SOCJOLOGIA - to dziedzina nauki, badającą ludzkie działania społeczne oraz rezultaty tych działań.

Według tej definicji społeczeństwo nie tyle istnieje, ale nieustannie się przekształca, dzieje się, staje się.działania społeczne to wzajemne oddziaływania na siebie ludzi w określonym systemie społeczno kulturowym (wchodzą w tzw. interakcje społeczne)

INTERKCJA SPOŁECZNA -to wzajemne oddziaływanie na siebie dwóch podmiotów społecznych Np. współpraca, współzawodnictwo, współzależność.

Paradygmat - to sposób widzenia rzeczywistości.

TEORIA FUNKCJONALNO-STRUKTURALNA (najstarsza i dominująca teoria socjologiczna). Kładzie nacisk na struktury oraz na sposób powiązania miedzy tworami społecznymi (inaczej grupa to struktura, która spełnia określone funkcje).

TEORIA INTERAKCJONIZMU SYMBOLICZNEGO

Elementarny fakt stanowi tutaj interakcja, czyli wzajemne

oddziaływanie na siebie podmiotów społecznych. Interakcja jest

procesem. Ludzie na jej podstawie definiują sytuację społeczną.

(Grupa społeczna to proces, nie struktura).

SOCJOLOGIA jest nauką - posiada swój przedmiot, cel, metodę, teorię

PRZEDMIOT BADAWCZY socjologii (bardzo ogólny) to: ludzkie DZIAŁANIA SPOŁECZNE oraz ich skutki.

CEL (opis, rozumienie i wyjaśnianie ludzkich działań społecznych)

METODY (przy ich pomocy opisujemy i wyjaśniamy przedmiot badawczy. Przykłady metod stosowanych w socjologii: (badania ilościowe / sondażowe, badania jakościowe, analiza danych)

TEORIA ( są to pewne sądy i uogólnienia wyjaśniające życie społeczne. Często są one konfrontowane dzięki badaniom empirycznym, czasem odrzucane, modyfikowane lub akceptowane)

Socjologia posiada dwie perspektywy analizy: MIKRO i MAKRO

Mikrosocjologia - bada zjawiska w małej skali i w małych odstępach czasu, skupia uwagę na bezpośrednich, codziennych oddziaływaniach w małej grupie(na przykład badania nad rodziną, subkulturami młodzieżowymi, zakładami pracy).

Makrosocjologia - bada zjawiska w dużej skali i w dużych odstępach czasowych. Skupia uwagę na strukturach społecznych i na tym, jak te struktury kształtują ludzi, (np. struktura klasowa, system edukacji, porządek prawny, ekonomiczny, problematyka narodu, państwa, partii politycznych).

Czy człowiek może egzystować bez społeczeństwa?

• człowiek jako niemowlę nie jest zdolny do samodzielnego życia

• rozwój osobowości człowieka związany jest z przekazywaniem przez innych członków wzorów postępowania w procesie socjalizacji.

• sam człowiek nie jest w stanie się socjalizować, osoba ludzka dopiero przez życie zbiorowe może w pełni rozwinąć swe człowieczeństwo.

• na ogół człowiek odczuwa potrzebę bycia z innymi i dla innych

• człowiek nie jest w stanie sam zaopatrzyć się we wszystkie materialne rzeczy

• potrzeby intelektualne jednostki ludzkiej nie mogą być zaspokojone bez społeczeństwa, aby osiągać rozwój duchowy i moralny, aby być lepszym jednostka potrzebuje innego

• tylko życie w społeczeństwie pozwala ludziom tworzyć i pomnażać kulturę

• człowiek dorosły może żyć w izolacji, ale współcześnie poza społeczeństwem, niemożliwe jest zaspokajanie wielu potrzeb społecznych, np. miłości, uznania i szacunku społecznego

• człowiek zaspakaja potrzeby w drodze działania społecznego, np. społecznego podziału pracy

SOCJALIZACJA - przygotowanie i wdrażanie do życia w obrębie społeczeństwa, poprzez wyłanianie, kształtowanie i rozwój osobowości społecznej jednostki.

JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO

• jest to relacja wzajemnej wagi

• ani jednostka bez społeczeństwa, ani społeczeństwo bez jednostki istnieć nie może

• przecenianie roli jednego lub drugiego, prowadzi do antyhumanistycznych teorii

• prymat społeczeństwa przed jednostką - faszyzm, hitleryzm, realny socjalizm

• prymat jednostki nad społeczeństwem - indywidualizm

• Stanowisko katolickiej nauki społecznej: człowiek jako osoba ludzka obdarzony jest godnością, a dla harmonijnego rozwoju potrzebuje społeczeństwa (wspólnot)

• Wszystko, co człowiek czyni i w czym się wyraża jako człowiek jest kulturą ( Prof. Leon Dyczewski)

• W tym znaczeniu do kultury należy każdy materialny i niematerialny wytwór człowieka. (rozróżnienie na kulturę materialną i kulturę duchową (artystyczną)).

• PRZYKŁADY: język, wartości i normy, wzory zachowania, wytwory - budynek, pomnik, zwyczaje, obyczaje, prawa, tabu, znaki, symbole, gesty.

• kultura popularna (masowa), jako podstawowa kultura współczesnego społeczeństwa

• wielokulturowość, jako wyzwanie dla współczesnych społeczeństw

KULTURA LUDOWA

• To autentyczna, „żywa kultura”, związana z życiem człowieka, z cyklem pór roku, z pracą, religią.

• kultura pierwotna

• oparta na bezpośrednim przekazie

• elementy są łatwo zrozumiałe, proste w odbiorze

• wyróżniała ona społeczności lokalne, wiejskie

KULTURA ELITARNA

• Można ją określić jako trudną i z tego właśnie względu - elitarną.

• odbiór jej treści wymaga szczególnych kwalifikacji

• trudno dostępna (nieliczne egzemplarze dzieł) oraz kosztowna

• oryginalna twórczość uznana przez krytyków artystycznych oraz specjalistów

• stanowi podstawę oceny innych produktów

KULTURA MASOWA (POPULARNA)

• określana jest również mianem kultury popularnej

• szeroki zasięg - odbiorcami są liczne kategorie osób z wszelkich klas społecznych

• rezultat zastosowania środków technicznych masowego komunikowania

• wiąże się z rozrywką, z tworzeniem form sztuki służącej zabawie

• przekazuje dobrze znane, szeroko uznawane wartości, nie jest więc twórcza i oryginalna

• Kultura masowa jest przedmiotem wielu krytycznych ocen.

• ZARZUTY:

a)wulgarność i ograniczenia intelektualne b)manipulowanie i zniewalanie

c)bierność

d)uniformizujące działanie na wyobraźnię

PROCES SPOŁECZNY - seria oddziaływań ludzi na siebie lub seria zjawisk zachodzących w organizacji i strukturze grup, zmieniające stosunki między ludźmi, bądź zmieniające stosunki miedzy elementami społeczeństwa.

• ·dokonujące się w obrębie jednostki ( np. proces socjalizacji, proces samokształcenia)

• ·zachodzące pomiędzy grupami społecznymi ( np. współpraca, konflikty, rywalizacja)

• ·zachodzące w obrębie większej części lub całego społeczeństwa (proces industrializacji, urbanizacji, globalizacji)

Socjalizacja to proces wyłaniania się, kształtowania i rozwoju osobowości ludzkiej.

Socjalizacja - proces w toku którego istota ludzka, ze swoimi specyficznymi biologicznymi i psychicznymi dyspozycjami, staje się dojrzałą społecznie jednostką, wyposażoną w dynamicznie podtrzymywane w okresie całego życia zdolności i umiejętności skutecznego działania w obrębie społeczeństwa

Kiedy można stwierdzić, że jednostka jest dojrzała społecznie?

