Bioetyka

Tolerancja:

pozytywna - nikt nie jest wszechwiedzący.Prowadzi do marginalizacji. Każdy może popełniać błedy. Rację może mieć każdy człowiek celem jest poznanie prawdy., rozbudowanie własnych poglądów.

negatywna - znosic czyjes poglady ale w gruncie rzeczy wyrzucaca je na margines czyli ja mam racje

Bioetyka - ,,życie”, ,,zwyczaj” dawniej dawniej miejsce zamieszkania lub etyka środkowiska V. R. Potter

1. medyczna

2. środowiska naturalnego

3. kary śmierci tj. prawa

Nadużycia w badniach naukowych na ludziach.

• Projekt tuskegee - 1932-1972 leczenie ze „złej krwi”. Czarni biedni chorzy mieli być nie leczeni na kiłe zeby zobaczyc jak wygląda naturalny przebieg kiły. Do 1972 r przeżyło kilkunastu. 1972R Beauchamp pisze raport z tego projektu.

• Koncepcja sklepu z cukierkami- badania w krajach biednych tanich zacofanych ( na liście także Polska) przez kraje bogatsze bardziej rozwiniete.

• Projekt Willowbruck - ośrodek dla dzieci upośledzonych umysłowo - zakażano zółtaczką i leczono gamma globulinami.

Świadoma zgoda pacjenta

1. legalizacja aborcji w USA

1. na podstawie prawa do prywatności na podstawie którego rząd nie może się wtrącać

2. w 1 trymestrze ciąży państwo nie ma żadnych żywotnych interesów ( tj. nie szkodzi zdrowiu matki)

3. w 2 trymestrze ciąży większe ryzyko utraty zdrowia matki w wyniku aborcji niż donoszenia ciąży - zakaz aborcji w 2 trymestrze.

2. Rozwój technologii medycznych

1. K.A Quinlan po przedwakowaniu lekaów pod respiratorem rodzice kazali odłączyć od respioratora - nikt nie ma obowiązku leczyć się środkami nadzwyczajnymi. Nie odłączają natomiast od karmienia dożylnego bo to zwyczajny środek leczniczy.

2. Świętość życia => jakość życia

Zmiana celu medycyny dawniej lekarz leczył pacjenta obecnie to pacjent leczy się za pomocą wiedzy lekarza.

Naturalny brak dóbr- nie da się więcej wytworzyć dóbr - brak zasobów

Sztuczny brak dóbr - brak pieniędzy na dobra

Sprzedaż narządów OK bo to moja rzecz ale ciało to nie rzecz tj człowiek nie jest rzeczą.

Nie ma alternatywy wiedzy być a mieć

loteria naturalna - np. przypadek urodzenia

loteris społeczna - np. syn bogatego człowieka

Czyny superogatywne - zrobisz ok

nie zrobisz ok wniosek: możesz ale nie musisz.

Korupcja kwestia sprzedawania się, godności

3 poziomy korupcji:

1. łapówka bez naruszania praw innych - czyn dobry

2. łapówka z naruszeniem praw innych - czyn dobry

3. czyn zły

Normy

prima facie - w większości przypadków ale są wyjątki

absolutne - bez wyjatków - np. nie wolno torturować pacjentów

Deprofesjonalizacja zawodów medycznych

• dawniej lekarz to nie zawód a powołąnie które nie podlegało prawu.

• W większości przypadków lekarz nie jest w stanie sam wyleczyć pacjenta. ( potrzebuje np. laboratorium)

• praca lekarza zależy w znacznym stopniu od jednostek zewnętrznych np. NFZ ( kwestia materialna) - praca oceniana pod względem ekonomicznym a nie medycznym.

• Lekarze poddawani ocenie prawnej (coraz częstsze procesy) jako grupa zawodowa mają prawo do strajków zgodnie z prawem. Odpowiedzialność za życie i zdrowie pacjenta spoczywa więc na np. NFZ

Sekularyzacja bioetyki

Sobór watykański II - Ruch Ekumeniczny ( początek bioetyki kościoła) - audree heuegers świecki uczestnik soboru watykańskiego II tzw biolog papieski

Następny papież Paweł VI chce znieść SWII i RE. Ostatecznie zmienia sens RE - wszyscy jesteśmy wierzący ale my katolicy pomożemy jako dojść do Boga => kolejne nieporozumienia

Etyka nie może być oparta na teologii moralnej.

