Pedagogika przedszkolna (W).
Temat: Pedagogika przedszkolna: przedmiot, zadania, cele i funkcje.
1. Założenia pedagogiki przedszkolnej.
Przedmiot i zadania pedagogiki przedszkolnej. Przedmiotem pedagogiki jest planowe i świadome oddziaływanie na dziecko, ale ważne jest też oddziaływanie nieświadome. Pedagogika zajmuje się problematyką zbiorowego wychowania dzieci z uwzględnieniem różnych wpływów wychowawczych. Pedagogika zajmuje się problematyką wychowania dzieci w instytucjach przedszkolnych.
Czynniki wpływające na ten proces:
Właściwości psychofizyczne dziecka (poznanie prawidłowości rządzących zachowaniem dziecka).
Cele zadania i funkcje wychowania przedszkolnego.
Warunki instytucjonalne (aranżacja przestrzeni dziecka).
Osobowość i kompetencje nauczyciela (moralne, komunikacyjne, poznawcze)
Pedagogika przedszkolna jest nauką, której przedmiot stanowi sprawa praktycznej pedagogii wszelkiego rodzaju, czyli wychowawczego prowadzenia dzieci i oddziaływania na ich rozwój. Nie urabiamy dziecka według ogólnie przyjętego wzoru, wspieramy dziecko w jego indywidualnym rozwoju.
2. Zadania pedagogiki przedszkolnej:
Dostarczenie praktyce wiedzy, która służy jej doskonaleniu, wyjaśnianiu i weryfikowaniu działań praktycznych.
Gromadzenie wiedzy o wychowaniu w instytucjach przedszkolnych przez rzetelne opisywanie dostrzeganych zjawisk.
Wyciąganie wniosków, jak należy organizować działalność pedagogiczną w środowisku przedszkolnym, co należy pozostawić, co zmienić.
Ukazywanie celów funkcji, treści, zasad, sposobów planowania, skutecznych metod i form pracy z dziećmi (tok działalności edukacyjnej).
Określanie kompetencji pedagogicznych i cech osobowości nauczyciela.
Osiągnięcia pedagogiki.
Cele podporządkowane są naczelnym celom wychowania całego systemu, tymi celami zajmuje się aksjologia pedagogiczna.
3. Cele pedagogiki przedszkolnej:
Są to świadomie założone skutki działania. To, co próbujemy osiągnąć, do czego zmierzamy. Jest to efekt końcowy działania. Działania są zadaniami, które realizujemy w drodze do osiągania celu. Cele stanowią podstawową funkcję w stosunku do pozostałych elementów procesu edukacji. Głównym celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi w relacjach ze środowiskiem społeczno- kulturowym i przyrodniczym. Doprowadzenie dzieci do możliwości podjęcia nauki w szkole, czyli osiągnięcia tzw. dojrzałości szkolnej. W najogólniejszym ujęciu do celów wychowania przedszkolnego należy kształtowanie wielostronnie rozwiniętej osobowości człowieka, umożliwienie mu samorealizacji.
4. Czynniki modyfikujące cele:
Cele uległy zmianie pod wpływem historii - epoka historyczna.
Tendencje w psychologii i osiągnięcia.
Zmieniające się zaburzenia.
Różne koncepcje związane z reformą oświaty.
Tradycje.
Kiedyś triada celów edukacji - nastawienie na: postawa, umiejętności i wiedza!
Cele i treści działalności pedagogiki przedszkolnej podporządkowane są naczelnym celom całego wychowania - tymi celami zajmuje się subdyscyplina pedagogiki - aksjologia pedagogiczna - opiera się na teoriach wartości. Wartości są niezbędnym ogniwem osiągania celów. Edukacja bez celów traci na wartości. Cele stanowią podstawową funkcję w stosunku do pozostałych elementów procesu edukacji. Najpierw formułuje się cele, potem metody i środki dydaktyczne.
5. Pedagogiczno- społeczne funkcje instytucji przedszkolnych:
F. Opiekuńcza -szeroko pojęta opieka nad zdrowiem, bezpieczeństwem i przygotowaniem dziecka do szkoły. Pomoc rodzicom pracującym w zapewnieniu ich dzieciom opieki wychowawczej.
F. Dydaktyczna - wspomaganie procesu uczenia się przez dzieci w różnych sytuacjach i okolicznościach. Uwzględnia się ukierunkowaną pracę ad przygotowaniem dzieci do podjęcia systematycznej nauki w szkole.
