CHOROBY WIRUSOWE SKÓRY

1. Grupa opryszczek

1. opryszczka zwykła Herpes simplex

E: wirus herpes simplex. Najczęściej spotykane odmiany HSV:

• typ 1 (HSV 1) - zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej, wargach, twarzy, tułowiu i kończynach, znacznie rzadziej na narządach płciowych

• typ 2 (HSV 2) - powodujący zmiany w obrębie narządów płciowych i pośladków, jako kokancerogn w rakach narządów płciowych związanych z zakażeniem wirusem brodawczaka

• typ 8 (HSV 8) - w zmianach typu mięsak Kaposiego

objawy i przebieg: wykwitami pierwotnymi są drobne pęcherzyki wielkości kilku milimetrów, usadowione na podstawie rumieniowej, wykazujące tendencję do skupiania się. Początkowo są one wypełnione treścią surowiczą, a następnie ropną i pokrywają się w ciągu kilku dni strupami. Zwykle towarzyszy lekkie pieczenie lub niewielka bolesność. Najczęściej zmiany wywołane przez HSV 1 umiejscawiają się w obrębie twarzy i wargi oraz błon śluzowych j. ustnej. Niekiedy może być zajęta rogówka; zmiany są bolesne i uporczywe - upośledzenie wzroku.

HSV 2 u mężczyzn umiejscawia się w obrębie żołędzi i napletka, a u kobiet wargi sromowe, niekiedy pośladki. Przebieg jest krótkotrwały (6-10 dni), ale skłonność do nawrotów.

RR:

• półpasiec zoster

• pęcherzyca błon śluzowych

• liszajec pęcherzowy impetigo bullosa

• afty

• nadżerkowe zapalenie żołędzi

Leczenie:

5% acyklowir bądź 5% Penciclovir (silniejszy) - miejscowo w maści

Leczenie ogólne: w nawrotowych, uporczywych przypadkach, niezależnie od lokalizacji.

Acyklowir w kroplówkach dożylnych w dawce 5 mg/kg masy ciała codziennie, co 8 godzin przez 5 dni

Acyklowir p.o. 200 mg 5 razy dziennie przez 5 ni - skuteczność mniejsza niż iv.

Penciclovir 250mg 3 razy dziennie

Isoprinosine - w celu zapobiegania nawrotów, lek o działaniu immunomodulacyjnym - 6 g / dziennie

2. Eczema herpeticum

E: u dzieci, które nie zetknęły się jeszcze z HSV lub u dorosłych z atopowym zapaleniem skóry

objawy i przebieg: pęcherzowo - ropne wykwity z pępkowatym zagłębieniem części środkowej. Mają skłonność do grupowania się. Choroba zaczyna się nagle, przebieg ma ciężki i gorączkowy, zwłaszcza u dzieci.

RR:

• piodermia lub zliszajowacenie zmian alergicznych

• liszajec pęcherzowy noworodków

Leczenie: acyklowir w kroplówkach dożylnych, antybiotyki o szerokim zakresie działania na bakterie, gamma-globulina

1. Półpasiec Zoster

E: Herpes simplex varicellae - ten sam, co wywołuje ospę wietrzną; schorzenie występuje u osób, które przeszły w przeszłości ospę wietrzną i u których bądź doszło do reaktywacji utajonego zakażenia w zwojach czuciowych, bądź zakażenie nastąpiło w wyniku zetknięcia się z chorym na wietrzną ospę.

objawy i przebieg: wykwitem pierwotnym jest surowiczy pęcherzyk o trwałej pokrywie. Pęcherze są zgrupowane lub rozsiane w obrębie zajętego segmentu; pomiędzy nimi mogą istnieć odcinki skóry nie zmienionej.

Umiejscowienie: twarz, zwłaszcza górna część - gałązka I n. V; tułów, klatka piersiowa. Zmiany skórne najczęściej są poprzedzone rozmaicie nasilonymi nerwobólami, utrzymującymi się podczas całego trwania choroby lub nawet kilka lat od zachorowania.

Odmiany kliniczne półpaśca:

1. zgorzelinowa zoster gangrenosum - zmiany ulegają rozpadowi z pozostawieniem zgorzelinowych owrzodzeń

2. krwotoczna zoster haemorrhagicus

3. oczna z. ophtalmicus - prowadzące do zniszczenia gałki ocznej

4. uogólniona, rozsiana - zmiany pęcherzykowe typu wietrznej ospy występują poza ogniskiem pierwotnym

Powikłania:

• zajęcie rogówki keratisis

• porażenie nerwów okoruchowych

• częściowa utrata słuchu (porażenie nerwu słuchowego)

• porażenie nerwu twarzowego lub trójdzielnego

• przewlekłe bóle neuralgiczne

Leczenie: acyklowir we wlewach dożylnych, bądź doustnie (800mg 4-5 razy dziennie przez 7 dni); dla zapobieżenia neuralgii, po ustaniu wysiewu pęcherzy małe dawki kortykosteroidów (15-30 mg/dobę), witaminy z grupy B

1. Ospa wietrzna Varicella

E: Herpes simpex varicellae

objawy i przebieg: początków zmiany mają charakter grudkowo - rumieniowy, a w ich obrębie powstają pęcherzyki i wykwity krostkowe, zagłębione w części środkowej. Po kilku dniach tworzy się strup. Umiejscowienie: twarz, skóra owłosiona głowy, tułów i kończyny oraz błony śluzowe. Schorzenie najczęściej między 2 a 6 rokiem życia. Okres wylęgania 14 dni, choroba 2-4 tygodni.