• świadomość i odpowiedzialność przy wypełnianiu ról społecznych

• posiada kompetencje techniczno-intelektualne oraz emocjonalno-społeczne

• nastąpiła integracja wszystkich elementów składowych osobowości społecznej

W toku procesu socjalizacji:

• jednostka przyswaja sobie społecznie aprobowane sposoby zaspakajania potrzeb

• człowiek uzyskuje sprawności techniczne niezbędne do życia w danej cywilizacji

• jednostka zapoznaje się ze sposobami interakcji oraz komunikowania się w danej zbiorowości

• jednostka uczy się aprobowanych sposobów wyrażania emocji oraz sposobów odczuwania

• jednostka internalizuje upowszechnione we własnym społeczeństwie wartości, cele działania, aspiracje, normy. Staje się zdolna do odgrywania ról społecznych

Podstawowe agendy (czynniki, instytucje, grupy) socjalizacji to:

·Rodzina

·Szkoła

· Grupa rówieśnicza

· Środki społecz. komunikowania (media)

· Inne (instytucje religijne, organizacje, sąsiedztwo)

Wyróżniamy 3 podstawowe rodzaje socjalizacji:

• Pierwotna

• Wtórna

• Resocjalizacja

JAŹŃ SUBIEKTYWNA

• zespół wyobrażeń o sobie

• subiektywne wyobrażenie o naszym wewnętrznym, prawdziwym JA

• stanowi istotny element osobowości człowieka

• na treść takich wyobrażeń wpływ mają oddziaływania pierwszych opiekunów, rodziców (którzy wytwarzają w nim poczucie własnej wartości albo poczucie niższości), znajomych, rówieśników

JAŹŃ ODZWIERCIEDLONA

• zespół wyobrażeń, jaki wytwarzamy sobie na podstawie tego, co naszym zdaniem inni o nas sądzą (tzn. lustro społeczne)

Składa się ona z trzech elementów:

• wyobrażenia o tym, jak spostrzegają nas inni

• wyobrażenia o tym jak inni ludzi nas oceniają (wygląd, zachowanie, działania)

• reakcja na te wyobrażenia (w postaci dumy, zadowolenia, wstydu)

JAŹŃ SUBIEKTYWNA A ODZWIERCIEDLONA - RÓŻNICE

• Jaźń odzwierciedlona nie pokrywa się z jaźnią subiektywną

• Jaźń subiektywna zazwyczaj to wyobrażenia dodatnie o sobie samym, które czasem przeciwstawiają się ocenom otoczenia

• Jaźń subiektywna stanowi więc niezbędną podstawę równowagi psychicznej jednostki

• Jaźń odzwierciedlona, natomiast stanowi kontrolę społeczną naszego wykonywania ról społecznych

DYREKTYWY KULTUROWE

• to charakterystyczne standardy, wzory osobowościowe (kulturowe ideały osobowości) lansowane przez elity pewnej zbiorowości społecznej

• system wartości i norm (wyznacza on kryterium społecznego szacunku)

