6. RYNEK A INFRASTRUKTURA.
Treść i wzajemne relacje pojęć: rynek, infrastruktura rynkowa, mechanizm rynkowy
Rynek - miejsce, na którym dokonują się akty kupna, sprzedaży towarów i usług. To miejsce gdzie spotyka się podaż z popytem i gdzie kształtuje się cena.
Infrastruktura rynkowa - są to specjalnie wyznaczone i przystosowane miejsca do dokonywania transakcji rynkowych wyposażone w odpowiednie urządzenia obsługiwane przez wyspecjalizowane zespoły ludzi, służące wygodzie kupujących i sprzedających.
Mechanizm rynkowy - to sprzężenie popytowo - podażowe występujące na rynkach wszelkiego rodzaju dóbr gospodarczych a zawiązujace się za pośrednictwem cen pomiędzy równoprawnymi podmiotami gospod. dążącymi do osiągnięcia korzyści ekonomicznych poprzez dokonywanie dobrowolnych aktów kupna-sprzedaży
Walka negocjacyjna, konkurencyjna, przetargowa
Walkę o podział korzyści ekonomicznych związanych z uczestnictwem w wymianie określić możemy mianem negocjacji. Charakterystyczną formą tego dostosowania jest wzajemne uzgadnianie i dochodzenie do porozumienia. Źródłem jest przeciwstawność interesów kupujących i sprzedających. Przedmiotem negocjacji są najbardziej korzystne dla obu stron warunki transakcji. Jeśli w walce negocjacyjnej uczestniczy więcej niż jeden dostawca wobec danego odbiorcy to między dostawcami pojawi się walka konkurencyjna. Ma ona za swój cel oferowanie warunków dostaw korzystniejszych od tych jakie oferują inni dostawcy. Uprzywilejowana pozycja odbiorców ulega zmianie, gdy zostają oni zmuszeni do uczestnictwa w grze rynkowej. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy odbiorców jest więcej przystępują oni wówczas do walki przetargowej o zwiększenie udziału w oferowanej podaży.
Rodzaje infrastruktury rynku:
Rynki pierwotne powstają i funkcjonują zazwyczaj w regionach lub krajach o szczególnie dużej podaży określonych towarów.
Rynki centralne powstają w wyniku długotrwałych procesów rozwojowych. To rynki o skali międzynarodowej występujące w krajach wysoko rozwiniętych gospod.
Wg. Kryterium stopnia zorganizowania działalności służącej wymianie, rynki dzielone są na: sformalizowane i nieformalne. Rynki sformalizowane - transakcje regulowane są przez przepisy określające zasady i formy uczestnictwa w wymianie.
Rynek kapitałowy to rynek pieniądza krajowego (lokat i kredytów) oraz rynek walutowy. Kształtują się na nim stopy oprocentowania pieniądza, kursy walut, dewiz, złota.
Rynek papierów wartościowych - akcje, obligacje (sprzedaż, kupno)
Infrastruktura rynkowa - tworzą ją zorganizowane formy działalności handlowej np. sklepy detaliczne, hurtownie, punkty skupu i sprzedaży.
Rynki światowe i międzynarodowe tworzą targi i wystawy gospod., aukcje, wolne obszary celne i giełdy. Są to rynki wysoko sformalizowane.
Giełdy pieniężne - miejsce obrotu papierami wartościowymi, walutami, dewizami. Giełda dostarcza informacji o stanie rynku kapitałowego i gospod.
Rynkowe mechanizmy dostosowawcze
adaptacja podaży do popytu
ceny dóbr finalnych ustalone są na poziomie zapewniającym zysk, normalny odbiorca ma łatwość nabycia dóbr pożądanych, a dostawca ma zapewniony zbyt u dotychczasowego odbiorcy gdyż podaż została dostosowana do popytu.
Proporcjonalna alokacja zasobów wymaga dostosowania popytowego lub ilościowego. Zmiana ceny prowadzi do zmiany podaży. W ramach dostosowania ilościowego dokonuje się zmiany podaży w ramach istniejących zdolności produkcyjnych. Reasumując, dostosowania ilościowe na rynku dóbr finalnych zależą od ekonomicznej przenośności zasobów pieniężnych między podmiotami i zastosowaniami. Warunkiem tej przenośności jest wolny i ciągły obrót zasobami nie pieniężnymi.
adaptacja popytu do podaży
zachodzi wtedy kiedy producent wchodzi dopiero na rynek z wyrobem nowym lub udoskonalonym. Popyt na ten wyrób musi być więc dopiero przez producenta kreowany. Producent musi podjąć decyzje dotyczące właściwości wyrobów, metod wytwarzania i docelowej wielkości podaży. Nie może podejmować decyzji tylko w oparciu o przewidywany popyt. Istotne znaczenie ma sprzężenie zwrotne popytowo - podażowe.
1
1