Gromada: Adenophorea
- brak fasmidii
- obecność gruczołów renalnych
- dobrze wykształcone amfidia
- gamety powstają na całej długości gonad (hologonia)
- gruczoły adhezyjne (brak u pasożytów)
- większość wolno- żyjąca (morza, wody słodkie, słone)
- nieliczne pasożyty roślin i zwierząt
Trichuris trichuria
Trichinella spiralis
Gromada: Secernenetea
obecne fasmidia
brak gruczołów ogonowych (adhezyjnych)
amfidia słabo rozwinięte
układ wydalniczy w postaci kanałów
gamety powstają w szczytowych częściach gonad (telogonia)
zdecydowana większość pasożytnicza, formy wolno żyjące nieliczne
Rząd: Rhabditida
Strongyloides stercoralis
Larwa: rabditowa
Filariopodobna- inwazyjna, wsposób aktywny (z wodą do przewodu pokarmowego)
Enterobius vermicularis
Turbatrix aceti- węgorek octowy
Acylostoma duodenale- tęgoryjec dwunastnicy
Rząd:Ascaridida
Ascaris lumricoides
Rząd: Spirurida
Wuchereria bancrofti
Onchocerca volvulus
Dracunculus medinensis
Rząd: Tylenchida
Heterodera schachtii - mątwik buraczany
Anquina tritici- odynek przeniczny
Glododera rostochiensis- mątwik ziemniaczany
Nadsekcja: Celomata
Sekcja: schizocoelia
Nadtyp: Articulata (segmentowce)
Typ: Annelida (pierścienice)
- zdecydowana większość to zwierzęta morskie
- liczba gatunków waha się od 12 000 do 18 000
- od bardzo drobnych (kilka um do kilku metrów)
- wtórna jama ciała- celoma
- ciało podzielone na segmenty
- obecność parzystych przydatków - parapodiów
- narządy wydalniczo- osmoregulacyjne- parzyste nefrydia
- układ pokarmowy w postaci mniej lub bardziej zróżnicowanej wury
- układ oddechowy wykształcony tylko u wieloszczetów (parapodia), powierzchnia ciała u pozostałych
- układ nerwowy: obrączka okołogardzielowa i brzuszny łańcuszek
- rozdzielnopłciowe lub obojnaki
- w rozwoju larwa- trochofora (wieloszczety); u pijawek i skąposzczetów rozwój prosty (larwy zbliżone do dorosłych)
Gromada: Polychaeta (wieloszczety)
- dużo grupa morskich drapieżników (10 000 gatunków)
- różnej wielkości (1mm- 3 m)
- ciało zróżnicowane na segmenty z dobrze rozwiniętym odcinkiem głowowym zaopatrzonym w przydatki
- występują parapodia
- dobrze rozwinięte worki celomatyczne
- u większości w gardzieli występują (szczęki ?) lub ząbki
- w układzie krwionośnym naczynie grzbietowe i brzuszne (u niektórych wtór®ny brak układu krążenia)
- we krwi barwniki: hemoglobina, hemoerytryna- czerwone; chlorokruoryna- zielona
- układ wydalniczy: protonefrydia i lejki rozrodcze osobno; nefromikcja (połączone protonefrydia i lejki rozrodcze); metanefrydia i lejki rozrodcze osobo
- rozdzielnopłciowość, brak dymorfizmu, zapłodnienie zewnętrzne
- w rozwoju larwa- trochofora
Podgromada: Palpata
Nereid diversicolor
Aphorodite aculeata- mysz morska
Podgromada: Scolecida
Arenicola marina- Nalepian morski
Gromada: Clitellata (siodełkowce)
występuje siodełko (clitellum)
Podgromada: Oligochaeta (skąposzczety)
- w większości niewielkich rozmiarów (1mm do kilku, kilkunastu cm)
- obecnie znanych 3000- 4000 gatunków (w Polsce około 200)
- ryją w podłożu, gatunki glebowe lub słodkowodne
- wyraźna segmentacj homonomiczna
- segmenty w liczbie od 7- 600
- zanik parapodiów i przydatków głowowych
- pozostałości parapodiów- szczecinki
- w przewodzie pokarmowym- gruczoły wapienne
- czasami na powierzchni wora skórnego wtórne wyrostki skrzelowe
- celomocyty w płynie celomatyczny
- hermafrodytyzm
Dendrobaena octaedra
Eisenia foetida
Lumbricus terrestis
Allolobophora calliginosa