• zróżnicowane przestrzennie

• zróżnicowane czasowo

SOCJOLOGIA - to dziedzina nauki, badającą ludzkie działania społeczne oraz rezultaty tych działań. Według tej definicji społeczeństwo nie tyle istnieje, ale nieustannie się przekształca, dzieje się, staje się.działania społeczne to wzajemne oddziaływania na siebie ludzi w określonym systemie społeczno kulturowym (wchodzą w tzw. interakcje społeczne) INTERKCJA SPOŁECZNA -to wzajemne oddziaływanie na siebie dwóch podmiotów społecznych Np. współpraca, współzawodnictwo, współzależność. Paradygmat - to sposób widzenia rzeczywistości. TEORIA FUNKCJONALNO-STRUKTURALNA (najstarsza i dominująca teoria socjologiczna). Kładzie nacisk na struktury oraz na sposób powiązania miedzy tworami społecznymi (inaczej grupa to struktura, która spełnia określone funkcje). TEORIA INTERAKCJONIZMU SYMBOLICZNEGO Elementarny fakt stanowi tutaj interakcja, czyli wzajemne oddziaływanie na siebie podmiotów społecznych. Interakcja jest procesem. Ludzie na jej podstawie definiują sytuację społeczną. (Grupa społeczna to proces, nie struktura). SOCJOLOGIA jest nauką - posiada swój przedmiot, cel, metodę, teorię PRZEDMIOT BADAWCZY socjologii (bardzo ogólny) to: ludzkie DZIAŁANIA SPOŁECZNE oraz ich skutki. CEL (opis, rozumienie i wyjaśnianie ludzkich działań społecznych) METODY (przy ich pomocy opisujemy i wyjaśniamy przedmiot badawczy. Przykłady metod stosowanych w socjologii: (badania ilościowe / sondażowe, badania jakościowe, analiza danych) TEORIA ( są to pewne sądy i uogólnienia wyjaśniające życie społeczne. Często są one konfrontowane dzięki badaniom empirycznym, czasem odrzucane, modyfikowane lub akceptowane) Socjologia posiada dwie perspektywy analizy: MIKRO i MAKRO Mikrosocjologia - bada zjawiska w małej skali i w małych odstępach czasu, skupia uwagę na bezpośrednich, codziennych oddziaływaniach w małej grupie(na przykład badania nad rodziną, subkulturami młodzieżowymi, zakładami pracy). Makrosocjologia - bada zjawiska w dużej skali i w dużych odstępach czasowych. Skupia uwagę na strukturach społecznych i na tym, jak te struktury kształtują ludzi, (np. struktura klasowa, system edukacji, porządek prawny, ekonomiczny, problematyka narodu, państwa, partii politycznych). Czy człowiek może egzystować bez społeczeństwa?

Czy człowiek może egzystować bez społeczeństwa? człowiek jako niemowlę nie jest zdolny do samodzielnego życia rozwój osobowości człowieka związany jest z przekazywaniem przez innych członków wzorów postępowania w procesie socjalizacji. sam człowiek nie jest w stanie się socjalizować, osoba ludzka dopiero przez życie zbiorowe może w pełni rozwinąć swe człowieczeństwo. na ogół człowiek odczuwa potrzebę bycia z innymi i dla innych człowiek nie jest w stanie sam zaopatrzyć się we wszystkie materialne rzeczy potrzeby intelektualne jednostki ludzkiej nie mogą być zaspokojone bez społeczeństwa, aby osiągać rozwój duchowy i moralny, aby być lepszym jednostka potrzebuje innego tylko życie w społeczeństwie pozwala ludziom tworzyć i pomnażać kulturę człowiek dorosły może żyć w izolacji, ale współcześnie poza społeczeństwem, niemożliwe jest zaspokajanie wielu potrzeb społecznych, np. miłości, uznania i szacunku społecznego człowiek zaspakaja potrzeby w drodze działania społecznego, np. społecznego podziału pracy SOCJALIZACJA - przygotowanie i wdrażanie do życia w obrębie społeczeństwa, poprzez wyłanianie, kształtowanie i rozwój osobowości społecznej jednostki. JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO jest to relacja wzajemnej wagi ani jednostka bez społeczeństwa, ani społeczeństwo bez jednostki istnieć nie może przecenianie roli jednego lub drugiego, prowadzi do antyhumanistycznych teorii prymat społeczeństwa przed jednostką - faszyzm, hitleryzm, realny socjalizm prymat jednostki nad społeczeństwem - indywidualizm Stanowisko katolickiej nauki społecznej: człowiek jako osoba ludzka obdarzony jest godnością, a dla harmonijnego rozwoju potrzebuje społeczeństwa (wspólnot) Wszystko, co człowiek czyni i w czym się wyraża jako człowiek jest kulturą ( Prof. Leon Dyczewski) W tym znaczeniu do kultury należy każdy materialny i niematerialny wytwór człowieka. (rozróżnienie na kulturę materialną i kulturę duchową (artystyczną)). PRZYKŁADY: język, wartości i normy, wzory zachowania, wytwory - budynek, pomnik, zwyczaje, obyczaje, prawa, tabu, znaki, symbole, gesty. kultura popularna (masowa), jako podstawowa kultura współczesnego społeczeństwa wielokulturowość, jako wyzwanie dla współczesnych społeczeństw

---