Komunikacja społeczna wykłady- M.Mateja

25.02.

Komunikowanie- etymologia terminu

- pochodzi od łac. czasownika communico, communicare co znaczy ,,uczynić wspólnym, połączyć, udzielić komuś wiadomości, naradzać się” oraz od rzeczownika communio czyli ,,wspólność, poczucie łączności”

Epoki rewolucji komunikacyjnych

Era znaków i sygnałów (hominidy)- 5 mln lat temu

Powstanie języka (homo sapiens) ok. 45 tys. Lat pojawienie się składni

Era pisma ( kodeks Hammurabiego, Biblia hebrajska) 5 tys. Lat temu

Era druku i komunikowania masowego (książka, ulotka polityczna, gazeta) 500 lat temu

Era telekomunikacji (telegraf, fotografia, telefon, film, płyty gramofonowe) od poł. XIX w.

Era komputera koniec XX w.

Komunikowanie- współczesna definicja tego terminu

- w szerokim rozumieniu komunikowanie odnosi się do całej przyrody ożywionej (do świata roślin, zwierząt, ludzi)

-komunikowanie społeczne- proces porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji. Jego celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami i ideami. Proces ten odbywa się na różnych poziomach, przy użyciu zróżnicowanych środków i wywołuje określone skutki (B. Dobek- Ostrowska)

Komunikowanie jako proces. Podstawowe element -R.Jakobson

Nadawca komunikat-f.estetyczna-efekt,wywołanie wpływu odbiorca

f.impresywna-perswazyjna

Kontekst-f.poznawcza, informacyjna-rzeczywistość, to do czego komunikat się odnosi

Sprzężenie zwrotne-reakcja na komunikat

Szum informacyjny- to co utrudnia komunikowanie

Dialog jest bardziej naturalny od monologu

Różne poziomy komunikowania

Mało przypadków

Dużo przypadków

+ komunikowanie intrapersonalne- komunikowanie z własnym ciałem, nie zalicza się do komunikacji społecznej bo nie ma 2 osoby

JĘZYK NATURALNY

Język ludzki a języki zwierzęce

-dwupoziomowość, dwuklasowość: wyrazy (same wyrazy)- zdania (gramatyka, sens)

-produktywność-możemy produkować zdania i wyrazy w nieskończoność

-arbitralność (konwencjonalność)- umowa, wyraz oznaczany i oznaczający, kot jest kot bo tak, wyjątek onomatopeje

- przemieszczanie- w czasie i przestrzeni

-transmisja kulturowa (w toku socjalizacji)

- charakter symboliczny- język reprezentuje rzeczywistość

Nadawca znakodbiorca

Symbol

Przedmioty i stany rzeczy

Uczenie się języka

-język ludzki ma pewne podstawy wrodzone- u zwierząt jest podobnie

- człowiek musi się uczyć swego języka- ale zwierzęta również do pewnego stopnia muszą się uczyć swoich systemów porozumiewania się

Lewa półkula- odpowiada za komunikowanie

04.03.09

Co nas odróżnia od małp?

-dwunożność (ręce wolne do innych czynności+troska o niemowlęta)

- wzrost masy mózgu do masy ciała (4x)

- bardziej zróżnicowana dieta( życie w raju rozleniwia)

- posługiwanie się wytworzonymi narzędziami i ogniem

Protojęzyk a język naturalny

- protojęzyk- forma poprzedzająca język w obecnej postaci; sam słownik, czyli język bez gramatyki

- nie ma zgody co do jego charakteru (dźwiękowy, manualny, dźwiękowo-manualny?)

-przykłady protojęzyka występującego współcześnie: pidżyn (jęz. społeczności np. Nowa gwinea), język dziecka do 2 roku życia, język w warunkach silnego hałasu, język migowy szympansów.

Komunikowanie hominidów na etapie protojęzyka

- posiadanie teorii umysłu ( umiejętność postawienia się w sytuacji drugiej osoby, rozpoznanie jej intencji, przekonań, co jest warunkiem efektywnej komunikacji)

- udział gestów w komunikowaniu. Wokalizacja pojawiła się jako wynik potrzeby komunikowania np. w ciemnościach.