Bioetyka sekularyzacyjna - zatąp[ienie teologów moralnych prawdziwymi etykami.

Bioetyka „amerykańska”

• medycyna powstaje i rozwija się w USA tam też powstały najwcześniej problemy etyczne z nią związane.

• Ograniczenie językowe cytowani autorzy tylko anglojęzyczni.

• Ograniczenie przez graniczne poglądy amerykańskie - najażniejszy jest pacjent i jego zdrowie.

„Autonomia” - zadawanie sobie samemu prawa ( dawniej oznaczało samotność, wyobcowanie)

imperializacja moralna - narzucanie praw

Autorytety zawsze subiektywne

Traktuj równych równo a nierównych nierówno.

Każda osoba ludzka jest człowiekiem. Tj rozumna i wolna

Czy każdy człowiek jest osobą ludzką?

Kryteria osoby ludzkiej:

• społęczne

• rozwojowe

• genetyczne

3 typy badań:

• na zwierzętach

• na naczelnych

• na człowieku

kryterium społeczne:

• płody, noworodki, trwale psychicznie chorzy, małe dzieci, chorzy z demencją, ( ludzie ale nie osoby ludzkie) tj. osoby społeczne - maja prawa moralne ale nie obowiązki moralne

• Osoby ludzkie są uważane za odpowiedzialne i rozumnie podejmujące decyzje. Mogą być oceniane jako dobre i złe.

Kryterium rozwojowe

• Założenie że człowiek poczyna się jako człowiek a nie osoba ludzka, dopiero w pewnym momenci swojego życia człowiek => osoba ludzka.

Różne kryteria (człowieka?)

• ten który się urodził ( kryterium z urodzenia) mimo że płód nie jest częścią matki. Etycznie są to 2 różne osoby które powinno się leczyć osobno.a nie płód przez matkę.

• Płód ma prawo dziedziczyć po zmarłym ojcu czy matce.

• Wszystkie systemy bazują na tym kryterium.

• Kryterium empirycznie mierzalnej pracy mózgu

• za

• powiązanie z kryterium śmierci ( śmierć mózgu)

• racja myślenia ( jest myślenie jest praca mózgu)

• z poczucia tożsamości ( identyfikacja człowieka z mózgiem)

• przeciw

• nie myślimy mózgiem? (niewiadomo czy zygota myśli)

• śmierć i początek( nie wiadomo czy nie myślimy zanim mamy mózg??? bez sensu;)

• poczucie tożsamości nie tylko z mózgiem

• kryterium czucia bólu utożsamiane jako kryterium społeczne

• reakcja Ukł. Nerwowego - od 20 tyg. ciąży.

• Umieć pozawerbalnie wyrażić ból - płacz

• ból jako reakcja na rózne sytuacje społeczne społeczne

• werbalne wyrażenie bólu.

Kryterium genetyczne

• Każdy człowiek = osoba ludzka bo ma 23 chromosomy.

• Prawo uznawane przez kościół

• za

• -tożsamość i ciągłość - jesteś ciągle soba niezmiennie przez całe życie

• przeciw

• człowiek = DNA a DNA to wodór a wodór nie ma godności więc człowiek nie ma godności? - błąd bo 23 pary chromosomów to kryterium a nie warunek.

• Żasniad groniasty, potworniak też 23 pary ch. Ale nie rozwinie się człowiek

• jest to najbezpieczniejsza granica bardzo wczesna ale nie umożliwia np. in vitro, badań nad komórkami macierzystymi czy nawet antykoncepcji.

Natura człowieka:

1. koncwepcja naturalna - człowiek rozija się tak jak to odczytuje z natury.

2. Koncepcja kreatywna - człowiek przez swój rozum kreuje własną osobowość

Homoseksualizm jest dobry i zły w zależności od teorii.

Aborcja nie za i przeciw - w zależności od teorii.

Pro - life - każdy płód jest osobą ludzką. Poszanowanie życia.

Pro - choice - absolutyzuje prawo do własności. Mam prawo korzytsać z własnych zasobów tj. macica jest kobiety a nie płodu.