Leczenie: ogólne: antybiotyki dla zapobieżenia zakażeniom bakteryjnym. Acyklowir jak w zoster w ciężkich przypadkach.

2. grupa z kręgu wirusa ospy

1. Guzki dojarek Nodulli melgentium. Melkerknoten

E: Czynnikami wywołującymi są wirusy z grupy ospy. Okres wylęgania wynosi 4-7, rzadziej 14 dni.

objawy i przebieg: wykwity są najczęściej pojedyncze, typu twardych, kopulastych guzków, wielkości 1-2 cm, sino czerwone, zagłębione w części środkowej, a w późnym okresie pokryte silnie przylegającym strupem. Bardzo wczesne wykwity mogą być pęcherzowe. Najczęstsze umiejscowienie - palce rąk. Okres trwania choroby 4-6 tygodni.

RR:

• ziarniniak naczyniowy

• ectyma cintagiosum

1. Mięczak zakaźny Molluscum contaginosum

E: Czynnik wywołujący - wirus z grupy ospy (Poxivirus) - za pomocą metod molekularnych wykryto dwa typy molluscum - MCV I i II; okres wylęgania 2-7 tygodni. Zakaźność jest bardzo znaczna.

objawy i przebieg: wykwit pierwotny - guzek o wymiarach 2-6 mm, kształtu kopulastego lub okrągłego, barwy woskowo białej, z pępkowatym wgłębieniem w części środkowej. Po nakłuciu guza i naciśnięciu wydobywa się z niego charakterystyczna treść barwy masy perłowej. Najczęściej na: skórze rąk, twarzy, okolica narządów płciowych, ale mogą występować również na błonach śluzowych.

RR:

• prosaki milia

• pojedyncze guzki większych rozmiarów można różnicować z rogowiakiem kolczystokomórkowym oraz rakiem podstawnokomórkowym

Leczenie: łyżeczkowanie, wyciskanie mechaniczne treści. Po wszystkich zabiegach nalewka jodowa.

3. grupa brodawek

Grupa ta obejmuj odmiany kliniczne wywołane wirusem brodawczaka ludzkiego HPV: brodawki zwykłe, brodawki płaskie, brodawki stóp, brodawki weneryczne (kłykciny kończyste)

14 spośród 77 scharakteryzowanych wirusów HPV jest potencjalnie onkogennych. Najczęstsze to: 6,11,16,18,33

1. Brodawki zwykłe verrucae vulgares

E: czynnik wywołujący to najczęściej HPV2, ale również HPV4 i HPV7. Okres wylęgania od kilku tygodni do kilku miesięcy.

objawy i przebieg: wykwit pierwotny - grudka o średnicy od kilku do kilkunastu milimetrów, barwy szaro brunatnej lub zbliżonej do koloru skóry, o wyniosłej, szorstkiej powierzchni, usadowiona na skórze nie zmienionej. Brodawki mogą być pojedyncze i mnogie (skłonność do zlewania się). Brodawki mogą ustępować samoistnie. Przebieg jest przewlekły, wielomiesięczny lub wieloletni. Nie ma objawów podmiotowych.

RR:

• gruźlica brodawkująca

• brodawczak

• rak brodawkujący

leczenie: zamrażanie płynnym azotem, łyżeczkowanie, elektrokoagulacja, kwas salicylowy i kwas mlekowy. Preparat Verrumal, doogniskowe wstrzyknięcia bleomycyny.

1. brodawki stóp verrucae plantares

	Myrmecia (głębokie)	Mozaikowe (powierzchowne)
Etiopatogeneza:	HPV 1	HPV 2
Objawy	Pojedyncze lub nieliczne, wnikają głęboko do skóry, wywołują odczyn zapalny i bolesność. Reinfekcje należą do rzadkości.	Powierzchowne, na ogół rozległe, częściowo zlewające się i zwykle długotrwałe, często nawracają
Bolesność	jest	nie ma
Ustępowanie	Wszystkie wykwity równocześnie stają się czarne, a podłoże ich silnie zaczerwienione. Tego rodzaju zmiany są zapowiedzią rychłego ustępowania. Zjawisko Arthusa.	Brak zjawiska Arthusa (?)
różnicowanie	Nagniotki (clani)	myrmecia

2. brodawki płaskie (młodocianych) verrucae planae

E: HPV 3, rzadziej HPV 10

objawy i przebieg: grudki gładkie, o nieco błyszczącej powierzchni lub chropowate, na ogół tylko nieznacznie wyniosłe ponad powierzchnie skóry i niewiele różniące się barwą od otoczenia; zazwyczaj liczne i rozsiane. Umiejscowienie: grzbiety rąk, dolne części twarzy i czoło. Linijnie w miejscu zadrapania: objaw Koebnera Zmiany ustępują samoistnie - zjawisko Arthusa

RR: liszaj płaski lichen planus

Leczenie: krem z witaminą A, środki złuszczające z rezorcyną i siarką, powierzchniowy masaż płynnym azotem.

