Rząd: Chrząszcze - Coleoptera
Rodzina: Żukowate
Chrabąszcz Majowy, Chrabąszcz Kasztanowiec: oba gatunki zbliżone biologicznie; długość 2-3 cm, imago z poczwarki powstaje jesienią; zimuje w glebie, a wiosną udaje się na żer na liściach drzew liściastych; samice wychodzą z gleby później niż samce i po rójce składają jaja w glebie na głębokości ~40 cm, następnie żer regeneracyjny; cykl może się powtórzyć 3x; rozwój embrionalny trwa 4-6 tygodni; następnie młode pędraki żerują stadnie na szczątkach roślin, a po przezimowaniu na korzeniach drzew i krzewów; zimą pędraki schodzą na 1 m w głąb; generacja 4-5 letnia, u kasztanowca 5 letnia; przepoczwarcza się VII i VIII; larwy niszczą całe uprawy, imago powoduje gołożery; Zwalczanie: dezynsekcja gleby na szkółkach i powierzchniach zagrożonych, środki chemiczne podczas rójki
Osiewnik Rolowiec: ciało wąskie, spłaszczone, długość 10 mm; mała głowa, położony na grzbiecie podskakuje z charakterystycznym trzaskiem i wraca do normalnej pozycji; pojawia się w V; jaja do gleby, blisko korzeni; larwy wydłużone, walcowate, długość 20-25 mm, małe nogi; ciało okryte grubym, twardym chitynowym oskórkiem, pełny rozwój trwa 4-5 lat; larwa na korzeniach różnych roślin; często na polach zaperzonych; największe straty na młodych plantacjach.
Rodzina: Łyszczynkowate (Nitidulidae)
Słodyszek rzepakowy (Meligethes aenens): czarny, długości 2,5 mm, metalicznie błyszczący, jajo białe, wydłużone, charakterystyczne buławkowate czułki. larwa biała z ciemnymi plamkami na grzbiecie, z ciemną głową, 3 pary odnóży. zimują w ściółce, w temperaturze gleby 10 st. C, opuszczają miejsce spoczynku wczesną wiosną, następnie przelatuje na rzepak (IV) i wygryzają pąki kwiatowe oraz uszkadzają całkowicie pylniki i słupki. Pąki, kwiaty opadają, największe szkody widać, gdy po nalocie na rzepak nastąpi ochłodzenie hamujące wegetacje i zakwitanie roślin. Spadek plonu 30%
Rodzina: Biedronkowate
Biedronka siedmiokropka: głowa czarna, tylko po bokach występuje po jednej białej plamce; pokrywy czerwone, na każdej pokrywie 3 plamy, plama pod tarczką, która składa się z połówek, po bokach plamy przytarczkowej występują białe i żółte plamy. Odnóża czarne, długość 5-8 mm, larwy krępe, ciemne, z dobrze rozwiniętymi nogami, bardzo pospolita w całym kraju. Wystepuje na wszystkich typach siedlisk. Larwa i imago są drapieżne. Jedzą mszyce, czerwce, wełnowce, tarczniki. Ich główna rola: ograniczenie liczebności mszyc i czerwców na polach, uprawach, łąkach (owad pożyteczny).
Rodzina: Stonkowate: w Polsce wystepuje około 500 gatunków; są roślinożerne, żerujące na roślinach runa, krzewach, drzewach, a także na powierzchni liści, łodyg i korzeni.
Stonka Ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata): opuszcza zimowiska gdy zaczyna kwitnąć kasztanowiec zwyczajny. Kilka dni później przystępuje do rozrodu (VI - połowa VIII), składa 500-3000 jaj, żeruje na ziemniakach i innych roślinach psiankowatych (tytoń, pokrzyk wilcza jagoda, bieluń). Żywi się liśćmi, kwiatami i łodygami roślin. Zwalczanie chemicznie: w okresie nalotu stonki po przezimowaniu wiosną, gdy larwy żerują, w okresie wylotu stonki - preparat dobierać w zależności od odmiany, stadium rozwojowego owada; związki fosforoorganiczne powodują uduszenie i paraliż, pochodna nereistoksyny powoduje zahamowanie żerowania, środki działające na układ pokarmowy powodują uszkodzenia w przewodzie pokarmowym i tzw. wysuszenie larw.
Podrodzina: Pchełki
Pchełka rzepakowa: największa wśród występujących na rzepaku, czarny, metaliczny połysk, zielony lub granatowy kolor, długości 4 mm, larwy: 3 pary odnóży, długości 7 mm, białe, głowa i tarczki brunatne; żerują w głównych nerwach i ogonkach liściowych, następnie w nasadowej części łodygi i w szyjce korzeniowej, najgroźniejsze jest zniszczenie stożka wzrostu, żerowanie larw wiosną i jesienią, w bezmroźne zimy również, zasadnicze szkody wyrządzają larwy.
