Z jakich zasadniczych elementów składa się układ krwionośny?

Składa się z naczyń krwionośnych i serca.

Jak dzielimy naczynia krwionośne?

- tętnice

- tętniczki

- naczynia krwionośne włosowate

- żyłki

- żyły

Co zawiera krew płynąca przez tętnice i żyły krwioobiegu dużego?

Przez tętnice płynie krew zawierająca tlen i substancje odżywcze, zaś przez żyły tego krwioobiegu płynie krew zawierająca dwutlenek węgla oraz metabolity.

Jakie funkcje pełni układ krwionośny?

- utrzymuje krew w ruchu

- transportuje krew do wszystkich części ciała

- wymienia pomiędzy tkankami gazy oddechowe i substancje odżywcze

- pełni funkcję regulatorową

Czym różni się krążenie małe od dużego?

W krążeniu dużym krew płynie od serca do płuc i z powrotem, natomiast w krążeniu małym płynie ona od serca do płuc i z powrotem.

W jakim narządzie krew płynie: a) z tętnic do tętnic, b) z żył do żył?

a) w nerce

b) w wątrobie

Z jakich warstw składa się ściana tętnic i żył?

- błona wewnętrzna

- błona środkowa

- błona zewnętrzna (błona dodatkowa, przydanka)

Co to jest śródbłonek i co wyścieła? Z jakiego listka zarodkowego pochodzi?

Jest to nabłonek jednowarstwowy płaski wyściełający naczynia krwionośne, limfatyczne oraz jamy serca. Pochodzi z mezodermy.

Gdzie śródbłonek ma postać nabłonka jednowarstwowego sześciennego?

- w żyłkach węzła limfatycznego, kępek Peyera i migdałków

Co wyróżnia śródbłonek naczyń zatokowych śledziony od śródbłonka innych naczyń?

W naczyniach zatokowych śledziony śródbłonek jest nabłonkiem o wrzecionowatych komórkach, pomiędzy którymi są duże rozstępy i pory w ich cytoplazmie, a w innych jednowarstwowym płaskim.

Co to są ciałka Weibela-Palade'a i gdzie występują?

Są to pałeczkowate twory zawierające czynnik VIII krzepnięcia krwi (białko von Willebranda). Znajdują się w cytoplazmie śródbłonka wsierdzia, tętnic i żył.

Jakie cząsteczki adhezyjne znajdują się w błonie komórek śródbłonka?

- selektyna E

- adresyna

W jaki sposób powstają rozstępy pomiędzy komórkami śródbłonka? Co jest przez to powodowane?

Powstają poprzez obkurczanie się kompleksów aktyny i miozyny w cytoplazmie komórek śródbłonka. W ten sposób zwiększa się przepuszczalność naczyń krwionośnych.

Jakie substancje wydzielane przez komórki śródbłonka przyczyniają się do obniżania bądź podwyższania ciśnienia krwi?

- prostacyklina PGI₂ - obniża ciśnienie krwi

- endoteliny (ET-1, ET-2, ET-3) - podwyższają ciśnienie krwi

- tlenek azotu (NO) (wydzielany pod wpływem acetylocholiny, histaminy, bradykininy, substancji P) - obniża ciśnienie krwi

- śródbłonkowy czynnik hiperpolaryzujący (EDHF) - obniża ciśnienie krwi

- konwertaza - podwyższa ciśnienie krwi

- konwertaza 1-9 - obniża ciśnienie krwi

Które z substancji wydzielanych przez komórki śródbłonka zalicza się do mitogenów?

Zalicza się do nich endoteliny.

Jak dzielimy proces wytwarzania nowych naczyń krwionośnych?

- waskulogeneza, zachodząca we wczesnych stadiach rozwoju embrionalnego

- angiogeneza (angioneogeneza), zachodząca w bardziej zaawansowanych stadiach rozwoju embrionalnego i po urodzeniu

Jakimi dwiema nazwami określa się komórki macierzyste, z których powstają komórki śródbłonka w procesie waskulogenezy?

