Nauka o Organizacji

Wykład number one

28.09.2008r.

POJĘCIA PODSTAWOWE

KIEROWANIE - to wszelkie działania zmierzające do spowodowania aby inni (ludzie, instytucje) postępowali zgodnie z celem kierującego. Może się ona odnosić do wszelkiego działania zespołowego, gdzie występują co najmniej dwie osoby, dwie instytucje lub dwie komórki organizacyjne.

ZARZĄDZANIE - jest takim rodzajem kierowania, przy którym kierujący (zarządzający) ma uprawnienia zwierzchnie w stosunku do podlegających pracowników instytucji wynikającej bezpośrednio z własności środków produkcji albo przez zasięg zarządzania.

Zarządzanie może mieć różny zasięg. W szerokiej skali mówimy o zarządzaniu całym państwem czy o zarządzaniu gospodarką narodową. Jest to zarządzanie w skali MAKRO.

W związku z tworzeniem się organów polityczno - gospodarczych szerszych niż państwo np. Unia Europejska, można mówić o zarządzaniu w skali PONADPAŃSTWOWEJ.

Węższy zasięg do skali państwa ma zarządzanie w skali regionu (województwa, gminy), mówi się wtedy o zarządzaniu w skali MEZO.

HENRY FORD - prekursor nauki o organizacji i zarządzaniu.

1. Wprowadzenie modelu T (chodzi tu o samochód Ford T).

2. Wydajność pracy.

3. Skutki mechanizacji pracy.

4. Wzrost płac.

5. Koncepcja Forda dotycząca funkcjonowania organizacji.

6. Współpraca z teoretykami zarządzania (np. Taylor).

PODSTAWY NAUKOWEJ ORGANIZACJI PRACY.

Naukowa organizacja to kierunek stworzony przez Taylora (rozwijający się w latach

1890 - 1930) zmierzający do ustalenia najlepszej metody wykorzystania dowolnego zadania oraz doboru szkolenia i motywowania pracowników.

FREDERICK W. TAYLOR

1. Opracowanie prawdziwej nauki zarządzania, aby można było ustalić najlepszą metodę wykonania zadania.

2. Naukowy dobór pracowników.

3. Naukowe szkolenia i doskonalenie pracowników.

4. Bezpośrednia przyjazna wspólnota między kierownikiem a pracownikami.

STYLE KIEROWANIA

1. Autokratyczny

2. Demokratyczny

HENRY GANTT

1. Premia dla robotników.

2. Premia dla kierującego.

3. Podanie do publicznej wiadomości osiągniętych wyników.

4. Graficzne Przedstawienie systemów produkcji.

FRANK I LILIAN GILBERTHOWIE

1. Badanie nad zmęczeniem robotników

2. Wyszukanie najbardziej ekonomicznych ruchów składających się na każde zadanie.

SZKOŁA KLASYCZNEJ TEORII ORGANIZACJI

HENRY FAYOL

(1841 - 1925)

1. Założyciel klasycznej szkoły zarządzania. Jako pierwszy usystematyzował zachowania kierowników.

2. Twórca zasad zarządzania określonych mianem zasad zarządzania Fayola.

ZASADY ZARZĄDZANIA FAYOLA

1. Podział pracy - im bardziej ludzie się wyspecjalizują tym sprawniej mogą wykonywać swoją pracę.

2. Autorytet:

• formalny - daje prawo rozkazywania ale nie gwarantuje posłuszeństwa

• nieformalny - wynikający z posiadanej wiedzy i umiejętności

Dyscyplina - członkowie organizacji powinni przestrzegać przepisów i uzgodnień rządzących nią.

Jedność rozkazodawstwa.

Jednolitość kierowania.

Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu.

Wynagrodzenie - sprawiedliwe zarówno z punktu widzenia pracownika jak

i pracodawcy.

8. Centralizacja / decentralizacja - ostateczna odpowiedzialność za podejmowane decyzje należy do kierownika, niemniej jednak powinni oni przekazywać podwładnym dostateczne uprawnienia decyzyjne tak, aby mogli oni wykonywać swoje zadania.

9. Hierarchia.

10. Ład - każdy człowiek i każda grupa (?) powinni znajdować się we właściwym miejscu i we właściwym czasie.