Inne:

• stanowisko indywidualnej świadomości - jeżeli kobeita świadomie i dobrowolnie zachodzi w ciążę - nikt się na świat nie pchał;)

• strategia stopniowa. Zygota ma rozwijającą się osobowość ale jest b. mała a w nauce małe wartości się pomija. Kwestia tak albo nie.

• Strategia kosztów moralnych - który wybór więcej kosztuje - nie da się policzyć kosztów moralnych.

• 2 strategie formalne:

• pojednanaia ( zapomnieć o nastawieniach religijnych i emocjonalnych

• kompromisu - podstawowym pytaniem jest czy jest to osoba ludzka czy nie ( nie bierze się pod uwage płodu) nie odpowiada na pytanie czy aborcja jest dobra czy zła.

Bioetyka 4 zasad - pryncypializm

Etyka lekarska - Hipokratek 460-370 r.p.n.e

• przysięga Hipokratesa jest mu jedynie przypisana - napisana w innym dialekcie, na dodatek powst. Znacznie później niż zył Hipokrates, napisana jest nie w języku lekarskim lecz kapłańskim.

• Historia idei - słowa z czasem zmieniaja znaczenie

• prawdopodobnie napisana przez Pitagorejczyków

Bioetyka współczesna nie jest kontynuacją etyki. Bioetyka powstała pzreciw etyce. Tzn. przysięga Hipokratesa jest złą. Jest nieetyczna i niemoralna jako całość.

3 typy relacji:

• paternalizm=monarchia - jeden decyduje relacja lekarz pacjent.

• Arystokracja - wielu mów jeden decyduje

• demokracja - wielu decyduje

3 racja za paternalizmem medycznym:

etyka naturalistyczna:

1. zdrowia - choroba ogranicza zdolności człowieka - jego możłiwości decydowanaia

2. arystokratyczna - najszlachetniejsi i najmądrzejsi winni decydować

3. młodości - najlepszy okres tzw. ciepła i suchości.

Elementy przysięgi Hipokratesa:

• Zobowiązanie

• Terapia

• Przekleństwo i Błogosławieństwo

• Inwokacja?

Etyka lekarska - nauka o obowiązkach lekarzy

Relacje:

lekarz lekarz - szacunek, wdzięczność troska

lekarz pacjent

lekarz społeczeństwo

Deklaracja Genewska tj. współczesna przysięga Hipokratesa - pierwsze uchwalenie wrzesień 1948r

W Polsce kodeks etyki lekarskiej Toruń 2003 - obecna

wcześniej - 1990 - Bielsko Biała kodeksa prawicowy chrześcijański.

Upomnienie pwoinno być formą pomocy innemu lekarzowi ?

Zakaz reklamowania się i komercji.

Świadoma zgoda pacjenta - wstęp do podjęcia jakichkolwiek działań medycznych tzw paradygmatyczna zgoda

• pacjent posiada adekwatna wiedzę do tego o czym decyduje.

• Nie podlega przymusowi

• intencjonalnie wprost ( ustnie lub częściej pisemnie) tj. pacjent musi chciec a nie dopuszczać zabieg

• działania chciane i dopuszczone.

Zgoda niejawna ( milcząca) - zastosowanie się w swoim postępowaniu do konkretnych poleceń.

Zgoda implicite ( założona w działaniu) inne działąnie związane z czynnościa głowną majace na celu dobro pacjetna. np. zgoda na operacje na jelitach podczas operacji na żoładku. 2 w 1.

Zgoda domniemama = zgoda zastępcza - pacjent nie jest zdolny do podjęcia decyzji ale osoba któa go zna pacjenta wie czego chciałby on sam. np. zgoda na pobranie narządów w Polsce.

Zgoda działania w najlepszym interesie pacjenta- osoba podejmując dezycje w imieniu pacjenta pdoejmie takie rozwiązanie które przyniesie pacjentowi maksymalne korzyści ( tzw. korzyści netto pod odjęciu szkód związanych z decyzja ) Korzyści powinny być oceniane z punktu widzenia jakości życia pacjenta.