- stadium mimetyczne ( ,,zakonserwowane” do dzisiaj w tańcu, pantomimie, gestach-ilustratorach)

Wilcze dzieci, dzikie słówka

- okres krytyczny: od 1 do 11-13 roku życia

- przykłady ,,wilczych dzieci”: Romulus i Remus, Tarzan, Genie

Bez składni nie ma języka?

- składnia jest uznawana za czynnik wyróżniający język od innych systemów komunikowania się

- pojawiła się ok. 45 tys.lat temu, gdy liczba sygnałów hipotetycznego protojęzyka przekroczyła 400 elementów

Filogeneza języka ( rozwój systemu, gatunku)

[ontogeneza- genezę rozwoju odzwierciedla rozwój człowieka: niemowlę…….dorosły…..starzec]

- wspólny przodek człowieka i szympansów - 5 lub 6 mln lat temu

- linia homo ok. 3 mln lat temu, homo sapiens 45 tys. Lat temu

- pierwsze hominidy miały znacznie trudniejsze warunki życia niż pongidy, które zamieszkiwały lasy tropikalne

- skutk: wzrost wagi mózgu, kooperacja grupowa, wytworzenie narzędzi

Dwie rewolucje w rozwoju języka

- pojawienie się Homo habilis 3 mln lat temu, narzędzia

- pojawienie się homo sapiens- rozprzestrzenienie na wszystkie kontynenty, rozwój sztuki i zdobnictwa

Homo sapiens posługuje się językiem

- pojawia się gramatyka

- posiada odpowiedni aparat artykulacyjny

- język dźwiękowy wykazuje przewagę nad językiem manualnym

- lateralizacja półkul mózgowych, specjalizacja lewej w przetrwaniu informacji językowych

- gen FoxP2 w chromosomie 7- gen ludzkiej mowy

Kompetencja komunikacyjna Kompetencja językowa

Tylko ludzie mają teorię umysłu? Język a teoria umysłu

- do efektywnego porozumiewania się potrzebny był rozwój zdolności społecznych

- dojrzałość umysłu, możliwość przyjmowania perspektywy innego osobnika (teoria umysłu) jest warunkiem funkcjonowania modułu językowego

- zachowania małych dzieci a szympansów

Po co powstał język?

- Darwin: język ułatwia zaloty i podtrzymuje rozprzestrzenianie się gatunku ludzkiego

- Richard Dowkins: język powstał nie w celu informowania innych, ale żeby można było nimi manipulować i oszukiwać

- Robin Dunbar: język ,,nagiej małpy” zastąpił czynność iskania się u małp

Plotkowanie = iskanie się na dystans

Komunikowanie werbalne i niewerbalne - dwie różne , ale uzupełniające się formy komunikacji

- nazwy obu form komunikowania pochodzą od łac. verbum, co znaczy słowo. Komunikaty wyrażane za pomocą znaków językowych.

- najobszerniejsze słowniki wymieniają do 550 tys. Słów

- naukowcy odnotowali około miliona sygnałów niewerbalnych, używanych (świadomie bądź nie) przez człowieka

- sygnały niewerbalne to: 1. Zachowania odziedziczone po przodkach; 2.wyuczone gesty, które zależą od indywidualnych doświadczeń, tradycji, mentalność, kultury

Komunikowanie a płeć

Mężczyźni

- z trudem mówią o uczuciach, bo słowa i emocje są przetwarzane w różnych półkulach mózgu. U mężczyzn nie współpracują one tak ściśle jak u kobiet.

- mężczyzna wypowiada dziennie ok. 7 tys. Słów

Kobiety

- w mózgu kobiety niewidzialna antena stale odbiera sygnały z zewnątrz od bliskich osób

- przeciętna kobieta ok. 20 tys. Słów dziennie. Ośrodki mowy u pań znajdują się w obu półkulach mózgowych

- kobiety mają zdolność odczytywania cudzych emocji, odgadują nastroje i zamiary innych ludzi. To rezultat tysięcy lat wychowywania dzieci i dbania o los rodziny.

