Drugi z członów polskiej bieżącej bibliografii narodowej pełni funkcję rejestru wydawnictw ciągłych. Pierwotnie, tj. od spisu za rok 1958, ukazywał się on jako „Bibliografia Czasopism i Wydawnictw Zbiorowych” z regularną częstotliwością roczną tylko po rok 1960 włącznie. Następnie zaniechano ogłaszania spisów rocznych. Kolejny rocznik zawierał dopiero dokumentację z roku 1971. Wykazano w nim wszelkie tytuły dzienników, pism o innej częstotliwości, cykliczne seriale, sprawozdania i zeszyty naukowe. Ogłoszona za następny okres „Bibliografia Czasopism i Wydawnictw Zbiorowych. Czasopisma nowe, zawieszone i zmieniające tytuły 1972 - 1974” rejestrowała zmiany wyłącznie na ryku wydawniczym, czyli tytuły wydawnictw nowych, zawieszonych i zmieniających tytuł. Po konferencji paryskiej z 1977 r. - po kolejnej przerwie w cyklu wydawniczym rejestracji czasopism i wydawnictw zbiorowych - dostosowano się do konferencyjnych zaleceń, wprowadzając do powszechnego użycia termin wydawnictwo ciągłe na oznaczenie cykliczności, przyjmując większy format (A4) oraz zmieniając tytuł. Tak więc roczniki od 1981 do 1984 r. wyłącznie opublikowano pod tytułem „Bibliografia Wydawnictw Ciągłych” (druk 1984 - 1992). W 1995 r. poinformowano, że rozważa się możliwość uzupełniającego opracowania roczników 1984 - 1994.

W ogłoszonych drukiem rocznikach „Bibliografii Wydawnictw Ciągłych” (1981 - 1984) selekcji podlegały:

• gazety zakładowe i szkolne;

• katalogi wydawnicze i katalogi firmowe;

• wykazy nabytków sporządzone przez biblioteki;

• dokumenty życia społecznego, książki adresowe, telefoniczne, kosztorysy firm, informatory użytkowania sprzętu, oferty kupna i sprzedaży, informatory kulturalne;

• biuletyny partyjne instytucji wojewódzkich i niższego szczebla;

• serie wydawnicze;

• bieżące sprawozdania ze zjazdów, kolejnych konferencji;

• sprawozdania i raporty instytucji innych niż naukowe, biuletyny parafialne;

• wydawnictwa pornograficzne.

W systemie zautomatyzowanym powstaje baza wydawnictw ciągłych, w której utworzono kilka przedziałów czasowych: lat 1958 - 1970, dalej dla każdego okresu pięcioletniego po rok 1995. Trudność prac nad bibliografią tytułów wydawnictw ciągłych spowodowana jest wielkimi lukami w posiadanych przez Bibliotekę Narodową zasobach.

Od rocznika 1996ponowiono ogłaszanie bieżących tomów „Bibliografii Wydawnictw Ciągłych” (druk 1998). Kolejny tom za rok 1997, opracowany przez Grażynę Federowicz i Annę Róg, opublikowano w 1999 roku. Opis bibliograficzny zgodny jest z polską normą PN-N-01152-2 wydaną w 1997 roku. Uwzględniono czasopisma o częstotliwości od dziennika do rocznika, ukazujące się regularnie oraz czasopisma nieregularne, wydawnictwa zbiorowe, kalendarze, sprawozdania cykliczne, także biuletyny związków zawodowych zasięgu regionalnym lub międzyzakładowym. Wykluczono gazety zakładowe, szkolne, parafialne, dzielnicowe, osiedlowe, biuletyny partii i organizacji politycznych instancji szczebla podstawowego, sprawozdania oddziałów wojewódzkich i niższego szczebla.