- angioblasty

- hemangioblasty

Z jakich dwóch etapów składa się proces wytwarzania naczyń krwionośnych?

- wytwarzanie śródbłonkowych rurek

- remodelowanie naczyń

Jakie substancje biorą udział w wytwarzaniu naczyń krwionośnych?

- naczyniowy czynnik wzrostu śródbłonkowy (VEGF)

- naczyniowy czynnik wzrostu pochodzący z gruczołów wydzielania wewnętrznego

(EG-VEGF)

- angiopoetyny (ang)

- efryny (eph)

- płytkopochodny czynnik wzrostu (PDGF)

Jakie funkcje w procesie wytwarzania naczyń krwionośnych pełni: a) VEGF i EG-VEGF,

b) PDGF, c) ang i eph?

a) powodują podziały komórek progenitorowych śródbłonka i wytwarzania rurek śródbłonka

b) wytwarzanie miocytów gładkich i perycytów

c) odpowiadają za proces remodelowania naczyń

Przez jakie hormony stymulowana jest angiogeneza i waskulogeneza?

- leptyna

- relaksyna

Ile średnio żyją komórki śródbłonka?

Żyją 10 dni.

Na jakie trzy zasadnicze typy dzieli się tętnice?

- tętnice typu sprężystego (dużego kalibru)

- tętnice typu mięśniowego (średniego kalibru)

- tętnice małego kalibru (tętniczki)

Podaj przykłady tętnic typu sprężystego.

- tętnica główna (aorta)

- tętnica szyjna wspólna

- tętnica biodrowa wspólna

- tętnica podobojczykowa

- tętnica kręgowa

- tętnica płucna

Przedstaw budowę ściany tętnicy typu sprężystego.

Błona wewnętrzna:

- śródbłonek spoczywający na błonie podstawnej

- podśródbłonkowa warstwa tkanki łącznej właściwej

- błona sprężysta wewnętrzna

- włókna kolagenowe i sprężyste

- nieliczne fibroblasty i miocyty gładkie

Błona środkowa:

- błony sprężyste

- włókna kolagenowe

- włókna sprężyste

- miocyty gładkie

Błona dodatkowa:

- tkanka łączna właściwa

- włókna kolagenowe

- nieliczne włókna sprężyste i miocyty gładkie

- komórki tkanki łącznej właściwej

Przez co są utworzone i gdzie występują błony okienkowate?

Utworzone są przez włókna sprężyste i występują w ścianie tętnic typu sprężystego np. w ścianie aorty.

Jakie narządy odbierają informacje o ciśnieniu i składzie krwi?

- o ciśnieniu - zatoka tętnicy szyjnej

- o pH krwi i zawartości tlenu i dwutlenku węgla - kłębki

Jakie rodzaje kłębków wyróżniamy? Jaką funkcję pełnią?

- szyjny

- aorty

- płucny

- ogonowy

Odbierają informację o pH i o zawartości we krwi tlenu i dwutlenku węgla.

Podaj przykłady tętnic typu mięśniowego? Jaka jest funkcja tego typu tętnic?

- tętnica wieńcowa

- tętnica krezkowa

- tętnica promieniowa

Funkcją tętnic typu mięśniowego jest dostarczanie różnych ilości krwi do tkanek dzięki obkurczaniu i rozkurczaniu się ich ściany.

Czym charakteryzują się komórki śródbłonka tętnic typu mięśniowego?

Oddają one długie wypustki w głąb ściany naczynia dochodzące do miocytów gładkich błony środkowej, z którymi tworzą połączenia typu neksus.

Jaka jest budowa ściany tętnic typu mięśniowego?

Błona wewnętrzna:

- śródbłonek wraz z błoną podstawną

- warstwa pośrednia złożona z włókien kolagenowych, niewielkiej liczby włókien sprężystych oraz miocytów gładkich

- warstwa sprężysta wewnętrzna zbudowana z włókien sprężystych oraz małej ilości włókien kolagenowych

Błona środkowa zbudowana z wielu warstw miocytów gładkich, pomiędzy którymi znajduje się kolagen i elastyna.