Searle

- językowe fakty instytucjonalne- jeżeli coś nazywamy, to powołujemy to coś do istnienia

- intencjonalność komunikowania językowego ( tu: analiza słowa wykształciuch)

Wittgenstein

- człowiek myśli poprzez język, to ogranicza możliwości pojmowania tego człowieka

- mój język ogranicza możliwości mojego języka

- ,,granice mojego języka są granicami mojego świata”

Grice: zasady kooperacji (dla dobrej komunikacji)

- maksyma ilości: przekazuj tylko istotne informacje

- maksyma jakości: mów, pisz prawdę

- maksyma relacji: wypowiadaj się na temat, bez dygresji

- maksyma sposobu: mów, pisz jasno i precyzyjnie

11.03.

Kod nadawcy nie jest równy kodowi odbiorcy ( obecnie odbiorca jest ważniejszy)

Formy komunikowania

Werbalne/ niewerbalne

Językowe/ parajęzykowe, niejęzykowe

Kod aparycyjny- ubiór

- mowa ciała

- parajęzyk- akcentowanie, artykulacja itp.

- aparycja+ fizjonomika nauka o tym jak rysy twarzy ( np. kształ oczu, uszu itp.)wpływają na osobowość

-dotyk

-kontekst sytuacyjny

-proksemika

- chronemika (wykorzystanie czasu jako sygnału komunikacyjnego ( oczekiwanie, punktualność, czas trwania zdarzenia)

- El.otoczenia: temp., oświetlenie, kolor pływają na zachowanie ludzi - stymulują ich pozytywnie lub odstraszają

8-20 tys słów

250 000 znaków-mimika

Do 700000 sygnałów

5- 7 000 gestów

1000 postaw

Kom. Interpersonalne - min. 2 osoby, jeden czas, jedna przestrzeń, sprzężenie zwrotne

- formalne

-nieformalne

3 motywy komunikowania interpersonalnego:

1. Afektywny/ poznawczy

2. Pozytywny/ negatywny

3. Ukierunkowanie na ,,ja”/ukierunkowanie na innych

18.03.

Język Lecha Wałęsy ( 1990-1995)

- ,,…dla mnie demokracja parlamentarna to pokojowa wojna wszystkich ze wszystkimi…”

- ,,Sam pojedynczo rozegrałem tę partię i sam dla was załatwiłem premier, wy weszliście na moim i jego grzbiecie”

- lekceważenie zasad rządzących konstrukcjami przyimkowymi

ANTYSŁOWA

Wykształci uchy, IV RP, układ, łże-elity, oczywista prawda, propaganda homoseksualna, porażające fakty, robimy naprawdę dużo aż trudno wymienić, tanie państwo, dowód nieudowodniony, odzyskiwanie państwa, semantyczne nadużycie, udoskonalona wolność mediów

Językoznawcy wybrali antysłowa

Michał Głowiński: rewolucja antymoralna, nagonka na rząd

Andrzej Markowski: oczyszczenie państwa

Jerzy Bralszczyk: Włoszczowa

Komunikowanie niewerbalne

- od 1894 Charles Cooley- termin ,,komunikacja”

- Ida Kurcz- główna funkcja komunikacji niewerbalnej sprowadza się do ułatwienia funkcjonowania człowieka w społeczeństwie

- niektórzy badacze- 35% język, 65% sygnały niewerbalne

- Albert Mehrebiarz 7%słów, 38% ton głosu, 55% gesty, spojrzenia, wyraz twarzy

Elementy mowy ciała: mimika, sposób ułożenia głowy itp.

- punkty strategiczne: oczy, usta, nos, linia żuchwy

25.03

Kategorie zachowań niewerbalnych, kinetycznych:

-emblematy (zastępują znaki językowe- świadome)

-ilustratory (wzmacniają przekaz językowy-świadome, warunkowane kulturowo)

-regulatory (nieuświadomione, podtrzymują komunikację)

- wskaźniki emocji (służą komunikowaniu uczuć)

- adaptatory ( zachowania adaptacyjne, wcześnie wyuczone ruchy służące przystosowaniu się do określonej sytuacji, nieintencjonalne i nieświadome)

Gesty za granicą

• Gest ok.

-ok.

-homoseksualista

-zero

• Znak V

- Victoria

-łucznicy

-pokój

• Kciuk autostopowicza

-falliczny- Japonia- mężczyzna

- ok.