„Bibliografia Zawartości Czasopism” (BZCz) jest trzecim członem polskiej bieżącej ogólnej bibliografii narodowej. Jej wydawanie zostało zainicjowane w 1947r., tj. w rok po uruchomieniu prac nad „Przewodnikiem Bibliograficznym”. Od 1951 r. BZCz ukazuje się systematycznie jako miesięcznik. Dostarcza informacji o artykułach z wydawnictw ciągłych, rejestrowanych głównie na podstawie dostarczonych egzemplarzy obowiązkowych. BZCz umożliwia przegląd zawartości prasy społeczno-kulturalnej, politycznej, ekonomicznej, czasopism o adresacie ogólnopolskim, z każdej dziedziny życia społeczeństwa, a także dostarczała danych o zawartości dwóch dzienników „Trybuny Ludu” oraz „Życia Warszawy”. Uwzględniała też zawartość periodyków naukowych ze wszystkich dziedzin wiedzy, a nawet zawartość czasopism o zasięgu regionalnym, oprócz organów wojewódzkich i niższych władz

Partyjnych. BZCz posiadała układ systematyczny (działy i poddziały, w ich obrębie układ alfabetyczny). Do 1985 r. był on analogiczny do układu przyjętego dla „Przewodnika Bibliograficznego”. Następnie parokrotnie modyfikowano ten układ.

BZCz jest bibliografią selekcyjną. Autorzy od początku publikowania tego serwisu musieli rozstrzygnąć dylemat: czy dążyć do kompletności materiału informacyjnego, czy też kłaść nacisk na rzeczową stronę informacji i dbać o rytmiczność publikacji kolejnych zeszytów. Selekcja dotyczyć musiała dwóch spraw: właściwego wyboru tytułów czasopism objętych kwerendą i kwalifikacji samych artykułów. Potrzebę selekcji odczuwano jako merytoryczną kolejność: zamiast bibliografia musiałby ją przeprowadzać użytkownik, aby wybrać najbardziej wartościowy materiał. W przypadku publikacji niesamoistnych wydawniczo koniczne było więc zastosowanie kryterium formalnego oraz kryterium wartościującego. Ponadto należało wziąć pod uwagę wielkość produkcji czasopiśmienniczej w kraju, ukazywanie się bibliografii dziedzinowych oraz warunki organizacyjne narodowej centrali bibliograficznej. Najpierw zrezygnowano z rejestrowania tekstów z czasopism młodzieżowych, sportowych i regionalnych. Od 1986 r. nie uwzględniano zawartości fachowych czasopism medycznych i wojskowych. Z początkiem 1990 r. wyłączono zawartość fachowych czasopism rolniczych. Mimo selekcji wskazanych źródeł, w obrębie BZCz nadal zachowano działy: Wojsko, Rolnictwo, Nauki lekarskie. Wypełniają je artykuły publicystyczne o poziomie popularnym, kierowane do szerokiego grona czytelników. Wykluczone są też specjalistyczne artykuły z czasopism technicznych, wydawanych przez Naczelną Organizację Techniczną.

Poddaje się kwerendzie naukowe wydawnictwa ciągłe, zeszyty wyższych uczelni, nie mające charakteru serii prace instytutów naukowych (oprócz medycznych, rolniczych i wojskowych), a także czasopisma społeczno-kulturalne, polityczne, ekonomiczne i literackie. Lista czasopism jest rozszerzana, jednakże w obrębie poszczególnych czasopism przyjmuje się także kryteria kwalifikacji formalnej, opisując wszystkie artykuły naukowe oraz teksty literacki, a pomija akty prawne i felietony. Stosuje się selekcję wartościującą.

Rejestrowana jest zawartość tygodników i dwutygodników o zasięgu ogólnopolskim. Poddaje się rejestracji zawartość czasopism regionalnych o częstotliwości kwartalnika lub większej oraz wydawnictwa ukazujące się nieregularnie.