Rodzaj: Chowacz (Centorrhynchus)
Chowacz czterozębny: łuski o różnej barwie, po bokach żółtawe, na grzbiecie do pomarańczowego koloru. Barwa stóp: brązowe, rude, wyraźnie jaśniejsze niż ciało. Wielkość 2,5-3 mm, brązowy, górna strona z biało-szarymi plamkami i luskowato owłosiona, odnóża czerwono-żółte; pokrywy skrzydeł z jasną białą plamą, która znajduje się za tarczką szyjną. Larwa 4-5 mm, biaława, do wewnątrz zakrzywiona, bez odnóży, żółtobrązowa głowa bez szczeciny w górnej części. Uszkodzenia: pierwsze widoczne objawy ukłuć.
Chowacz podobnik: 2,5-3 mm, czarny. Przez owłosienie wygląda jak szary, pokryty łuskami. Głowa, czułki i odnóża czarne. Paski na pokrywach skrzydeł równej szerokości, z łuskowatymi włoskami ułożonymi w rzędy. Larwa 4-5 mm, biaława, po kolor białawo - żółty, bez odnóży, lekko zakrzywiona do wewnątrz, brązowa główka z charakterystycznym ułożeniem szczecin. Poczwarka brudnożółta. Zimują w warstwie ściółki. Opuszczają miejsce zimowego spoczynku wiosną, gdy temperatura wynosi ~13 st. C. Na początku kwitnienia rzepaku chrząszcze występują w większym nasileniu. Po odbyciu żeru uzupełniającego samica składa jaja w młodych łuszczynach, wygryzając otwór w ścianie łuszczyny. Po upływie 8, 9 dni wylęga się larwa, która żeruje na zalążkach nasion. W łuszczynie żeruje tylko 1larwa. Uszkodzenia: są widoczne z zewnątrz dopiero wówczas, gdy larwa poprzez wydrążony otwór opuszcza łuszczynę. Larwa niszczy do 5 zawiązków nasion.
Rząd: Muchówki - Dietera:
Rodzina: Niezmiarkowate
Ploniarka zbożówka: 2 gatunki, o nogach czarnych i druga nieco jaśniejsza, o nogach żółtych. Długość 2-3 mm, czarna, lśniąca, z czerwonymi oczami i czarnym lśniącym trójkątem czołowym. Jaja białe, lśniące, podłużnie żebrowane. Larwa początkowo biała/przezroczysta, później żółtawa, ciało cylindryczne, z przodu zwężone, z tylu tępo zakończone. Poczwarka biała, w baryłkowatej, jasnobrązowej bobówce. 3,4 pokolenia w roku, zimuje larwa. Zasiedla wszystkie gatunki zbóż, kukurydzę, różne gatunki traw. Stadium szkodliwym jest larwa, która uszkadza pęd, dokłosie. Gdy składanie jaj ma miejsce jesienią, to objawy żerowania widoczne są już jesienią, lub dopiero wiosną - rośliny słabo rosną, nadmiernie się krzewią, liść sercowy jest zżółkły, daje się łatwo wyjąć. Gdy jaja składane są wiosną, to żerująca larwa uszkadza dokłosie, czego efektem jest niewykłaszanie się lub usychanie kłosa. Możliwe też jest uszkodzenie ziarna będące wynikiem żerowania larw w ziarniakach. W rejonach o dużym nasileniu występowania późniejszy siew zbóż ozimych, wcześniejszy zbiór jarych. Należy stosować opryski w okresie nalotu muchówek i składania jaj.
Niezmiarka paskowana: długość ~4 mm, barwa żółta z czarnymi trójkątami między oczami, na odwłoku 4 poprzeczne wstęgi. Zimowanie: larwy zimują w młodych roślinach zbóż ozimych oraz traw, wylot tego szkodnika odbywa się w V i na początku VI. Występowanie: zboża, trawy. Szkodliwość: larwy żerują na pędach u ich podstaw, powodują nadmierne krzewienie się a czasem zamieranie roślin, objawy żerowania zauważalne są dopiero w czasie kłoszenia zbóż. Zwalczanie: stosowanie insektycydów orki głębokiej, niszczenie samosiewów zbóż z zimującymi larwami. Pszenica ozima siana wcześnie jest silniej uszkadzana niż siana w końcu IX. Insektycydy zastosowane przeciwko ploniarce ograniczają straty powodowane przez niezmiarkę. Próg szkodliwości: 1 jajo na 10 źdźbłach lub 10% uszkodzonych źdźbeł.