• Palec wskazujący lekko postukuje o skroń

-główka pracuje

-wariat

• Trzymam kciuki X

• Gest Kozakiewicza - Portugalia

Parajęzyk

Style prezentacji:

- konwersacyjny- niższy ton głosu, wolniejsze tempo mówienia, mniejsza głośność i zmienność

- dynamiczny- wyższy ton głosu, szybsze tempo, większa głośność, zróżnicowanie

Skorelowane z typem nadawcy

Tempo mówienia a tempo słuchania:

- Amerykanin mówi 125 słów/min, słucha 300 słów/min 1957

-obecnie mówimy do 200 słów/min, potrafimy słuchać nawet do 500-600 słów/min

Rozbieżność daje efekt w postaci umysłowego czasu przestoju

Kolory:

Biały: radość, czystość, jasność

Czarny: smutek, śmierć, żałoba, noc

Czerwony: krew, rewolucja, namiętność

Zielona: życie, przyroda

Yellow Press, yellow journalism- tabloidy

Komunikowanie informacyjne i perswazyjne

Komunikowanie

A do B o X

Informacja perswazja

1.dzielenie się ideami, myślami i wiedzą 1. Formowanie postaw

2.wyjaśnianie 2.wzmacnianie postaw

3.instruktaż 3.zmiana zachowań i postaw

Retoryka: Arystoteles- umiejętność wynajdywania wszystkiego, co w mowie może mieć znaczenie przekonujące. Jest więc retoryka sztuką przekonywania za pomocą mowy, a równocześnie teorią tej sztuki. Współcześnie retorykę przeciwstawia się perswazji tj. nauce o wszystkich także niejęzykowych metodach przekonywania i sztuce jego stosowania.

Erystyka- sztuka prowadzenia sporów, sztuka prowadzenia skutecznej walki na słowa, wygrywania w dyskusjach, zwłaszcza prowadzonych wobec zespołów rozstrzygających.

Wg Artura Schopenhauera erystyka to sztuka dyskutowania w taki sposób aby zachować pozory racji.

Fazy procesu komunikowania perswazyjnego

- wywieranie wpływu stanowi, jak wiadomo cel komunikowania perswazyjnego, procesu kompleksowego i wieloetapowego. Jego pierwszą fazę stanowi EKSPOZYCJA przekazu w miejscu łatwo dostępnym dla odbiorcy, potem następuje WZMOCNIENIE UWAGI odbiorcy i skoncentrowanie jej na komunikacie. Kolejne fazy realizują się już w świadomości ,,zwerbowanego” odbiorcy: odkodowanie znaczeń jest warunek zrozumienia komunikatu, interpretacja komunikatu prowadząca do akceptacji lub odrzucenia emitowanego przekazu to etap refleksji. Następstwem akceptacji komunikatu jest zapamiętywanie jego treści, faza zmiany postaw wieńczy proces perswazyjny, będąc jego najważniejszą sekwencją, w której realizuje się intencja nadawcy.

Argumenty

1. Argumentacja rzeczowa

Argumentacja nierzeczowa

2. Argumentacja racjonalna

Argumentacja emocjonalna

3. Argumentacja naukowa

Argumentacja retoryczna

3 rodzaje perswazji

1. Perswazja przekonująca

- najszlachetniejsza, zakłada, że odbiorca jest jednostką aktywnie intelektualną, a nadawca ma uczciwe intencje i zamiary. Przekonujący przedstawia sprawę jasno, pokazuje korzyści i straty z tytułu podjęcia decyzji zgodnej z wolą nadawcy.

2) perswazja nakłaniająca ( propaganda)

- celem jest zjednanie sobie, swojemu ugrupowaniu, danej idei czy doktrynie jak największej liczby zwolenników. Propaganda może być jawna lub ukryta. Uczciwa i nieuczciwa. Są to działania zmierzające do wywarcia w miarę trwałego skutku, ciągłego w czasie.

3) perswazja pobudzająca ( agitacja)

- działania doraźne obliczone na zjednanie sobie odbiorcy w danej chwili, nakłonienia go do ściśle określonego jednorazowego zachowania.

Model aktu perswazyjnego Laswella 1948

- nadawca: kto mówi?

- komunikat: co mówi?

- kanał: za pośrednictwem jakiego kanału mówi?

- odbiorca: do kogo mówi?

- efekt: z jakim skutkiem?