W latach osiemdziesiątych uwzględniano trzy gazety o zasięgu ogólnopolskim: „Trybunę Ludu”, „Rzeczpospolitą” i „Życie Warszawy”. W 1988 r. przerwano rejestrację artykułów z prasy ogólnopolskiej. Od 1996 r. BZCz zaczęła zwiększać objętość. Od tego roku rejestruje się artykuły z dziennika „Rzeczpospolita”. Od 1997 r. włączany jest materiał z „Gazety Wyborczej” (bez mutacji regionalnych).

W każdym zeszycie BZCz znajdują się cztery indeksy: autorski, kompozytorów, autorów recenzowanych książek oraz przedmiotowy (ważniejszych osób, nazw geograficznych oraz instytucji).

W 1995 r. zmieniono zasady opisu artykułów, zgodnie z projektem i powstałą następnie normą opisu wydawnictw ciągłych. Uwzględnia się następujące rodzaje i gatunki niesamoistnych wydawniczo gatunków piśmiennictwa: teksty literackie (mniejsze formy epickie, dramatyczne i liryczne), teksty publicystyczne (m.in. recenzje, wywiady, artykuły), teksty naukowe (rozprawy, przyczynki, komunikaty, sprawozdania), teksty popularnonaukowe (w popularnej redakcji bez przypisów). W 1996 r. rozszerzono indeks przedmiotowy w wersji drukowanej. Jednocześnie od 1996 r. BZCz dostępna jest też na nośnikach elektronicznych - dyskietkach oraz na CD-ROM. Dokumentacja na nośniku elektronicznym systematycznie rozszerza zasięg chronologiczny.

„Polonica Zagraniczne” stanowią czwarty człon polskiego systemu ogólnej bieżącej bibliografii narodowej; jego funkcją jest cykliczne dostarczanie danych o publikacjach eksterytorialnych. Ponieważ najczęściej dominującym warunkiem doboru materiałów do bibliografii narodowych jest kryterium terytorialne, to w efekcie powstaje bibliografia państwowa, a nie rejestr akceptujący kryteria językowe, etniczne (narodowość autora) czy przedmiotowe. Poza zbiorem informacji pozostają więc publikacje tych samych autorów wydane zagranicą w języku obcym, publikacje w języku narodowym ( w tym przypadku polskim) oraz treścią związane z narodem.

Termin „exterioricum” użyto po raz pierwszy w IB BN w 1957 r. w związku z zorganizowaną w Warszawie konferencją. Alodia Kawecka-Gryczowa zaproponowała w tym czasie wprowadzenie gradacji znaczeniowej dla słowa polonicum, wedle której „Rozróżniamy […] polonicum sensu stricto - „właściwe”: druki wydane na ziemiach polskich, autorów Polaków, drukowane gdziekolwiek, druki w języku polskim i książki obce, w całości poświęcone Polsce, obok nich zaś polonika „uboczne”, jako to dzieła autorów obcych (i piszących w obcych językach), działających w Polsce oraz książki w luźny sposób związane ze sprawami Polski (rozdziały jej poświęcone, z wyłączeniem wydawnictw typu encyklopedyczno-bibliograficznego o zasięgu uniwersalnym), dedykacje dla Polaków w drukach obcych itp.

Poszczególne kraje rozwiązały problem druków eksterytorialnych bardzo różnie, np. Szwecja, Norwegia, Islandia, Dania, Holandia, Niemcy (RFN i NRD), Hiszpania, Australia włączały tego typu opisy dokumentów do ogólnego materiału bibliograficznego. W osobnym spisie, ale w obrębie zasadniczego zeszytu miesięcznego czy rocznego, informowały o tych publikacjach Belgia, Białoruś, Czech, Estonia, Litwa, Słowacja, Słowenia.

