10. Mikrozanieczyszczenia w środowisku człowieka

Mikrozanieczyszczeniami są to substancje chemiczne występujące w stężeniach rzędu mikrogramów lub nanogramów na litr , które stanową lub mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla zdrowia człowieka lub jakości wody. [,,Uzdatnianie wody - procesy chemiczne i biologiczne ” J. Nawrocki, S. Biłozora].

W wodzie i ściekach odkrywa się coraz liczniejsze mikrozanieczyszczenia, które w sposób destruktywny oddziałują na środowisko naturalne. Proces ten jest spowodowany stałym i systematycznym rozwojem cywilizacji. Pod wpływem działalności człowieka szereg mikrozanieczyszczeń jest wprowadzana do środowiska w postaci odpadów stałych, ciekłych i gazowych. Substancje te przenikają do powietrza, wody i gleby, powodując ich skażenie. Możliwość migracji tych związków pomiędzy elementami składowymi środowiska powoduje, że do głównych źródeł mikrozanieczyszczeń należą:

- opady atmosferyczne,

- odpady stałe - składowiska odpadów komunalnych i przemysłowych,

- spływy obszarowe,

- ścieki komunalne i przemysłowe.

Obecne w środowisku naturalnym mikrozanieczyszczenia można podzielić według trzech kryteriów:

I. chemia wody dzieli mikrozanieczyszczenia na dwie podstawowe grupy:

- nieorganiczne: jony metali ciężkich, radionuklidy

- organiczne: wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), pestycydy, substancje powierzchniowo czynne (SPC), chlorowane związki organiczne (ChZO), estry, alkohole, glikole, aminy alifatyczne i aromatyczne, fenole, metabolity organizmów wodnych

II.

- naturalne: są skutkiem procesów zachodzących samorzutnie w przyrodzie: metabolity organizmów wodnych

- antropogeniczne: związane są z działalnością przemysłową, technologiczną i gospodarczą człowieka, która doprowadziła do zburzenia naturalnej równowagi w przyrodzie i wystąpienia zmian stwarzających zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka: pozostałe

III.

- pierwotne - są to takie zanieczyszczenia, które występują w źródle zanieczyszczeń w postaci pierwotnych zanieczyszczeń, są obecne w wodzie surowej

- wtórne - powstające podczas procesów uzdatniania wody, np.

• dezynfekcja wody chlorem - powstają uboczne produkty chlorowania wody - np. trihalogenometany (THM): chloroform (CHCl₃), bromoform (CHBr₃), chlorodibromometan (CHClBr₂) i dichlorobromometan (CHCl₂Br),

• dezynfekcja wody ozonem - powstają np. aldehydy, ketony, kwasy karboksylowe

• koagulacja wody - powstają np. jony glinu

Metody usuwania mikrozanieczyszczeń:

- usuwanie w procesach jednostkowych: sedymentacja, koagulacja, filtracja, zanieczyszczenia nieorganiczne usuwamy najczęściej przez strącanie lub współstrącenie ich do trudno rozpuszczalnych połączeń i usuwanie z wody wytrąconych osadów oraz wymiana jonowa

- zmniejszenie ilości mikrozanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych daje: sorpcja na węglu aktywnym, infiltracja oraz procesy membranowe

- niszczenie domieszek organicznych daje proces utleniania chemicznego

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

- met. biologiczne

- met. utleniania połączone z sorpcja na węglu aktywnym

- met. membranowe z uwypukleniem odwróconej osmozy

- połączone met. membranowe z met. osadu czynnego

- met. koagulacji połączone w met. membranowymi

Najbezpieczniejsze są met. membranowe, ponieważ nie wprowadzają do medium żadnego zanieczyszczenia dodatkowego, a także nie dają możliwości powstania wtórnych mikrozanieczyszczeń.

[,,Uzdatnianie wody - procesy chemiczne i biologiczne ” J. Nawrocki, S. Biłozora].

[,,Mikrozanieczyszczenia w środowisku wodnym” M. Świderska - Bróż]

---