Błona zewnętrzna oddzielona jest od poprzedniej błoną sprężystą zewnętrzną a składa się z tkanki łącznej właściwej luźnej oraz zawiera naczynia naczyń.

Jaka jest budowa ściany tętnic małego kalibru?

Błona wewnętrzna:

- śródbłonek wraz z błoną podstawną

- cienka warstwa tkanki łącznej właściwej

Błona środkowa zbudowana z miocytów gładkich

Błona zewnętrzna zbudowana z tkanki łącznej właściwej luźnej, zawierającej włókna kolagenowe i siateczkowe.

Z jakich trzech elementów składa się ściana naczyń krwionośnych włosowatych?

- śródbłonek

- jego błona podstawna

- perycyty, czyli komórki przydanki

Jak jest odżywiana ściana: a) tętnic dużego kalibru, b) naczyń krwionośnych włosowatych?

a) odżywiana jest poprzez naczynia naczyń znajdujące się w błonie dodatkowej

b) odżywiana jest poprzez pericyty (komórki przydanki)

Co to są pericyty i jaka jest ich funkcja?

Są to inaczej komórki przydanki, jeden z składników naczyń krwionośnych włosowatych. Ich funkcją jest odżywianie naczyń włosowatych.

Jakie trzy rodzaje naczyń krwionośnych włosowatych wyróżniamy? Gdzie występują poszczególne typy tych naczyń?

- naczynia włosowate ciągłe - mięśnie, mózg

- naczynia włosowate porowate - śledziona, szpik kostny czerwony

- naczynia włosowate zatokowe (zatoki, sinusoidy) - wątroba, szpik kostny czerwony, śledziona, gruczoły wydzielania wewnętrznego

Jaki typ naczyń krwionośnych włosowatych występuje w śledzionie, a jaki w szpiku kostnym czerwonym?

I w śledzionie i w szpiku kostnym czerwonym występują dwa rodzaje tych naczyń: porowate i zatokowe.

Wymień cechy naczyń krwionośnych włosowatych zatokowych. Jak inaczej nazywamy te naczynia?

- względnie duża średnica

- rozstępy pomiędzy komórkami śródbłonka

- pory w cytoplazmie komórek śródbłonka

- otwory w blaszce podstawnej śródbłonka

Inaczej naczynia te są nazywane zatokami lub sinusoidami.

Czym charakteryzują się naczynia krwionośne włosowate wytwarzające bariery krew-narządy? Podaj przykłady takich barier.

Komórki śródbłonka takich naczyń nie mają porów i ściśle przylegają do siebie. Blaszka podstawna śródbłonka jest ciągła, gruba i trudno przepuszczalna. Komórki śródbłonka takich naczyń mają na wolnej powierzchni transportery ABC (pompy cząsteczkowe).

Przykładami takich barier są:

- krew-mózg

- krew-szyszynka

- krew-nerw

- krew-grasica

- krew-jądro

jak i również bariera krew-oocyt, krew- mocz, krew-powietrze.

Czym różnią się żyły od tętnic?

Żyły mają większe światło, cieńszą ścianę oraz więcej tkanki łącznej właściwej w stosunku do innych tkanek ich ściany. Większość dużych żył ma ponadto zastawki, a nie ma w nich błon okienkowatych, które są w tętnicach.

Wymień elementy strukturalne: a) ściany żył nie występujące w tętnicach, b) ściany tętnic nie występujące w żyłach?

a) zastawki

b) błony okienkowate

Jak klasyfikujemy żyły?

- dużego kalibru

- średniego kalibru

- małego kalibru

- żyłki

Z jakich warstw składa się ściana żyły?

- błona wewnętrzna

- błona środkowa

- błona zewnętrzna

W których naczyniach - żylnych czy tętniczych - ciśnienie krwi jest wyższe?

W naczyniach tętniczych.