11. Odpowiednie traktowanie pracowników.

12. Stabilność personelu.

Kierownicze przywództwo

wysokie wydajność

MORALE

niskie

słaba silna

presja kierownika na produkcję

CZTEROWYMIAROWE PODEJŚCIE DO PRZYWÓDZTWA

1. WSPIERANIE

Prowadzi bezpośrednio do

zadowolenia pracownika

z posady z kierownictwa

2. UŁATWIENIE WZAJEMNEGO DZIAŁANIA

zadowolenie pracowników efektywność

z firm oszczędność

z kolegów kosztów z dochodów dobre

stosunki

międzyludzkie

3. POŁOŻENIE NACISKU NA CELE

bezpośrednio pośrednio

prowadzi do prowadzi do

efektywności efektywności

wielkości obrotów oszczędności

kosztów

zadowolenia pracowników

z firmy z kolegów z dochodów

3. UŁATWIENIE PRACY

prowadzi bezpośrednio do

efektywności

stosunków międzyludzkich

13. Inicjatywa - podwładni powinni mieć swobodę tworzenia i realizacji swoich planów nawet jeśli zaryzykujemy, że prowadzi to do błędów.

14. Espirit de coeps - sprzyjanie poczucia przynależności do zespołu zapewnia organizacji ducha jednostki, do czego prowadzi szereg nawet drobnych czynników.

MAX WEBER (1864 - 1920) - autor teorii zarządzania biurokratycznego opartej na założeniu, że każda organizacja wymaga ściśle kontrolowanej regulacji swojej działalności.

MARY PARKER FOLLET (1863 - 1933) - wprowadzenie nowych teorii w zakresie stosunków międzyludzkich i struktur organizacyjnych.

CHESTER BERNARD (1886 - 1951) - przedsiębiorstwo może funkcjonować sprawnie

i przetrwać tylko wtedy gdy cele organizacji oraz cele i potrzeby pracujących są w stanie równowagi.

SZKOŁA BEHAWIORALNA - powstała dlatego, że przy zastosowaniu klasycznego podejścia kierownicy nie zdołali w pełni zapewnić wydajności i harmonii w miejscu pracy.

Organizacja to ludzie!

SZKOŁA ILOŚCIOWA - powstanie nowych dziedzin jak np. badania operacyjne, początkowo na użytek działań wojennych.

WSPÓŁCZESNE KIERUNKI TEORII

1. Kierunek systemowy - organizacja jest jednolitym ukierunkowanym systemem składającym się z wzajemnie powiązanych części:

• synergia (wspólne działanie, praca)

• system otwarty i zamknięty

• granice systemu

Kierunek sytuacyjny - pogląd, że techniki kierownicze najlepiej przyczyniające się do osiągnięcia celów organizacji mogą być różne w różnych sytuacjach lub warunkach.

Kierunki dynamiczne:

• środowisko organizacji i dynamiczne

• odpowiedzialność i etyka

• globalizacja a zarządzanie

• tworzenie i przekształcanie organizacji

• kultura i wielokulturowość

• jakość

ŚRODOWISKO ORGANIZACJI I NATURALNE



Środowisko


bliższe





ORGANIZACJA

Środowisko

dalsze

ŚRODOWISKO BLIŻSZE - to wszystkie te elementy, które w sposób bezpośredni wpływają na funkcjonowanie organizacji np. klienci, konsumenci

ŚRODOWISKO DALSZE - tworzą wszystkie elementy, które pośrednio determinują funkcjonowanie organizacji np. przepisy podatkowe, przepisy prawne, sytuacje ekonomiczne

Na elementy wewnętrzne (bliższe) wpływ ma organizacja, a zewnętrzne (dalsze) wpływają na organizację.

GLOBALIZACJA I JEJ CZYNNIKI - SPOSOBY DEFINIOWANIA POJĘCIA

GLOBALIZACJA według słownika oznacza proces upodabniania się oferty produktu na całym świecie, wskutek czego popyt jest zaspokajany produktem globalnym a nie lokalnym. Globalizacja jest realnym procesem zachodzącym w większości firm świata. Ich styl myślenia i działania opiera się w głębokiej perspektywie, w której ujmuje się klientów, technologię, koszty, źródła finansowania, sojusze strategiczne i konsumentów.

