Aktywne metody w nauczaniu matematyki

-lekcja powtórzeniowa o czworokątach w klasie V.

Nowocześnie pojmowana edukacja przywiązuje szczególną wagę do kształcenia osobowości ucznia. Stosując metody aktywizacji uczniów motywujemy ich do twórczego wysiłku, intensywnego działania, dążenia do wiedzy i nabywania umiejętności takich jak:

-operowanie informacją,

-podejmowanie decyzji,

-poczucie odpowiedzialności,

-oceniania i samokontroli,

-dostrzegania i formułowania problemów,

-organizacja pracy,

-współdziałanie,

-wyrażanie własnych opinii i słuchanie opinii innych,

-komunikowania,

-prezentowania,

-dyskutowania,

-rozwiązywania konfliktów - szukanie kompromisu,

-doboru i wykorzystania posiadanej oraz zdobytej wiedzy.

Oto kilka metod zastosowanych podczas lekcji powtórzeniowej o czworokątach w klasie V.

Klasę podzieliłam na pięć grup:

-Kwadraty,

-Prostokąty,

-Równoległoboki,

-Romby,

-Trapezy.

(przygotowałam wizytówki dla grup)

Grupy wybrały swoich kierowników, którzy byli odpowiedzialni za pracę grupy i jej prezentację.

1.Na początku wprowadziłam elementy dramy. Wykorzystałam do tego wiersz, który przedstawiali i recytowali uczniowie z podziałem na role:

,„Jeżeli jeometria umysł wasz zaprząta,

to wam opowiem bajkę z dziejów czworokąta.

Był sobie kwadrat, a przy nim tuż obok

Leżał trapez, prostokąt, romb i równoległobok.

A że każdy kłótliwym był, chociaż troszeczkę,

Wszczęła się sprzeczka.

Przedtem się za równych mieli

Wiedząc, że na dwa każdy trójkąty się dzieli,

Teraz ich kwadrat jął traktować z góry

Swej najpiękniejszej dowodząc figury”

W tym momencie poszczególne grupy zachwalają swoje własności (plakaty, piosenki, scenki, dialogi - tutaj uczniowie przedstawiają swoje pomysły)

„Na sędziego wzięto koło.

Rzekło wesoło:

Wszystkie czworokąty na nic

Bo im brak okrągłych granic,

Wzrosłybyście w powagę i w piękność ogromnie,

Stając się podobne do mnie.

Czworograniaste sąsiady

Posłuchały mądrej rady.

Dzielą się na trójkąty, spierają i kłócą

Ten trójkąt temu urwą, ten temu przyrzucą,

Lecz chociaż coraz bardziej łamały swą postać,

Żaden kołem okrągłym nie potrafił zostać.

Aż wreszcie któryś zawołał:

Głupia jest teoria koła,

Ona na nas zawiści sprowadziła plagę,

Starajmy się przynajmniej zwrócić równowagę,

I tego nadal niechaj wszyscy strzegą,

By jeden nie był większy nad drugiego.

Przyjęto te zasadę, ale nowe spory

Zaczęły wkrótce figury:

Ten swą większość błahymi uprawniał pozory,

Tamten wmawiał w drugiego, że mniejszy z natury.

Ów poczynał bój z sąsiady nie było końca i rady,

Aż, gdy po długich walk krwawych kolei

Wykonać zasadę nie mieli nadziei,

Rzekli do siebie zmęczeni i smutni:

Wróćmy swoje skrzywdzonym, zaprzestańmy sporów,

Bo chęć zaokrąglenia wiedzie do zaborów,

A dążność równowagi prowadzi do kłótni”

Metoda dramy bazuje na zachowaniach szczególnie bliskich dzieciom: zabawie, grach, umiejętnością życia fikcją, improwizacji słownej, muzycznej, plastycznej i ruchowej. Istotą dramy jest odgrywanie ról. Drama opiera się na wyobrażeniu sobie określonych sytuacji. W celu wzmocnienia lub pobudzenia wyobraźni dobrze jest dodać realnie istniejący przedmiot, który do naszej rzeczywistości przedostał się jakby ze świata kreowanego.

Efektem pracy metodą dramy może być;

● pozbycie się strachu przed wystąpieniem

● rozbudzenie zainteresowań sztuką, literaturą, teatrem, plastyką, muzyką

● rozbudzenie twórczej aktywności

● wzbogacenie zakresu słownictwa, umiejętności, wyrażenia myśli za pomocą języka

● zintegrowanie uczniów w klasie

● nabywanie umiejętności samokontroli

● rozwój poczucia humoru, otwartej postawy wobec życia, życzliwości i serdeczności.

2.W następnym etapie grupy układają domino matematyczne.

