Polska wieś została ukazana w literaturze na różne sposoby,poszczególni autorzy skłonili się w stronę jej idealizowania, lub zupełnie przeciwnie -opisali ją bardzo realistycznie.. Jedni ukazywali wieś jako krainę szczęścia, przyjemności i wolności.
Inni przedstawiali życie wiejskie bardziej realistycznie, dostrzegając konflikty, różne problemy, ludzi bez wolności, niesprawiedliwość społeczną..
Temat życia wiejskiego pojawiał się u prawie wszystkich pisarzy renesansowych.
W literaturze bardziej przeważał styl idealistyczny. Jego przykładem może być
„Żywot człowieka poczciwego” Mikołaja Reja. W utworze tym pisarz opiewa uroki życia na wsi. Człowiek żyjący na wsi przeżywa wiele przyjemnych chwil. Każda pora przynosi inne zachwyty i rozkosze. Rolnik cieszy się spokojnym, bezstresowym
i prostym życiem.
Jan Kochanowski sięga także do tematu wsi w „Pieśni Świętojańskiej o Sobótce”.
Poeta twierdzi, że najlepiej jest żyć z pracy na roli, ponieważ ziemia wynagradza człowiekowi jego trud. Panna XII opisuje i pochwałę życia na wsi: „Wsi spokojna,
wsi wesoła, który glos twej chwale zdoła?”. Opowiada o pobożnej i spokojnej codzienności gospodarza. Ze zbiorów uzyskanych z ofiarnej pracy gospodarz może wyżywić rodzinę i dobytek. Co roku sady dostarczają mu owoców, pszczoły miodu,
a z chowu owiec ma wełnę i jagnięta. Wieczorem, po skończonej pracy zawsze
znajdzie czas na rozmowy i tańce przy kominku.
Odmienny wizerunek wsi przedstawia Szymon Szymonowic, który zmienia postać sielanki. Staje się ona bardziej poważna i realistyczna, a więc traci swoją poprzednią beztroskę i wesołość. Spotykamy u niego utwory opisujące prawdziwe, ciężkie życie
na wsi. We fragmencie „Żeńców” poeta ukazał tragedie ludu wiejskiego,
który jest zniewolony przez panów ziem, dominacje klasy wyższej nad pospólstwem oraz dzień z pracy ludzi na wsi. Dowodzi, że życie na wsi nie jest tylko i wyłącznie błogością i przyjemnością, ale także niewolniczą pracą. Przedstawia panów ziem jako tyranów i bezlitosnych ciemiężycieli swoich pracowników, którzy bezwzględnie popędzają ich do bezustannej pracy. Autor próbuje rozpogodzić i upiększyć ponurą rzeczywistość utworu poprzez wplecenie powtarzającego się motywu piosenki
o słoneczku, śpiewanej przez Pietruchę. Jednak nawet to nie może zakryć bolesnego
i smutnego, ale jakże prawdziwego opisu wsi.
Jak widać, dzieła Reja i Kochanowskiego różnią się charakterystyką wsi od opisu Szymonowica. W dwóch pierwszych ukazane są same dobre strony życia na wsi,
piękno natury i wychwalanie Boga jako „pewnego i prawdziwego Stwórcę”.
W ostatnim utworze przedstawiono cierpienia i upokorzenia kobiet, które mimo przeżywającego bólu w pośredni sposób wyrażają swój sprzeciw i bunt.
Reasumując stwierdzam, że tonacja utworów Reja i Kochanowskiego jest podobna. Obydwaj idealizują wieś czyniąc ją miejscem szczęśliwości i radości, ponieważ bardziej cenią życie na wsi niż w mieście. Natomiast w utworze Szymonowica dostrzegamy surowszy i te prawdziwszy obraz wsi.