Ściśle związana jest gospodarka globalna, czyli taka, w której czynniki, bogactwo naturalne, kapitał, technologię i siła robocza a także produkty i usługi krążą po całym świecie. Po raz pierwszy bowiem wszystko może być wyprodukowane i sprzedane wszędzie na świecie. W gospodarce oznacza to wykonywanie każdego komponentu i każdej czynności w takim miejscu kuli ziemskiej, gdzie można to zrobić najtaniej oraz sprzedawanie towarów i usług, tam, gdzie ceny i zyski są najwyższe.

CZYNNIKI I PRZEJAWY GLOBALIZACJI








SIŁY TECHNICZNE:

- rewolucja transportowa, komunikacyjna

- industrializacja

SIŁY SIŁY

EKONOMICZNE: SPOŁECZNE:

- wzrost dochodów - konsumpcja




indywidualnych - ujednolicenie się

- kształtowanie sił GLOBALIZACJA upodobań

rynkowych konsumentów

- rozwój sił handlowych SEKTORÓW - rozwój edukacji

- rozwój światowych i umiejętności

rynków RYNKU




handlowych

SIŁY POLITYCZNE:

- redukcja barier handlowych

- prawa własności intelektualnej

- prywatyzacja

- tworzenie się bloków handlowych

- standardy technologiczne




OBLICZA NOWEGO UBÓSTWA

(tylko info, nie trzeba się tego uczyć)

Do państw (regionów) korzystających z dobrodziejstw globalizacji można zaliczyć:

• Unię Europejską

• Amerykę Północną (z gospodarką USA)

• Daleki Wschód (gosp. Japonii)

• wschodząca gospodarka chińska (szybko nam ucieka)

Przejawy globalizacji:

1. Wzrost dysproporcji w poziomie życia w globalnej fazie rozwoju . Dysproporcje między wygranymi a przegranymi są coraz większe.

2. Rożnica w dochodach.

3. 1,7 mld ludzi utrzymuje się za mniej niż 2$ dziennie.

4. Trzy największe fortuny = PKB 35 najbiedniejszych krajów.

PRZEDSIĘBIORSTWO JAKO PODSTAWOWA KOMÓRKA ORGANIZACYJNA W GOSPODARCE RYNKOWEJ

DEFINICJA PRZEDSIĘBIORSTWA wg S. SUDOŁA - przedsiębiorstwo jest jednostką prowadzącą działalność gospodarczą, motywowaną chęcią uzyskania korzyści majątkowych. Ma na celu zaspokojenie potrzeb innych podmiotów życia społecznego przez wytwarzanie produktów i świadczenie usług, przy czym działalność prowadzona jest samodzielnie i na ryzyko właściciela.

EWOLUCJA TEORII ORGANIZACYJNEJ

Podejście tradycyjne

Podejście nowoczesne

1. Badanie wyizolowanych organizacji. 2. Nacisk położony na stałość relacji. 3. Organizacja była w centrum analiz. 4. Znacząca rola reputacji działalności organizacji. 5. Analiza wynikowa. 6. Odrębność poszczególnych dziedzin działalności organizacji. 7. Wyczekująca postawa wobec otoczenia. 8. Kryzys jako zjawisko niepożądane.

1. Badanie wzajemnych interakcji pomiędzy przedsiębiorstwem a otoczeniem. 2. Nacisk położony na zmiany. 3. W centrum analiz transakcje realizowane przez przedsiębiorstwo. 4. Ograniczenie centralizacji decyzji. 5. Analiza systemowa oraz opis przypadków szczególnych. 6. Ujęcie przekrojowe funkcjonowania przedsiębiorstwa. 7. Aktywna postawa wobec otoczenia. 8. Kryzys jest traktowany jako czynnik wymuszający zmiany w organizacji.

TEORIA EKONOMII


TEORIA NEOKLASYCZNA - koncepcja marginalistyczna - działając w konkurencyjnym otoczeniu i kierując się motywem maksymalizowania zysku podejmujemy racjonalne decyzje

podważona, bo uważa się, że racjonalne decyzje są ograniczone

Sytuacja ta wynika z dwóch czynników:

1. Niemożność zdobycia pełnych informacji o przyszłości.

2. Występujące wewnątrz przedsiębiorstwa sprzeczności interesów pomiędzy właścicielami, menedżerami a różnymi grupami pracowników.

EKONOMIA INSTYTUCJONALNA - teoria przedsiębiorstwa znajduje się w środku jej zainteresowania. Wprowadza się pojęcie kosztów transakcji, związane z tworzeniem się organizacji, instytucji i ich modyfikacji.

---