Jaka jest rola vasa vasorum?

Są to naczynia naczyń, które odżywiają ścianę dużych tętnic i żył, a także dużych przewodów limfatycznych.

Czy żyły również mają swoje vasa vasorum?

Tak, mają je żyły dużego i czasami te średniego kalibru.

Które żyły nie mają w swojej ścianie miocytów gładkich?

Żyły:

- siatkówki

- opon mózgowych

- kości

- wątroby

- śledziony

Jaka jest budowa zastawek żylnych? Które żyły w organizmie nie mają zastawek?

Są one sfałdowaniami wewnętrznej błony żyły. Ich zrąb stanowi tkanka łączna właściwa z włóknami kolagenowymi i sprężystymi. Zastawki pokryte są śródbłonkiem leżącym na błonie podstawnej.

Zastawek żylnych nie mają żyły ośrodkowego układu nerwowego, płuc, nerek, macicy i kości.

Co to są anastomozy i jakie ich rodzaje wyróżniamy? Jaka jest ich funkcja? Podaj 2 przykłady ich występowania.

Anastomoza jest to połączenie tętniczo-żylne, w którym krew płynie bezpośrednio z tętnic do żył z pominięciem naczyń włosowatych. Rozróżniamy anastomozy proste oraz kłębkowate. Ich funkcją jest udział w termoregulacji oraz regulowanie ilości krwi dopływającej do narządów. Występują one w skórze oraz w gruczołach wydzielania wewnętrznego.

Co się dzieje z anastomozami, kiedy temperatura otoczenia jest niska? Jakie to ma znaczenie?

Anastomozy wówczas rozkurczają się i krew płynie przez nie z pominięciem sieci naczyń włosowatych. Zapobiega to utracie ciepła.

Z jakiej tkanki zbudowany jest szkielet serca i co się na niego składa?

Zbudowany jest z tkanki łącznej właściwej zbitej i składają się na niego:

- przegroda błoniasta, zawierająca szczególnie dużo włókien kolagenowych

- pierścienie włókniste, otaczające ujścia przedsionkowo-komorowe zawierające wiele włókien sprężystych

- trójkąty włókniste, zawierające wiele włókien sprężystych

Jaką funkcję pełni szkielet serca?

Stanowi zrąb dla funkcjonujących elementów serca tj. mięśnia sercowego, naczyń krwionośnych i nerwów oraz tkanki łącznej właściwej.

Jakie warstwy wyróżniamy w ścianie serca? Zacznij od położonej najbardziej wewnętrznie.

- wsierdzie

- śródsierdzie

- nasierdzie

Która warstwa ściany serca jest odpowiednikiem błony wewnętrznej naczyń krwionośnych?

Jest nim wsierdzie.

Sprecyzuj, gdzie w sercu i osierdziu jest nabłonek jednowarstwowy płaski?

W sercu wyściela jego jamy pokrywając wsierdzie, zaś w osierdziu wyściela jamę osierdzia. Jest on również w naczyniach wieńcowych serca.

Co to są guzki Arancjusza?

Są to zgrubienia tkanki sprężystej występujące na wolnych brzegach zastawek półksiężycowatych.

Na jakim podłożu powstają kości serca?

Na podłożu chrzęstnym.

Z czego zbudowane jest: a) osierdzie, b) wsierdzie?

a) zbudowane jest z dwóch części - surowiczej i zewnętrznej. Obie części zbudowane są z tkanki łącznej właściwej włóknistej, a jama w części surowiczej jest wysłana nabłonkiem surowiczym

b) utworzone jest ze śródbłonka spoczywającego na błonie podstawnej, tkanki łącznej właściwej luźnej i włókien sprężystych

Wymień w logicznej kolejności warstwy wsierdzia. Podkreśl tę z nich, która łączy się ze śródsierdziem?

- podśródbłonkowa warstwa luźna

- warstwa wsierdzia mięśniowo-sprężysta

- warstwa podśródwsierdziowa

Jaka jest najgrubsza warstwa ściany serca? Wymień jej elementy strukturalne. Jakie są charakterystyczne cechy budowy tkanki występującej tam najobficiej?