3. Epidermodysplasia verruciformis EV

E: czynnikami wywołującymi są swoiste dla EV wirusy EV-HPV. Obecnie scharakteryzowano przeszło 20 typów, najczęściej HPV 5,8,14 mające potencjalne właściwości onkogenne

objawy i przebieg: zmiany występują w dzieciństwie (dziedziczenie AR), najczęściej dotyczą skóry twarzy i grzbietów rąk oraz przedramion i podudzi. Wykwity typu brodawek płaskich lub czerwonych lub brunatnych plam leżących na poziomie skóry. Objawy utrzymują się i nasilają w ciągu całego życia.

Nowotwory rozwijają się po wielu latach, zwykle w okolicach odsłoniętych.

RR:

• brodawki płaskie

• liszaj płaski

• łupież pstry

1. brodawki płciowe, kłykiny kończyste condyloma acuminata

E: kłykciny kończyste są przenoszone droga płciową przez HPV 6 i HPV11, te same co powodują kłykciny płaskie szyjki macicy oraz brodawczaki krtani

objawy i przebieg: wykwity mają charakter przerosłych brodawek, które zlewając się tworzą kalafiorowate, zwężone u podstawy twory.

Umiejscowienie:

1. kobieta: wargi sromowe, okolica odbytu

2. mężczyzna: powierzchnia napletka i rowek zażołędny

Powikłania:

1. mężczyźni: stulejka, zasłupek, zgorzel i przebicie skóry napletka

2. kobiety: zakażenie szyjki macicy, dysplazje rak szyjki macicy

condylomata gigantea Buschke-Loewenstein z długotrawych, przerosłych kłykcin rozwijają się szczególne rodzaje guza, cechujące się powolnym, wieloletnim przebiegiem, zniszczeniem tkanek, bez wyraźnych objawów atypii w obrazie histopatologicznym. Są one najczęściej związane z HPV 6

leczenie: 20-25% roztwór podofiliny pozostawiamy na 1-2 godzin; podoilotoksyna (Condiyline). Zamrażanie płynnym azotem, łyżeczkowanie

1. Bowenoid papulosis

E: HPV 16

Objawy i przebieg: zmiany u mężczyzn mają charakter płaskich grudek na żołędzi, napletku i skórze prącia, u kobiet - płasko lub nieco wyniosłych, przebarwionych grudek obejmujących wargi sromowe i okolicę odbytu. U kobiet okres trwania bywa nawet wieloletni. Może dojść do transformacji nowotworowej.

2. choroba Hecka Hyperplasia ephitelialis mucosae oris

E: HPV 13 i 32

Objawy i przebieg: duże, niezapalne, płasko-wyniosłe grudki zajmują błony śluzowe warg, policzków i języka; nie powodują objawów podmiotowych

Leczenie: usuwanie pojedynczych zmian, co może spowodować cofanie się pozostałych wykwitów

4. Pryszczyca. Zaraza pyska i racic

E: irys z grupy Coxsackie; zakażenie dotyczy głównie krów, a także świń i owiec. Zakaźność zwierząt jest znaczna. U ludzi następuje przez przetwory mleczne lub bezpośrednio od zwierząt. Okres wylęgania 2-4 dni

Objawy i przebieg: pęcherz surowiczo-ropny, usadowiony na zapalnej podstawie. Najczęściej umiejscowiony - jama ustna. Zmianom skórnym towarzyszy bolesność, ślinotok, podwyższona temperatura.

Leczenie: miejscowo - odkażające (2% zawiesina natamycyny), płukanie roztworem nadmanganianu potasu. Ogólne: antybiotyki lub sulfonamidy dla zapobieżenia wtórnym zakażeniom bakteryjnym.

5. Choroba Gianottiego - Crostigo Acrodermatitis papulosa eruptiva infanitis Gianotti-Crosti

E: schorzenie związane z wirusem hepatitis B; występuje u dzieci w wieku 2-6 lat, głównie u chłopców.

Objawy i przebieg: osutka ma charakter grudkowy, monomorficzny. Grudki są żywoczerwone, nie mają tendencji do zlewnia się, są nieswędzące, umiejscawiają się na policzkach, pośladkach i na wyprostnych powierzchniach kończyn. Przebieg jest łagodny, okres trwania 2-8 tygodni.

Papulo-vesicular acrolocated syndrome - odmiana choroby G-C, charakteryzuje się polimorfizmem zmian (grudki, pęcherzyki, wykwity krwotoczne) i skłonnością do ich zlewania się oraz częstszym występowaniem u dziewczynek.

---