Kostki domina są tak opracowane, ze pasują jedna do drugiej poziomo względem pisma. Kostki układamy tak, aby utworzyły zamknięty łańcuch. Wygrywa ta grupa, która ułoży domino najszybciej.

Każda grupa otrzymała przygotowany zestaw:

Trapez Równoramienny Czworokąt	Trapez Dzieli romb ale na dwa trójkąty nie równoramienne równoległobok
Kwadrat Dwa	Ma Odcinek równe łączący proste przekątne zawierające przecinające się przeciwległe pod kątem jego boki prostym i do nich prostopadły
Romb B który ma wszystkie kąty h proste A	Jego przekątne Prostokąt są prostopadłe
Wysokość Trapezu

Romb	Wielokąt, który ma cztery boki		360º
	Romb, który jest prostokątem	Przekątna	Liczba przekątnych w każdym czworokącie
Wysokość równoległoboku	Kwadrat
Suma miar kątów wewnętrznych czworokąta wynosi	Trapez, który ma wszystkie kąty proste	Deltoid

Układanie domina kształci i rozwija wyobraźnie uczniów. Gra przypomina trochę układanie klocków lub puzzli, dlatego też jest formą zabawy. Uczeń nie zauważa, że dzięki temu utrwala pewne wiadomości. Kolejne kroki wyzwalają aktywność i inspirują do dalszej twórczej pracy. Dzieci uczą się pracy grupie - racjonalnego argumentowania swoich i przeciwnika błędów.

3.W kolejnym etapie grupy rozwiązują krzyżówkę.

Krzyżówka

Dziś instrukcja będzie krótka:

Znowu czeka Cię krzyżówka!

Odpowiedzi na zagadki-wpisz w jej kratki.

Potem wybierz zaznaczone liczbami literki

I wpisz pod krzyżówką do tabelki.

1. Wielokąt o pięciu bokach.

2. Czworokąt, którego nierówne przekątne przecinają się pod kątem prostym w połowie swojej długości

3. Wielokąt, który nie ma przekątnej.

4. Trójkąt ma trzy, czworokąt cztery ma, a ty, niestety, tylko dwa.

5. Przyrząd geometryczny z dwiema nogami.

6. Trapez ma jedną parę boków równoległych. Są to…

7. Odcinek, który łączy dwa wierzchołki wielokąta, ale nie jest jego bokiem.

8. Dział matematyki, którym się właśnie zajmujesz.

9. Czworokąt, który ma jedną parę boków równoległych.

10. Wielokąt, który ma cztery kąty wewnętrzne

1			^6				^15
2			^7
3	^9					^16
4	^1
5		^14
6				^4		^2
7				^10					^12
8				^11				^5
9			^8
10			^3						^13
	OTO HASŁO !
	1	2	3		4	5	6
	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16

Krzyżówki to atrakcyjna forma odnosząca się głównie do powtórzenia i utrwalenia pewnych wiadomości z matematyki. Widząc zadnie - krzyżówkę uczeń podświadomie oczekuje dobrej zabawy, nie myśli o nim jak o kolejnym ćwiczeniu do wykonania.

Na lekcjach matematyki uczniowie rozwiązują najczęściej zadania typowe. Rzadko występujące krzyżówki są czymś nowym, niespotykanym, a przez to interesującym. Ponadto odnajdując hasła i wpisując je w odpowiednie kratki dzieci dokładnie wiedzą jak daleko są do osiągnięcia celu.

4.Ostatnim etapem lekcji było podsumowanie pracy poszczególnych grup, nagrodzenie najlepszych i wspólne zjedzenie upieczonych wcześniej pierników w kształcie czworokątów.

Najważniejszym elementem zajęć aktywizujących jest fakt, że dziecko samodzielnie, lub w grupie wykonuje jakieś działanie, które sprawia mu satysfakcję, a nie zdaje sobie sprawy z faktu, że w ten sposób uczy się i rozwiązuje problemy.

Dlatego tak ważne jest stosowanie metod aktywizujących w procesie dydaktycznym.
Metody aktywizujące, proponowane nauczycielom od dawna, nie są często stosowane ze względu na swą pracochłonność i brak dostępnych środków dydaktycznych, a czasem odpowiednich warunków i zespołu klasowego (zbyt liczna klasa). Często jednak nauczyciel stosuje je, nie zdając sobie sprawy, że aktywizuje dzieci do działania. Metody aktywizujące w porównaniu z innymi zapewniają lepsze efekty nauczania, gdyż rozwijają zainteresowania, kształtują umiejętność pracy w zespole, prowadzą do wzbogacania słownictwa i rozbudzają twórcze myślenie. Należy, zatem tak często jak to możliwe je stosować. Należy przy tym pamiętać, że każde takie zajęcia wymagają starannego przemyślenia i przygotowania.

Opracowała

Jolanta Konieczna

6

---