Techniki i tricki perswazyjne (wybór)

- powtarzanie

-dziedziczenie publiczności ( po jakimś programie wykorzystać to do reklam. Sąsiedztwo programów i reklam o określonym targecie)

- niezwykłość przekazu

- zblokowanie ( np. powtarzanie koło siebie plakatów)

- pogłoska i plotka ( plotka dot. Osób, pogłoska niekoniecznie)

- autorytet

- nadużycie statystyki

- rozdawanie próbek i prezentów

- techniki stricte językowe

Komunikowanie perswazyjne- zasady wpływające na jego efektywność

- sprecyzowanie celów

- stosowanie logicznej argumentacji

- rozpoznanie istniejących systemów postaw i wzorców zachowań odbiorców

- posługiwanie się językiem motywującym do działanie

- budowanie i rozwijanie wiarygodności

- prezentacje komunikatu w przekonujący sposób

- obalanie przeciwnych argumentów

27.05

Różnice kulturowe- 4 wymiary

- dystans władzy

- indywidualizm/ kolektywizm

- męskość/ kobiecość

- unikanie niepewności

PDI-Power Distance Index- indeks dystansu władzy

- rodzina

- szkoła

- miejsce pracy

- państwo

Dystans władzy a idee

- Chiny Konfucjusz 500 pne wu-lan relacje:

- rządzący- poddany

- ojciec- syn

-starszy- młodszy

- mąż- żona

Strona zależna: szacunek i posłuszeństwo

Strona rządząca- ochrania i troszczy się o podwładnego

Forma państwowości a PDI

1. Szerokość geograficzna kraju ( im większa szerokość, tym niższy PDI)

2. Liczb ludności w danym kraju ( im większa liczba, tym wyższy PDI)

3. Zamożność kraju ( większa zamożność, niższy PDI)

Czynniki związane z zamożnością, mniejszym PDI

1. Nowoczesne rolnictwo

2. Technologia

3. Urbanizacja

4. Mobilność społeczeństwa

5. Edukacja

6. Klasa średnia

Polska- umiarkowane PDI

Wysokie PDI- strach przed władzą

Indywidualizm/kolektywizm

- wymiar dotyczy stopnia, w jakim społeczeństwo tworzy luźno tkaną strukturę społeczną, w której dba się jedynie o siebie i najbliższą rodzinę, a nie ciasno splecioną strukturę, w której ludzie wyodrębniają grupy własne i grupy obce, oczekując że własna będzie się nimi opiekować

- kultura kolektywizmu- ludzie czują się silnie ze sobą związani, mają poczucie odpowiedzialności za swoje rodziny

- społeczeństwo kolektywistyczne- dobro grupy przedkładane nad dobro jednostki, rodziny wielopokoleniowe, ja to my- część grupy. ,,My” wyróżnia się z reszty społeczeństwa, którą tworzą liczne grupy ,,oni”. Grupa ,,my” jest dla jej członków ostoją bezpieczeństwa w obliczu wszelkich trudności życia.

- społeczeństwo indywidualistyczne- dobro jednostki przedkładane nad dobro ogółu ( takie społeczności stanowią mniejszość). Model rodziny ( nuklearnej): 2+1, 2+2, 1+1, 1+2). Tożsamość opiera się na ,,ja” które wyraźnie odróżnia się od ja innych osób występujących w społeczności.

Indywidualizm, czynniki, znamiona- jak to postrzegamy, wykorzystujemy

-wolność

-wyzwanie

-czas wolny od pracy

Kolektywizm

- szkolenie

- warunki pracy

- wykorzystanie umiejętności pracowników

Męskość/ kobiecość

- to w jakim stopniu płeć decyduje o rolach odgrywanych w społeczeństwie przez kobiety i mężczyzn

-skłonność do twardości i dominacji w kulturach męskich, miękkość i opiekuńczość w żeńskich

- kultury męskie- społeczeństwa: wojny, mobilizacje

- kultury żeńskie- trudne warunki życia- wspólny wysiłek obu płci

M- sukces, pieniądze, rzeczy

K- troska o innych, jakość życia

Unikanie niepewności

- to , na ile dana kultura jest zdolna podjąć ryzyko

- wynika ze stopnia zagrożenia społecznego niejasnymi sytuacjami i wobec tego prowadzi do ich unikania