Paternalizm medyczny:

• słaby - działanie lekarza na własnej deyzcji bez decyzji pacjenta

• mocny - działanie lekarza wbrew woli pacjenta

Dyrektywy medyczne ( na przyszłość) dla lekarzy

• pisemne zadecydowanie o postępowaniu

• pisemne zadecydowanie o osobie odpiwiedzialnej za postępowanie.

• Europejska Konwencja Bioetyczna - szanowanie dyrektyw na przyszłość

Przypadek Margo - Czy istnieje ciągłość osobwoa człowieka?

Czy w ciele człowieka jest cały czas ta sama osoba ludzka

?

Komitete Etyki Lekarskiej

KEL - prawo do nieprzekazywania przez lekarza informacji o niepomyślnej diagnozie jeśli miałoby to zagrażać pacjentowi.

Badania terapeutyczne( chodzi o wyleczenie pacjenta) i eksperymentalne ( nieterapeutyczne)

Deklaracja helsińska - zasady prawidłowego prowadzenia badań naukowych.

Każde badanie dotyczące :

• pacjenta

• materiałow pochodzących od pacjenta

• danych dotyczących pacjenta ( historia choroby)

wymaga zgody komisji bioetycznej.

Obowiązek poinformowania pacjenta (tzw. miekkie kłamstwo - podawanie inf. prawdziwej ale za szerokiej (dopuszczalne):

1. cel badania naukowego

2. źródło finansowania

3. korzyści, ryzyko

4. niedogodności

5. konflikt interesów

6. możliwość wycofania się

7. afilikacji??? nie moglem się doczytac

Nie wolno prowadzić badań na:

• studentach

• pracownikach szpitala

(tylko wtedy gdy wyniki danych badań służą danej populacji)

Placebo tylko wtedy gdy nie ma innego leku

Tajemnica zawodowa ( lekarska) obowiązuje każdego pracownika szpitala.

Kiedy nie obowiązuje zachowanie tajemnicy lekarskiej:?

1. Przekazanie informacji innemu lekarzowi ( oprócz konsultacji?)

2. Udzielenie przez pacjenta zgody na przekazywanie informacji

3. Istnienie poważnego zagrożenia dla zdrowia i życia innych

4. Gdy tak regulują przepisy prawne

5. Gdy doszło do naruszenia praw człowieka

Eutanazja tam gdzie jest dobra opieka paliatywna

wkraczanie w prytwaność pacjenta bez możliwości wyzdrowienia

tzw. cierpienie procedurowe - wysoko cenne życie psychiczne i duchowe dlatego odbierane życie biologiczne żeby zachować godność

Eutanazja samobójcza.

Różne pytania

Sumienie - jest to wewnetrze odczucie pozwalazjące odróznić dobro i zło. Jest to rozum praktyczny który stawia sobie pytanie co powienienm zrobic tu i teraz.

W religii - głos Boga w człowieku

w etyce - głos człowieka w człowieku

Sumienie przeduczynkowe określa kim jestem - ważne dla bioetyki odnosi się do celu o którym się wie i z jakim się wykonuje dany czyn.

Sumienie pouczynkowe nie określa jakim człowiekiem jestem - nie odnosi się do tego co się zrobilo i nie wiedzialo w chwili wykonywania danego czynu

Aplikacja sumienia - proces w ktorym głosimy aksjonat etyczny - ocena moralna. czyń dobro zła unikaj

Zasada synderezy (prasumienei) Czyń dobro zła unikaj - Św. Tomasz

Teoria Kanta twórca koncepcji dentologicznej:

• wszystkie choroby mają w swoim tle stres

• stres można znieść unikając go

• przyczyną stresu jest np. zmiana miejsca zmaieszkania ( wyjechał 1 raz)

• przyczyną stresu jest np. żona ( wybrał życie w celibacie)

• „niebo gwiździste nade mna” prawo moralne we mnie

Twórcy utylitaryzmu : Francis Hutcheson 1725

Zalązki idei są już obecne w filozofii Shaftes bury'ego i Humela

Najbardziej wyrazista formę stworzyli jeremy Bentham i james Mill.

Czyn ludzki świadomy(psychologicznie działąjący wie ze wykonuje jakiś czyn i wie czy jest on dobry czy zły) i dobrowolny (działający nie podlega woli drugiego człowieka)

Zasada wątppliwości : w razie wątppliwości rację...