Jest nią śródsierdzie. Składa się z:

- tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej serca

- słabo rozbudowana tkanka łączna właściwa luźna zawierająca liczne naczynia krwionośne i nerwy

Cechy tej tkanki:

- zbudowana jest z kardiomiocytów (kardiocytów), które mają jedno lub dwa jądra umieszczone w środku komórki

- poprzeczne prążkowanie

- kardiomiocyty łączą się za pomocą wstawek

- z tkanką tą związane są diady

- kurczy się niezależnie od woli zwierzęcia

Jak zbudowane jest nasierdzie?

Zbudowane jest z cienkiej warstwy tkanki łącznej właściwej zawierającej sieć włókien sprężystych, naczynia krwionośne i nerwy. Występują w nim niekiedy komórki tkanki tłuszczowej żółtej. Nasierdzie pokryte jest nabłonkiem surowiczym (jednowarstwowym płaskim) pochodzenia mezodermalnego.

Scharakteryzuj histologiczną budowę zastawek serca?

Zastawka serca składa się z części środkowej zbudowanej z tkanki łącznej właściwej włóknistej oraz dwóch warstw zewnętrznych pokrytych śródbłonkiem spoczywającym na błonie podstawnej. Są tam również włókna sprężyste i naczynia krwionośne.

Jak nazywa się układ zawiadujący pracą serca?

Układ przewodzący przedsionkowo-komorowy serca.

Z jakich elementów składa się układ przewodzący serca?

- węzeł zatokowo-przedsionkowy (Keitha-Flacka)

- szlaki międzywęzłowe: przedni, środkowy i tylny

- węzeł przedsionkowo-komorowy (Aschoffa-Tavary-Kocha)

- pęczek Hissa i jego odgałęzienia

Który węzeł układu przewodzącego jest rozrusznikiem serca oraz jak nazywane są jego komórki i jaka jest ich ultrastruktura?

Rozrusznikiem serca jest węzeł zatokowo-przedsionkowy. Składa się z komórek P, które mają kształt wrzecionowaty, mają mniejszą średnicę i mniej miofibryli niż kardiocyty. Mają też słabo kwasochłonną cytoplazmę.

Jakie szlaki międzywęzłowe wyróżniamy i jaka jest ich funkcja?

Wyróżniamy szlak międzywęzłowy przedni, środkowy i tylny. Ich funkcją jest przekazywanie pobudzenia z węzła zatokowo-przedsionkowego na węzeł przedsionkowo-komorowy.

Jaka jest ultrastruktura komórek przewodzących serca (komórek Purkinjego)?

Mają kształt wydłużonych walców, słabo kwasochłonną cytoplazmę, więcej ziarenek glikogenu, większą średnicę, mniej miofibryli niż kardiocyty.

Gdzie znajdują się w sercu komórki mioendokrynowe i co wydzielają?

Znajdują się w śródsierdziu ściany prawego przedsionka i wydzielają przedsionkowe czynniki natriuretyczne (ANF).

Jakie dwa typy pęcherzyków wyróżniamy w komórkach mioendokrynowych i co one zawierają?

- pęcherzyki typu I zawierające ANF

- pęcherzyki typu II zawierające BNF i CNF

Jaka jest funkcja ANF?

ANF łączy się z receptorowymi glikoproteinami miocytów gładkich i uruchamia w nich cyklazę guadenylanową, która produkuje cGMP, który z kolei obniża stężenie jonów wapnia w cytosolu i prowadzi do rozkurczu tych miocytów. Obniża to ciśnienie krwi. Ponadto ANF działa również na nerkę powodując zwiększone wydalanie sodu z moczem, w związku z czym we krwi zmniejsza się ilość wody, co dodatkowo obniża ciśnienie krwi. ANF hamuje również wydzielanie reniny, aldosteronu i endotelin.

---