Rząd: Błonkoskrzydłe - Hymenoptera:
Rodzina: Ździeblarzowate
Ździeblarz pszeniczny: kilka mm długości, ciało wydłużone, czułki krótkie. Wyrządzają szkody wśród upraw roślinnych. Larwy charakteryzują się esowatym wygięciem ciała, żerują w pędach roślin. Czarne ubarwienie, z kilkoma żółtymi plamami na odwłoku. Samice składają jaja w V i VI w górnej części źdźbła żyta, pszenicy lub jęczmienia, a także dzikich gatunków traw. Larwy żerując wędrują w dół źdźbła, w dolnej części nacinają je i zatykają czopem z zeschłych resztek żerowania. Po uformowaniu kokona zimują, przepoczwarczają się wiosną. Jedną z metod jego zwalczania jest wprowadzenie pasożytujących n nim owadów.
Rodzina: Pilarzowate
Gnatarz rzepakowiec: 2 pokolenia w roku. Dorosła błonkówka długości 7 mm, odwłok koloru pomarańczowego, czarna głowa i plamki na tułowiu. Skrzydła przezroczyste z ciemną przednią krawędzią. Jaja białawe, owalne. Larwa długości 2-20 mm. Szkodliwym stadium są żarłoczne larwy. Przy większej liczebności w ciągu kilku godzin mogą spowodować gołożery. Zwalczanie od 2 polowy V oraz w VI.
Rodzina: Gąsienicznikowate: pasożyty owadów i pająków. Samice odnajdują żywicieli, przebijają pokładełkiem jego ciało i składają w nim zwykle 1 jajo. Przepoczwarczenie odbywa się wewnątrz powłoki zjedzonego żywiciela. Postacie dorosłe odżywiają się zazwyczaj nektarem i pyłkiem kwiatów. Odgrywają ważną rolę.
Rodzina: Męczelkowate: larwy są pasożytami larw innych owadów, np. motyli.
Baryłkarz bieliniak: owad pożyteczny, długości ~3 mm, samica składa 2000 jaj do ciała gąsienic bielinka kapustnika. Larwy odżywiają się głównie ciałem tłuszczowym, nie atakując ważnych narządów swojego żywiciela. Reguluje liczebność gąsienic, które często wyrządzają szkody w uprawach kapusty.
Rodzina: Oścowate: parazytoidy mszyc, mączników i czerwców.
Osiec korówkowy: naturalny wróg bawełnicy korówki. Dlugość 0,7 - 1 mm. W sprzyjających warunkach wyniszczy nawet 100% kolonii bawełnicy. W ciele mszycy rozwija się 1 larwa parazytoidy.
Podrząd: Żądłówki: pożyteczne, zapylają rośliny, wytwarzają miód i wosk. Mogą być naturalnymi wrogami wielu szkodników owadzich. W Polsce występuje ok. 1000 gatunków.
Rodzina: Pszczołowate
Trzmiel ziemny: samica długości 20-24 mm, ma na tułowiu i odwłoku żółtobrązowe paski. Samice wylatują z zimowych kryjówek w IV. Często spotykany na kotkach wierzb. Budują gniazdo głęboko w ziemi, niejednokrotnie w opuszczonych norach drobnych gryzoni. Rodzina składa się z 200-300 osobników.
Rząd: Roztocza - Acarina
Rodzina: Przędziorkowate:
Przędziorek chmielowiec: samice o kształcie owalnym, zmieniają barwę zależnie od pory roku. Zimujące samce są koloru ceglasto-pomarańczowego, zaś w lecie żółto-zielone. Samice mają zdolność wytwarzania pajęczynki. Samce są kształtu romboidalnego i mniejsze od samic. Uszkadzają pajęczaki dorosłe, larwy i nimfy. Wysycają soki żerując na spodniej stronie liścia. Powodują powstawanie mozaikowych, żółtych plam. Mocno zaatakowane liście stopniowo zasychają i opadają. Na zaatakowanych roślinach można zauważyć lekką pajęczynę, głównie na spodzie liścia. Występują na fasoli, papryce, r. ozdobnych. Stadium zimującym jest zapłodniona samica, która chowa się w glebie. Zwalczanie: 3 opryski, na wiosnę preparat dwuskładnikowy, w VI i w VII.
Rodzina: Szpecielowate
Pordzewiacz jabłoniowy: żeruje na spodniej stronie blaszki liściowej w pobliżu nerwów. Zimują samice w szczelinach kory pod łuskami pąków. Samice potrafią zimować. Jaja wiosną składane u nasady ogonków liściowych. W jednym roku może wystąpić od 3-5 pokoleń. Żeruje głównie na jabłoniach. Spodnia strona liścia ordzawiona, liście wcześniej opadają z powodu uszkodzeń hamujących fotosyntezę i zwiększających transpirację. Pierwszymi zauważalnymi objawami występowania pordzewiacza są zdeformowane młode liście rozwijające się z wiosennych pąków.
roślin - cebule. Zimują dorosłe i inne stadia w glebie i magazynach na płodach. Płodność - 100 jaj. Kilka pokoleń w ciągu roku.