1. ma zwierzchnik

2. przychylamy się do rozwiązania bardziej prawdopodobnego

3. przychylamy się oskarżonemu

4. w razie wątpliwości racja jest pod stronie posiadającego

4 Zasady Bioetyki:

• nieszkodzenie

• sprawiedliwość

• dobroczynność

• szacunek dla autonomii

Przedmiot moralny czynu - wewnetrzna morlaność czynu czyli to do czego on prowadzi

Horyzont motywacyjny - to ogół posiadanej wiedzy, maj,acej znaczenie w wykonywaniu czynu. Rozwijanie tej wiedzy to obowiązek moralny. Jeśli mogę wiedzę rozwijać a nie robię tego to jestem zły.

Poziomy korupcji:

1. za korzyść majątkową wymagam czegoś dobrego ale bez narażania innych

2. daje pieniadze za czyn dobry ale naruszam prawa innych - szkode innym

3. daje pieniądze na czyn zły

Czyn człowieczy nie jest przedmiotem oceny moralnej bo etycznie nie jest dobrowolny ani świadomy

Niewiedza zawiniona - brak wiedzy obowiązkowej

Niewiedza niezawiniona - brak wiedzy nieobowiązkowej

Co robimy w niewiedzy?- odpowiadamy za czyn i ponosimy konsekwencje za te czyny które jesteśmy w stanie przewidzieć

Kto wymyślił imperatyw kategoryczny - Kant

• pamiętaj abyś człowieczęństwa używał zawsze tak w samym sobie jak i w innych uzywal jako celu a nigdy wylacznie jako srodka

• Zachowuj się tak jakbys chciał aby się inni wobec Ciebie zahcowywali.

Czy zakazana jest aborcja w przysiedze Hipokratesa - Tak

Eutanazja Nie

Koncepcja wodorowa = patrz koncepcja genetyczna

Twórca bioetyki V. R Potter

czy deprofesjonalizacja zawodów medycznych spowodowała ich demoralizację - Nie

wg którego kryterium człowiek może być przez całe życie tylko człowiekiem - kryterium spoleczne - jeśli czlowiek ma tylko prawa jest tylko czlowiekiem jeśli ma tez obowiazki jest także osoba ludzką

3 zasady paternalzimu medycznego:

• lekarz chce dobra pacjenta abrdziej niż sam pacjent

• lekarz chce dobra pacjenta

• lekarz nie zaszkodzi pacjentowi

3 sytuacje w których można zabic a nie jest to morderstwo:

• obrona własna

• wojna sprawiedliwa

• kara śmierci

Ja empiryczne - to co można poznać zmysłami dązy do przyjemności

Ja konscendentalne to co ja myśle zmusza mnie do imperatywu kategorycznego obowiązku

Co jest przedmiotem zainteresownia w etyce: - czyn ludzki swiadomy i dobrowolny

jakie czyny podelagaja ocenie w etyce: ludzkie swiadome i dobrowolne

4 elementy duszy:

• rozumna

• kalkulująca i poznawcza

• nierozumna

• sensytatywna i wegetatywna

Wg kryterium z implantacji niszczenie komorek/jajeczek jest zabojstwem? NIE

Czy czyn swiadomy moralnie ( ja wiem czy mój czyn jest dobry czy zły) może być swiaodmy psychologicznie (działający ma pojęcie co robi ) - TAK

Czy przedmiot moralny to to samo co cel przedmiotowy NIE

Czy czyn może stac się dobry gdy okolicznosci czynu beda dobre? - Nie gdyż zeby czyn był dobry wszystkie okolicznosci muszą być dobre????

4 warunki zasady o podwojnym skutku:

• przedmiot moralny musi być dobry

• dobre skutki muszą wynikać bezpośrednio z podjętego działąnia

• intencja działającego musi być dobra

• musi być możliwe osiągnięcie dobrego skutku

2 sytuacje kiedy możemy komuś coś zabrać a nie jest to kradzieżą?:

• w sytuacji koniecznej

• wyrównywanie szans ( kiedyś to coś należalo do nas a ten ktos nam to zabral)

Papieski biolog Hellegers

---