektórych przedsiębiorców
Bycie przedsiębiorcą upoważnia do tworzenia samorządu zawodowego
Ustawa ta ma zastosowanie do przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie handlu, usług, transportu i gastronomii.
FORMY ORGANIZACYJNE SAMORZADU PRZEDSIEBIORCÓW:
Zrzeszenia Handlu i Usług (dla utworzenia wymagane 50 przedsiębiorców)
Zrzeszenia transportu (200 przedsiębiorców)
Inne organizacje przedsiębiorców (50 przedsiębiorców - przepis pusty)
ORGANIZACJE OGÓLNOKRAJOWE
tworzy je 10 zrzeszeń: Naczelna Rada Zrzeszeń Handlu i Usług
Ustawa z 1991 o organizacjach pracodawców - samorząd wielostopniowy:
Związki pracodawców (grupują pracodawców)
Konfederacje (grupują związki w praktyce też pracodawców)
Federacje (j.w)
Ustawa z 8 października 1982 (społeczno zawodowe organizacje rolników).
ORGANIZACJE ROLNIKÓW:
1. KÓŁKA ROLNICZE - obszar działania jednej wsi (wyjątkowo dwóch)Tworzenie: Minimum 10 rolników (w tym min. 8 prowadzących gospodarstwa rolne) Rolnicy wybierają Komitet Założycielski który dokonuje wpisu do KRS. Kółka obowiązkowo zrzeszają się.
2. KOŁA GOSPODYŃ WIEJSKICH - nie posiadają odrębnej osobowości prawnej; Może funkcjonować jako wewnętrzna struktura kółka rolniczego natomiast jako samodzielna struktura podlega rejestracji w Wojewódzkim Związku Kół i Organizacji Rolniczych;
3. ROLNICZE ZRZESZENIA BRANŻOWE grupują rolników prowadzących działalność gospodarczą w wyspecjalizowanym zakresie - obejmują swoją działalnością obszar powiatu; Można być członkiem jednocześnie kółka i Rolniczego Zrzeszenia Branżowego;
4. ZWIĄZKI ROLNICZYCH ZRZESZEŃ BRANŻOWYCH: grupują producentów na obszarze całego kraju.
5. ZWIĄZKI KÓŁ I ORGANIZACJI ROLNICZYCH
a) GMINNE-dla utworzenia wymagane jest co najmniej 3 kółka, organizacje rolnicze; członkami mogą być też sami rolnicy
b) WOJEWÓDZKIE LUB POWIATOWE - założyciele co najmniej 3 Gminne ZKiOR;
c) KRAJOWY ZWIĄZEK KÓŁ I ORGANIZACJI ROLNICZYCH - podmiot ogólnokrajowy
USTAWA z 14 grudnia 1995 o Izbach Rolniczych
Izba Rolnicza nie może prowadzić działalności gospodarczej, ale może pobierać opłaty za swoje usługi a także może być np. akcjonariuszem, wspólnikiem, fundatorem przedsiębiorcy
Organy IR:
Walne Zgromadzenie (członkowie pochodzą z wyboru dwu stopniowego (ilość miejsc w gminie na podstawie powierzchni użytków rolnych w gminie / 1 osoba na każde 4'000 ha użytków / Osoby wybrane tworzą zebranie wyborcze które wybiera członków Walnego Zgromadzenia)
Zarząd (5 osób)
Komisja Rewizyjna - zajmuje się ocena funkcjonowania organów
Rada Powiatowa - Opiniuje projekty aktów prawnych w powiecie oraz wykonuje zlecone zadania powiatowe.
IR obowiązkowo zrzeszają się w KRAJOWEJ RADZIE IR która składa się z 32 osób (prezes +vice-prezesi) i jedna osoba wybrana przez WZ)
Organy KRIR : Zarząd, Komisja Rewizyjna
1949 - Dekret o utworzeniu Polskiej Izby Handlu Zagranicznego - odrębna osoba prawa prywatnego i publicznego /świadomy wyłom, gdyż chodziło o stosunki z zagranicą/
KATEGORIE CZŁONKOSTWA:
Członkowie ZWYCZAJNI (przedsiębiorstwa państwowe)
Członkowie HONORNOWI. 3. Członkowie KORESPONDENCI (osoby, które współpracowały z PIHZ; pracownicy Ambasad i Konsulatów)
ORGANY: WALNE ZEBRANIE, RADA PIHZ, PREZES (mianował go prezes Rady Ministrów), PREZYDIUM, KOMISJA REWIZYJNA
--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--/--
USTAWA Z 30 MAJA 1989 R. O IZBACH GOSPODARCZYCH Te izby nie są samorządem gospodarczym w przyjętym powszechnie znaczeniu. Są fakultatywne (z wyjątkami). TWORZENIE - przedsiębiorcy z wyjątkiem os. fizycznych prowadzących działalność uboczną. Teoretycznie każdy przedsiębiorca może utworzyć Izbę Gospodarczą.
Tworzenie IG: Zasada: gdy teren działania izby nie przekracza 1 woj. to do założenia wymagane jest 50 przedsiębiorców, gdy większy to 100
Wyjątek: producenci rolni lub grupy producentów wtedy 20 grup producentów rolnych lub 10 związków grup producentów rolnych; rejestr prowadzi wojewoda
przedsiębiorcy prowadzący towarzystwa/fundusze emerytalne - 2 towarzystwa
Towarowe Domy Maklerskie - 15 TDM
Towarzystwa i Fundusze prowadzące działalność w zakresie obrotu papierami wartościowymi - min. 10
Procedura: (3 dokumenty, które składa się do KRS. Jeżeli statut nie narusza ustaw to sąd wydaje postanowienie o dokonaniu wpisu. Od tego momentu Izba jest odrebna osoba prawną.)
Określenie organów obligatoryjnych IG:
Organ stanowiący (najwyższy): Walne Zgromadzenie Członków Izby (równość głosu)
Organ wykonawczo-zarządzający (Zarząd lub Prezes lub Prezydium)
Fakultatywnie organ kontrolny (zwykle Komisja Rewizyjna)
ODRĘBNE IG - Banki - tworzą tzw. Bankowe IG i posiadają inny zakres uprawnień
IZBY UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH - samorząd obligatoryjny.
Organy: Walne Zgromadzenie, Zarząd, Komisja Rewizyjna
IZBA GOSPODARCZA DOMÓW SKŁADOWYCH - samorząd obligatoryjny.
Organy (j.w):
SAMORZĄD GOSPODARCZY DRUGIEGO SZCZEBLA
KRAJOWA IZBA GOSPODARCZA. Do KIG włączono jako odrębną strukturę (nie jest organem KIG) Polską Izbę Handlu Zagranicznego (funkcjonującą w latach 1949-1989)
Organy Krajowej Izby Gospodarczej:
Walne Zgromadzenie (ponad 300 osób)
Komisja Rewizyjna (od 5 do 9 osób; kontrola finansowa)
Komisja rozjemcza (od 5 do 9 osób, rozstrzyga spory)
Rada KIG (52 osoby)
Prezydium KIG (od 20 do 26)
Prezes KIG (do składania oświadczenia woli w imieniu KIG wymagane jest oświadczenie Prezesa i 1 osoby z Prezydium)
Biuro i Sekretarz Generalny (kierownik biura - zatrudnia pracowników i odpowiada za bieżące funkcjonowanie)