- unikanie niepewności dotyczy m.in. tego, jak chętnie lidzie podejmują ryzyko, ile miejsca są gotowi pozostawić przypadkowi i improwizacji

- wynika z dążenia do prawdy i przekonania, że jest ona poznawalna

W kulturze o wysokim stopniu unikania niepewności ludzie:

- wykazują małą tolerancję dla niepewności, wieloznaczności, odczuwają wówczas zagrożenie, co wyzwala ich energię

-poszukują zasad formalnych i dążą do absolutnej prawdy

- są mniej tolerancyjni dla dewiantów

- gdy niepewność wzrasta, tolerują agresję

- bardziej niepokoją się o przyszłość

W kulturze o niskim stopniu unikania niepewności:

- pogodzenie z życiem

- oswojenie ze zmiennością

- samodzielność, różnorodność

-szacunek dla młodych

- własne rozeznanie cenniejsze od opinii ekspertów

03.06

System komunikowania masowego a inne systemy

- co wyróżnia styl komunikowania masowego spośród innych systemów komunikacyjnych?

- wzrok i słuch jako jedyne zmysły zaangażowane w proces przekazu

- uczestnicy procesu komunikowania wyizolowani, nie znają się i nie mają ze sobą styczności

- obecność gate- keepera

- w proces komunikowania zaangażowana duża liczna osób

-opóźnione sprzężenie zwrotne, szum informacyjny

Komunikowanie masowe jako proces społeczny

Komunikowanie masowe

(proces społeczny)

Masowa publiczność nadawca medialny praktyka komunikacyjna

Szeroka heterogeniczna anonimowa publiczna szybka efemeryczna

Usytuowanie komunikowania masowego

System medialny

Instytucja medialna

Organizacja medialna

Komunikator masowy

Komunikowanie masowe a system społeczny

- komunikowanie masowe odbywa się zawsze w społeczeństwie

Komunikator masowy

- osoba pracująca w środkach masowego przekazu lub też właściciele środków masowego przekazu

Oprócz organizmu komunikatora masowego czyli nadawcy medialnego aktorami komunikowania masowego są:

- użytkownicy tj.: obywatele i konsumenci od których zależy powodzenie lub upadek przedsiębiorstw medialnych

- nadawcy polityczni tj. politycy , którzy w wyniku mediatyzacji polityki stali się ważnymi aktorami medialnymi.

Organizacja medialna

- miejsce w którym odbywa się produkcja od komunikatów i gdzie występuje mniej lub bardziej złożony system zarządzania np. redakcja gazety, kanał lub sieć telewizyjna. Organizacje medialne wchodzą w związki z innymi mediami tworząc grupy, korporacje, koncerny multimedialne lub multinarodowe.

Organizacje medialne= media, środki przekazu

Instytucje medialne

- normy zwyczajowe i prawa regulujące funkcjonowanie systemu medialnego jako całości

Instytucja określa normy i zasady funkcjonowania oraz cele społeczne organizacji medialnych, różnicując je między sobą

Instytucja medialna ma wpływ na to co się dzieje w organizacjach medialnych

Konstytucja RP a instytucje medialne

Art. 54

- każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji

- cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane. Ustawa może wprowadzić obowiązek uprzedniego uzyskania koncesji na prowadzenie stacji radiowej lub telewizyjnej.

System medialny

- zbiór układów strukturalnych i finansowych, limitowanych przez specyficzne, prawne oraz instytucjonalne czynniki, które obejmują problem własności, dostępu do mediów, kontroli środków przekazu i politycznych ograniczeń

Dogadywanie się, funkcjonowanie w społeczeństwie,

Zaburzenia: autyzm

Np. osoba autystyczna znała 16 języków, ale nie umiała się dogadać

Umiejętności językowe

Można nie mieć ich równocześnie

Kontakt/kanał- f.fatyczna-podtrzymanie kontaktu

Kod- f.metajęzykowa- instrukcje jak łączyć np.2 języki

f.ekspresywna np.poezja

Komunikowanie grupowe

Komunikowanie interpersonalne

Komunikowanie instytucjonalne

Komunikowanie międzygrupowe

Komunikowanie masowe

---