Pierwszy rocznik spisu Polonica Zagraniczne zawierał opisy bibliograficzne publikacji eksterytorialnych z roku1956, a wydano go drukiem w 1960 roku. Uwzględniono następujące zasady metodyczne:

• kryterium językowe ( aby spisać wszystkie publikacje w języku polskim, również te, w których polski tekst występuje obok innych języków);

• kryterium narodowościowe (by uwzględnić publikacje napisane przez polaków, tj. gdy autor, współautor, tłumacz lub redaktor był Polakiem; za Polaka uznano osobę, która pisze, mów po polsku lub utrzymuje kontakt z kulturą polską);

• kryterium treściowe, pozwalające na włączanie prac tematycznie dotyczących Polski lub Polaków.

W roczniku zastosowano układ działowy. W porównaniu z innymi członami bieżącej bibliografii narodowej nie stosuje się niemal selekcji. Uwzględniane są nawet odbitki i nadbitki, druki wydawane z okazji uroczystości polonijnych i jubileuszy, jednodniówki, specjalne numery czasopism obcych(w języku polskim lub w całości poświęcone Polsce).Wyklucza się powtarzalne, drobne teksty encyklopedyczne oraz teksty ogólne, poświęcone historii państw ościennych. Przedmiotem dokumentowania są teksty będące polonikami w całości, a także fragmenty w publikacji obcej, np. utwory i rozprawy zamieszczone w obcych dziełach zbiorowych oraz znaczniejsze fragmenty publikacji zwartych.

Zbiory Biblioteki Narodowej stanowią tylko w połowie podstawę opisu dokumentów. Pozostałe dane pochodzą z obcych źródeł bibliograficznych. Kartoteka wyłonionych opisów jest podstawą procesu uzupełniania zbiorów Biblioteki Narodowej. Poddaje się kwerendzie około 30 bibliografii narodowych, a także bibliografie specjalne, w ty, m.in. „Index Translationum”, katalog nabytków Biblioteki Polskiej w Londynie noszący tytuł „Book in Polish or relating to Poland”, katalogi największych bibliotek na świecie, w tym katalog Library of Congress w Waszyngtonie.

Przewodnik Bibliograficzny	Bibliografia Czasopism i Wydawnictw Zbiorowych	Bibliografia Zawartości Czasopism	Polonica Zagraniczne
tygodnik wychodzi od 1946 r. uzupełniony za 1946-48 układ systematyczny od 1986 według UKD	rocznik regularnie: 1958 - 1960 po przerwie: 1971 pełny spis 1972 - 1974 tylko tytuły nowe, zawieszone i o zamienionym tytule	miesięcznik od 1947 regularnie z czasopism oraz dzienników: Trybuna Ludu Życie Warszawy Rzeczpospolita od 1990 bez dzienników od 1996 Rzeczpospolita od 1997 Gazeta Wyborcza Selekcja: Rezygnacja z naukowych Artykułów z dziedzin: 1988 wojska i medycyny od 1990 rolnictwa układ systematyczny Indeksy: autorski kompozytorów autorów recenzowanych książek przedmiotowy	rocznik od 1956 - systematycznie
człony dodatkowe: Seria Uzupełniająca: Druki do użytku wewnętrznego (1969 - 1988) wkładka: Wykaz Czasopism i Wydawnictw Zbiorowych i Nowych, Zawieszonych o Zmieniających Tytuł (1976 - 1982) od 1983 r. pt. Bibliografia Wydawnictw Ciągłych Nowych, Zawieszonych i Zmieniających Tytuł
				zmiana tytułu: Bibliografia Wydawnictw Ciągłych 1981 (wyd. 1984) 1982 (wyd. 1987) 1983 (wyd. 1990) 1984 (wyd. 1992) 1996 (wyd. 1998) 1997 (wyd. 1999)
				Baza kumulująca zawartość wkładki Bibliografia Wydawnictw Ciągłych Nowych, Zawieszonych i Zmieniających Tytuł
	CD-ROM dla książek: 1986 - 1994 1985 - 1995 1983 - 1996 1982 - 1997 1981 - 1998 Zasięg rozszerza się
					CD-ROM od 1996

Polski system bieżącej bibliografii narodowej

1

---