Tubifex tubifex- rurecznik mułowy
Podgromada: Hirudinea (właściwe)
większosć to wolno żyjące drapieżniki I padlinożercy tylko część to pasożyty zewnętrzne
zamieszkują wody słodkie, morskie, wilgotne lasy
ciało mniej lub bardziej wydłużone
występują przyssawki: przednia i tylna
ciało pokryte cienkim oskórkiem (okresowo zrzucanym)
w worze skórno- mięśniowym duże ilości mięśni
gardziel silnie umięśniona lub zaopatrzona w szczęki uzbrojone w zęby
na szczękach uchodzą ślinianki produkujące hirudinę
u niektórych przednia część jelita zaopatrzona w wole
oddechowy- cała powierzchnia ciała
metanefrydia
hermafrodytyzm
płciowe rozmnażanie
krzyżowe, wewnętrzne zaplemnienie - przekazanie gamet
rozwój prosty, brak larwy
Limnatis nilotica
Hirudo medicinalis
Haemadipsa ceylonica
Typ: Arthropoda (stawonogi)
grupa polifiletyczna licząca około 1,5 mln gatunków
segmentacja ciała zgrupowana w tagmy
silnie rozwinięty szkielet zewnętrzny
zwykle dobrze rozwinięta głowa
obecne mięśnie poprzecznie prążkowane
dobrze rozwinięta muskulatura
wieloczłonowe, stanowe odnóża
jama ciała (hemocel) wypełniona hemolimfą
układ wydalniczy (gruczoły szczękowe, biodrowe, cewki M.)
układ krążenia otwarty
układ oddechowy- silnie zróżnicowany (skrzela, tchawki, płucotchawki)
układ nerwowy silnie rozbudowany
narządy smaku, słuchu, węchu, mechanoreceptory, oczy proste i złożone,
większość rozdzielnopłciowa z zaznaczonym dymorfizmem płciowym
heterogonia, partenogeneza
Podtyp: Cheliceromorpha
Nadgromada: Chelicerata (szczękoczułkowce)
ciało podzielone na 2 odcinki:
- Prosoma (głowotułów) - 6 segmentów
- Opistosoma (odwłok)- 7-12 segmentów
na Prokomie 6 przydatków:
- chelicery (szczękoczułki)
- pedipalpy (nogogłaszczki)
na opistosomie brak odnóży krocznych:
- wyrostki skrzelowe
- worki płucne
- narządy zmysłów
- kądziołki przędne
Gromada: Merostomata
- głównie szczękoczułkowce wymarłe
- obecnie żyjące wyłącznie- morskie
Rząd: Xiphosurida (ostrogony)
- formy morskie (wody silnie zasolne)
- na poziomie jednogałęzistych kleszczowatych odnóży
- odnóża kroczne zaopatrzone w żuwaczki- endyty
- chelicery mają położenie przedgębowe
- na opistosomie 6 par przydatków ( 5 ostatnich par tworzy skrzela, 1 para wieczko- operkulum)
- otwór gębowy prymitywny położony na dnie zagłębienia
- w rozwoju larwa trylobitowa
- północno- wschodnie wybrzeże Ameryki północnej, zatoka meksykańska
Limulus polyphemus
Gromada: Arachnida (pajęczaki)
- naziemne szczękoczułkowce
- podział ciała na części:
* Prosoma- 6 segmentów zaopatrzonych w 6 par przydatków
(chelicery, pedipalpy, 4 pary odnóży krocznych)
Opistosoma- 7-12 segmentów (u niektórych podzielona)
Chelicery- liczące od 1-3 członków, szczypcowate, do rozcinania, haczykowate, u niektórych przekształcone w gonopody (przekształcone chelicery lub pedipalpy służące do przenoszenia nasienia)
Pedipalpy- chwytne, narządy zmysłów, gonopody
- różnego rodzaju narządy zmysłów: oczy, oczka, organy higroskopijne (reagujące na wilgoć) narządy zmysłu chemicznego, narządy węchu (np. organ Hallera)
- układ oddechowy w postaci worków płucnych lub tchawek
Podgromady: Aplumonata i Pulmonata
- układ pokarmowy przystosowany do pobierania płynnego pokarmu
- obecnie różnego rodzaju gruczoły: jadowe, przędne, odstraszające
- rozdzielnopłciowe, z reguły występuje dymorfizm
- jajożyworodne, jajorodne
- dwojaki rodzaj zaplemnienia:
* z udziałem spermatoforów
* przekazywanie nasienia za pośrednictwem gonopodów
- u większości rozwój prosty