Pedagogika przedszkolna (ćw).
Temat: Teorie zabaw.
1. Definicja zabawy.
Zabawa - podstawowa forma aktywności dziecka. Wpływa na wszechstronny rozwój dziecka a także spełnia funkcję edukacyjną. Zabawa najczęściej jest rozrywką
2. Zabawa w różnych teoriach.
A) teoria psychoanalityczna - Freuda. Cel zabawy - zaspokojenie istniejących w ukrytej formie sfrustrowanych potrzeb dziecka. Rozwój osobowości dziecka.
B) teoria zabawy - J. Piaget. Celem jest rozwój umysłowy. Kontakt dziecka między otoczeniem to proces Adaptacji przybiera dwie formy: asymilacja - organizm zmienia swoje otoczenie - dziecko dostosowuje rzeczy do siebie oraz akomodacja - organizm dopasowuje do siebie otoczenie - akomodacja - dziecko uczy się w toku naśladowania innych, ponieważ chce być takie samo jak dorośli, z którymi przebywa.
C) teoria Mary Sheridon. Cel zabawy- rozwój wszystkich funkcji. Cztery zakresy ćwiczeń (rozwijające się po kolei): pozycji ruchów ciała, zmysłów, mowy i myślenia, społecznego rozwoju. Uważa się, że dziecko ćwiczy te funkcje podczas zabawy, ale po kolei i to doprowadza do całego rozwoju organizmu dziecka.
D) teoria Elkonina. Cel- uspołecznienie dziecka. Rola otoczenia - daje możliwości rozwijania indywidualnych zdolności.
E) teoria szersza - „symulacji kultury” Brunnera i Catherine Garvey. Cel zabawy - nie tylko rozwój społeczny, ale ćwiczenia wszystkich zachowań i emocji przynależnych do danej kultury. Rola otoczenia- daje możliwość rozwijania indywidualnych zdolności oraz określa jak się bawić. Stawia w obliczu problemów, które dziecko bawiąc się rozwiązuje. Dziecko staje się uczestnikiem kultury.
3. Cechy zabaw.
A) Bezinteresowność - zabawa jest normalną aktywnością własna dziecka.
B) Dobrowolność (działanie podejmowane spontanicznie bez przymusu z zewnątrz, niż pod wpływem wymagań ani nacisków innych ludzi) zabawa traci sens, gdy jest narzucana.
C) Przyjemność ( dziecko bawi się oddając się przyjemności bawienia się. Przyjemność to jaka bawienie sprawia dziecku jest ważnym motywem.
D) Fikcyjność - zabawa przebiega w sytuacji umownej „na niby”. Fikcyjność dotyczy czterech elementów - przestrzeni do bawienia się, rekwizytów, czasu zabawy, fikcyjność roli.
E) Napięcie - u bawiącego występuje duże zaangażowanie w to, co się dzieje i związane z tym emocje.
F) Normy - zabawa jest ujęta w normy, rządzą nią pewne reguły, tworzy ona pewien porządek.
4. Stadia rozwoju roli.
Wymieniamy następujące stadia rozwoju roli: naśladowanie czynności; wykonywanie pewnych czynności w porównaniu z obiektem naśladowanej roli np. jeżdżę samochodem jak tato; pełne przyjęcie pełnionej roli przez dziecko jak i danej czynności.
5. Funkcje zabaw:
A) Kształcąca - m.in. kształcenie zmysłów, wszechstronnej aktywności poznawczej- wzbogacenie wiedzy o świecie, o samym sobie, rozwój mowy, myślenia, wyobraźni, pamięci, doskonalenie sprawności matematycznych.
B) Wychowawcza - dziecko przyswaja normy, uczy się przestrzegania reguł i omów, nawiązywania i podtrzymywania kontaktów społecznych, wyrażania swoich myśli i uczuć w aprobowany społecznie sposób, współdziałania i współżycia z innymi.
C) Terapeutyczna - możliwość uwalniania od napięć, emocji, uczenie się rozwiązywania osobistych problemów oraz różnych sposobów wyrażania swoich uczuć
D) Projekcyjna (diagnostyczna) poznawanie wychowanków w toku zabaw, wnikliwa ich obserwacja.
6. Miejsce nauczyciela w zabawie.
Nauczyciel nie ma prawa narzucać dziecku zabaw za wyjątkiem zabaw dydaktycznych. Popiera się zachęcenie dziecka do zabawy przez organizację przestrzeni (dużo zabawek, skrzynia skarbów). Bardzo ważna jest: umiejętność komunikowania się z dzieckiem w toku zabawy; zapewnienie warunków do zabawy; nieograniczanie dziecku zabaw ruchowych; zapewnienie bezpieczeństwa; stworzenie atmosfery sprzyjającej zabawie,. Nauczyciel winien cechować się postawą twórczą, a jego rola to inspirowanie do różnych zabaw oraz podsuwanie pomysłów.