F. Środowiskowa - polega na szerzeniu wiedzy pedagogicznej i kultury obcowania z dzieckiem wśród rodziców oraz na współdziałaniu ze środowiskiem tj. z wszelkimi instytucjami powołanymi do opieki nad zdrowiem i wychowaniem dziecka.
F. Stymulacyjna - pobudzająca rozwój, polega na takim organizowaniu działalności wychowawczej, która sprzyjać będzie wyzwoleniu aktywności wychowanków w zabawie, pracy i nauce, we wszystkich rodzajach działalności w grupie przedszkolnej i w domu rodzinnym.
F. Diagnostyczno - prognostyczno - kształtująco - zabawowa - polega na zbieraniu informacji o dziecku w toku zabawy i poprowadzenie działań rozwijających jego sferę psychofizyczną.
F. Kompetencyjno - korektywna (wyrównawcza) polega na usuwaniu braków w rozwoju psychofizycznym dziecka lub ich zminimalizowanie.
6. Zasady pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym:
Zasada zaspokojenie potrzeb dziecka. Czynności opiekuńcze prowadzące do zabezpieczenia podst. Potrzeb dziecka, potrzeby biologiczne, emocjonalno-społeczne, bezpieczeństwa, miłości i uznania, potrzeba ruchu, działania, poznawania świata i nawiązywania kontaktów społecznych przestrzeganie tej zasady to warunek osiągania efektów w pracy wychowawczo- dydaktycznej. To szansa zapobiegania zaburzeniom w rozwoju lub usuwaniu tych zaburzeń. Wpływa na dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne.
Zasada aktywności. Rozbudzanie aktywności własnej dziecka, twórczości artystycznej, pracy u nauki. Dziecko staje się czynnym uczestnikiem procesu wychowania, aktywnym jego podmiotem, współpracującym z nauczycielem. Sprzyja rozwijaniu inicjatywy dziecka, odkrywczości i twórczej działalności.
Zasada indywidualizacji. Strategie pedagogiczne do potrzeb i możliwości rozwojowych dzieci wynikających z różnic indywidualnych. Oznacza potrzebę zamiłowań i uzdolnień właściwych każdemu dziecku(ważne rozerznie w percepcyjnych możliwościach, poziomie rozwoju wychowanków).
Zasada organizowania życia społecznego dziecka. Wprowadzenie dzieci w szerszy krąg środowiska społecznego (zasada ta wiąże się z funkcją środowiskową) dzięki temu wprowadzenie norm społeczno - moralanych obowiązujących w danej zbiorowości przedszkolnej.
Zasada integracji. Konieczność liczenia się w każdej sytuacji: ze współzależnością rozwoju somatycznego i psychicznego dziecka; z wpływem zdrowia i dobrego samopoczucia na zachowanie dziecka; z wpływem przeżyć emocjonalnych, zabawy i ich form aktywności na funkcjonowanie dziecięcego organizmu. Zasada ta postuluje harmonijne oddziaływanie na rozwój dzieci przez łączenie treści z różnych dziedzin.
Zasada wspomagania i dynamizowania rozwoju dziecka - łączy się z zasadą aktywności.
Zasada prowadzenia dzieci do działań nieco trudniejszych, złożonych od tych, które chętnie podejmujemy.
Zasada obdarzania dzieci uwagą wartościującą, nastawiona na motywowanie do działania poprzez stosowane oceny. Ważne, aby nie przeceniać dziecka i aby ocena była adekwatna do działania dziecka. Nie ocenia się dziecka tylko jego zachowanie, jego wytwory.
Zasada porozumiewania się. Mówić do dziecka językiem zrozumiałym, prostym, można wprowadzać trudne słowa do słownika, ale robić to cyklicznie. Narzucanie dziecku trudnych wyrazów jest rodzajem przemocy symbolicznej. Nie należy także mówić językiem infantylnym. Zdrabniać tylko wtedy, gdy chce się ocieplić atmosferę, ale gdy zbyt dużo się używa słów infantylnych, cofa się i jemu to szkodzi. Oczekiwania potrzeby dziecka. Ich rozpoznanie przez nauczyciela umożliwi mu zaproponowanie dziecku form, które ono chętnie podejmuje. Kontekst społeczny, w którym system porozumiewania się jest realizowany. Oczekiwania dziecka dot. Roli, którą ma do spełnienia i roli nauczyciela, z którym się spotykało: dzieci zazwyczaj oczekują „przedłużenia” w nauczycielu roli matki i ojca a przedszkole to dom. Kierowanie powinno polegać na dostosowaniu sposobów porozumiewania się systemem, jaki dziecko przynosi ze sobą z domu rodzinnego, nie zaś od modelowej formuły preferowanego przez nauczyciela.